Τα ποδήλατά μας…όπως τα όνειρά μας!
Το ποδήλατο είναι μια στιγμή απελευθέρωσης. Όταν οι ρόδες γυρίζουν και τα πέλματα σηκώνονται από το έδαφος, κατακτάμε έναν νέο κόσμο. Τον κόσμο μιας πραγματικής ελευθερίας και ισορροπίας. Θυμάμαι την πρώτη μου φορά πάνω σε ένα ροζ μικρό ποδηλατάκι, δώρο γενεθλίων, χωρίς ροδάκια! Ένας μαγικός κόσμος έγινε δικός μου! Φώναξα με μιας «Μαμά, μαμά κοίτα, χωρίς ροδάκια». Τότε ήρθε και η ενηλικίωσή μου. Από τότε και κάθε καλοκαίρι η ισορροπία μου γινόταν όλο και πιο φανερή. Έκανα πετάλι με σιγουριά και η ταχύτητα μέρα με τη μέρα αυξανόταν. Και από το «Μαμά, μαμά κοίτα, χωρίς ροδάκια», στο «Μαμά, μαμά κοίτα, χωρίς χέρια» και έπειτα στο «Μαμά, μαμά έπεσααααα» με δάκρυα στα μάτια. Γιατί μια άνοδος πάντα έχει και μια πτώση. Και στην αρχή οι πτώσεις είναι όλο και πιο συχνές. Μέχρι να μάθεις. Θαρρώ πως ο καθένας από εμάς, κάπως έτσι ένιωσε πάνω στο πρώτο του ποδήλατο. Στην πορεία της ζωής μας όμως, κάπου παρεκκλίνουμε και χάνουμε την ελευθερία και την ισορροπία μας, αυτοβούλως. Γινόμαστε έρμαια των σκέψεών μας. Πέφτουμε και δυσκολευόμαστε να σηκωθούμε, πολλές φορές μένουμε στο έδαφος για μεγάλο διάστημα. Μήπως λοιπόν να ξεκινήσουμε πάλι το ποδήλατο; Στους δρόμους και τις πλατείες, στα πάρκα και στις γειτονιές και να φωνάξουμε «Μαμά, μαμά κοίτα χωρίς φόβο!»
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονολογία στην οποία να αποδίδεται η εφεύρεση του ποδηλάτου, επομένως ούτε συγκεκριμένος «εφευρέτης» αυτού. Πολύ πριν την εμφάνιση κάποιας κατασκευής παρόμοιας με ένα τυπικό σύγχρονο ποδήλατο, έχει καταγραφεί ένα ποικίλο φάσμα οχημάτων που εκμεταλλεύονταν μόνο τη μυϊκή δύναμη του αναβάτη τους.
1817
Από τις πρώτες αναφορές που έχουμε για το ποδήλατο, αυτή της οδηγούμενης Draisienne.
Ο Γερμανός Βαρώνος von Drais εφηύρε την Draisienne, ένα οδηγούμενο ποδήλατο, σχεδόν εξολοκλήρου φτιαγμένο από ξύλο και χωρίς πετάλια. Ο αναβάτης έδινε ώθηση σπρώχνοντας με τα πόδια του. Το ρεκόρ ταχύτητας για αυτό το ποδήλατο ήταν 15 km/h. Χρησιμοποιήθηκε μέχρι και τη δεκαετία του 1830.
1839
Το MacMillan velocipede ήταν το πρώτο του είδους του, το οποίο δεν απαιτούσε τα πόδια στο έδαφος.
Το δίτροχο όχημα σχεδιάστηκε από τον Kirkpatrick MacMillan, έναν Σκωτσέζο ξυλουργό. Στη γενέτειρά του, το Coathill, στη Σκωτία, τα εκατοστά γενέθλια από τη δημιουργία του MacMillan γιορτάστηκαν το Σεπτέμβριο του 1946, με καθυστέρηση οχτώ χρόνων, λόγω του 2ου Παγκοσμίου πολέμου, αλλά πρόσφατα η πραγματική ύπαρξη αυτού του ποδηλάτου τέθηκε υπό αμφιβολία.
1870
Το πρώτο μοντέλο που καθόρισε τα χαρακτηριστικά του συνηθισμένου ποδηλάτου.
