Δεν μπορώ να εξηγήσω ακριβώς τι είναι τα βιβλία για μένα. Δεν είναι απλώς ένα “αντικείμενο”, που προσφέρει γνώση, ψυχαγωγία ή απλά διασκέδαση. Δεν είναι μόνο αυτό που λέει η ίδια η λέξη.
Το καλύτερο δώρο που μπορεί να μου κάνει κάποιος είναι αυτό. Σπάνια αφήνω κάτω βιβλίο, ακόμη κι αν δεν μου αρέσει πολύ. Κάνω συλλογή από παλιά βιβλία, σε εκδόσεις που χάνονται στο χρόνο, ακόμη και σε γλώσσες που δεν μιλάω. Τα ξεσκονίζω συχνά, σε αντίθεση με άλλα πράγματα στο σπίτι μου, ενώ ανά διαστήματα τα τακτοποιώ από την αρχή. Θεματικά, ανά εκδόσεις, αλφαβητικά, όπως μου έρθει. Και όταν γνωρίζω κάποιον, προσπαθώ να καταλάβω τι τύπος είναι από τα βιβλία που διαβάζει.
Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι όταν ανακάλυψα την ύπαρξη του “Παλαιοβιβλιοπωλείου των Αστέγων” δεν μπορούσα παρά να έρθω σε επαφή με τον υπεύθυνο και να το επισκεφθώ πάραυτα. Γιατί συνδυάζει δύο πολύ σημαντικές αρετές: έχει βιβλία σπάνια -και μη- και βοηθάει σημαντικά συνανθρώπους που το έχουν ανάγκη.
Ένιωσα ότι είναι πυρήνας ουσιαστικού πολιτισμού και όταν μπήκα μέσα, δεν διαψεύστηκα. Έτσι, μία αρκετά ζεστή μέρα, βρέθηκα στην οδό Πειραιώς 132, όπου συνάντησα τον κύριο Λ. Κουρσουμή, τον άνθρωπο που είχε την ιδέα της δημιουργίας αυτού του παλαιοβιβλιοπωλείου.
Πολύς κόσμος πηγαινοερχόταν φέρνοντας βιβλία να δωρίσει ή ρωτούσε πληροφορίες, οπότε αργήσαμε να κάτσουμε να τα πούμε. Έτσι, είχα το χρόνο να χαθώ ανάμεσα σε αναρίθμητα βιβλία, όπως έχουν τοποθετηθεί στο χώρο, μετά τη συλλογή τους. Πραγματικά, δεν προλαβαίνεις να τα χαρείς όλα. Έπεσα πάνω σε βιβλία επιστημονικά, παιδικά, ιστορικά, μυθιστορήματα, βιογραφίες, διηγήματα, εγκυκλοπαίδειες, κλασική λογοτεχνία, νέες και παλιές εκδόσεις, κάποιες μάλιστα πολύ πολύ παλιές. Ήμουν ικανή να κάτσω εκεί για πάντα, μέχρι που ο κ. Κουρσουμής ήρθε και με φώναξε να κάτσουμε στο μικρό γραφείο, που γύρω του είχε ακόμη πάρα πολλές κούτες για ταξινόμηση.
Ήρεμος και υπομονετικός, μου εξήγησε πώς ξεκίνησε όλο αυτό.
“Είχα μείνει άστεγος, καθώς ήμουν άνεργος για έξι χρόνια. Θέλοντας να ξεφύγω από αυτό, με άλλους δύο ανθρώπους αρχίσαμε να μαζεύουμε βιβλία. Τότε είπαμε, γιατί να μην δημιουργήσουμε και ένα βιβλιοπωλείο με αυτά που βρίσκουμε; Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου που βρισκόμαστε τώρα άκουσε για το εγχείρημα και μας βοήθησε πάρα πολύ. Πραγματικά είμαι ευγνώμων. Πριν από 16 μήνες, μας παραχώρησε το ισόγειο, που ήταν γιαπί ακόμη, γεμάτο με υλικά οικοδομών. Κάπως το καθαρίσαμε και το φέραμε σε μια ισορροπία. Στις 16-17/3 του 2019 κάναμε 16/3/19 ένα μπαζάρ και κάπως έτσι, ξεκίνησε. Τότε, έγινε και μια πρώτη δημοσίευση και άρχισε ο κόσμος να έρχεται σε επαφή μαζί μας και να μας ρωτάει αν θέλουμε βιβλία”.
