Δρόμοι και δρομάκια, σοκάκια και αδιέξοδα στροβιλίζονται γύρω από τον άξονα της Πατησίων. Πέρα από ένα Καλλάρη 3 ή ένα Χεΰδεν 10 για την διευκόλυνση του ταχυδρόμου και τη εύθυμη λειτουργία του GPS, τα ονόματα τους σπάνια μας τραβούν τη προσοχή.

Κι όμως, σαν ανεξίτηλο τατουάζ στο σώμα της πόλης έχουν χαράξει την ιστορία, τα ευτράπελα και τις παραξενιές του τόπου και των αρχόντων του. Κάποιοι πήραν το όνομα από έναν ντόπιο, κάποιοι για να εξυπηρετήσουν ένα καινούριο πολιτικό καθεστώς. Κάποια μετονομάστηκαν για να μην ξεχνάμε και κάποια ακριβώς για να ξεχάσουμε τι υπήρχε πριν. Κάποια ονόματα μας θυμίζουν αμυδρά σελίδες βιβλίων του σχολείου και κάποια δεν μας λένε απολύτως τίποτα. Κάποια έχουν παραλλαχτεί και κάποια επιμένουν, ενάντια στον νομοθέτη και τον χρόνο, με τα παλιά ψευδώνυμα.

Ωστόσο, η κάθε οδός είναι κομματάκι ενός μεγάλου χάρτη, ενός παζλ παρελθόντος  που συνθέτοντάς το ξυπνούν οι πόλεμοι και οι προσφυγιές, οι επαναστάσεις και τα καθεστώτα, οι μουσικές, τα ποιήματα και τα βιβλία. Ξυπνούν και μνήμες προσωπικές συνδεδεμένες με ένα συγκεκριμένο στενοσόκακο ή ένα κλειστό μαγαζί. Και τοποθετούμαστε και εμείς μέσα στο μωσαϊκό της ιστορίας της πόλης και του τόπου, σαν ψηφίδα, με έναν κωδικό από πίσω, για να θυμόμαστε πάντα, ακόμα και αν βρεθούμε πολύ μακριά από την αρχική εικόνα, που ανήκουμε. Και ο κωδικός γράφει ένα όνομα και έναν αριθμό. Κάλλαρη 3 ή Χευδεν 10 ή……

Τα ξενικά

Ονομασία δρόμου με 3-4 σύμφωνα στη σειρά, που δεν ξέρετε πως τονίζεται και σας φέρνει σε ανθολόγιο της αρχαιοελληνικής; Βρίσκεστε στη γειτονιά της πλατείας Βικτωρίας πιθανότατα και προσπαθείτε να πλοηγηθείτε ανάμεσα σε Κοδριγκτώνος και Χάμιλτον, Βερανζέρου και Γλάδστωνος.

Αναρωτηθήκατε ποιοι ήταν όλοι τούτοι και πως συνδέονται; Η ιστορία μας πάει πίσω στο 1880, όταν άρχισε να αυξάνεται ραγδαία ο πληθυσμός της πόλης και επιτάθηκε η ανάγκη να ονοματιστούν επιτέλους οι δρόμοι, για να μη γίνεται συνεννόηση με ορόσημα το μπαλκονάκι με τη γλάστρα, τον Λυκαβηττό και το μεγάλο πλατάνι. Φυσικά η θεματολογία των ονομάτων ήταν στενά συνδεδεμένη με την εποχή.

Πρόσφατα ακόμα τα γεγονότα της επανάστασης και το φιλελληνικό συναίσθημα των αγγλογαλλορώσων, έδωσαν τροφή στην ομολογουμένως όχι πολύ ευφάνταστη διαδικασία ονοματοθεσίας. Όντας φυσικά προ εποχής της δημοτικής γλώσσας, τα ξενικά αναγκάστηκαν να υποστούν μια βαριά επεξεργασία για να εξελληνιστούν (και ας μην προφέρονται).

