Καιρό λέμε αυτή τη φράση, κάπως μεταφορικά, κάπως ποιητικά, κάπως συμβολικά. Έλα όμως που και κυριολεκτικά κάτι ενώνει αυτήν την πόλη και τους ανθρώπους της. Αυτό το κάτι εδώ και πάρα πολλά χρόνια (παραπάνω από έναν αιώνα για την ακρίβεια!) δεν είναι άλλο από το αγαπημένο τρένο ή αλλιώς ΗΣΑΠ! Η πράσινη γραμμή ενώνει την πόλη απ’ άκρη σ’ άκρη, ενώ στα βαγόνια της θα δεις ένα μωσαϊκό ανθρώπων, παντελώς άγνωστων μεταξύ τους, τόσο ίδιων και συνάμα τόσο διαφορετικών. Αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης λοιπόν ο ΗΣΑΠ δεν μπορούσε να μείνει ανεξερεύνητος. Ένα αφιέρωμα εφ’ όλης της ύλης για το πιο χαρακτηριστικό κομμάτι της Αθήνας!

Για πάνω από έναν αιώνα, η γραμμή του ΗΣΑΠ ενώνει τα δύο άκρα της πόλης.
Μάλιστα, όταν πρωτοδημιουργήθηκε η γραμμή, τα βαγόνια κατασκευάζονταν στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στον Πειραιά.

To savoir vivre του βαγονιού

Της Γεωργίας Δρακάκη

Μες στο βαγόνι ταξιδεύεις μόνος, χαμένος στην μουσική που παίζει στα ακουστικά σου, αιωρούμενος πάνω από το βιβλίο, το κινητό, τις σκέψεις, τις αγωνίες, τα προβλήματα, το ραντεβού σου στο οποίο θα καθυστερήσεις. Έλα όμως, που δεν είσαι κι ακριβώς μόνος. Δεκάδες ακουστικά, δεκάδες καθυστερημένα ραντεβού, δεκάδες έγνοιες συνταξιδεύουν μαζί σου-εξ’ ου και η ανάγκη τήρησης ορισμένων στοιχειωδών κανόνων, μερικών απαραβίαστων νόμων καλής συμπεριφοράς. Φαντάσου το σαν… savoir vivre του βαγονιού.

Πρώτα βγαίνουν, ύστερα μπαίνω

Μάλλον θα το έχεις ξανακούσει. Όταν ανοίγουν οι πόρτες του διερχόμενου συρμού, περιμένουμε να βγει ο κόσμος προτού μπούμε εμείς. Παροτρύνουμε ευγενικά τους υπόλοιπους να το κάνουν, αλλά δεν είμαστε επουδενί οι τοποτηρητές του σταθμού ή του τρένου ολόκληρου

Παραχωρώ την θέση μου σε αυτούς που την χρειάζονται περισσότερο

Κι αυτοί δεν είναι μόνο οι ηλικιωμένοι ή οι εγκυμονούσες, αλλά και ένας άνθρωπος ο οποίος κουβαλά σακούλες ή άλλο βάρος. Είναι αρκετά ευγενικό να δίνουμε την θέση μας, αλλά όχι να επιμένουμε υπερβολικά. Μετά από μια-δυο προτροπές που βρίσκουν αρνητική απάντηση, παύουμε να ασχολούμαστε.

Δεν τρώω/Δεν πίνω κι αν πρέπει, δεν κάνω θόρυβο

Κανονικά δεν κουβαλάμε τα φαγιά μας και τα αναψυκτικά και τους καφέδες μας στο βαγόνι. Μεταξύ μας, όμως -ποιος βιαστικός εργαζόμενος δεν μπήκε πρωί πρωί στο τρένο χωρίς καφέ, ίσως και με ένα διακριτικό κουλούρι στην τσάντα; Ας μην το παρακάνουμε με τους θορύβους του μασήματος και του ρουφήγματος. Ισχύει εδώ ό,τι ισχύει για τους τρόπους μας σε ένα δείπνο. Φαντάσου το τρένο σαν ένα μεγάλο, κινούμενο τραπέζι…

