Η σκληρότητα και η ανθρωπιά

Περιεχόμενα Σελίδας

Ένα ταξίδι στο παρελθόν, μέσω των επιχρωματισμένων φωτογραφιών από τον Χρήστο Καπλάνη, που ακροβατεί ανάμεσα σε οριακές σκληρές καταστάσεις και σε εκρήξεις ανθρώπινων συναισθημάτων.

ΚΕΙΜΕΝΑ: Η Πόλη Ζει

Σε αυτό το αφιέρωμα συναντήθηκαν δύο και τρεις συνθήκες, πρόσωπα και διαθέσεις.

Ο Γενάρης είναι ένας δύσκολος μήνας. Με σβηστές τις μηχανές λόγω Χριστουγέννων. Θέλαμε ένα δύσκολο ως και σκληρό θέμα, που όμως θα έδινε ερεθίσματα για σκέψη και αναστοχασμό.

Ο καλός κύριος Χρήστος Καπλάνης, διατηρεί στη φεισμπουκική κοινωνία τη σελίδα Past in color. Η επιλογή παλαιών φωτογραφιών και η χρωματική επεξεργασία μας δίνουν ένα υλικό τέτοιο που πραγματικά μας ξυπνά έως και μας ταράζει.

Στις δημιουργίες του υπάρχουν δύο, τουλάχιστον, πλευρές. Η πρώτη είναι αυτή καθ’ αυτή η επεξεργασία. Απαιτείται ιστορική γνώση αλλά και σωστή δόση φαντασίας για να αποδοθεί πιστά το όποιο καρέ. Και, βέβαια, εξαιρετική γνώση προγραμμάτων για να κατακτηθεί η φυσικότητα.

Η άλλη πλευρά, που προσωπικά την θεωρώ πιο σημαντική, είναι τα κριτήρια με τα οποία γίνεται η επιλογή των φωτογραφιών. Αυτό κρύβει, εκτός από γνώση, μια βαθιά και εσωτερική βάσανο, μία αγάπη για τον άνθρωπο, την ανθρωπότητα και τα παθήματά της.

Το τι έχει ο δημιουργός στο μυαλό του και τι τελικά γεννιέται στο μυαλό ενός θεατή, χρήστη, παρατηρητή είναι πολλές φορές κάτι τελείως διαφορετικό — και αυτό είναι το αναπάντεχα όμορφο.

Ζούμε σε μία εποχή που λεκτικές ακρότητες και βερμπαλισμοί γιγαντώνονται ολοένα και περισσότερο. Δεν έχουμε ζήσει, όμως, πραγματικά ακραίες καταστάσεις. Δεν έχουμε μυρίσει τον θάνατο, δεν έχουμε ανατριχιάσει από τον ήχο μιας βόμβας, δεν έχουμε πυροβολήσει τον απέναντι.

Past in color ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη, τη συνεργασία και την ευκαιρία που μας χαρίσατε για να μπορέσουμε να εκφραστούμε.

FB: Past in Color Χρώμα στο Παρελθόν
Blog: pastincolor.blogspot.com

ΣΑΝ ΕΡΘΕΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

Η μετάβαση από το σκληρό στο ανθρώπινο είναι μία σύνθετη διαδικασία, επίπονη και τραγική. Η αντοχή του ανθρώπου είναι μάλλον τεράστια. Είναι έτοιμος την αμέσως επόμενη στιγμή να ξαναζήσει και να απολαύσει. Έναν καφέ, ένα τσιγάρο διαβάζοντας εφημερίδα. Να αγκαλιάσει ένα μικρό παιδί που γλίτωσε…

Το τέλος δεν είναι εύκολο. Πληγές στο σώμα της κοινωνίας και χαρακιές. Ο πόλεμος –κατά μία έννοια– συνεχίζεται σε ξυρισμένα κεφάλια, σε προδότες και λιπόψυχους, σε ευθύνες και μικρές σκληρές ανθρώπινες ιστορίες.

Η ανεμελιά και η ελπίδα, μαζί με τον τρόμο και την τιμωρία.

Κάποιος είπε πως «το τέλος ενός πολέμου είναι η αρχή του επόμενου». Αυτή η απαισιόδοξη εκτίμηση έχει αποδειχθεί, δυστυχώς, αληθινή.

Μια μικρή Γαλλίδα φιλάει έναν Αμερικανό στρατιώτη μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας.

Αυστραλοί στρατιώτες μετά την απελευθέρωσή τους από ιαπωνικό
στρατόπεδο συγκέντρωσης το 1945 (στρατόπεδο αιχμαλώτων Changi).

Μια ομάδα Γαλλίδων γυναικών, οι οποίες είχαν κατηγορηθεί
ότι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές, σε δημόσια ταπείνωση. Παρίσι,1944.

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ

«Πάμε για καθαρό αέρα», είχε πει κάποιος, όταν κατάλαβε πως ήρθε η ώρα να οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα. Η πιο δύσκολη στιγμή για τον άνθρωπο που γνωρίζει πως μετράει τις τελευταίες του στιγμές…
Ο μη ξαφνικός θάνατος, λοιπόν.

Ικεσία, προσευχή, κλάμα, απόγνωση, τρέλα, πανικός, παραίτηση.