Της ανεξαρτησίας

Κάπως έτσι ο Εδουάρδος ο Codrington (Κόδρινγκτον ελληνιστί), υποναύαρχος και αρχηγός του αγγλικού στόλου, μαζί με το Henri De Rigny (Ανρί, κόμη του Ρινί, γιατί τον βγάλαμε Δεριγνύ κανείς δεν ξέρει), Γάλλο ναύαρχο αντίστοιχα και τον Λογγίνο τον Χεΰδεν (Λόγκιν Πετρόβιτς Γκέιντεν), Ρώσο ναύαρχο ολλανδικής καταγωγής, θριάμβευσαν επί του Ιμπραήμ στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827) και τον ανάγκασαν να συνθηκολογήσει.

Να σημειωθεί ότι τον προηγούμενο χρόνο, ο Τζωρτζ Κάνινγκ (της γνωστής πλατείας) υπέγραψε τη συνθήκη ειρήνης ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα το 1826 και την επόμενη χρονιά έχοντας σχηματίσει κυβέρνηση στη Βρετανία, προώθησε την ελληνική ανεξαρτησία. Δυστυχώς αυτό κράτησε μόνο τρεις μήνες καθώς έχασε τη ζωή του από πνευμονία.

Του φιλελληνισμού

Υπήρξαν φυσικά και εκείνοι που στήριξαν τον αγώνα με τον πνευματικό τους έργο. Ένας από αυτούς, ο  Φρανσουά-Ωγκύστ-Ρενέ, υποκόμης ντε Σατωμπριάν  ήταν μια προσωπικότητα γεμάτη αντιθέσεις, καθώς ήταν συντηρητικός και υποστηρικτής της ελληνικής επανάστασης ταυτόχρονα, βαθιά θρησκευόμενος, αλλά αρκετά ελευθέρων ηθών (τόσο που είχε σχέση με την αδελφή του).

Ο υποκόμης ταξίδεψε και έγραψε για την Ελλάδα (ψάχνοντας για του λόγου του αληθές περισσότερο τα αρχαία κάλλη, τα οποία φαίνεται να μην ανακάλυψε τελικά). Παρ’ όλα αυτά προφήτεψε ένα ένδοξο μέλλον για τη χώρα, βασιζόμενος στο λαμπρότατο παρελθόν της.

«Είμαι δημοκρατικός εκ φύσεως, μοναρχικός εξ αιτίας της λογικής και βουρβωνικός για λόγους τιμής»

ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΣ

Δεν ήταν όμως ο μοναδικός Γάλλος ενθουσιώδης φιλέλληνας. O λαϊκός τροβαδούρος Μπερανζέ (Βερανζέρος), που με τα τραγούδια του συγκλόνιζε τα παριζιάνικα πλήθη, δεν ξεχνούσε να υπογραμμίσει την βαρβαρότητα των Οθωμανών, το δίκαιο αγώνα των αδελφών Ελλήνων και την έλλειψη συμπαράστασης από τη μαμά Ευρώπη (από το 1830!). Χαρακτηριστικά στο ποίημα του “Ψαρά”, οι Οθωμανοί επαναλαμβάνουν ξανά και ξανά ότι οι χριστιανοί (Ευρωπαίοι) βασιλιάδες (ηγέτες) δεν θα εκδικηθούν τον χαμό των Ελλήνων, σημειώνοντας την αδιαφορία του ευρωπαϊκού χώρου. Στο τέλος δε, συμβουλεύει:

“Ενωθείτε ω Έλληνες! Ειδάλλως ο προδότης

θα κλέψει την γαλήνη του θριάμβου.

Ίσως και να σας κλαίν’ τα άλλα έθνη

Αλλά οι χριστιανοί βασιλείς δεν θα στραφούν να πάρουν εκδίκηση για σας.”

(ούτως ή άλλως, οπότε καλύτερα να μη χρειαστεί, συμπληρώνουμε εμείς)

Αργότερα, στα τέλη του 19ου, ένας άλλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας ο Εντμόν Ροστάν, θα εξυμνήσει στα έργα του την αντρεία και την αξιοπρέπεια, όντας νεορομαντικός στον προσανατολισμό και φιλέλληνας στο κίνημα.  Εκτός όλων αυτών είναι και ο συγγραφέας του πασίγνωστου έργου  για τον αριστοκράτη με τη μυτόγκα, Συρανό ντε Μπερζεράκ.