Μάσκα ξε-μάσκα, δεν βήχω και δεν φτερνίζομαι χωρίς χέρι μπροστά

Και πριν τη μάσκα, δεν ήταν πρέπον να βήχουμε στη μούρη του άλλου. Και επειδή κι η μάσκα δεν θα μείνει και για πάντα στις ζωές μας, ας το έχουμε υπόψη. Χεράκι ή αγκώνας μπροστά. Σεβασμός, καθαριότητα, προστασία, ναι;

Η σχέση μου με το τηλέφωνό μου

Εκτός και αν παρίσταται ανάγκη, δεν μιλώ στο τηλέφωνο όσο μεταφέρομαι κάπου με το βαγόνι. Ειδικά αν μεταφέρομαι στάσεις και στάσεις μακριά από την αφετηρία μου. Είναι ενοχλητικό για τους δίπλα, ίσως και για τον συνομιλητή στο τηλέφωνο, ο οποίος είναι αμφίβολο αν θα χαιρόταν στην ιδέα ότι οι σχολιασμοί των λεγομένων του ακούγονται ενώπιον πολλών ανθρώπων. Α. Και περί μουσικής. Μόνο στα ακουστικά-κι αυτά σχετικά χαμηλωμένα. Ελευθερία ως εκεί που φτάνει η ελευθερία του άλλου.

Καθαριότητα

Κάποιοι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον ηλεκτρικό δεν έχουν την δυνατότητα να είναι καθαροί. Αυτούς, όποιος τους κρίνει, είναι φάουλ από κάθε άποψη. Όμως, όσοι μπορούμε να είμαστε φρέσκοι, έχοντας έναν νιπτήρα και μια ντουζιέρα στο σπίτι μας, είναι καλό να αποφεύγουμε τα ΜΜΜ όταν έχουμε τις μαύρες μας κι έχουμε μείνει άλουστοι μια βδομάδα. Ένα αποσμητικό σε pocket size για όλους όσοι ιδρώνουν λίγο πιο πολύ, ενδείκνυται. Η μισή αρχοντιά, ε;

*Τα σκίτσα προέρχονται από το γαλλικό “Εγχειρίδιο για τη σωστή συμπεριφορά του σύγχρονου ταξιδιώτη” (2013) / Manuel de savoir-vivre à l’usage du Voyageur Moderne /http://chervoyageurmoderne.fr

Οι φιγούρες του βαγονιού

Της Άντας Κουγιά

Όσοι μεγαλώσαμε μέσα στον ΗΣΑΠ, ξέρουμε ότι υπάρχουν οι κλασικές φιγούρες του βαγονιού. Ξέρουμε ότι θα μπούμε μέσα και θα τους συναντήσουμε. Θα είναι συντροφιά μας για να έχουμε κάτι να σχολιάζουμε μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας. Τώρα πια τους αναγνωρίζουμε από χιλιόμετρα. Εσείς;

Ο Κοιμίσης

Η αγαπημένη μου φιγούρα του βαγονιού είναι αυτός ο άνθρωπος που έχει την αναισθησία ή την ασύλληπτη κούραση και κοιμάται όχι γαλήνιος μεν, αλλά μπορεί και κοιμάται. Σε κάθε στάση αρχίζει να πέφτει προς τα κάτω και μόλις το πιγούνι πιάσει μπούτι, ακούγεται η φωνή από τα μεγάφωνα “Επόμενη Στάση: Περισσός / Next Station: Περισσός” και ο Κοιμίσης πετάγεται απάνω σαν να μην ξέρει που βρίσκεται. Ο καλύτερος Κοιμίσης βέβαια είναι αυτός που ακουμπάει και στον ώμο σου με περισσή άνεση.

