Συνήθως, η πρώτη επαφή μας με αυτό το συμπαθές ζωάκι των πολλαπλών συμβολισμών, επιτυγχάνεται μέσω του θείου Αισώπου και των διαχρονικών μύθων του.

Κάπου εκεί, στην προσχολική ηλικία, στα χρόνια των γλυκών πρωτοξαφνιασμάτων, μαθαίνουμε για τον αγώνα του λαγού με την υπομονετική χελώνα, όπου ο αθλητής με τα μεγάλα αυτιά και τα ισχυρά κάτω (πίσω) άκρα, έχοντας τον αέρα του νικητή, προβάλλει ως το αδιαφιλονίκητο φαβορί. Όμως, ο χαμηλών τόνων βραδύπους αντίπαλος, αφού υποτιμάται σφόδρα, κόβει πρώτος το νήμα του τερματισμού, στέλνοντας εκατοντάδες φιλάθλους τζογαδόρους στον «κουβά» της εποχής…

Χαριτολογώντας, θα λέγαμε ότι πρόκειται για το πρώτο «ντέρμπι» με ανατροπή που έχει καταγραφεί στα χρονικά της παγκόσμιας αθλητικής μυθιστορίας… Ο λαγός, εφησυχάζοντας, δεν αξιοποίησε το αναμφισβήτητο ταλέντο του και ηττήθηκε δίκαια από το αουτσάιντερ που έπιασε το maximum των δυνατοτήτων του, παρά τις ιλιγγιώδεις εναντίον του προσδοκίες και «αποδόσεις»!

Έκτοτε, η «Σχολή των Υψηλών Ταχυτήτων» καταγράφει (άλλοτε ευτυχώς και άλλοτε δυστυχώς) μεγάλες νίκες σε πλείστους τομείς, σε όλα τα μήκη, πλάτη και βάθη της ανθρώπινης δραστηριότητας… Από τη μια, οι χρονοαποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών και χωρών έχουν ελαχιστοποιηθεί λόγω της κατασκευής σύγχρονων υποδομών (οδικές – σιδηροδρομικές σήραγγες & γέφυρες, αεροδρόμια, λιμάνια) αλλά και χάρη στις τεχνολογίες αιχμής που αξιοποιούνται στα Μέσα Μεταφοράς, χερσαία, εναέρια και θαλάσσια.

Οι τηλεπικοινωνίες και τα δίκτυα αναπτύσσουν ταχύτητες αδιανόητες που τείνουν να χωρέσουν τον πλανήτη σε ένα… «καρυδότσουφλο». Στον νευραλγικό (και δυστυχώς τόσο… «επίκαιρο») κλάδο της κορωνίδας των επιστημών, της Ιατρικής, πολύμηνες επίπονες θεραπείες του προσφάτου παρελθόντος έχουν αντικατασταθεί με νέες μεθόδους, όπου η υγεία του ασθενούς βελτιώνεται αμεσότατα.

Από την άλλη βέβαια, η συνακόλουθη μεγάλη αύξηση των ρυθμών της καθημερινότητας, ειδικά στις μεγαλουπόλεις, επιδεινώνει την ποιότητα ζωής, προκαλώντας σωρεία προβλημάτων. Οι εργαζόμενοι καλούνται να δουλεύουν και πάλι «ήλιο με ήλιο», σαν τους βιοπαλαιστές παππούδες τους, οι οποίοι όμως δεν διέθεταν το παραμικρό τεχνολογικό – επιστημονικό επίτευγμα στην πάλαι ποτέ «εργαλειοθήκη» (toolbox) τους.

Ο μύθος του παρεξηγημένου, άναρχου και κακοεφαρμοζόμενου multitasking (ταυτοχρονισμός πλήθους εργασιών, πιθανότατα μη συναφών πλέον) προκαλεί σύνδρομα ψυχολογικής εξάντλησης («burn out») και δημιουργεί ένα αυτοκαταστροφικό πρότυπο δουλευτάδων με την «καπατσοσύνη» του Spiderman και την ελαστικότητα του Τιραμόλα.