Σε ένα εργοστάσιο ποδηλάτων, στη Conventry της Αγγλίας, ο James Starley με τον William Hillman σχεδίασαν το Ariel, το οποίο είχε τροχούς με στεφάνια και ακτίνες με ρυθμιζόμενη τάση. Το Ariel λέγεται ότι πήρε το όνομά του από ένα ξωτικό από έργο του Shakespeare. Ήταν το πρώτο με ολοκληρωτικά μεταλλική κατασκευή, ακόμα ελαφρύτερο από τους προγόνους του και εκείνο που εφήρμοσε ένα κέντρο οδήγησης στο τιμόνι, το οποίο χρησιμοποιείται και στα σημερινά ποδήλατα. Tο Ariel έπιασε ταχύτητες ρεκόρ μεταξύ 23 και 24 km/h.
1876
Salvo, η εμφάνιση ενός ποδηλάτου εύκολου για ανάβαση.
Το πρώτο τρίκυκλο σε μαζική παραγωγή παρήχθη από τον Coventry Lever και ήταν εφοδιασμένο με μοχλό ταχυτήτων, φτιαγμένο από τον James Starley. Το τρίτροχο Salvo, εισήγαγε καινοτομίες όπως ελαφρύτερο πλαίσιο, τροχοί ακτινών και ένα τεχνολογικά προχωρημένο σύστημα αλυσίδας. Επίσης έδινε έμφαση στην απόδοση. Ήταν εφοδιασμένο με φως και έγινε διάσημο, γιατί ήταν πιο άνετο και πιο προσιτό από μία αλογάμαξα.
1885
Το Rover με τις ισομεγέθεις ρόδες, το πρότυπο για το σύγχρονο ποδήλατο.
Ο John Kemp Starley, ένας ανιψιός του James Starley, του ανθρώπου που έφτιαξε το Ariel το 1870, έφτιαξε το Rover με τις ισομεγέθεις ρόδες. Αυτό το ποδήλατο βελτίωνε την επίδοση των αγωνιστικών κανονικών ποδηλάτων, τα οποία είχαν φτάσει το όριο της ταχύτητάς τους το 1884. Η σέλα, το τιμόνι και ο λαιμός ήταν καλά ισορροπημένα και λογικά τοποθετημένα, και αυτό καθιέρωσε το σχήμα του ποδηλάτου, όπως το ξέρουμε σήμερα.
Το ποδήλατο στην Τέχνη
Δεν είναι λίγες οι φορές που το ποδήλατο έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στον χώρο της τέχνης. Ήταν και είναι το μεταφορικό μέσο που απασχόλησε ζωγράφους, φωτογράφους, σκηνοθέτες, συγγραφείς, τεχνίτες, κοσμηματοπώλεις και έδωσε έμπνευση σε χιλιάδες καλλιτέχνες.
Χαρακτηριστική είναι η κλασική ταινία του Βιτόριο Ντε Σίκα «Κλέφτης ποδηλάτων» (1948) που διηγείται την ιστορία ενός άνεργου Ιταλού πατέρα, ο οποίος βρίσκει δουλειά ως αφισοκολλητής. Εκείνη την εποχή για να κάνεις τη συγκεκριμένη δουλειά απαιτούνταν να έχεις ποδήλατο. Για κακή τύχη του ήρωα, κάποιος του κλέβει το ποδήλατο την πρώτη μέρα στη δουλειά. Μαζί με το νεαρό γιο του, ξεκινούν μια μανιώδη αναζήτηση για να βρουν τον κλέφτη. Στην πορεία της αναζήτησης θα πάρουν πολλά μαθήματα για τη ζωή. Η επιβίωση ολόκληρης της οικογένειας, εξαρτάται από ένα ποδήλατο. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Όσκαρ για καλύτερη ξένη ταινία 7 χρόνια πριν καθιερωθεί αυτή η κατηγορία.
ΝΑΤΑΣΣΑ ΝΙΚΟΛΕΤΟΥ
Ποδήλατο, το πιο ερωτικό και ρομαντικό μέσο. Όμορφος ο έρωτας όταν είναι αργός, τροχήλατος. Να αγκομαχά στην ανηφόρα, να αφήνεται, να κατρακυλά παίζοντας στην κατηφόρα.
