Κάποτε οι δευτεριάτικες εκδόσεις των εφημερίδων ήταν γεμάτες διαφημίσεις για τις νέες ταινίες που προβάλλονταν στους κινηματογράφους (τότε οι πρεμιέρες γίνονταν τη Δευτέρα).
Οι διαφημίσεις για τις ταινίες επιστημονικής (και όχι μόνο) φαντασίας που προβάλλονταν κάποτε, είναι πραγματικές χρονοκάψουλες, αφού μας αποκαλύπτουν περισσότερα για το zeitgeist της εποχής, παρά για την ίδια την ταινία. Η σύγκριση της διαφήμισης με την πραγματική αφίσα της ταινίας, φανερώνει πολλά για την τότε «πρόσληψη» των ταινιών φαντασίας.
1972: Silent Running
Early 1970s. Το zeitgeist «σκοτεινιάζει» απότομα. Ενεργειακή κρίση, ανησυχία για το μέλλον, γενικότερη απαισιοδοξία. Και ανάλογες ταινίες φαντασίας -ακόμα κι αν τα σενάρια μοιάζουν σήμερα εξωφρενικά αφελή. Στο πικρό «Silent Running», κάθε μορφή φυτικής ζωής έχει εκλείψει και μόνο κάποιοι «κρεμαστοί κήποι» διασώζονται μέσα σε πελώρια διαστημόπλοια, σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο (δε ρωτάμε γιατί εκεί).
Ο χίππης/αστροναύτης Μπρους Ντερν φροντίζει στοργικά τα φυτά σε αντίθεση με τους αναίσθητους συναδέλφους του, υπό τους ήχους της μουσικής της Τζοάν Μπαέζ. Ο τίτλος στις αθηναϊκές αίθουσες του 1974, ήταν απλοϊκός: «Περιπέτεια στο Διάστημα» (ποιος θα πήγαινε να δει έργο με τίτλο «Σιωπηλή Λειτουργία»). Σήμερα θα είχε μείνει αυτούσιος στα Αγγλικά, αλλά ας μην κρίνουμε το παρελθόν με τα κριτήρια του παρόντος.
1973: Soylent Green
Η Νέα Υόρκη του έτους 2022 (τόσο μακρινό για το 1973, όσο το 2060 για μας σήμερα) είναι μια κόλαση με 40 εκατομμύρια εξαθλιωμένους που ζουν ο ένας πάνω στον άλλον, σε μόνιμο καύσωνα και με την αστυνομία να τους μαζεύει με τις… μπουλντόζες! Η μοναδική μορφή φτηνής τροφής είναι το «πράσινο σόυλεντ». Όμως υπάρχει ένα τρομερό μυστικό.
Ο δαιμόνιος αστυνομικός Τσάρλτον Ήστον ανακαλύπτει ότι (τεράστιο spoiler alert!) το πράσινο σόυλεντ παρασκευάζεται από πτώματα, τη μόνη πηγή πρωτεΐνης σ’ έναν πλανήτη που καταρρέει. «Soylent Green is people!», κραυγάζει απελπισμένος στην τελική σκηνή. Ο ελληνικός τίτλος είναι «Νέα Υόρκη, Έτος 2022 μΧ» (αν ζούσατε το 1973, πώς θα μεταφράζατε το «Soylent Green»); Παίζει και η «μεγαλύτερη σεξοβόμβα όλων των εποχών» (τη θυμάται κανείς;).
Ηθικό δίδαγμα
Early 1970s, με zeitgeist μαύρο και άραχλο, οικολογική κρίση, πετρελαϊκή κρίση, υπερπληθυσμός, φάσμα της πείνας… Λογικό είναι πως σαράντα χρόνια αργότερα τα πράγματα θα ήταν αφάνταστα πιο μαύρα και άραχλα. Τότε, στις χρονολογίες του 21ου αιώνα κότσαραν και το «μΧ» για να δείξουν ότι επρόκειτο για χρονολογία. Όμως «η πολύκροτη/καταπληκτική δημιουργία που προκάλεσε σάλο με τις τρομερές επιστημονικές προφητείες/ ξεπερνά κάθε φαντασία», δεν άντεξε στο χρόνο. Γιατί η «προφητεία» είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο, ιδιαίτερα όταν αφορά… το μέλλον.
