Τα καφενεία υπήρξαν από πάντα χώροι κοινωνικής συνεύρεσης και μάλιστα από τους πιο ζωντανούς. Έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική, πολιτική και πνευματική ζωή της Ελλάδας. Στα «εντόσθιά» τους συνέβαιναν ζυμώσεις όλων των ειδών, που η σημασία τους ήταν καθοριστική για το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Αυτό δε σημαίνει ότι πάντα επιτελούνταν κοσμοϊστορικά γεγονότα, άλλωστε η σημαντικότητα δε σημαίνει πάντα πυραύλους στο διάστημα αλλά και γειωμένα πράγματα, όπως το προχώρημα των σχέσεων των ανθρώπων, η σύνδεση με τους τόπους τους ή ο τρόπος που βιώνουν την απλή, καθώς λέγεται, καθημερινότητά τους. Στα περασμένα χρόνια, η αλληλεπίδραση στα καφενεία ήταν προνόμιο των ανδρών και αυτό τους καθιστούσε αποκλειστικούς συνδιαμορφωτές — σε νησιά, χωριά, επαρχίες και στα παραδοσιακά καφενεία της πόλης, αυτό συμβαίνει ακόμα. Παρ’ όλα αυτά, ο ρόλος τους δεν αναιρείται. Άλλωστε το καθετί το κρίνουμε με βάση την εποχή του.
Τα σύγχρονα νεο-καφενεία, που ανοίγουν με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, πατώντας πάνω στις υφές των καφενείων του παρελθόντος, έδωσαν τη δική τους απάντηση στο πώς ένα στοιχείο της παράδοσης βρίσκει το χώρο του στο σήμερα. Δημιουργικά, εμπνευσμένα, καλαίσθητα μαγαζάκια, τα οποία παίρνουν το νήμα και το στρίβουν εκεί που θέλουν, κρατώντας τα στοιχεία που επιθυμούν και πετώντας ό,τι δεν τους κάνει, αφήνοντάς το στα σημάδια της ιστορίας. Τι επιτελείται πλέον μέσα σε αυτά; Πόσο αξίζει να τα συγκρίνουμε συνεχώς με τους προγόνους τους; Η ιδέα είναι να τα αφήσουμε ελεύθερα να αναπνεύσουν και να γράψουν τις δικές τους ιστορίες.
Τελικά, αν θεωρήσουμε ότι τα καφενεία είναι κατάσταση και ότι η κάθε εποχή διαμορφώνει, μέσα από τα χαρακτηριστικά της, τις δικές της καταστάσεις, τότε η κάθε μετεξέλιξή τους είναι ακόμη μία δημιουργική προσθήκη στην ιστορία των καφενείων, η οποία πατάει στις ανάγκες των εκάστοτε σύγχρονων ανθρώπων αλλά και τις φανερώνει.
Επιστροφή στα καφενεία
Τα καφενεία είναι μία συνήθεια που –από τον 19ο αιώνα– επί της ουσίας δε σταμάτησε να παίζει βασικό ρόλο στη ζωή των Ελλήνων. Μπορεί πολλά να άλλαξαν και να συνεχίζουν να αλλάζουν μέσα στα χρόνια, όμως πάντα τα καφενεία ήταν πρώτα απ’ όλα χώροι κοινωνικής συνεύρεσης. Μάλιστα, μέσα από αναφορές σε αξιόλογα συγγράμματα, προκύπτει ότι αποτέλεσαν τους βασικούς πυρήνες διαμόρφωσης του πολιτικού, κοινωνικού και πνευματικού βίου στη μετεπαναστατική Ελλάδα.