Να πέφτει, να σηκώνεται …και να συνεχίζει.
ΜCURRY
(Αμερικανός 1950)
Καμπότζη, Ανγκόρ 2000 στο Banteay Srei (ναός αφιερωμένος στον ινδουιστικό θεό shiva)
BRUNO BARBEY
(Γάλλος 1941)
Ρεϋνιόν 1991, στο ποτάμι Riviere des Galets
1966 Amsterdam
Το Άμστερνταμ είναι η ιστορική πρωτεύουσα του ποδήλατου. Το 1966 μοιράστηκαν για πρώτη φορά δωρεάν ποδήλατα στο λαό. Εμπνευστής του «άσπρου σχεδίου για τα ποδήλατα» υπήρξε ο Luud Schimmelpenninck, που ανήκε στο κίνημα Provo. Mια παρέα καλλιτεχνών, διανοούμενων και street punks με ουτοπικές ιδέες και ανατρεπτικές διαθέσεις βάλθηκε, με δράσεις που είχαν μορφή παιχνιδιού, να ξεμπροστιάσει τον καταπιεστικό χαρακτήρα των αρχών. Οι Provos, μέσω του περιοδικού και των φυλλαδίων τους, πρότειναν τα λεγόμενα «Άσπρα Σχέδια», με γνώμονα το ενδιαφέρον για το περιβάλλον και την υπεράσπιση του δημόσιου χώρου της πόλης. Το πλέον γνωστό από τα σχέδια αυτά είναι αυτό των «Άσπρων Ποδηλάτων», το οποίο πρότεινε την απαγόρευση της κυκλοφορίας των μηχανοκίνητων οχημάτων στο κέντρο της πόλης και την υιοθέτηση του πρώτου συστήματος bike sharing, σύμφωνα με το οποίο ο δήμος θα αγόραζε 20.000 ποδήλατα ετησίως, τα οποία θα αποτελούσαν δημόσια περιουσία και θα χρησιμοποιούνταν ελεύθερα και δωρεάν από τον οποιονδήποτε. Όταν η δημοτική αρχή απέρριψε την πρόταση, οι Provos ξεκίνησαν το εγχείρημα μόνοι τους, με 50 άσπρα ποδήλατα που έβαψαν οι ίδιοι, τα οποία όμως κατάσχεσε η αστυνομία, επειδή παραβίαζαν τον δημοτικό νόμο που απαγόρευε στους πολίτες να αφήνουν τα ποδήλατά τους ξεκλείδωτα.
Εδώ το καλό χωνάκι
Το παραδοσιακό ξυλάκι με γεύση βανίλιας ή το παγωτό χωνάκι, είναι στην ανάμνηση πολλών ανθρώπων που στην παιδική τους ηλικία γεύτηκαν από τον πλανόδιο παγωτατζή. Εκείνον με το άσπρο καπέλο, την άσπρη ποδιά και με το τρίτροχο ποδήλατό του, που πήγαινε στα σχολεία, στις εκκλησίες, στους γάμους και στα πανηγύρια, όπου δηλαδή υπήρχε πολύς κόσμος, για να γλυκάνει το κοινό του.
Έχετε γράμμα
Ο ταχυδρόμος, είναι από εκείνα τα επαγγέλματα που συνδέθηκαν άμεσα με το ίδιο το πρόσωπο που παρέδιδε τα γράμματα. Ήταν η γνώριμη φιγούρα, που έφερνε τη χαρά και την ελπίδα με τα νέα που κουβαλούσε. Εχέμυθος και συνεπής με το λειτούργημά του, δενόταν συναισθηματικά με την κάθε οικογένεια, τόσο στις χαρές, όσο και στις λύπες.
Ποδήλατα κούριερ
Αξιοσημείωτη είναι η δημιουργία της πρώτης εταιρείας κούριερ με ποδήλατα στην Ελλάδα, στην περιοχή της Αττικής. Μια παρέα ποδηλατών με σύνθημα την ταχύτητα, αλλά και την αγάπη τους για το περιβάλλον. Με τη χρήση ποδηλάτων προωθούν την οικολογική συνείδηση και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Και το κυριότερο δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα στη στάθμευση.