Ο Πιγκουίνος

Αυτός διαπρέπει εκτός βαγονιού. Στριμώχνεται στην κυλιόμενη σκάλα για να ανέβει ή να κατέβει, αλλά κάπου στη διαδρομή το μπούγιο έχει φράξει την είσοδο, η σκάλα χωράει έναν, άντε δύο το πολύ και απλά η ταχύτητα είναι κάτι το ουτοπικό. Όμως ο πιγκουίνος δεν τα παρατά. Προσπαθεί να πλησιάσει, μην κάνοντας κανονικά βήματα (αφού δεν χωράει), αλλά ελαφρώς μπροστινά και πλάγια. Και γι’αυτό, τον λέμε πιγκουίνο.

Το κλεφτρόνι (θέσης)

Με κάποιο τρόπο, πήγε σε μια σχολή καπαρώματος θέσης στον ΗΣΑΠ και είναι τόσο γρήγορος, εξελιγμένος και θρασύς, που αν τον συναντήσεις, αποχαιρέτα τη θέση που γλυκοκοίταζες. Ελίσσεται μοναδικά, μπορεί να κλέψει θέση ακόμη και από παρκουρίστα, το κλεφτρόνι εξαντλεί κάθε ψήγμα ενέργειας απλά για να βρει να κάτσει. Μπορεί να εξελιχθεί στον Κοιμίση της καρδιάς μας, αλλά μέχρι να βρει τη θέση που τον βολεύει, συμπεριφέρεται λες και έχει σνιφάρει δύο γραμμές κοκκαΐνης.

Ο Ακουστικά

Συνήθως νέος, αλλά όχι απαραίτητα, φοράει ακουστικά σε όλη τη διαδρομή. Από μέσα, ακούς τα πάντα -θέλεις, δεν θέλεις – γιατί έχει τόσο δυνατά τη μουσική, που νομίζεις ότι θα λιώσει ο εγκέφαλός του και ο δικός σου μαζί. Οι αγαπημένοι μου είναι αυτοί με τόσο προχώ ακουστικά, λες και είναι Dj και κουνιούνται ασταμάτητα στο ρυθμό. Αισθάνομαι ότι και τα Κάρμινα Μπουράνα να ακούνε, πάλι θα θα κουνιούνται ή θα παίζουν με το αόρατο όργανό τους: κιθάρα, πιάνο, ντραμς, όμποε κ.ο.κ.

Ο Ηλικιωμένος

Κι ας έχει πάρει σύνταξη, ο ηλικιωμένος θα βρει δουλειά να κάνει στις 8.45, ημέρα Δευτέρα και θα σε κοιτάξει με τα μάτια του κουταβιού για να του παραχωρήσεις τη θέση σου. Κι επειδή εσύ είσαι καλό παιδί, την παραχωρείς, ακόμη κι αν ο ηλικιωμένος, το μόνο που έχει να κάνει είναι να πάει για γλάστρες, Σεπτέμβριο, στην ανθοκομική Κηφισιάς. Βέβαια, υπάρχουν και αυτοί που ενώ τους παραχωρείς τη θέση σου, σε βρίζουν λέγοντάς σου “Δεν θέλω να κάτσω! Δεν είμαι κάνας γέρος!”. Παράνοια δηλαδή. Δεν ξέρω ποιον προτιμώ. Τον έναν ή τον άλλον. Μάλλον προτιμώ να προτιμούν οι ηλικιωμένοι να κάνουν τις βόλτες του όταν δεν πιάνω δουλειά ή όταν δεν σχολάω.

Ο Χτυπημένος απ’τη μοίρα

Δεν ξέρω αν λένε αλήθεια ή ψέμματα, αλλά όσοι έχουν πάθει κάτι πάρα πολύ σοβαρό μπαίνουν στο τρένο για ψιλά. Είναι απίστευτο το τι μπορείς να ακούσεις. Ορφανά, αρρώστιες, άστεγοι, όλα τα κακά θα ενσαρκωθούν σε κάποιον που χρειάζεται τον οβολό σου. Αν είσαι ευαίσθητος, μέχρι να φτάσεις Πειραιά, έχεις ξεπαραδιαστεί. Γιατί σε πιάνουν οι τύψεις. Βαθιές τύψεις και φοβάσαι μην σου τύχει κάτι αντίστοιχο. Κι έτσι, δίνεις σε όποιον μπει. Το πιο πιθανό είναι ότι όλους αυτούς θα τους δεις να αγοράζουν πρέζα το βράδυ στην Ομόνοια. Αλλά δε βαριέσαι. Κι αυτοί χτυπημένοι από τη μοίρα είναι.