Χώροι στους οποίους οι άνθρωποι – για πολλά πολλά χρόνια στη σχεδόν απόλυτη πλειονότητά τους άντρες– μπορούσαν να ανταλλάξουν ιδέες, να ξεκουραστούν μετά τη δουλειά, να «φιλοσοφήσουν» και να δημιουργήσουν οι ποιητές, οι λογοτέχνες και οι καλλιτέχνες, οι δε πολιτικοί τους έβλεπαν ως χώρους ζυμώσεων, προώθησης των θέσεών τους και αναζήτησης ψηφοφόρων. Όλα αυτά, πάντα με την κατανάλωση καφέ, η οποία είναι διεγερτική και βοηθάει τη συζήτηση, αργιλέδων σε άλλες περιπτώσεις, μεζέδων, αποσταγμάτων κ.ά. Ο καφές, βέβαια, μπορεί κανείς να πει ότι τελικά ήταν το παρεμπιπτόντως, δηλαδή προηγούνταν η ανάγκη της συνεύρεσης και ακολουθούσε αυτή του καφέ. Όπως και να ’χει, καφενεία ονομάστηκαν αυτοί οι χώροι που έμελλε να βρίσκονται στους δρόμους μας μέχρι και σήμερα και να διεκδικούν άλλες φορές το όνομα, άλλες φορές τη χάρη και άλλες και τα δύο.
Ακόμη κι αν δεν υπάρχουν πια τα ιστορικά καφενεία του παρελθόντος στην πρωτεύουσα (το πατάρι του «Λουμίδη», το «Νέον», το «Βυζάντιο», του «Ζαχαράτου» του «Γιαννόπουλου» και πολλά ακόμη) και αν για πολλά χρόνια είχαν ταυτιστεί με την ύπαρξη ηλικιωμένων σε αυτά, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι έχουν βρει τη θέση τους νέοι άνθρωποι στα ήδη υπάρχοντα και ως αποτέλεσμα αυτού δημιουργούνται ολοκαίνουριοι τέτοιοι χώροι που αντλούν από τη φιλοσοφία των καφενείων και συστήνονται ως τέτοια.
Η απλότητα, το χαλαρό κλίμα, το παραδοσιακό στοιχείο, οι παρέες που μπερδεύονται, οι χαμηλές τιμές –βέβαια με διαφοροποιήσεις σε κάθε περίπτωση– είναι κάποια από τα στοιχεία που οδήγησαν πολύ νέο κόσμο στο να «ξεθάψει» τα παλιά καφενεία, να τα οικειοποιηθεί και να τα επανασυστήσει. Και φυσικά να εμπιστευτεί και τις πιο φρέσκες προσθήκες στη λίστα του είδους.
Έχουμε μπει, λοιπόν, σε μία νέα φάση καφενείων στην πόλη; Θα μπορούμε σε κάποια χρόνια να μιλάμε για μία άλλη ιστορία που θα γραφτεί είτε ως συνέχεια είτε πάνω στην παλιά; Τι θέλουμε και τι ψάχνουμε; Θα δείξει. Προς το παρόν, απολαμβάνουμε αυτή την εσάνς παρελθόντος και τις όμορφες προσμίξεις που μας χαρίζουν οι έξοδοι στα καφενεία κάθε είδους.
