It’ s a girl! Όλα αρχίζουν από την πρώτη κιόλας στιγμή που βγαίνεις από το φιλόξενο περιβάλλον της μήτρας, στον αέρα. Ένας καταιγισμός από ροζ, μία μόδα που ξεκίνησε και επικράτησε από το 1940, που μας έχει πείσει για τα καλά ότι αυτό το χρώμα είναι το ιδανικό για τα κορίτσια. Αν και οι πολυεθνικές εταιρείες τείνουν, μετά από τόσους αγώνες ακτιβιστών, να διατηρήσουν την ουδετερότητα στα χρώματα, στο κομμάτι των παιχνιδιών δε βλέπουμε θεαματικές αλλαγές.
Καροτσάκια, μωράκια, μωράκια που κλαίνε όταν πεινούν ή όταν έχουν λερωθεί, κουζινικά κι ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς… όλα τα σύνεργα που προετοιμάζουν το μικρό κοριτσάκι για τον κόσμο των μεγάλων. Για τον “ρόλο” της γυναίκας. Ξεχνάμε ότι τον σημαντικότερο ρόλο τον διαδραματίζει η φύση κι αυτόν τον ρόλο δε μπορούμε ούτε να τον αναχαιτίσουμε, αλλά ούτε και να τον καθοδηγήσουμε. Αγνοούμε ότι τα ένστικτα μας είναι ακούσια όπως ακριβώς ο χτύπος της καρδιάς. Δε μπορείς να αλλάξεις κάτι που απλά έχει –ενδεχομένως- ρυθμιστεί να δουλεύει αλλιώς.
Η δυσκολία του να είσαι Γυναίκα
Από πολύ μικρή ηλικία, ερχόμαστε αντιμέτωπες με τα ερωτηματικά του περιβάλλοντος μας: “Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;” Αυτή είναι μία από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε παιδιά. Λίγο πριν αποφασίσεις ότι θέλεις να γίνεις: αστροναύτης, μπαλαρίνα, γιατρός, τραγουδίστρια, νοσοκόμα κι εκεί που παίζεις αμέριμνα, ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι μία φορά το μήνα θα συμβαίνει κάτι στο σώμα σου, που ούτε σε απασχολεί να μάθεις τι είναι, ούτε γιατί σ’ εσένα;
Απλά, αφού το έχει κι η μαμά, είναι κάτι οκ. Υπάρχουν, όμως, οι μέρες που δεν θα μπορέσεις να κάνεις γυμναστική, οι μέρες που θα πονάς πολύ, οι μέρες που η παιδικότητα σου ξεκινά να πηγαίνει περίπατο. Αλλάζει το σώμα σου, κι αν οι αλλαγές δεν είναι θεαματικές, φθηνά τη γλύτωσες. Αν πάλι έχεις στήθος μεγαλύτερο από ότι οι συμμαθήτριες σου, γίνεσαι και λίγο το “θέμα” των σχολικών διαλειμμάτων. Και κάπως έτσι, υπόγεια μπαίνει μέσα σου το σαράκι της ντροπής. Κρύβεις το στήθος σου καμπουριάζοντας, αποφεύγεις τα σουτιέν, γενικά νιώθεις σαν εξωγήινος. Αν υποθέσουμε ότι σου αρέσουν τα “ανδρικά” σπορ, ένα τεράστιο σύννεφο πλανάται από πάνω σου. Έχεις δει μούτρα ανθρώπου που ρωτάει κοριτσάκι: “Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;” κι εκείνο γεμάτο ενθουσιασμό του απαντάει: “Ποδοσφαιριστής”; Εκεί σε θέλω!
Προβάλλονται τα στεγανά ένα-ένα μπροστά σου. Εντάξει, έχουμε ένα φοβερό προνόμιο οφείλω να το ομολογήσω. Σε αντίθεση με τα αγόρια, εμάς μας επιτρέπεται να κλαίμε. Μη σας πω επιβάλλεται. Μετά τις σπουδές –αν έχεις σπουδάσει- σειρά έχει ο γάμος, η οικογένεια, τα παιδάκια… Λες κι όσοι ακολούθησαν αυτή τη σειρά πετάνε από τη χαρά τους και το συστήνουν και σ’ άλλους. Αλλά, ας μη γινόμαστε ό,τι δεν θέλουμε να είμαστε. Αφοριστικοί. Και ας μην κρυβόμαστε πίσω από τη λέξη: κοινωνία. Γιατί η κοινωνία είμαστε κι εμείς. Για τις γυναίκες που επιλέγουν άλλη διαδρομή και προτεραιότητα γι’ αυτές έχει η καριέρα, το τίμημα είναι σκληρό. Ίντριγκες, άνδρες σε θέση ισχύος, ανήθικες προτάσεις ή εκβιαστικές θέσεις… Όλα αυτά για να μπορέσει να έχει μία γυναίκα τη θέση που της αξίζει.