Γενικότερα, η ρηχότητα και η επιφανειακότητα έχουν αναχθεί σε «αρετές», καθότι ο χρόνος δεν επαρκεί για μια στοιχειωδώς εις βάθος ανάγνωση και ανάλυση των πραγμάτων. Οι ειδήσεις –ιδιαίτερα στο Internet- γράφονται συχνά στο πόδι και διαβάζονται – ερμηνεύονται στο γόνατο. Ακόμα και η πλειονότητα των «παιδικών» στην τηλεόραση έχει καταντήσει ένας αχταρμάς αγρίως εναλλασσόμενων ήχων και εικόνων, άνευ νοήματος, ηθικού διδάγματος, «καλολογικών στοιχείων και κεντρικής ιδέας» (sic)!

Ο σύγχρονος άνθρωπος βλέπει το εσωτερικό χαμόγελό του να σβήνει, βιώνει ένα παγερό υπαρξιακό και αξιακό κενό, μελαγχολεί και απομονώνεται. Ο σπόρος των προσωπικών σχέσεων δεν βρίσκει εύφορο χρόνο για να βλαστήσει. Αναζητώντας το μακρινό «αμερικανικό» – καταναλωτικό όνειρο, κυνηγώντας το κατά Σεφέρη «πουκάμισο αδειανό» κάποιας άγνωστης «Ελένης», κοντεύουμε να χάσουμε (ουαί και αλίμονο!) την ίδια την Ελένη μας…

Η δυτική mentalité αντιμετωπίζει το πρόβλημα ορθολογικά ως εξής: «Το τρεχούμενο νερό δεν μολύνεται». Ταυτόχρονα, οι εξωτικοί Aπωανατολίτες διατηρούν/-ούσαν μια πιο παραμυθιακή πρόσληψη του θέματος: «Μόνο το στάσιμο νερό ξαστερώνει». Τελικά, έστω και με μια αντισταθμιστική διάθεση, τί δέον γενέσθαι…; ή ισοδύναμα, ποιά φιλοσοφία μας ταιριάζει καλύτερα nowadays;

Επανερχόμενοι στο αξιολάτρευτο ερπετό με το καβούκι, πρέπει να ομολογήσουμε ότι τώρα τελευταία, επί πανδημίας, η χελώνα ξανάρθε –από σημειολογικής άποψης- εμφατικά στο προσκήνιο.

Αυτό συνέβη μέσω της οικείας «βεβαίωσης κατ’ εξαίρεση μετακίνησης πολιτών», η οποία αναφέρει μεταξύ άλλων στην επιλογή Β6: «Σύντομη μετακίνηση κοντά στην κατοικία μου […] για τις ανάγκες κατοικιδίου ζώου». Έτσι, δεν ήθελε και πολύ για να κυκλοφορήσει ευρέως ανέκδοτο με έναν κυριούλη που βγάζει βόλτα το ζωάκι του για πέντε ολόκληρες ώρες, καταστρατηγώντας το γράμμα του νόμου περί μείωσης της άσκοπης κυκλοφορίας.

Στη συνέχεια, τον πιάνει «επ’ αυτοφώρω» ο πόλισμαν, ελέγχει τα «χαρτιά» του και ετοιμάζεται να του ρίξει ένα γερό πρόστιμο. Τότε, αποκαλύπτεται ότι το κατοικίδιο είναι μια γλυκούλα χελώνα που όντως θέλει μερικές ωρίτσες για να καλύψει (ενίοτε μασουλώντας καρτερικά το μαρουλόφυλλό της) την καθιερωμένη διαδρομή: σπίτι – πλατεία Δημαρχείου – (βανδαλισμένο) αλσύλιο – σπίτι.

Ο φιλόζωος πολίτης αθωώνεται πανηγυρικά (not guilty!), αποδίδοντας την αρχαιοελληνικής προελεύσεως «παθημάτων κάθαρσιν» στους αγωνιώντες ακροατές του χωρατού – αστείου.

«Το γοργόν και χάριν έχει»; «Χρόνου φείδου»; «Όποιος βιάζεται σκοντάφτει»; Ή μήπως «Σπεύδε βραδέως»; Ακόμα και ο θυμόσοφος Λαός, μέσα από τον «ηθογραφικό Άτλαντα» των παροιμιών του, στέκει αναποφάσιστος ενώπιον του διλήμματος: ταχύτητα [εγκυμονούσα ρίσκα] Vs βραδύτητα [δημιουργική – λελογισμένη]. Ίσως η χρυσή τομή να έχει χαραχθεί από τους απώτερους προγόνους μας (Ισοκράτης), με εκείνο το υπερχρονικό: «Βουλεύου μεν βραδέως, επιτέλει δε ταχέως τα δόξαντα» [Να σκέφτεσαι αργά, αλλά να εκτελείς γρήγορα τις αποφάσεις που θα πάρεις].

