Κάποτε οι δευτεριάτικες εκδόσεις των εφημερίδων ήταν γεμάτες διαφημίσεις για τις νέες ταινίες που προβάλλονταν στους κινηματογράφους (τότε οι πρεμιέρες γίνονταν τη Δευτέρα).

Οι διαφημίσεις για τις ταινίες επιστημονικής (και όχι μόνο) φαντασίας που προβάλλονταν κάποτε, είναι πραγματικές χρονοκάψουλες, αφού μας αποκαλύπτουν περισσότερα για το zeitgeist της εποχής, παρά για την ίδια την ταινία. Η σύγκριση της διαφήμισης με την πραγματική αφίσα της ταινίας, φανερώνει πολλά για την τότε «πρόσληψη» των ταινιών φαντασίας.

1955: Conquest of space

Στο κοντινό μέλλον (του 1955 φυσικά) ο άνθρωπος δρομολογεί την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη. Τα εξαιρετικά (για την εποχή) ειδικά εφέ πάνε στράφι, εξαιτίας του αδύναμου σενάριου.

Το αποκορύφωμα: ο θεούσος κυβερνήτης –που διαβάζει περισσότερο τη Βίβλο παρά το σχέδιο πτήσης– δεν καλοβλέπει τον σκοπό της αποστολής και λέει πως «ο άνθρωπος διαπράττει αμαρτία πηγαίνοντας στον Άρη». Αναρωτιέται κανείς πόσο «γεια σας» πρέπει να ήταν η επιτροπή επιλογής του πληρώματος…

Όπως και να έχει, η αποστολή πετυχαίνει, παρά το σαμποτάζ του κυβερνήτη/παπα-Κλεομένη, αν και –κόντρα τις αισιόδοξες αντιλήψεις της εποχής– ο Άρης αποδεικνύεται αφιλόξενος και το πλήρωμα δεν συναντά Αρειανούς — όπως σχεδόν σε όλες τις σχετικές ταινίες της εποχής. Παρ’ όλα αυτά, η Επανάστασις στους Ουρανούς είναι χορταστικό θέαμα (Ακρόπολις, 12.11.1955).

1968: Countdown

Κυρίαρχοι του Διαστήματος ήταν τίτλος-μαγνήτης, την εποχή που η κούρσα για την προσσελήνωση ήταν διαρκώς στα πρωτοσέλιδα. Το Countdown είναι μια καλογυρισμένη, αν και αργή ταινία — σκηνοθέτης ο Ρόμπερτ Ώλτμαν και πρωταγωνιστές οι «άσσοι του δυναμισμού» Τζέιμς Κάαν και Ρόμπερτ Ντυβάλ.

Βασίζεται σε ένα (υπαρκτό) αμερικανικό σχέδιο για αποστολή αστροναύτη στη Σελήνη, χωρίς δυνατότητα επιστροφής, ο οποίος θα έμενε εκεί επί μήνες μέχρι να προσεδαφιστεί η αποστολή που θα τον γύριζε στη Γη.

Και (μεγάλο spoiler alert!) ο Τζέιμς Κάαν φτάνει τελικά στη Σελήνη, αλλά ανακαλύπτει πως οι Ρώσοι έχουν φτάσει πρώτοι, παρότι το πλήρωμα σκοτώθηκε στην προσεδάφιση…

Η «κολοσσιαία υπερ-περιπέτεια» έχει και το (τυπικό) δέλαρ της εποχής για το αρσενικό φιλοθεάμον κοινό: την «προκλητική Τζοάννα Μουρ» (Απογευματινή, 5.8.1968).

Ηθικό δίδαγμα

Δεκαετίες μετά την «ηρωική εποχή» των προσσεληνώσεων, ο ενθουσιασμός για την εξάπλωση στο Διάστημα έχει εξανεμιστεί, παρά τις μεγαλόστομες διακηρύξεις του Ήλωνα του Μασκ που θέλει να μας πάει στον Άρη, αλλά που μάλλον την τιμή της μετοχής του φροντίζει.

Η «μεγαλειώδης και τρομακτική απόβαση του ανθρώπου στη Σελήνη» είναι πλέον αρχαία ιστορία. Αν το 1955 το «ασύλληπτο θέαμα σταματά την αναπνοή», σήμερα η αναπνοή σταματά από τις ασύλληπτες ανοησίες των συνωμοσιολόγων περί της «σκηνοθετημένης στα στούντιο προσελήνωσης». O tempora, o mores…