Μην το ψάχνεις πολύ… δεν είσαι καφενείο, αν δεν έχεις ένα από τα παρακάτω:
- επιτοίχια κρεμάστρα
- σόμπα
- φωτογραφίες οικογένειας ιδιοκτήτη
- χάρτη
- ρολόι
- τασάκια
- θαμώνες
- καφάσια
- τζουκ μποξ Ή κασετόφωνο
- πολλά φλΥτζάνια
- ένα περίεργο και –φαινομενικά– άσχετο αντικείμενο
- καθρέφτη με αναγραφόμενη κάποια μάρκα
- βασιλικό
- τάβλι / τσόχα / τράπουλα
- φωτογραφία πολιτικού
Κυψελάκι – Νεοκαφενείου & παρέας γωνία
Εναλλακτικός καφενές Βασίλη
Νεοκαφενεία
Η νέα εποχή των καφενείων

Όσο περνάνε τα χρόνια, τα μαγαζιά που ανοίγουν εμπνευσμένα από τα παραδοσιακά καφενεία όλο και πληθαίνουν. Νέοι άνθρωποι, που μεγάλωσαν με την εμπειρία των καφενείων στα χωριά τους ή στην πόλη, γοητεύτηκαν από την ατμόσφαιρά τους, από τη σύνδεση με την παράδοση, από την πολύπλοκη απλότητά τους, αποφάσισαν να δώσουν νέα πνοή ζωής στο είδος και να τα επανασυστήσουν στον κόσμο. Κατάφεραν να φτιάξουν όμορφους, εμπνευσμένους χώρους, με πρωτότυπες ιδέες. Από ’κει που τα καφενεία ήταν αποκλειστικά παππουδο-αντρο-κρατούμενα, έδωσαν χώρο στους νέους ανθρώπους, σε άντρες και γυναίκες, να μπουν στη φιλοσοφία τους, να αισθανθούν άνετα και να τα νιώσουν δικά τους. Υγιή, φωτεινά περιβάλλοντα, χωρίς σκονισμένες αντιλήψεις και πρακτικές. Ψάξιμο για ανανέωση των ποτών πέρα από τα βασικά. Οι μεζέδες αναβαθμίστηκαν κι αυτοί με ιδιαίτερες και νόστιμες συνταγές που συνδυάζουν την ποιότητα με τη φροντίδα. Οι μουσικές έγιναν πιο πολυποίκιλες και ψαγμένες, γιατί ποιος είπε ότι δεν μπορείς να τρως κεφτεδάκια και να ακούς κλασική μουσική ή να πίνεις τσίπουρο και να ακούς ελεκτρόνικα. Όλα στη ζωή προχωράνε και οι άνθρωποι, ανάλογα με τις ανάγκες τους, δημιουργούν και τις καταστάσεις της καθημερινότητάς τους. Η προσκόλληση στο παρελθόν δεν έχει βοηθήσει ποτέ. Από το παρελθόν αξίζει να εμπνεόμαστε και να μαθαίνουμε αλλά όχι να το αντιγράφουμε ή να οπισθοπορούμε. Άλλωστε, το αν κάτι είναι πετυχημένο ή όχι, δεν κρίνεται από τη σύγκρισή του με το παρελθόν αλλά από την προσφορά του στο τώρα.
Το Λαΐνι – Ένα γνήσιο κρητικό καφενείο
Ο Μουργόλυκος μασάει… Δάφνη
Kαστέλλο | Η Κάρπαθος σε 35 τετραγωνικά
Από τη σαρδέλα στην κινόα
Είσαι σ’ ένα παραδοσιακό καφενείο.
Πίνεις τον ελληνικό στο μπρίκι με το λουκουμάκι του στο πλάι ή το κουλουράκι του κεράσματος που το λέμε. Παραγγέλνεις το τσίπουρό σου και τσουπ, να το και το μεζεδάκι. Τυρί, σαλάμι, ντομάτα και ελιές / φασόλια / πατάτες τηγανιτές με αυγά / σαρδέλα με καυτερές πιπεριές. Ό,τι έχει το μαγαζί κάθε μέρα, το προσφέρει μαζί με το ποτό, γιατί ξέρουν οι παλιοί ότι το αλκοόλ δεν κατεβαίνει ξεροσφύρι. Αν θες παραγγέλνεις και κάτι επιπλέον, κανένα κεφτεδάκι και έξτρα πατάτες τηγανιτές γιατί σου θυμίζουν τη γιαγιά σου, βλήτα, ντολμαδάκια. Με ό,τι μας μεγάλωσαν στα σπίτια μας, αυτά θα βρούμε και στα παραδοσιακά καφενεία της πόλης μας. Τα καφενεία, δε, που ανάλογα με το τι θα παραγγείλεις φέρνουν και τον ανάλογο μεζέ, τα αγαπάμε ένα τσικ παραπάνω.
Είσαι σ’ ένα μοντέρνο καφενείο.
