Γράφει ο Νίκος Μπόβολος, Writer

Η κοινωνία της οποίας αποτελούμε μέλη, ίσως να μην σφύζει συνοχής, ίσως να μη μοιάζει με ένα κατάλευκο πανάκριβο μάρμαρο που θα έβαζε κάποιος αρχιτέκτονας σε ένα επιβλητικό νέο κτήριο. Μάλλον μοιάζει περισσότερο με αυτά τα “πιτσιλωτά” που λένε οι μαρμαράδες και είναι σαφώς φθηνότερα και λιγότερο εντυπωσιακά. Δεν θεωρώ ότι αυτός είναι λόγος αυτή η κοινωνία να βρίσκεται σε κατάσταση πανικού. Ή τέλος πάντων, δεν θεωρώ ότι αυτός είναι ικανός λόγος για να πανικοβάλλεται η πλειοψηφία των ατόμων.

Η έννοια της κοινωνικής συνοχής αποδίδει την ποιότητα των σχέσεων που έχει αναπτυχθεί μεταξύ των μελών ή ομάδων μιας κοινωνίας. Η δική μου κοσμοθεωρία θα επιθυμούσε αυτές ακριβώς τις σχέσεις να βρίσκονται σε συνεχή κόντρα προς όφελος των πολλών. Θα προτιμούσα αυτή η συνοχή να εμφανίζει συνεχώς νέα ρήγματα. Σε μια κοινωνία δεν είμαστε όλοι ίδιοι (ευτυχώς), δεν είμαστε όλοι ίσοι (δυστυχώς) και ως εκ τούτου δεν γίνεται αντιληπτός ο λόγος για τον οποίο θα πρέπει δύο ή και περισσότερα μέλη να συνυπάρχουν αρμονικά την ίδια στιγμή που τα συμφέροντά τους είναι αντικρουόμενα.

Να πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε την κοινωνική συνοχή. Όταν πρώτα καταφέρουμε να ορίσουμε την έννοια της ατομικής ευθύνης. Υπάρχουν δύο αντιτιθέμενοι λόγοι για να εστιάσει κανείς στο θέμα: Ο πρώτος είναι να διώξεις την ευθύνη που σου αντιστοιχεί και να τη μετακυλήσεις αλλού σαν άλλος Πόντιος Πιλάτος. Ο δεύτερος είναι να τονώσεις το ζήτημα της συλλογικής αυτοπροστασίας και της αλληλεγγύης ως κρίκο ή και τελευταία διέξοδο. Αυτονόητα τοποθετώ τον εαυτό μου στον δεύτερο.

Δεν μπορώ άλλο να ακούω ότι ο διχασμός είναι το πρόβλημα σε αυτή τη χώρα. Φρονώ ότι ο διχασμός είναι η λύση. Πρώτα βλέπουμε με ποιους δεν ταιριάζουμε, με ποιους δεν μπορούμε να λέμε ούτε καλημέρα, με ποιους δεν κολλάμε ούτε στα βασικά, κι αφού τους βγάλουμε από τις ζωές μας, τότε βρίσκουμε όλους τους υπόλοιπους και ενωμένοι είμαστε και ομόψυχοι και ό,τι άλλο χρειαστεί. Ουτοπία; Μπορεί.

Από ιστορική σκοπιά, ο κόσμος προχώρησε μπροστά και εξελίχθηκε κατά κύριο λόγο από τους περιθωριακούς, από τους τρελούς, από αυτούς που πήγαν κόντρα στη λογική, από τους επαναστάτες και από τους “επαναστάτες”.

Όλοι εκείνοι που με τον Λόγο τους, με την τέχνη τους, με το πνεύμα τους ή απλά με τις πράξεις τους συνέβαλλαν στο να κάνουν τις ζωές των ανθρώπων καλύτερες, κατηγορήθηκαν πρωτίστως ως καταστροφείς της κοινωνίας και της συνοχής της. Άλλοι κυνηγήθηκαν, άλλοι βασανίστηκαν, άλλοι εξορίστηκαν και άλλοι θανατώθηκαν. Όλοι όμως έμειναν στην ιστορία ως εκείνοι που έβλεπαν πιο μπροστά από την εποχή τους.

Εν κατακλείδι, αν ζούσαμε σε μια δίκαιη κοινωνία, η συνοχή της θα ήταν σαφώς το ζητούμενο. Σήμερα που η κοινωνική (και όχι μόνο) δικαιοσύνη μοιάζει τουλάχιστον ουτοπική, παίρνω το μέρος των αντικοινωνικών, αυτών που απειλούν ευθέως την “κανονικότητα”. Με τρομάζει αφάνταστα μια ομάδα ανθρώπων που μοιάζει σαν να βγήκε από εργαστήριο και έχει τις ίδιες αντιδράσεις και ίδιες συμπεριφορές στα ερεθίσματα που προκύπτουν.

Δεν έχουμε ανάγκη από συνοχή σε αυτή τη φάση. Έχουμε ανάγκη από αλληλεγγύη, διαφορετικότητα και καλοσύνη. Έχουμε ανάγκη από δικαιοσύνη. Όταν αυτά γίνουν κτήμα μας, τότε η κοινωνική συνοχή θα έχει επιτευχθεί χωρίς προσπάθεια. Και τότε ναι, θα είναι καλοδεχούμενη.

Όπως λέει κι ένα αγαπημένο μου τραγούδι: Στις αντιθέσεις είναι η γοητεία/ σε κάθε είδους οντότητα/ δες πόσο βαρετή θα ήταν χωρίς διαφορετικότητα/ η πραγματικότητα.