Ο κόσμος προχωρά, όμως δεν είναι λίγες οι προσωπικότητες που επιβεβαίωσαν την σωματική και ψυχική βία που υπέστησαν προκειμένου να υπάρχουν στον επαγγελματικό χώρο που επιλέξαν. Ίσα δικαιώματα και παραπάνω υποχρεώσεις. Διεκδικήσαμε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, της εργασίας, των ίσων δικαιωμάτων στην εργασία, στην πρόοδο, στη μόρφωση, στην εκπαίδευση, στις τέχνες… κι αφού τα καταφέραμε μια χαρά, αγνοήσαμε ότι οι ρόλοι πολλαπλασιάστηκαν.
Γιατί η κοινωνία ζητά από το θηλυκό… να είναι: νοικοκυρά, μάνα, γυναίκα, ερωτεύσιμη, σέξι χωρίς να είναι σέξι, γιατί αλλιώς τα ήθελε ο απαυτός της, να είναι περιποιημένη, να υποτάσσεται στις επιταγές της μόδας (αποτρίχωση, laser, μανικιούρ- πεντικιούρ, βαμμένο μαλλί, γόβα, φούστα) περπάτημα τόσο όσο, αλλά θηλυκό, γατούλα αλλά με νύχια για να αποφεύγει τους κακεντρεχείς, οπωσδήποτε με ερωτική ζωή,- την οποία να την κάνει και βούκινο για να μην αναρωτιέται κανείς για τα προσωπικά της- και γενικά ένα διάφανο ον το οποίο θα επιτρέπει τη θέαση του και στους εξωτερικούς παρατηρητές. Λίγο πριν χτυπήσεις κόκκινο από τον καθημερινό αγώνα του βιοπορισμού, την θέση της παίρνει άλλη μία ερώτηση- κόλαφος: “Παιδάκι, πότε θα κάνεις;”
Φυσικά, αυτή η ερώτηση είναι παγίδα. Γιατί για να φτάσεις να κάνεις παιδί χρειάζεται: α. Να το θέλεις. β. Να έχεις επιλέξει έναν σύντροφο ζωής γ. Να έχεις λύσει όλα τα άλλα. Αλλά ποιος θα περιμένει να κάνεις όλα όσα θέλεις να κάνεις για να νιώσεις έτοιμη για οικογένεια;
Μαζί με την ασύμφορη πίεση του γάμου, βιώνουμε και την βιολογική μας παρακμή. Γιατί ακόμα κι αν μία γυναίκα σήμερα μπορεί να δείχνει και είκοσι χρόνια νεότερη από την πραγματική της ηλικία, βιολογικά ο χρόνος δε δείχνει να σταματά. Άρα; Ξέρεις ότι όλα αυτά που ονειρεύεσαι έχουν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Αυτές είναι μερικές από τις δυσκολίες που βιώνει μία γυναίκα. Κι αν θέλουμε να πιστεύουμε ενδόμυχα ότι όλα αυτά σε λίγο θα ανήκουν στο παρελθόν, απ’ ότι φαίνεται θα χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός για να αλλάξουν. Θέλει δουλειά πολύ.
FemMap Project
Φτιάξε τον γυναικείο χάρτη της πόλης!
Είναι φιλικό προς τις γυναίκες το αστικό περιβάλλον; Πόσο διαφορετική θα ήταν μία πόλη αν εξυπηρετούσε τις ανάγκες των γυναικών και πόσο εμπνευσμένη θα ήταν η συνολική της εικόνα; Πόσες γυναίκες είναι υπεύθυνες ή συμμετέχουν ενεργά στο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης;
Δανάη Λιοδάκη έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές της στην αρχιτεκτονική και το θέατρο, θέλησε- με αφορμή το πρόγραμμα: Start- Create Cultural Change- να οραματιστεί την Αθήνα μέσα από τη γυναικεία σκοπιά. Το αποτέλεσμα; To FemMap! Είναι ο δημόσιος χώρος φιλικός προς τις γυναίκες;
Η Δανάη Λιοδάκη μας απαντά: “Αντιθέτως, τα χρόνια της κρίσης ο δημόσιος χώρος έχει γίνει πιο εχθρικός κι επιθετικός. Αυτός ήταν ένας επιπλέον λόγος που συνέβαλλε στην ιδέα του εγχειρήματος”. Ο γυναικείος χάρτης συνδυάζει την τέχνη και τον πολιτισμό. Από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο του 2020, με βάση το τρίγωνο: Πλ. Αμερικής, Βικτωρίας και Κυψέλης, παρέχονται εργαστήρια για τις γυναίκες της περιοχής του κέντρου, με ελεύθερη συμμετοχή, ανεξάρτητα από χώρα προέλευσης, οικονομικής κατάστασης και ηλικίας.