Ο κατάλογος πια μπορεί να σου προσφέρει τα πάντα. Όλων των ειδών τους καφέδες, ψαγμένα ποτά, νόστιμες μπύρες, ποικιλία σε τσίπουρα και ούζα, ακόμα και cocktail μπορείς να πιεις, αν το κάνεις κέφι. Πατώντας πάνω στην παράδοση, οι κουζίνες των νεο-καφενείων πειραματίζονται με τις σύγχρονές τάσεις (μάλιστα σε πολλά από αυτά υπάρχει και σεφ), περίεργα μυρωδικά, διαφορετικές υφές, συνδυασμοί γεύσεων, υλικά αλλιώτικα. Με τα γνώριμά μας απλά υλικά, όπως το αυγό, η ντομάτα και το ψωμί, που μπερδεύονται με το αβοκάντο και τη ρόκα, αλλά και πόσους άλλους ευφάνταστους συνδυασμούς. Το brunch είναι κι αυτό μία νέα προσθήκη μέσα στη μέρα των μοντέρνων καφενείων για να συνοδεύσεις τον καφέ σου. Οι νέοι άνθρωποι που ανοίγουν ένα καφενείο δε θα επαναπαυτούν στα γνωστά, θα το ψάξουν, θα το παιδέψουν. Σε όσους, δε, καταφέρνουν να κρατάνε την ισορροπία ανάμεσα στο ύφος του παραδοσιακού καφενείου και στους νεωτερισμούς, τους το δίνουμε ένα τσικ παραπάνω.
ΦΑΤΑ ΜΟΡΓΚΑΝΑ | Σύγχρονη, Μεσογειακή, Φωτεινή
ΤΟ ΛΟΥΒΡΟΝ | Το μοντέρνο συναντά το παραδοσιακό
Ελληνικός καφές
Τα είδη του
(από την Καθημερινή – 31.12.1979)
Βαρύς γλυκός:
Είναι ο κανονικός καφές. Σε κάθε φλιτζάνι, βάζουμε ένα κουταλάκι καφέ και διπλάσια ζάχαρη. Στο νερό βάζουμε ταυτόχρονα τον καφέ και τη ζάχαρη.
Βαρύς μέτριος:
Μια κουταλιά ζάχαρη και μια κουταλιά καφέ σε κάθε φλιτζάνι. Η βράση είναι ίδια, όπως και στο βαρύ γλυκό.
Βαρύς και όχι (όχι πολύ γλυκός):
Για κάθε φλιτζάνι βάζουμε ένα κουταλάκι καφέ κι ενάμιση ζάχαρη.
Γλυκύς βραστός:
Γλυκύς βραστός: Η ίδια αναλογία καφέ και ζάχαρης όπως στον βαρύ γλυκό, με τη διαφορά ότι βράζει περισσότερο. Χωρίζεται όπως και ο βαρύς, σε γλυκύ, μέτριο, βαρύ και όχι, με ολίγη και σκέτο.
Βαρύς με ολίγη:
Ένα κουταλάκι καφέ και μισό ζάχαρη.
Βαρύς σκέτος:
Καθόλου ζάχαρη.
Ελαφρός:
Βάζουμε λιγότερο καφέ από τον γλυκό.
ΤΑ ΚΑΝΑΡΙΑ | «Το καφενείο είναι βουλή και ιατρείο»
Η ΩΡΑΙΑ ΕΛΛΑΣ | Σύγχρονα νοσταλγική
ΤΟ ΑΣΤΑΡΙ | Στον αστερισμό του Ασταριού
«Στου Θανάση» το καφενείο στο χωριό
Θανάσης αποφάσισε, πριν από δεκατρία χρόνια, να φύγει από την Αθήνα και να εγκατασταθεί στο χωριό του, το Τρίστενο στο Ζαγόρι, με τριάντα μόνιμους κατοίκους. Η πρώτη κουβέντα που μου είπε όταν τον κάλεσα ήταν: «Το χωριό είναι πανέμορφο, καταπράσινο, με νερά, γεφυράκια… Έχει ησυχία και ηρεμία». Αφού αρχικά έκανε άλλες δουλειές για να βιοποριστεί, το 2017 αποφάσισε να αναλάβει τη λειτουργία του καφενείου του χωριού, στο οποίο έδωσε το όνομά του, «Στου Θανάση»! Έτσι, το μοναδικό μαγαζί στο Τρίστενο, κατάφερε να μείνει ζωντανό.