Πως κλέβουν τα ποδήλατα;
Αποφύγετέ το!
- Ανυψώνουν το ποδήλατο μαζί με την κλειδαριά, αφαιρώντας ή μη προηγουμένως το σήμα/ταμπέλα που βρίσκεται στην κορυφή του στύλου που είναι δεμένο.
- Βάζουν διάφορα εργαλεία στην οπή του κλειδιού τα οποία ξεκλειδώνουν ή καταστρέφουν τον αφαλό. Οι επώνυμες κλειδαριές φέρουν πιστοποίηση ως προς την αντίστοιχη προστασία.
- Οι κλέφτες έχουν στην κατοχή τους κατάλληλα εργαλεία κοπής κλειδαριών. Συνήθη κρούσματα είναι η αλυσίδα διότι είναι μικρής διατομής, η κουλούρα (μηχανής) διότι συνήθως είναι εσωτερικά κούφια καθώς και τα πέταλα μη σκληρυμένου χάλυβα, διατομής μικρότερης των 13 χιλιοστών.
- Εάν η κλειδαριά φτάνει ή ακουμπάει στο έδαφος τότε μπορεί να κοπεί εύκολα χρησιμοποιώντας ως αντίσταση το ίδιο το έδαφος.
- Επίσης κλέβουν μερικώς το ποδήλατο, τα διάφορα μέρη κι εξαρτήματα του ποδηλάτου τα οποία δεν κλειδώσαμε ή ξεχάσαμε επάνω.
Επομένως είναι απαραίτητο με την αγορά του ποδηλάτου να αγοράζετε και την κατάλληλη κλειδαριά. Φροντίζουμε η κλειδαριά να έχει τέτοιο μέγεθος ώστε να μας επιτρέπει εκτός από τον σκελετό να ασφαλίζουμε και την ρόδα(κυρίως την πίσω). Οι καλύτερες είναι οι κλειδαριές σε σχήμα «U». Μεταφέρονται εύκολα, κόβονται δύσκολα και κλειδώνουν πολύ καλά. Τα λουκέτα παραβιάζονται πολύ εύκολα και η χρήση συρματόσχοινου απορρίπτεται. Φροντίζουμε να κλειδώνουμε το ποδήλατό μας σε μέρη φωτεινά και πολυσύχναστα, όπως επίσης αποφεύγουμε να το κλειδώνουμε συνεχώς στο ίδιο σημείο.
Σε περίπτωση κλοπής είναι επιθυμητό να έχουμε σημειώσει τον αριθμό σκελετού(βρίσκεται συνήθως κάτω από το σημείο περιστροφής των πεταλιών) προκειμένου να κάνουμε εξακρίβωση.
Ποιo είναι το κατάλληλο ποδήλατο για εσάς;
Ο πιο σημαντικός παράγοντας στην επιλογή ενός ποδηλάτου, είναι το μέγεθός του. Ανάλογα λοιπόν με το ύψος του αναβάτη, υπάρχει και το κατάλληλο μέγεθος. Δεν θα πρέπει ούτε να καμπουριάζετε, ούτε να τεντώνεστε πάρα πολύ για να φτάσετε τα πετάλια ή το τιμόνι σας. Υπάρχουν διάφορα νούμερα ποδηλάτων, ανάλογα με το ύψος του αναβάτη. Γι’ αυτό, πριν από οποιαδήποτε αγορά, φροντίστε να ενημερωθείτε για το δικό σας νούμερο ποδηλάτου.
Το σωστό ποδήλατο για τις ανάγκες σας.
1. ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΠΟΛΗΣ
Τα ποδήλατα πόλης έρχονται σε διάφορους τύπους, ενώ έχουν αρχίσει να γίνονται πολύ διαδεδομένα και στη χώρα μας.
• Για εκείνους που θέλουν να ξεκινήσουν το ποδήλατο ή να το ξαναθυμηθούν, αρχίζοντας από τους δρόμους της γειτονιάς και με στόχο διαδρομές ακόμα κι έξω από την πόλη, κατάλληλο είναι ένα ποδήλατο χωρίς αναρτήσεις.