Περιηγήσεις με αποτύπωση των συναισθημάτων που προκαλούνται σε κάθε σημείο “εξερεύνησης” της πόλης, εικαστικά ή δημιουργική γραφή είναι κάποια από τα “δώρα” της ενέργειας. Όλα τα στοιχεία που θα συλλεχθούν από το FemMap θα παραχωρηθούν για μελέτη σε αρχιτέκτονες, γραφίστες και θα αξιοποιηθούν ως ένα υπόβαθρο για να ανεβάσουν τα έργα τους οι συμμετέχουσες των εικαστικών.
Φυσικά, όλοι μας θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τα αποτελέσματα αυτής της δράσης, μέσω της πλατφόρμας που θα φιλοξενεί το πρόγραμμα. Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή για τις σαββατιάτικες συναντήσεις στην σελίδα του Fem Map και να είσαστε κι εσείς κομμάτι αυτής της ευρηματικής ιδέας.
Στόχος του FemMap: ”Να εκφραστούν δημιουργικά οι συμμετέχουσες ως γυναίκες της γειτονιάς, να γνωριστούμε και να δούμε όλα αυτά που μας ενώνουν. Πιστεύω, πως αν κάθε κοινωνική ομάδα δημιουργούσε το δικό της χάρτη, αυτό θα την βοηθούσε να αγκαλιάσει πιο πολύ την περιοχή, να την αισθανθεί δική της και να έχει μία άλλη υπόσταση στον χώρο.” Η Δανάη Λιοδάκη συμπληρώνει: “ Οι γυναίκες ανέκαθεν συνδέονταν με τον εσωτερικό χώρο. Ο στόχος μας είναι να μπορούν κάποια στιγμή να αισθανθούν ασφαλείς και στον δημόσιο χώρο.”
Το έργο πραγματοποιείται με την υποστήριξη του START. Το START είναι ένα πρόγραμμα του Robert Bosch Stiftung, που υλοποιείται σε συνεργασία με το Goethe-Institut Thessaloniki & την Ομοσπονδιακή Ένωση Κοινωνικοπολιτιστικών Κέντρων, και υποστηρίζεται από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση και το Ίδρυμα Μποδοσάκη.
Για περισσότερες πληροφορίες μπείτε στη σελίδα του FemMap
Η ισχύς εν τη ενώσει
Μία ποιήτρια, μία συγγραφέας, μία υπεύθυνη εκδόσεων… και μία δυνατή φιλία.
Ασημίνα Γιαννοπούλου
Υπάρχουν άνθρωποι στη ζωή μας που είναι μεγάλοι κύκλοι, σημαντικοί. Ένας τέτοιος κύκλος είναι για ‘μένα η Ελένη. Συναντηθήκαμε όταν ένας φίλος με προέτρεψε να πάω σε παρουσίαση βιβλίου της, ήταν τον Ιούνιο του 2015. Δεν χρειάστηκε προσπάθεια για να νιώσουμε ότι υπήρχε όχι μόνο χημεία μεταξύ μας, αλλά θα εξελισσόταν σε σχέση ζωής.
Η Ελένη είναι από εκείνους τους ανθρώπους, που με καταλαβαίνουν δίχως πολλά λόγια. Ξέρει τι νιώθω, έχουμε την ίδια στάση ζωής, το ίδιο χιούμορ, πολλές φορές νιώθουμε ότι κινούμαστε πέρα από καταστάσεις ή γεγονότα… κάποιος θα μας έλεγε αναίσθητες ή κυνικές, όμως όχι. Είναι που έχουμε τελειώσει με το φιλοσοφείν κι έχουμε περάσει στο απολαμβάνειν. Με την Ελένη μιλάμε την ίδια γλώσσα. Μοιραζόμαστε όνειρα, γελάμε, ξεφορτώνουμε τα βαρίδια μας. Τα βιβλία κι η τέχνη οπωσδήποτε μας απασχολούν. Εγώ είμαι 20 χρόνια στις εκδόσεις, η Ελένη συγγραφέας, αναπόφευκτα λοιπόν μιλάμε για βιβλία και συγγραφείς.
Ο μεγάλος “κύκλος” που λέγεται Ελένη κρύβει μέσα του άλλους κύκλους, πολύ ενδιαφέροντες. Ένας από αυτούς είναι η Δώρα. Δεν άργησα να τη γνωρίσω. Η Ελένη ήταν πάντα περήφανη γι’ αυτήν κι όταν κατέβηκε μια φορά στην Αθήνα βρεθήκαμε. Η Δώρα είναι ένα πλάσμα δυναμικό και αιθέριο συνάμα. Η ευαισθησία που εκφράζει μέσα από την ποίηση της με κέντρισε. Μας ένωσαν και αγωνίες. Δεν βρισκόμαστε συχνά, μαθαίνω όμως νέα της και ξέρω ότι πάντα θα είναι εκεί. Οι μικροί κύκλοι που έχει η Ελένη στην αγκαλιά της, όπως η Δώρα και λίγα ακόμα άτομα είναι φίλες πίστες, γεμάτες αγάπη. Νιώθω τυχερή που τις έχω στη ζωή μου!