*Οι φωτογραφίες προέρχονται από την καμπάνια του RATP (Αυτόνομη Αρχή Μεταφορών του Παρισιού) το 2011, με κεντρικό σύνθημα “Μένουμε πολιτισμένοι”. Αφορούσε φυσικά τη σωστή συμπεριφορά στα ΜΜΜ και κατηγορήθηκε από μεγάλο μέρος του παριζιάνικου Τύπου ως προσβλητική.

Το ήξερες πως

Της Ιόλης Τσόλκα

Η ταμπέλα που μας έκανε εντύπωση

Όλες οι επιγραφές και οι πινακίδες σήμανσης στα βαγόνια ήταν γραμμένα στα Ελληνικά και στα Γαλλικά, καθώς κατασκευάζονταν στη Γαλλία. Πέρασαν αρκετά χρόνια να μπουν τα αγγλικά, και ακόμη περισσότερα για να προστεθούν και άλλες γλώσσες.

Φωτογραφία από το 1912.
Αναμονή στο σταθμό Μοναστηράκι
(Βαλκανικοί Πόλεμοι)

Κάτω από τα ξύλινα παγκάκια που είχαν οι σταθμοί και τα βαγόνια είχαν τοποθετηθεί κατά μήκος διπλωμένα φορεία για την μεταφορά τραυματιών, τόσο κατά της διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, όσο και κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Το βαγόνι που μετέφερε τις σωρούς των βασιλέων

Όταν πέθαναν οι βασιλείς Γεώργιος Α’ (1913) και Κωνσταντίνος, Όλγα και Σοφία (1936) διαμορφώθηκαν ειδικά βαγόνια με ξυλόγλυπτες λεπτομέρειες και λάβαρα για να μεταφερθούν οι σωροί.

Ο Σταθμός της Βικτώριας επικρίθηκε αρκετά για το αισθητικό αποτέλεσμα

Το 1948 κατασκευάζεται ο σταθμός Βικτώρια. Η αρχιτεκτονική αισθητική είναι του Εμμανουήλ Λαζαρίδη, ο οποίος είχε και την ιδέα για τα γερμανικά πλακάκια και τις εμαγιέ πινακίδες που βλέπουμε μέχρι και σήμερα. Θεωρείται «διατηρητέο νεότερο μνημείο».

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας

Στις 16 ΜαΪου 1895 η εφημερίδα «Εστία» αναφέρεται εκτενώς στα εγκαίνια υπόγειας σήραγγας που ενώνει το Θησείο με την Ομόνοια. Μια μαρτύρια του δημοσιογράφου περιγράφει μεταξύ άλλων «Εισήλθομεν εις το στόμιον. Εξήγαγον την κεφαλήν εκ της θυρίδος και έβλεπον. Εφ’όσον επροχωρεί η αμαξοστοιχία ηύξανεν η ταχύτης, επυκνούτο το σκότος και δροσερός αήρ έψαευ το προσωπόν μου. Σκότος πυκνόν εντός βαγονιού. Ενόμιζα ότι κατηρχόμην είς τον Άδην»

Το βασιλικό βαγόνι στη ΔΕΘ το 2017

Η πιο εντυπωσιακή κατασκευή του εργοστασίου της Σ.Α.Π.(καθώς κατασκευάζονταν και εδώ, βαγόνια και συρμοί) ήταν η “παμμέγιστη βασιλική σιδηροδρομική άμαξα”, δώρο του Σ.Α.Π στον Γεώργιο Α’ για τα 25 χρόνια της βασιλείας του, το 1888.