• Για εκείνον που θα κάνει τα πρώτα του βήματα στην πόλη, αλλά δεν θα πει όχι και στον ήπιο χωματόδρομο της εξοχής, το κατάλληλο ποδήλατο είναι αυτό με την εμπρόσθια ανάρτηση.
• Για τη γυναίκα που θέλει να χρησιμοποιήσει για κοντινές ή και μακρινές βόλτες το ποδήλατο, η σωστή επιλογή είναι εκείνο το ποδήλατο με την ανάρτηση στο εμπρόσθιο μέρος, αλλά και κάτω από τη σέλα.
• Από το σπίτι στο σταθμό του ΤΡΑΜ και του METRO, διπλώστε το, επιβιβαστείτε, ξεδιπλώστε, ποδηλατίστε μέσα στην πόλη με το πλέον διαδεδομένο σπαστό ποδήλατο πόλης.
2. ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΒΟΥΝΟΥ
Τα ποδήλατα με τα πιο τρακτερωτά λάστιχα και τις αναρτήσεις. Ποδήλατα που χρησιμοποιούνται για το βουνό κυρίως, αλλά ακόμα χρησιμοποιούνται από πολλούς και για τους δρόμους της πόλης. Δεν είναι όμως πάντα η σωστή απόφαση να πάρεις ένα ποδήλατο βουνού για την πόλη. Είναι τα ποδήλατα τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τον αρχάριο ποδηλάτη που κάνει την εισαγωγή του στην ποδηλασία.
• Για το βουνό, επιλέξτε ποδήλατο με δισκόφρενα. Κι όταν βρέχει, μην το φοβηθείτε, τα δισκόφρενά του θα σας ανταμείψουν.
• Για εκείνους που θέλουν μια καθαρόαιμη βουνίσια διαδρομή, η σωστή επιλογή είναι εκείνη με δύο αναρτήσεις, εμπρός και πίσω. Ανεβαίνει, κατεβαίνει και η άνεση είναι το μεγαλύτερο χάρισμά του.
3. ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΔΡΟΜΟΥ
Σήμερα τα αγωνιστικά ποδήλατα σιγά σιγά γίνονται από τους καλύτερους φίλους αυτών που δοκίμασαν τα ποδήλατα πόλης, ανέβηκαν τα βουνά και θέλουν τώρα να ανοίξουν τα φτερά τους και να πάνε μακρύτερα και γρηγορότερα.
Στα ποδήλατα δρόμου λεπτές είναι οι γραμμές. Λεπτά λάστιχα, λεπτοί σωλήνες, λεπτές ρόδες. Ταχύτητα και κομψότητα είναι τα χαρατηριστικά των ποδηλάτων του δρόμου, χωρίς όμως να λείπει και η άνεση.
Το σημαντικότερο βέβαια πριν την επιλογή και την αγορά ενός ποδηλάτου, είναι να υπάρχουν και οι κατάλληλες υποδομές στην πόλη για την ασφάλεια του ποδηλάτη. Η Αθήνα, και ειδικά το κέντρο της, απέχει πολύ ακόμα από ένα τέτοιο όνειρο, γιατί περί ονείρου μιλάμε.
4. BMX
Μια κατηγορία είναι και τα ΒΜΧ. Αυτά τα «κάτι σαν ποδήλατα». Είναι μικρά, με φαρδιά λάστιχα και ρότορα, για πλήρη περιστροφή του τιμονιού. Είναι για τα ανήσυχα πνεύματα, που μαθαίνουν κόλπα και δεν φοβούνται να φάνε τα μούτρα τους. Αντίθετα καμαρώνουν για τον γδαρμένο τους αγκώνα.
Free day, free people
Friday+free+day=freeday
Το Free Day φέτος κλείνει έξι χρόνια.
Εκείνοι που συμμετέχουν μιλούν για μια φιλοσοφία ζωής, έναν τρόπο ζωής. Εμείς μιλήσαμε
με τη Λίνα Παρασκευοπούλου, ενεργό μέλος του free day.