Των Εγγλέζων

Από το άλλο μέρος ο Ουίλλιαμ Γλάντστόουν, Άγγλος πολιτικός, που μεταξύ άλλων υπήρξε και υφυπουργός αποικιών (ξέρουμε κάποιους Έλληνες πολιτικούς που πολύ θα το ζήλευαν), τιμήθηκε με μια οδό τόσο γιατί συνέβαλε στη προσάρτηση των Ιονίων Νήσων στο υπόλοιπο της νεοσύστατης Ελλάδας  όσο και για τη συμμετοχή του στο Κυπριακό. Συγκεκριμένα, πιθανόν τα Κυπριωτάκια να μιλούσαν σήμερα αποκλειστικά αγγλικά, εάν ο Ουίλλιαμ δεν επέμενε στη διδασκαλία της ελληνικής στα σχολεία. Ο ανδριάντας του στολίζει την είσοδο στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε περίπτωση που κάποιον σας θυμίζει από τότε που πήρατε πτυχίο.

“Αναλογίζομαι τι ικανοποίηση θα αισθανόμουν αν είχα την τύχη πριν από το τέρμα της μικρής μου ζωής να δω τον πληθυσμό αυτής της Ελληνικής Νήσου (της Κύπρου) να ενσωματωθεί ύστερα από φιλικό διακανονισμό με τους αδελφούς του, του Βασιλείου της Ελλάδος”.

Γλάδστων

Στενά συνδεδεμένος με το Ιόνιο, μιας και ίδρυσε την Ιόνιο Ακαδημία, το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο της νεότερης εποχής το 1824 ήταν ο Άγγλος Λόρδος Frederick North – Guilford (αρνούμαι να γράψω το εξελληνισμένο όνομα, η ορθογραφία του είναι ανισόπεδη).  Έζησε και εργάστηκε στην Κέρκυρα για πολλά χρόνια  και οργάνωσε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Άγνωστο γιατί δεν μπήκε  και ο δικός του ανδριάντας στο Πανεπιστήμιο. Φαίνεται να αγάπησε τόσο τις ελληνικές παραδόσεις που βαφτίστηκε κρυφά χριστιανός με το όνομα Δημήτριος. Αυτό ήταν κάτι σαν μόδα εκείνη την εποχή, αλλά και πολύ σοβαρή υπόθεση, μιας και η αγγλικανική εκκλησία δεν το έβλεπε ιδιαίτερα ένθερμα.

Των αρχαιολόγων

Προχωρώντας στον χρόνο αλλά και κατά μήκος του άξονα της Πατησίων, κοντά πια στο τέρμα της φτάνουμε στον Βίλελμ Δαίρπεφελδ, αρχαιολόγο, συνεργάτη του Σλήμαν στην Τροία και την Τίρυνθα. Το 1886 ίδρυσε τη Γερμανική Σχολή των Αθηνών, υπήρξε διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και πέθανε τελικά στη Λευκάδα, στην οποία έκανε ανασκαφές τα τελευταία χρόνια προσπαθώντας να αποδείξει ότι πρόκειται για την Ομηρική Ιθάκη.

Δεν ήταν όμως ο μόνος Γερμανός  αρχαιολόγος που τιμήθηκε από τον δήμο της Αθήνας. Λίγο πιο χαμηλά η οδός Ρως μας αποκαλύπτει την ιστορία του πρώτου καθηγητή αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και έφορου αρχαιοτήτων 1833-1843, καθώς η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους. Ανάμεσα στους αρχαιοκάπηλους εκείνων των χρόνων, φαίνεται μια ευγενική φυσιογνωμία, στην οποία να οφείλουμε πιθανώς τη θέα της Ακρόπολης, όπως την έχουμε συνηθίσει.  