Μια άλλη οπτική του τρένου της Αθήνας

Αν σου αρέσει το παρκούρ, μπορείς να βρεις στο youtube ένα εξαιρετικό βίντεο που σίγουρα θα σε εντυπωσιάσει. Θα δεις πόσο κάτι τόσο κλασικό, μπορεί να συνδυαστεί με κάτι τόσο σύγχρονο! (Handstand on a moving train in Athens)

→ Με μία γραμμή, χωρίς αλλαγές, χωρίς αυτοκίνητο, χωρίς καθυστέρηση, μπορείς να κάνεις τις δουλειές σου. Από τον Ταύρο στο Μοναστηράκι κι από εκεί στο Ηράκλειο, μπορείς να φτιάξεις το ποδήλατό σου, να φροντίσεις για τον κήπο ή το ζωάκι σου, να ψωνίσεις ρετρό κομμάτια για το σπίτι σου!

Dance Up Studio

Πρωτογένους 1, Μοναστηράκι (5th Floor) // T.: 210 32 57 774 // www.danceup.gr
fb: Dance Up Studio, Με θέα την Ακρόπολη

Πάνω από την πόλη, up dance the town!
Εκεί που χτυπάει η καρδιά της πόλης, ακούγεται και ένα ρυθμικό bit που σε καλεί να χορέψεις!!!

Στο Dance Up θα βρεις ανθρώπους που λατρεύουν το χορό και θέλουν να «μολύνουν» όλο τον κόσμο με αυτήν τη λατρεία! Επαγγελματίες, αλλά και ερασιτέχνες χορευτές βρίσκουν αυτό που ψάχνουν στη σχολή χορού που διευθύνει η Σοφία Φλώρου, αφού γίνονται μαθήματα για πολλά είδη χορού και όχι μόνο. Στις αίθουσες του Dance Up θα κάνεις και μαθήματα θεραπευτικής γυμναστικής ή body balance για να βρεις υγεία και ισορροπία μέσα από την πιο… up τέχνη!

Παλιοσυνήθειες

Ύδρας 10, Ταύρος / Τ.: 210 48 11 600 // Eshop: www.paliosinitheies.gr
fb: Παλιοσυνηθειες / ig: paliosinitheies

Οι Παλιοσυνήθειες δεν μας ωθούν ούτε στα ποτά, ούτε στα ξενύχτια, αλλά μας καλούν να χαθούμε σε αντίκες που έχουν άρωμα άλλης εποχής!

Οι Παλιοσυνήθειες είναι το μεγαλύτερο κατάστημα στην Ελλάδα (3150τμ σε 4 ορόφους) για vintage, retro, αντίκες και μεταχειρισμένα έπιπλα. Βρίσκεται στην Καλλιθέα, απέναντι από τη Σχολή Καλών Τεχνών και πολύ κοντά στον σταθμό του τρένου. Μπορεί κάποιος να βρει από καρέκλες των 5 ευρω για ένα φοιτητικό σπίτι έως σπάνιες αντίκες, σε πολύ χαμηλές τιμές για την ιστορική τους αξία. Από που προέρχονται αυτά τα διαμάντια; Είτε από παλιά ελληνικά εργαστήρια είτε από εισαγωγές που κάνουν από όλη την Ευρώπη! Αν δεν έχετε τη δυνατότητα να το επισκεφθείτε, μπορείτε να παραγγείλετε κάτι ηλεκτρονικά και οι Παλιοσυνήθειες το φέρνουν στην πόρτα σας, σε όποιο μέρος της Ελλάδας κι αν είστε!

Arotro

Αθηνάς 19, Αθήνα // T.: 210 32 11 304

Για να ομορφύνετε τους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού σας, αλλά και για να κάνετε τα αγαπημένα σας κατοικίδια να χαρούν, περάστε από το Arotro στην οδο Αθηνάς!