Σύμφωνα με μια «ιστορική δοξασία», λέγεται ότι στις πρώτες προφορικές εξετάσεις (matrix tests) της NASA για αστροναύτες – κοσμοναύτες είχε τεθεί στους υποψήφιους το εξής ερώτημα κρίσης & ετοιμότητας: «Αν σου έλεγαν ότι σε πέντε λεπτά καταστρέφεται ολοσχερώς ο πλανήτης Γη, τί θα έκανες;». Αξιολογήθηκε, ότι η άριστη απάντηση ήταν η εξής: «Τέσσερα λεπτά θα σκεφθώ και ένα θα δράσω!».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι οι σύμμαχοί μας, οι Γάλλοι, είχαν κινηθεί παλιότερα κατά τρόπο διορατικό – προφητικό, στην εν λόγω θεματική ενότητα «περί ταχυτήτων».

Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως στις περίφημες εμπορικές στοές (Arcades) των Παρισίων κατά το έτος 1840, δεν ήταν λίγοι οι εκκεντρικοί περιπατητές (flâneurs) που έβγαζαν προκλητικά βόλτα τις χελώνες τους, συγκρουόμενοι ορμητικά με τα τότε νεωτερικά «χρηστά ήθη» της Φραντσέζικης Πρωτεύουσας.

Ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ κ. Σταύρος Σταυρίδης γράφει σχετικά σε κορυφαίο (!) βιβλίο του: «Δίπλα στις λαμπρές βιτρίνες των καταστημάτων που εξέθεταν ό,τι πιο νέο και εκλεκτό, στην καρδιά της νεωτερικής φαντασμαγορίας, η χελώνα εικονογραφούσε μια ολότελα αλλιώτικη σχέση με τη ροή του χρόνου.

Θαρρείς και η αργή κίνησή της, καθώς έδινε το ρυθμό της και στον περιπατητή που τη συνόδευε, υλοποιούσε μια επιδεικτική σπατάλη χρόνου…» (Από την πόλη οθόνη στην πόλη σκηνή, εκδόσεις νήσος, Αθήνα, 2018)

«Ιδιόρρυθμος» αστικός περιπατητής (flâneur) βολτάρει με τη χελώνα του, στο Παρίσι του 1840.
[ΠΗΓΗ: sketchbloom.com ]

Λοιπόν, ανεξάρτητα από τα καπρίτσια και τα χουνέρια που μας επιφυλάσσει ο επικίνδυνος ιός, συμπεραίνεται ότι μια λύση (;) θα ήταν να επισκεφθούμε άμεσα το πλησιέστερο pet shop και να παραγγείλουμε μια θηριώδη χελώνα τύπου «Γκαλάπαγκος» (Galapagos Islands Giant Turtle)∙ αδιαφορώντας ίσως για τις αντιξοότητες που θα συναντούσε ένα τέτοιο Είδος (πλάσμα του Θεού που έλεγαν και οι παλαιοί) στο αστικό περιβάλλον μας.

Αντ’ αυτού βέβαια, μια πιο ρεαλιστική και τίμια προσέγγιση θα ήταν απλά να εξωτερικεύσουμε το «χελωνάκι» που κρύβεται μέσα μας. Να του δώσουμε χώρο, χρόνο και φως! Να το παρακαλέσουμε να μας «βγάλει μια βόλτα» μέχρι το γειτονικό παρκάκι… Αύριο, μεθαύριο μπορεί ο περίπατος να διαρκέσει λίγο περισσότερο.

Ίσως να βρεθούν σύντομα και (ομοιοπαθείς) μιμητές… Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο βήμα θα έχει γίνει! Το τσόφλι μας θα έχει σπάσει. Έτσι. Σιγά-σιγά. Αγάλι-αγάλι και… αντάμα!!!

Ο γοργοπόδαρος λαγός με το μονοψήφιο προσδόκιμο ζωής, συνηθέστατα καταλήγει στιφάδος και λαχταριστός στο τραπέζι της νοικοκυράς. Από την άλλη, η αργά βαδίζουσα εικονιζόμενη χελώνα Γκαλάπαγκος άνετα μπορεί να καταστεί αιωνόβια! Τελικά, ποιό modus vivendi επιθυμούμε; Προφανώς, και αυτή η κρίσιμη επιλογή [δεν] είναι δική μας…