Ένας κάπως μεταγενέστερος αλλά εξίσου σημαντικός εκπρόσωπος της αρχαιολογίας ευθύνεται από την άλλη για το πως γνωρίσαμε την Κνωσσό. Ο Σερ Άρθουρ Τζον Έβανς, χρησιμοποιώντας πρωτοπόρες για την εποχή τεχνικές με τσιμέντο, κατάφερε να προσομοιώσει τη διάταξη των οικοδομημάτων της Μινωικής εποχής.

Επίσης, έβαλε το χέρι του στην ανάγνωση τη Γραμμικής Α και Β καθώς ανακάλυψε περίπου 3000 γραπτές πινακίδες.

Τα νεότερα

Η ιστορική αναδρομή της πόλης μας πετάει σχεδόν 50 χρόνια αργότερα, στην οδό Ουίλλιαμ Κινγκ, σε άλλους δήμους γνωστής ως Μακένζυ Κίνγκ. Πρόκειται για τον 10ο πρόεδρο του Καναδά, που στη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου στήριξε το Ελληνικό Ταμείο Αρωγής Πολέμου, προσφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια. Πρόσφατα στην Θεσσαλονίκη τοποθετήθηκε γλυπτό Ινουκσούκ (ινδιάνικο μνημείο) προς τιμήν του, το οποίο βεβηλωνόταν τακτικά (πιθανώς γιατί οι ντόπιοι δεν κατάλαβαν ποτέ τι είναι) μέχρι που μεταφέρθηκε σε μουσειακό χώρο.

Ο Χάρολντ ΜακΜίλαν τον Νοέμβριο του 1944 ανέλαβε καθήκοντα προέδρου της Συμμαχικής Επιτροπής στην Ιταλία. Τον Δεκέμβριο του 1944, στη διάρκεια των Δεκεμβριανών επισκέφτηκε την Αθήνα συνοδεύοντας τον Τσώρτσιλ.

Δεκαπέντε χρόνια αργότερα συνέταξε το σχέδιο ΜακΜίλαν για την Κύπρο, προτείνοντας να αποσυρθούν από την κυριαρχία οι βρετανικές δυνάμεις, αλλά αν παραμείνουν οι στρατηγικές βάσεις τους και ξεκινώντας την πορεία για τη διχοτόμηση του νησιού.

Δεν θα μάθουμε αν τελικά η κυβέρνηση βρήκε το σχέδιο τόσο φιλελληνικό που αποφάσισε να ονοματίσει δρόμο, ή αν η ονοματοθεσία προηγήθηκε των Κυπριακών εξελίξεων.

Πως σας είπαμε;;;

Οι μετονομασίες των αστικών ορόσημων συχνά δεν πάνε καλά. Πρώτη και καλύτερη η Πατησίων, που όσες ταμπέλες και αν αποκτήσει με την επιγραφή 28ης Οκτωβρίου, παραμένει πάντα και σε όλο το μήκος της ο δρόμος που οδηγεί στα Πατήσια. Κάτι η συνήθεια, κάτι η άνεση, κάτι η χρηστικότητα, τα επίσημα ονόματα που ορίζουν οι νομοθέτες παραγκωνίζονται από τη καθημερινότητα. Άλλες φορές πάλι γενιά τη γενιά ξεχνιούνται οι πρωτότυπες εκδοχές και οι νέοι με τους παλιούς δεν συνεννοούνται πια επί της γειτονιάς τους. Ας δούμε μερικές από τις κλασσικές περιπτώσεις μετονομασιών:

–Πλατεία Αμερικής: Προς τιμήν των ΗΠΑ και της φιλικής στάσης του λαού τους από 1927 (μήπως ήρθε η ώρα να το ξανασκεφτούμε;). Παλιότερα όμως λεγόταν πλατεία Αγάμων, διότι λέγεται πως χρησίμευε για ερωτικά ραντεβού αλλά και για “πασαρέλα” νεαρών και νεανίδων. Άλλος μύθος λέει που είχε ιδρυθεί σύλλογος Αγάμων, σε αντίδραση για τις λέσχες κυριών.