«Οι διαδρομές κάθε φορά αλλάζουν και οι αποστάσεις είναι από 50-60 km. Καμιά φορά φτάνουν και τα 70km, μιλάμε δηλαδή, για μια πορεία έξι ωρών. Γίνονται βέβαια κατά καιρούς και πολύ μικρότερες βόλτες. Η αφετηρία μας είναι στο Θησείο. Κάθε Παρασκευή στις 10.00 το βράδυ, είμαστε όλοι εκεί. Στο free day δεν χρειάζεται να έχεις καλή φυσική κατάσταση, γιατί έχει πολύ χαλαρό ρυθμό, κάνουμε βόλτα. Υπάρχει εξάλλου φοβερή οργάνωση, άνθρωποι οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το «σώμα» της βόλτας. Υπάρχει οδηγός, συνοδηγός της εκάστοτε βόλτας, υπάρχουν παιδιά που τρέχουν κατά μήκος της βόλτας, και υπάρχει και η λεγόμενη «σκούπα», που βρίσκεται στο τέλος της πορείας για να μη μείνει κανένας μόνος του. Ό,τι και να τύχει στον οποιονδήποτε, όλοι μας θα τρέξουμε να βοηθήσουμε. Βλέπεις ανθρώπους από 10 χρονών μέχρι και 65! Υπήρχαν άνθρωποι που δεν ήξεραν καν ποδήλατο και πλέον πάνε σε αγώνες και παίρνουν διακρίσεις.
Για παράδειγμα, εγώ όταν ξεκίνησα δεν είχα καμία σχέση. Φοβόμουν πάρα πολύ να κυκλοφορήσω με ποδήλατο μέσα στην πόλη, αυτός ο φόβος σπάει όταν ξεκινάς πια τις βόλτες με τόσο πολύ κόσμο. Το free day μου άλλαξε τη ζωή! Δεν χαρίζομαι αλλού τις Παρασκευές μου, ό,τι και να γίνει θα πάω εκεί, αυτό με ευχαριστεί, το περιμένω πώς και πώς κάθε εβδομάδα. Αυτή είναι η πιο ανέμελη στιγμή σου, σαν να γίνεσαι πάλι παιδί και να πηγαίνεις πενταήμερη. Δεν με γεμίζει πια να πάω για ένα ποτό, δεν με ευχαριστεί το ίδιο. Όσο κουρασμένος και να είσαι, όσα προβλήματα και να έχεις, εκεί αλλάζει κατευθείαν η διάθεσή σου, γελάς, περνάς καλά! Είναι μεγάλη η ελευθερία και η ξεγνοιασιά που σου δίνει το ποδήλατο. Επιπλέον το κλίμα είναι πολύ ανθρώπινο, υπάρχει φοβερή αλληλεγγύη μεταξύ μας, ο ένας νοιάζεται για τον άλλο. Τα παιδιά πια είναι η παρέα μου.
Για μένα είναι ένα κίνημα! Η αλήθεια είναι ότι έγινε μόδα, αλλά αυτό βοήθησε πολύ. Οι οικογένειες πια παίρνουν τα ποδήλατά τους και κάνουν βόλτες στα πάρκα. Αυτό δεν το έβλεπες πριν χρόνια. Ακόμα και στη δουλειά τους, κάποιοι πάνε με σπαστά ποδήλατα. Πολλές φορές σκέφτομαι, όταν είναι να πάω κάπου, αν μπορώ να πάρω το ποδήλατο.
Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι εκτός από έλλειψη υποδομών για τα ποδήλατα, δεν υπάρχει και από τους οδηγούς οδική παιδεία απέναντι στους ποδηλάτες. Πολλές φορές έχουνε κάνει φασαρία τα σταματημένα αυτοκίνητα, επειδή περνάει η πορεία, η οποία διαρκεί λίγα λεπτά. Αυτό όμως που προβλέπει ο ΚΟΚ για τις πομπές, είναι ότι μια πομπή –ό,τι πομπή και να είναι– δεν μπορεί να κοπεί στη μέση, καθώς μπορούν να υπάρξουν ατυχήματα. Αυτό οι οδηγοί δεν το καταλαβαίνουν.
«Το ποδήλατο όπως και να το κάνουμε είναι φιλοσοφία ζωής, ελευθερία!»