Σήμερα είναι 35 ετών. Όταν πήγε να ζήσει στο χωριό ήταν μόλις 22. Τον ρώτησα πώς είναι να επιστρέφει σε έναν τόσο μικρό τόπο ένας νέος άνθρωπος:
«Είχα το σπίτι εδώ. Ερχόμουνα από μικρό παιδί. Τους ήξερα όλους και με ήξεραν όλοι. Δεν ήρθα σε άγνωστο τόπο. Τα πρώτα χρόνια ήταν ζόρικα βέβαια οικονομικά… αλλά όταν πήρα το καφενείο τα πράγματα πήγαν καλύτερα. Ο κόσμος χάρηκε με όλες τις αλλαγές που έκανα. Και για το φαγητό που έβαλα και για την καθαριότητα και τη φιλοξενία μου. Και να φανταστείς, δεν είχα σχέση με τα καφενεία. Οι έξοδοί μου ήταν άλλες όσο ζούσα στην πόλη. Καφενείο γνώρισα στο χωριό και έγινε για τα καλά το στέκι μου. Με επισκέπτονται συχνά πυκνά και φίλοι μου από άλλα μέρη και αυτό είναι πολύ ωραίο».
Τα καφενεία είναι πυρήνες, πόσο μάλλον αυτά που αντέχουν ακόμα σε μικρά χωριουδάκια όπως το Τρίστενο:
«Το καφενείο δουλεύει και ως ταχυδρομείο και ως φαρμακείο. Ο ταχυδρόμος εδώ πληρώνει τις συντάξεις, εδώ αφήνει τα γράμματα. Ο φαρμακοποιός αφήνει κι αυτός τα φάρμακα. Έρχεται επίσης ο μανάβης. Κάθε Σάββατο έρχεται από ένα διπλανό χωριό και ένα φορτηγάκι που το λένε «σούπερ μάρκετ» και φέρνει ό,τι προϊόντα του παραγγείλεις. Το καφενείο είναι το κέντρο. Ό,τι συμβαίνει, συμβαίνει εδώ».
Τον Θανάση δεν τον έχω δει ποτέ από κοντά. Αλλά τον ακούω: ήρεμος και ταυτόχρονα με μια λαχτάρα στη φωνή.
«Μ’ αρέσει η ζωή που ζω. Δεν το έχω μετανιώσει καθόλου. Θα ήθελα να ζήσω εδώ μέχρι τα γεράματά μου. Το μεγάλο μου όνειρο είναι να γεμίσει το χωριό ξανά με κόσμο. Αλλά δεν το βλέπω να γίνεται…»
Ένα καφενείο από μία γυναίκα για όλες τις γυναίκες.
Η κυρία Φλώρα Στεργίου, γέννημα θρέμμα Φλωρινιώτισσα, έπειτα από χρόνια που ήταν κομμώτρια –είχε το κομμωτήριό της στη Φλώρινα– αποφάσισε να κάνει κάτι που να μην είναι δουλειά, «να μη λέω ότι σηκώνομαι για να πάω στη δουλειά, να λέω ότι πάω εκεί που με περιμένουν τα κορίτσια», όπως μου περιγράφει από την άλλη άκρη της γραμμής. Έτσι, το 2014 αποφάσισε να ανοίξει το καφενείο γυναικών «Η γυνή» στη Φλώρινα.