Η κορυφαία στιγμή του δράματος, όπου ο θάνατος έρχεται
οργανωμένα,
αποφασιστικά,
τελετουργικά,
θεατρικά.
Μάλλον από τις πιο σκληρές στιγμές.

Ο Πολωνός δάσκαλος Władysław Bieliński λίγο πριν εκτελεστεί από τους Γερμανούς, το 1939.

Γερμανός αιχμάλωτος, Βέλγιο, 3 Σεπτεμβρίου 1944.

Ένας Τούρκος χωρικός εκτελεί την τελευταία του προσευχή, πριν εκτελεστεί από
Βούλγαρους στρατιώτες, Cisr-i Mustafapaşa (Svilengrad), Βουλγαρία, 1913.

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ

Η παράνοια, η τρέλα και η απόγνωση του πολέμου αντανακλώνται, πρώτα από όλα, στο βλέμμα των ανθρώπων.
Στις εκφράσεις του προσώπου, στις κινήσεις του σώματος, στη βουβαμάρα μετά
τη μάχη.

Σαν καρέ από ταινίες,
δράσης η μία,
σινεφίλ η άλλη.

φόντο η θάλασσα,
φόντο οι επιζήσαντες.

Σέρβος στρατιώτης κρατά τον αδελφό του για μια τελευταία εικόνα, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο διάσημος πολεμικός φωτογράφος Ρόμπερτ Κάπα τράβηξε 4 ρολά φιλμ κατά τη διάρκεια της απόβασης στη Γαλλία το 1944.
Ένα ατύχημα στον σκοτεινό θάλαμο κατέστρεψε τις περισσότερες εικόνες. Μόνο 11 από αυτές σώθηκαν.

ΖΩΑ

Κανείς δεν μπορεί να υποθέσει με σιγουριά τι μπορεί να σκέφτεται ο Έλληνας στρατιώτης σε αυτήν τη
σουρεαλιστική φωτογραφία.
Το χωριό του;
Το δικό του κοπάδι;
Ή απλά είναι μία ανάγκη επαφής και επιστροφής στην αθωότητα;

Τα ζώα ενίοτε σώζουν,
ζεσταίνουν,
γίνονται οδόφραγμα,
επαναφέρουν την ανθρωπιά.

Την ώρα που οι άνθρωποι βιώνουν ζωώδεις καταστάσεις ή ίσως και να γίνονται κτήνη…

Βόρειος Ήπειρος, 1941

Εξαντλημένοι σοβιετικοί στρατιώτες κοιμούνται με ένα κουταβάκι, στην απελευθερωμένη Πράγα,
στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μάϊος 1945.

Ισπανικός εμφύλιος, Βαρκελώνη 1936

ΒΟΗΘΕΙΕΣ

Τη μια στιγμή μπορεί και να σκοτώσεις τον αντίπαλο.
Την άλλη, σαν έχει καταλαγιάσει η βία, βοηθάς.

Η βοήθεια και η αλληλεγγύη σε μία αέναη μάχη με τη σκληρότητα και την ανάγκη της επιβίωσης.

Οι ρόλοι γοργά εναλλάσσονται, προσδίδοντας τραγικότητα μα και ανθρωπιά στις φιγούρες που μοχθούν να αντέξουν.

Ο λοχαγός J. McMahon της Ένατης Στρατιάς των ΗΠΑ μεταφέρει μια μικρή Γερμανίδα πάνω από μια κατεστραμμένη γέφυρα.
1 Μαΐου 1945, Tangermünde, Γερμανία.

Αμερικανοί και αιχμάλωτοι Γερμανοί γιατροί κοντά σε έναν τραυματισμένο Αμερικανό στρατιώτη κατά
τη διάρκεια της επιχείρησης στο Άντσιο. Ιταλία, 6 Φεβρουαρίου 1944.

Ένας τραυματισμένος Γερμανός στρατιώτης ανάβει ένα τσιγάρο για έναν τραυματισμένο Βρετανό στρατιώτη σε ένα
βρετανικό υπαίθριο νοσοκομείο στη Βόρεια Γαλλία, κοντά στο τέλος του πολέμου. 18 Σεπτεμβρίου 1918.

ΕΛΠΙΔΑ

Από τις πιο συγκλονιστικές φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί ποτέ την Ιστορία.

Την επόμενη μέρα θα ξαναβρεθούν στα χαρακώματα,
θα αλληλοεξοντωθούν,
θα ακολουθήσουν τις παράλογες διαταγές.

Αλλά για κάποιες ώρες θα ορθώσουν το ανάστημά τους.
Θα αρνηθούν τη σφαγή και την παράνοια των χαρακωμάτων.

Πόσοι από αυτούς επέζησαν μέχρι να λήξει αυτή η μάχη;
Ποια ήταν τα ονόματά τους;
Τι να σκέφτονταν την ώρα που πρωτοαγκαλιάζονταν ακυρώνοντας τον πόλεμο
και τι την ώρα που ξαναγυρνούσε ο καθένας στο αμπρί του;

Η ανθρωπότητα, σαν ένα χαμένο κοπάδι, προσπαθεί να απομακρυνθεί από το μακελειό που πριν από λίγο είχε πάρει μέρος.

Τραυματίες, υγιείς, χωρίς να μπορείς να καταλάβεις αν υπάρχει νικητής, με διαφορετικές στολές, όλα μπερδεμένα απλά απομακρύνονται.

Τελικά ποιος κέρδισε;