–Πλατεία Βάθη: Επισήμως λέγεται Ανεξαρτησίας, αναφερόμενη στην επανάσταση του 1821. Το Βάθη προέρχεται από την ονομασία της περιοχής, που ήταν παλιότερα κοίτη του ρέματος Κυκλοβόρου ( η σημερινή οδός Μάρνης).

–Πλατεία Βικτωρίας: Βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας την ομώνυμη Βικτωριανή εποχή, όταν συνενώθηκαν τα Επτάνησα με την Ελλάδα. Η πλατεία αυτή λεγόταν παλιότερα πλατεία «Κυριακού» από το Δήμαρχο Αθηναίων Παναγή Κυριάκο (1870-1879), που είχε εκεί κοντά το σπίτι του. Η ονομασία Πλατεία Βικτωρίας δόθηκε προς τιμήν της βασίλισσας της Αγγλίας, κακές όμως γλώσσες, έλεγαν ότι δόθηκε προς τιμήν της κόρης του Π. Κυριακού Βικτωρίας.

-Πλατεία Αιγύπτου: Συνηθίζεται να την αποκαλούμε Πεδίο του Άρεως, παρότι βρίσκεται ακριβώς μπροστά του. Λέγεται ότι πήρε το όνομα από τους πολλού επιχειρηματίες αιγυπτιακής προέλευσης που έμεναν και δούλευαν τότε στην περιοχή.

-Πλατεία Κλαυθμώνος: Γνωστή και ως  Πλατεία Νομισματοκοπείου, Πλατεία του Παλιού Παλατιού, Πλατεία της 25ης Μαρτίου, Πλατεία Εθνικής Συμφιλίωσης. Κλαυθμώνος επικράτησε να λέγεται γιατί εκεί μαζεύονταν οι δημόσιοι υπάλληλοι που απολύονταν για να διαμαρτυρηθούν.

–Λέλας Καραγιάννη: Εδώ οι Κυψελιώτες υπήρξαν κύριοι και δέχτηκαν χωρίς διαμαρτυρίες την μετονομασία της οδού Λήμνου σε Λέλας Καραγιάννη, όπως και εξακολουθεί να λέγεται μετά τον Β’ Παγκόσμιο. Λέγεται ότι ήταν πρωτοβουλία του Έβερτ, που είχε μακρινή συγγένεια με τη οικογένεια Καραγιάννη.

-Πλατεία Κολιάτσου:Γύρω στο 1957 , μετονομάστηκε για λίγο σε πλατεία Αυστραλίας, ίσως καθ’ εικόνα και ομοίωση της πλατείας Αμερικής. Φυσικά κανείς δεν χρησιμοποίησε το όνομα και παρέμεινε Κολιάτσου. Ενημερωτικά ο Στυλιανός Κολιάτσος ήταν αξιωματικός, βουλευτής και συμμετείχε στις συζητήσεις για το ελληνικό Σύνταγμα. Η οικογένεια του είχε κτήματα στην περιοχή και έτσι δόθηκε το όνομα.

–Δροσοπούλου: λεγόταν Πάρνηθος μέχρι το 1930, αλλά το νέο όνομα παραγκώνισε το παλιό. Ο Ιωάννης Δροσόπουλος ήταν κορυφαίος οικονομολόγος του 19ου αιώνα, υπηρέτησε 32 χρόνια στην Εθνική τράπεζα και υπήρξε καθηγητής Δικαίου. Λέγεται επίσης ότι ήταν εξαιρετικά νευρικός και αγχώδης και υπέφερε συχνά από αϋπνίες.