«Η ανάγκη μου ήταν η συνεύρεση με άλλες γυναίκες. Δεν συναντιόμαστε στα σπίτια πλέον. Τα σπίτια έχουν «κλείσει» και αυτό είναι απογοητευτικό. Δεν ανταλλάσσονται επισκέψεις όπως παλιότερα. Κάπως έτσι ξεκίνησε η ιδέα και αφού είχα την άνεση του χρόνου και του χώρου, γιατί στο κτίριο του καφενείου είχα προηγουμένως το κομμωτήριό μου, το αποφάσισα και το υλοποίησα. Δημιουργήθηκε λοιπόν το καφενείο, το οποίο είχε την εικόνα του σπιτιού, με τον καναπέ, το τζάκι, την κουζίνα. Ο στόχος ήταν να νιώθουμε άνετα εκεί –όπως στο σπίτι μας– και να περνάμε όμορφα. Έκαναν το βήμα και μπήκαν στο καφενείο κυρίες που δεν πάνε ποτέ μόνες τους σε μία καφετέρια. Η κάθε γυναίκα ένιωθε άνετα να πλέξει, να διαβάσει, να ξαπλώσει, να συζητήσει, να παίξει μπιρίμπα, οι φοιτήτριες ερχόντουσαν με το λάπτοπ τους και έκαναν τις εργασίες τους. Από τα καφενεία της δικής μου εποχής θυμάμαι ότι ήταν ξεκάθαρα προνόμιο των αντρών να έχουν το δικό τους χώρο. Πολύ ωραίο αυτό, απλά είναι κάτι που θα έπρεπε να μπορούν να κάνουν και οι γυναίκες. Και σε πληροφορώ ότι όσον αφορά τα παραδοσιακά καφενεία της Φλώρινας, τίποτα δεν έχει αλλάξει από τα χρόνια μου, ακόμη ανδροκρατούμενα, με τις ίδιες συμπεριφορές. Πήρα την απόφαση να είναι μόνο για γυναίκες το καφενείο και οι άντρες να έρχονται μόνο εάν συνοδεύονται από κάποια γυναίκα, γιατί ήθελα η κατάσταση να είναι ελεγχόμενη. Θα μπορούσαν να μπούνε άντρες ενοχλητικοί, παραβιαστικοί… Τους θέλουμε τους άντρες στη ζωή μας, αλλά ήθελα και έναν χώρο δικό μας, να συζητάμε ό,τι θέλουμε, να είμαστε ντυμένες όπως θέλουμε, χωρίς να έχουμε συνεχώς το βλέμμα των αντρών από πάνω μας».
Το καφενείο της κυρίας Φλώρας έκλεισε τον περασμένο Μάρτη, έπειτα από σχεδόν δέκα χρόνια λειτουργίας, γιατί όπως λέει: «Κάποιοι κύκλοι είναι για να κλείνουν και όλα τα πράγματα έχουν μία αρχή και ένα τέλος». Την ρώτησα ποιο είναι το απόσταγμα όλης αυτής της εμπειρίας: «Είναι ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί, μία κατάσταση που γέμισε την ψυχή μου στο έπακρο».
PASATEMPO | Ένα εδεσματοπωλείο… για να περνάει η ώρα
ΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ | Γεύσεις με ιστορία
Κάτω τα χέρια απ΄τα παππούδια
Οι άνθρωποι των μεγαλύτερων ηλικιών έχουν ακόμη ενσωματωμένες συμπεριφορές που στις μέρες μας δεν «περνάνε» και καλά κάνουν: κακοτροπιά, γκρίνια, αγένεια. Μπορεί να γίνουν από ενοχλητικοί έως και παραβιαστικοί απέναντι σε όσους και όσες δεν ταιριάζουν στα δικά τους πρότυπα και συνήθειες. Άνθρωποι με τέτοιες συμπεριφορές καλά κάνουν και απομακρύνονται από τους χώρους των καφενείων. Παρ’ όλα αυτά δεν μπορούμε συλλήβδην να κατηγορήσουμε ολόκληρες γενιές, και σίγουρα το να μιλάμε για αλλαγή συνηθειών ενός ανθρώπου σε τέτοιες ηλικίες θα ήταν τουλάχιστον άστοχο. Την ιστορία δεν μπορείς άλλωστε να την αλλάξεις, μόνο να την διαβάσεις και να μην επαναλάβεις τα κακώς κείμενά της.