Ελένη Φουρνάρου
Τη Δώρα τη γνώρισα στο Facebook, ως συγγραφέα και ποιήτρια. Μου άρεσε ο τρόπος που έγραφε, οπότε αρχίσαμε να επικοινωνούμε συντεχνιακά. Κάποια στιγμή κατέβηκε Αθήνα, συναντηθήκαμε στο πάλαι ποτέ Φλοράλ για καφέ και καταλάβαμε πως θα αγαπιόμαστε για πάντα. Τη λέω “νεράιδα” και “δωράκι μου” γιατί είναι. Έχουμε κουβεντιάσει ατέλειωτα από κοντά, από μέσεντζερ κι από τηλέφωνα. Έχουμε φάει, έχουμε πιει, έχουμε κοιμηθεί παρέα.
Έχω κλάψει απαρηγόρητη στην αγκαλιά της. Στην πραγματικότητα είναι η φωνή της συνείδησής μου: με “αναγκάζει” να της λέω πράγματα που δεν έχω παραδεχτεί ούτε στον εαυτό μου. Την καμαρώνω πολύ – για τα γραπτά της, το μυαλό και το συναίσθημα. Τη ζηλεύω για τον απόλυτο τρόπο που δίνεται. Θα την αγαπώ για πάντα.
Η Ασημίνα είναι η γοργόνα μου. Γνωριστήκαμε στην παρουσίαση των Μικροαστών και γίναμε κολλητές στα πέντε πρώτα λεπτά που κουβεντιάσαμε. Μοιραζόμαστε τα πιο βρώμικα μυστικά μας με καταπληκτική αφέλεια, ανταλλάσσουμε ρούχα και, αν είχαμε γνωριστεί νωρίτερα, μάλλον θα ανταλλάσσαμε και αγόρια. Σας κουτσομπολεύουμε και σας κοροϊδεύουμε όλους. Γελάμε πάρα πολύ, ακόμα κι όταν κλαίμε.
Μαζεύουμε περιστατικά για να διηγηθούμε αποκλειστικά η μία στην άλλη (“Αυτό ήθελα να στο πω”). Βγαίνουμε ακόμα στα μπαρ για ποτό και φλυαρία. Δεν μπορώ να πω περισσότερα για την Ασημίνα – υπάρχει πολύς κόσμος που θα μας έκοβε την καλημέρα. Και με τις δυο ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος. Και τρελαίνομαι όταν οι φίλες μου αγαπούν τις φίλες μου και γίνεται όλο αυτό ένα πανηγύρι χαράς, αλήθειας κι αγάπης δυνατής.
Δώρα Κασκάλη
Με την Ελένη γνωριστήκαμε από το Facebook, αλλά ήθελα μια δια ζώσης επαφή. Ήταν 2013, νομίζω φθινόπωρο. Ήπιαμε καφέ στο Φλοράλ κι από τότε ένιωσα ότι άφηνα ένα κομμάτι της καρδιάς μου στην Αθήνα.
Είναι η μυστικοσύμβουλός μου, η ηρωίδα μου, το στήριγμα στα δύσκολα. Αντλώ από το κουράγιο της, το πόσο επιφανειακά ανάλαφρα τα εκλαμβάνει όλα, αλλά δεν μπορεί να μου κρυφτεί. Είμαι η νεράιδα της, αυτή που πάντα πάει με την καρδιά και η Ελένη μαζεύει τα αίματα και με γιατροπορεύει από το τηλέφωνο ή στον δερμάτινο καναπέ της.
Αγαπώ όλα τα δικά της, τη λεμονιά της, το σπίτι της, τα βιβλία που αρχίζει, τα σχέδια που κάνει, τις φίλες της. Έτσι γνώρισα την Ασημίνα, ένα πλάσμα με απόκοσμη ομορφιά, γενναιότητα και κότσια. Καταξιωμένη στο χώρο της, άνθρωπος που αγαπιέται από την αρχή. Μπορεί να μην βλεπόμαστε συχνά λόγω απόστασης, αλλά μαθαίνω νέα της και χαίρομαι γι’ αυτήν. Αν κάποτε τα φέρει η ζωή αλλιώς, θα κάνουμε ένα κοινόβιο και ως αιώνια κορίτσια θα γελάμε, θα γράφουμε ιστορίες και θα αγαπιόμαστε. Για πάντα.