Και από ‘δω…. οι λόγιοι

Ανάμεσα στου εθνικούς μας ήρωες, στους αρχαίους ημών προγόνους και πολεμικά τοπωνύμια έχουν τρυπώσει ένα σωρό άλλοι, μικροί και μεγάλοι που έβαζαν αργά και σταθερά από ένα λιθαράκι στην ανάπτυξη, όχι με όπλα και ηρωικές μάχες αλλά με στηθοσκόπια, πένες και χαρτιά. Με το πινέλο και τις νότες τους, τον πηλό και την οξυδέρκεια μας άφησαν έναν άλλο πλούτο, που ξεμυτίζει που και που από καμιά έκθεση ή κάποιο λεύκωμα. Δεν συναντιούνται στα μέσα μαζικής, ούτε στα καφενεία. Συνεχίζουν και επιβιώνουν όμως στις μπλε και κίτρινες επιγραφές στις διασταυρώσεις των δρόμων. Θελήσαμε να συστηθούμε μαζί τους:

Ο Γεώργιος Καραμήτσας (1834-1904) ήταν ιατρός, εκδότης του ιατρικού περιοδικού Ασκληπιός και καθηγητής πανεπιστήμιου. Ασχολήθηκε με τη νοσολογία και μεταξύ άλλων μελέτησε τη διφθερίτιδα, την ελονοσία και το καλαζάρ σε παιδιά που εκείνη την εποχή ήταν εξαιρετικά διαδεδομένα, αποκαλύπτοντας την επικινδυνότητα των μολυσμένων νερών και εξασφαλίζοντας καλύτερες συνθήκες για τις επόμενες γενιές.  

Ο Ιούλιος Γαλβάνης (1838 – 1901) ήταν Ζακυνθινός ιατρός, από τους πρώτους χειρουργούς της νεότερης Ελλάδας, διευθυντής του χειρουργικού τμήματος στον Ευαγγελισμό. Το όνομά του συνδέθηκε με φοιτητικές αναταραχές που είχαν αφετηρία το Κρητικό ζήτημα, και έμειναν γνωστές ως “Γαλβανικά”.

Ο Ιωάννης Συκουτρής ( 1901 — 1937) ήταν  Έλληνας φιλόλογος που δίδαξε στην Αθήνα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για το εξαιρετικής ποιότητας έργο του, στο οποίο δεσπόζουν οι εκδόσεις και οι εισαγωγές στην Ποιητική του Αριστοτέλη και το Συμπόσιο του Πλάτωνα, αλλά και για την αυτοκτονία του σε νεαρή ηλικία.

Μανώλης Καλομοίρης ( 1883 – 1962) χαρακτηρίστηκε ως μουσικός γλωσσοπλάστης της νεώτερης Ελλάδας. Εμπνευσμένος από τον Βάγκνερ αλλά και τη ρωσική σχολή συνέθεσε πρωτότυπο έργο βασισμένο στο δημοτικό τραγούδι.

Ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης ( 1883- 1950) υπήρξε δημοφιλής Έλληνας μουσικοσυνθέτης, αρχιμουσικός και ένας από του πρωτεργάτες της Ελληνικής Οπερέτας. Ο πατέρας του Ιωάννης υπήρξε επίσης διακεκριμένος μουσικός.

Ο Δημήτριος Κόκκος ήταν  συγγραφέας και ποιητής του 19ου αιώνα γνωστός για την ισχυρή φαντασία του. Έγραψε πατριωτικές ωδές, θούρια, ειδύλλια, ελεγεία, ηρωικοκωμικά, και επικολυρικά ποιήματα ενώ δυστυχώς σκοτώθηκε νεώτατος (36 χρονών) στην Αθήνα το 1891. Ένας παράφρονος δολοφόνος τον πυροβόλησε την ώρα που έβγαινε από το θερινό θέατρο «Ομόνοια», στο οποίο παιζόταν το έργο του «Η Λύρα του Γερο-Νικόλα».

Ο Άδωνις Κύρου (1872-1918) υπήρξε Ελληνοκύπριος εκδότης, παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ ταυτόχρονα εισήλθε στη δημοσιογραφία. Δημοσίευσε τα πρώτα του άρθρα και χρονογραφήματα στην εφημερίδα Σκριπ και Ακρόπολη, αν και και κατά καιρούς έγραφε στην κυπριακή εφημερίδα Πατρίς του θείου του Αχιλλέα Λιασίδη. Από το 1898 υπήρξε συνεκδότης της εφημερίδας Εστία μαζί με τον Σπύρο Δάσιο. Η “Εστία” , όντας συντηρητική και με εθνικό προσανατολισμό έχει ωστόσο φιλοξενήσει πολλά ιστορικά πρόσωπα όπως ο Δροσίνης, ο Ροΐδης, ο Παλαμάς κ.ο.κ. και είναι από τα μακροβιότερα ελληνικά έντυπα.

Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815- 1881) ήταν ιστορικός και λογοτέχνης. Εισήγαγε τη διαίρεση της ελληνικής ιστορίας σε αρχαία, μεσαιωνική και νέα, όπως διδάσκεται ακόμα, και υποστήριζε την ενότητα του ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Στέφανος Μαρτζώκης  (1855 -1913) ήταν Έλληνας ποιητής. Θεωρείται ο τελευταίος από την Επτανησιακή Σχολή. Ζούσε με μόνιμες οικονομικές δυσκολίες, βγάζοντας τα προς το ζην από τη δημοσίευση των ποιημάτων του στις εφημερίδες. Στους λογοτεχνικούς κύκλους αποκαλούνταν “Ο Μαέστρος”.

Ο Σπυρίδων Ξύνδας ( 1812 –  1896) ήταν Έλληνας συνθέτης και ερμηνευτής κιθάρας, δημιουργός της Επτανησιακής Σχολής κλασσικής μουσικής. Έγραψε πολλά έργα, όπερες, καντάδες, τραγούδια όπου θίγει τα προβλήματα του αγροτικού πληθυσμού, καθώς και την ανεντιμότητα των πολιτικών. Πολλά από τα έργα του Ξύνδα πιστεύεται ότι χάθηκαν στο βομβαρδισμό της Κέρκυρας κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Γιαννούλης Χαλεπάς (1851 – 1938) είναι από τους πιο γνωστούς γλύπτες της νεότερης Ελλάδας, με περιπετειώδη ζωή ανάμεσα στην τρέλα και τον θρίαμβο. Το πιο διάσημο ίσως γλυπτό του είναι η Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Οδηγήθηκε σε νευρικό κλονισμό και αργότερα παρουσία συμπτώματα ψυχασθένειας, με αποτέλεσμα να τοποθετηθεί από τους γονείς του σε ψυχιατρείο. Για χρόνια δεν του επιτρεπόταν να δημιουργήσει τίποτα, μέχρι που σε προχωρημένη ηλικία, έχοντας γυρίσει στη Τήνο, έγινε βοσκός και μπόρεσε να ξαναπιάσει ξανά τον πηλό. Τελικά αναγνωρίστηκε πανελλαδικώς, βραβεύτηκε και συνέχιζε να πλάθει τα έργα του μέχρι το τέλος της ζωής του στην Αθήνα.

Ο Χαράλαμπος ή Μπάμπης Άννινος (1852 –  1934) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας ιδιαιτέρως δημοφιλής στην εποχή του.  Ιδιαίτερα αγαπητός για τα διασκεδαστικά θεατρικά του έργα όπως “ Ζητείται Υπηρέτης” και την επιθεώρηση “τα Παναθήναια” υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.  Λέγεται ότι του ανήκει η πατρότητα της φράσης «τρέχα γύρευε και Νικολό καρτέρει». Συνομιλώντας με τον Ροϊδη άκουσε το Νίκο Πολίτη να περιγράφει το σχέδιο του για την έκδοση λαογραφικού υλικού και παροιμιών και την πρόθεσή του να γυρίσει όλην την Ελλάδα, για να βάλει φίλους του φιλόλογους να τον βοηθήσουν και να περιμένει μέχρι τη συγκέντρωση όλου του υλικού και του απάντησε: «Τόμου είναι έτσι, τρέχα γύρευε Νικολό μου και ύστερνα καρτέρει».

Ο Θέμος Αννίνος (1845-1916) αδελφός του Μπάμπη Αννίνου, ήταν δημοσιογράφος και ένας από τους πατέρες της ελληνική γελοιογραφίας. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες της εποχής  ενώ ίδρυσε με τον Εμμανουήλ Ροΐδη την σατιρική εφημερίδα “Ασμόδαιος”.  Η πολιτική του σάτιρα, που αναφερόταν σε μία ενδιαφέρουσα περίοδο της νεώτερης ελληνικής πολιτικής ιστορίας, αποτελεί χρήσιμο στοιχείο κριτικής της εποχής και των αντιδράσεων της κοινής γνώμης.

Αξιοσημείωτα:

– Οι δρόμοι των Πατησίων τελικά χωρίζονται σε συστάδες ως εξής:

Στην Κυψέλη έχουμε τα Νησάκια, Τον Αγώνα για την Ανεξαρτησία, και μια δόση Αρχαίων

Στα κάτω Πατήσια έχουμε τα Πεδία Μαχών (κυρίως των Βαλκανικών πολέμων) με μια δόση Εθνικών Ηρώων και Εξέχοντων Αντρών

Στα Άνω Πατήσια μένουν οι Τέχνες με αρχιτέκτονες, γλύπτες, μουσικούς, λογοτέχνες και ποιητές.

Αν ψάχνει λοιπόν κανείς από που προέρχεται το όνομα του δρόμου του λοιπόν, εύκολα προσδιορίζει σε ποιο σινάφι ανήκει από τους πέριξ γείτονες.

-Ο Λογγίνος ο Χεΰδεν που λέγαμε, λέγεται ότι έφερε για πρώτη φορά και τα μανταρίνια στη Ελλάδα, εκτός από τη νίκη στο Ναυαρίνο.

–Εκεί που πιστεύαμε ότι η οδός Χάμιλτον αναφέρεται σε κάποιον άλλο σπουδαίο πολιτικό άντρα, πιθανώς τον πρόεδρο των ΗΠΑ, βρεθήκαμε προς ευχάριστης εκπλήξεως. Ο δρόμος ονομάστηκε προς τιμής της Έντιθ Χάμιλτον, συγγραφέως και καθηγήτριας, γνωστής για το βιβλία της για την αρχαία Ελλάδα. Η Μυθολογία της, φαίνεται μάλιστα να αποτελεί το κλασσικό εισαγωγικό έργο για το αντικείμενο στην Αμερική. Φαίνεται μαζί με τη Λέλα Καραγιάννη να είναι από τις λίγες θηλυκές παρουσίες στην χάραξη.

-Οι αδελφοί Χάνσεν, Θεόφιλος και Χριστιανός, μαζί με τον Τσίλλερ δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τους αθηναϊκούς δρόμους, δεδομένου ότι εκείνοι έχτισαν μέρος της πόλης. Για την Ακρίβεια, η Ακαδημία, η Βιβλιοθήκη και το Πανεπιστήμιο Αθηνών τα οφείλουμε στην τέχνη τους.

– Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα φυσιογνωμία που έχει τιμηθεί και αυτή με το δρόμο της είναι ο Γερμανός Φερδινάνδος Γρηγορόβιος (1821-1891). Το δίτομο έργο του για τον αθηναϊκό μεσαίωνα υπήρξε πρωτοπόρο και συγκίνησε πολλούς, σε βαθμό που επανεκδίδεται μέχρι σήμερα. Ήταν από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με τη ζωή της πρωτεύουσας εκείνη την εποχή και είχε να διηγηθεί πολλές ιστορίες, όπως τις βίωνε από την αθηναϊκή καθημερινότητα.

-Ένα μυστήριο που δεν λύθηκε είναι η ονομασία της οδού Τροίας, του πατρικού της εφημερίδας μας. Τριγυρισμένη από νησάκια, φαίνεται όμως ότι έχει μεγαλύτερη σχέση με την παρέα των αρχαίων Ελλήνων ή τους αρχαιολόγους. Ξέρει κανείς να μας διαφωτίσει;