Για έναν άνθρωπο που γεννήθηκε από το ’50 και πίσω, τα καφενεία ήταν χώροι καθημερινής επίσκεψης· δομικά στοιχεία της καθημερινότητάς τους. Καφές, κουβέντα, ξεκούραση, καλαμπούρι, μεζές, χαρτιά, τάβλι· τρόπος κοινωνικοποίησης. Εκεί, μάλιστα, μάθαιναν τα νέα της ημέρας, από στόμα σε στόμα ή από τις εφημερίδες που διάβαζαν κατά μόνας αλλά και όλοι μαζί, σχολιάζοντας και συζητώντας — αναρωτιέμαι, σήμερα, στα χρόνια της ηλεκτρονικής πληροφόρησης, πώς ενημερώνονται; Ή, διερωτώμενη επ’ αυτού ακόμη πιο ουσιαστικά, πώς η ενημέρωση από ζήτημα συλλογικό έγινε ατομική ευθύνη του καθενός;
Τα τελευταία αρκετά χρόνια παρατηρώ ότι δεν υπάρχει ο χώρος που υπήρχε κάποτε για τους μεγαλύτερους ανθρώπους στις εξόδους τους. Θες επειδή τα παραδοσιακά καφενεία μειώνονται; Θες επειδή η κουλτούρα των ίδιων των γηραιότερων αλλάζει κι αυτή με τα χρόνια; Δεν είναι λίγες οι φορές που θα δεις γερόντια να κάθονται σε μαγαζιά-
αλυσίδες
Η κάθε γενιά είναι σημαντικό να αισθάνεται άνετα να διατηρεί κομμάτια των παλιών της συνηθειών. Η πόλη η ίδια και οι άνθρωποί της οφείλουν να διατηρούν ελεύθερα πεδία για αυτούς τους ανθρώπους. Αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο για την ψυχολογία του κάθε ατόμου ξεχωριστά αλλά και για τη συλλογική μνήμη. Οι γηραιότεροι άνθρωποι είναι πάντα αυτοί που μπορούν να μεταφέρουν ζωντανά το παρελθόν, άνθρωποι-ντοκουμέντα, ζωντανά μουσεία. Ομοιάζουν με τα καφενεία, αν σκεφτεί κανείς ότι και οι χώροι αυτοί κουβαλάνε στα ντουβάρια τους την ίδια την ιστορία της Ελλάδας, σαν πλοία που μεταφέρουν μνήμες, αφηγήσεις, καταστάσεις.
Οι παππούδες ταιριάζουν στα καφενεία και τα καφενεία ταιριάζουν στους παππούδες.
Όποτε, λοιπόν, πηγαίνω σε ένα παραδοσιακό καφενείο στο οποίο συνυπάρχω με ηλικιωμένους, αυτό που έχω πάντα στο μυαλό μου είναι ότι εγώ είμαι αυτή που μπαίνει στο γήπεδό τους και γι’ αυτό προσπαθώ να «συμβιβαστώ» με τον χώρο και όχι να απαιτώ να αλλάξουν αυτοί τις συνήθειές τους να ή να επιβάλλω με οποιοδήποτε τρόπο την παρουσία μου.
Εξαιρετικές είναι οι φορές που βλέπεις με σεβασμό να μπλέκονται οι παρέες νέων και γέρων και να ανταλλάσσουν εμπειρίες και απόψεις.
Τόπος στα γηρατειά και στα καφενεία τους, λοιπόν.
ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΙΝΟΜΑΓΕΙΡΙΟ | Μυρωδιές καφέ και μαζέδων
Η ΜΥΤΙΛΗΝΗ | Ένα καφενείο για όλους