Ό,τι χρειάζεστε για τον κήπο και τα κατοικίδιά σας, θα τα βρείτε σε αφθονία και άριστες τιμές στο Άροτρο, στο κέντρο της Αθήνας! Κεντρικό μέρος για να βρεις ό,τι περνάει από το νου σου για να φτιάξεις έναν μεγάλο κήπο ή ένα μικρό, αλλά ζωντανό μπαλκονάκι. Γεωργικά φάρμακα, λιπάσματα, σπόρους λαχανικών και λουλουδιών, γκαζόν, φυτά εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, κακτάκια και παχύφυτα, βιολογικά λιπάσματα, ζεόλιθο, Bio-Compost Τύρφης, φυτοπροστασία, μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας, πιστοποιήμενα σπορόφυτα, αλλά κυρίως κέφι και μεράκι από τους ανθρώπους του χώρου, ώστε να σας δώσουν συμβουλές και οδηγίες.. Για τα ζωάκια, υπάρχουν τροφές, λουράκια, παιχνίδια, εξοπλισμός φαγητού, όλα τα καλά για να χαρείτε και εσείς, αλλά και αυτά!

Criterium

Μελ. Μερκούρη 12, Σταθμός ΗΣΑΠ, Ηράκλειο Αττικής
T. 210 28 55 210 // Fb: criterium.gr

Στη γειτονιά του σταθμού, μπορείς να βρεις το Criterium! ΟΙ άνθρωποί του μαγαζιού ασχολούνται με την ποδηλασία από τη ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’80, πολύ πριν γίνει μόδα. Οπότε, ο,τι χρειάζεσαι για το ποδήλατο σου, θα το βρεις εκεί.

Τους εμπιστεύονται οι μεγαλύτεροι οίκοι (Bianchi, Cannondale), αλλά και μικρότεροι κατασκευαστές του κλάδου. Εδώ και 10 χρόνια, ό,τι ποδήλατο κι αν θες, όποιες κι αν είναι οι ανάγκες σου, όσο ψαγμένο αξεσουάρ ή είδος ρουχισμού χρειάζεσαι για να απολαμβάνεις τις βόλτες σου ή τους αγώνες σου με το αγαπημένο σου ποδήλατο, το Criterium είναι πάντα εκεί για να σου προτείνουν το καλύτερο για τις ανάγκες σου!

El Greco

Πατησίων 364, Άνω Πατήσια // Τ. : 210 20 23 635 // www.elgrecoshoes.com
Fb: El Greco Handcrafted Leather Goods

Η El Greco δραστηριοποιείται στον τομέα
των χειροποίητων παπουτσιών από το 1981. Δεν περιορίζεται όμως μόνο σε αυτό! θα βρείτε πολλά αξεσουάρ, φτιαγμένα από δέρμα, από όσα υλικό δεν χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο.

Η φιλοσοφία της εταιρείας παραμένει σταθερή ανά τα χρόνια: ακολουθεί αυστηρά τα πρότυπα ποιότητας και κατασκευής, την άνεση, την ομορφιά και τη βιωσιμότητα των πρώτων υλών. Επιπλέον, μέσω συνεχούς έρευνας, ακολουθεί τις τάσεις της νέας εποχής με τη μοντέρνα αισθητική, αφού λατρεύει τα χρώματα, τους απροσδόκητους συνδυασμούς, τα κλασικά σχέδια και τις τολμηρές παραλλαγές.

Όλα τα παπούτσια El Greco είναι κατασκευασμένα από γνήσιο δέρμα βαμμένο με φυτική βαφή. Η συγκεκριμένη βαφή είναι φιλική προς το περιβάλλον, μακράς διαρκείας και δίνει στην τελική μορφή του προϊόντος ένα πιο φυσικό αποτέλεσμα. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα των υποδημάτων El Greco είναι η ανατομική σόλα τους, η οποία πριν επικαλυφθεί με το δέρμα καλύπτεται με αφρό μνήμης, ένα νέο υλικό που προσαρμόζεται τέλεια στη φυσική καμπύλη του ποδιού. Περπατήστε με El Greco, αφού ως μία καθαρά αθηναϊκή εταιρία, ακούει τον παλμό της πόλης και τις ανάγκες των περιπατητών!

Almos Travel