Το πώς λειτουργεί είναι απλό. Τα βιβλία πωλούνται για δύο ευρώ το καθένα (υπάρχουν και προσφορές για βιβλία από εφημερίδες, τα οποία πωλούνται για 2 ευρώ τα πέντε). Τα έσοδα από τις πωλήσεις πάνε για να καλύψουν τις ανάγκες του υπάρχοντος χώρου, αλλά και του νέου που ετοιμάζεται στη γειτονιά του Γκύζη, τα έξοδα όσων δουλεύουν στο βιβλιοπωλείο (πρώην άστεγοι, που το βιβλιοπωλείο καλύπτει το ενοίκιο και τους λογαριασμούς) και το ημερομίσθιο τους: “Εδώ και 9 μήνες υπάρχει μια σταθερή ομάδα που ήταν πρώην άστεγοι και δουλεύουν εδώ. Ό,τι έσοδα υπάρχουν, πάνε για τα έξοδα των αστέγων, το μεροκάματό τους, αλλά και για να φτιάξουμε τον καινούργιο μας χώρο στου Γκύζη, που θέλουμε να είναι μόνιμος. Εδώ, έχουμε διάφορα τεχνικά προβλήματα, οπότε είμαστε και λίγες ώρες ανοιχτά. Διαμορφώνοντας όμως έναν μόνιμο χώρο, θα φτιάξουμε και έναν κατάλογο με βιβλία, τον οποίο θα αναρτήσουμε και στο internet, για να ξέρει ο κόσμος τι έχουμε. Ευελπιστούμε και στη δημιουργία ενός eshop”.
Αυτή τη στιγμή, εργάζονται στο βιβλιοπωλείο τρία άτομα. Τα δύο δεν εργάζονται καθημερινά. Σε μόνιμη βάση, εργάζεται ο κ. Κουρσουμής και ο Φάντης (απεσταλμένος από μία ΜΚΟ), που βοηθάει στις πιο βαριές δουλειές. Ο κ. Κουρσουμής θα ήθελε πάρα πολύ να βοηθούνται όσοι περισσότεροι γίνεται, αλλά όπως μου είπε είναι εξαιρετικά δύσκολο: “Τα οικονομικά δεν είναι ανθηρά και θέλουμε να κρατήσουμε τα βιβλία σε χαμηλή τιμή. Δεν ξέρω αν θα μπορούμε να βοηθήσουμε και άλλους. Δεν υπάρχουν άλλες χορηγίες και δεν το επιδιώκουμε κιόλας. Επιπλέον, ένα πρόβλημα που έχει εντοπιστεί είναι αν οι άστεγοι θέλουν να δουλέψουν. Κάποιοι λένε “καλά είμαστε στο δρόμο και στα συσσίτια”. Δεν μπορώ να ερμηνεύσω για ποιο λόγο γίνεται αυτό. Ίσως είναι η ψυχολογική απογοήτευση, ίσως όμως είναι και επιλογή”.
Τον ρώτησα αν του είχε συμβεί κάτι αντίστοιχο. “Εμένα σε καμία περίπτωση δεν μου είχε συμβεί αυτό όταν ήμουν άστεγος. Και το λέω πολύ εγωιστικά. Είχα μία ντροπή. Δεν ήθελα να ξέρει κανείς ότι είμαι άστεγος και έτσι, μάζευα βιβλία. Για να βγει ένα μεροκάματο. Έτσι ξεκίνησε και όλο αυτό”.
Φυσικά, η συζήτηση πήγε και στο θέμα των ημερών. Ο ιός, η καραντίνα και τα οικονομικά προβλήματα που άφησε και δεν έχουν ακόμη φανεί σε όλο τους το μέγεθος. “Στην καραντίνα αντιμετωπίσαμε μεγάλο πρόβλημα. Μείναμε κλειστά για 2 μήνες. Τώρα, προσπαθούμε να αποπληρώσουμε αυτό το διάστημα. Δεν έχει διορθωθεί τίποτα ακόμη βέβαια, γιατί είναι και καλοκαίρι και δεν έχουμε πολλές επισκέψεις”.
Όμως, με αισιοδοξία και υπομονή, όλα φτιάχνουν όπως μας είπε. Η κουβέντα μας τελείωσε και έτσι, είχε έρθει η ώρα να φύγω και να πάρω μαζί μου τα βιβλία που διάλεξα. Ανάμεσα σε αυτά, ήταν και μια αρκετά παλιά έκδοση από το “Όνομα του Ρόδου” του Ουμπέρτο Έκο (πολυαγαπημένο βιβλίο), από τις εκδόσεις Γνώση (έχουν κλείσει εδώ και χρόνια) . Ήμουν πολύ χαρούμενη και ο κ. Κουρσούμης το κατάλαβε και μου είπε: “Ανοίγω κούτες και βλέπω βιβλία-θησαυρούς σαν αυτό. Που δεν κυκλοφορούν πια. Από εκδόσεις που έχουμε ξεχάσει ότι υπήρξαν”.
Σίγουρα, θα ξαναπάω. Όχι μόνο για τα αδαμάντινα, αλλά φθηνά βιβλία. Κυρίως, για την ατμόσφαιρα και την αίσθηση. Κάντε το ίδιο κι εσείς και θα με θυμηθείτε. Τι καλύτερο να αγοράσετε τα βιβλία που θέλετε για να διαβάσετε το καλοκαίρι και να βοηθήσετε και συνανθρώπους που το έχουν ανάγκη;
Επιπλέον, αν θέλετε να δώσετε βιβλία (εγώ δεν το κάνω, σας είπα είμαι συλλέκτης) ο κ. Κουρσουμής περιμένει πάντα στην Πειραιώς με χαμόγελο ζεστασιάς και ευγνωμοσύνης. Το ίδιο θα κάνει και στο νέο χώρο στου Γκύζη που ελπίζουμε να ανοίξει σύντομα!
Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων
