Ο Εθνικός Κήπος δεν είναι μόνο ένας υπέροχος χώρος πρασίνου στο κέντρο της πόλης μας, αλλά κι ένα σπουδαίο δείγμα αρχιτεκτονικής τοπίου του 19ου αιώνα που διατηρεί πολλά από τα αρχικά χαρακτηριστικά του μέχρι σήμερα.

Είναι ένα μέρος γεμάτο με πολύτιμους θησαυρούς-απομεινάρια του παρελθόντος. Κάποια είναι περισσότερο κι άλλα λιγότερο γνωστά, όπως και περισσότερο ή λιγότερο καλοδιατηρημένα. Η ιστορικότητά του, όμως, είναι αδιαμφισβήτητη και το 2011 χαρακτηρίστηκε και επισήμως Ιστορικός Τόπος από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Μέσα στον Εθνικό Κήπο, Αθηναίοι και επισκέπτες περπατάμε, λιαζόμαστε, βολτάρουμε και διαβάζουμε τα βιβλία μας, δίνουμε ραντεβού, δροσιζόμαστε και κάποιοι έχουν και τη συνήθεια να ταΐζουν τα χρυσόψαρα και τις χελώνες της λίμνης (μέγα λάθος, γιατί φροντίζονται κατάλληλα από τους υπεύθυνους της πανίδας του κήπου). Πόσο συχνά όμως σκεφτόμαστε την ιστορία και τη σημαντικότητά του; Αν προσέξουμε, θα βρούμε στοιχεία που τον καθιστούν κάτι πολύ περισσότερο από έναν ακόμα δημόσιο χώρο αναψυχής.

Η κατασκευή του κήπου ξεκίνησε το 1839 και αποτελούσε μέρος του παλατιού (σημερινή Βουλή). Ήταν γνωστή συνήθεια των βασιλικών οικογενειών να φτιάχνουν βοτανικούς κήπους για τους περιπάτους τους, γύρω από τα ανάκτορα και η Βασίλισσα Αμαλία δεν αποτελούσε εξαίρεση. Ευτυχώς δηλαδή, γιατί σήμερα έχουμε την τύχη να έχουμε ένα ιδανικό μέρος στο κέντρο της πόλης, για να αναπνέουμε άνετα και να ηρεμούμε λίγο, μακριά από το αστικό χάος.

Το μεγάλο δίκτυο μονοπατιών που διατρέχουν τον Εθνικό κήπο, δίνουν μια αίσθηση ενός ιδιαίτερου λαβυρίνθου, ιδανικού για να χαθείς και να ξαναβρείς το δρόμο σου -ή και όχι. Ο βασικός σκελετός των μονοπατιών αυτών παραμένει αναλλοίωτος από τα χρόνια της κατασκευής του. Το ίδιο συμβαίνει και με κάποια ευρήματα που προϋπήρχαν στο σημείο, όπως το γνωστό επιστύλιο της Αδριάνειας Δεξαμενής.

Η βλάστηση που συναντάμε όσο περπατάμε είναι στα περισσότερα σημεία άναρχη, εντυπωσιακή. Βλάστηση τόσο Μεσογειακή όσο και «ξενόφερτη», με κάποια από τα δέντρα να ξεπερνάνε τα 170 χρόνια ζωής. Χαρακτηριστικές είναι οι ουασιγκτώνιες της κεντρικής εισόδου, αλλά και τα μεγάλα πεύκα, οι συστάδες κυπαρισσιών, τα γιούκα, τα πλατάνια, οι γλυσίνες, οι γλεδίσχιες και πολλά άλλα. Μέσα στον κήπο ζουν και ερπετά, αμφίβια, ψάρια, έντομα αλλά και κάποια πτηνά, όπως κοκκινολαίμηδες και οι καρακάξες.

Άλλοι θησαυροί του κήπου είναι οι πέργκολες με τα αναρριχητικά φυτά που δίνουν μια εντελώς παραμυθένια εσάνς στη βόλτα μας, το κτίριο της παιδικής βιβλιοθήκης, η οποία διαθέτει πάνω από 6.000 βιβλία πια, το ισπανικό αναβρυτήριο, το ηλιακό ρολόι και οι μαρμάρινες προτομές (πρώτες τοποθετήθηκαν αυτές του Ιωάννη Καποδίστρια και του Ελβετού φιλέλληνα Ιωάννη-Γαβριήλ Εϋνάρδου και είναι έργα του γλύπτη Ιωάννη Κόσσου). Ένα σωρό θησαυροί να θαυμάσει κανείς.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ψηφιδωτά μιας Υστερορωμαϊκής έπαυλης που ανακαλύφθηκαν την εποχή του Όθωνα και χρησιμοποιήθηκαν από τη βασιλική οικογένεια ως εξωτερικό αίθριο. Βρίσκονται στο βόρειο τμήμα του Κήπου και καλύπτουν συνολικά 400 τετραγωνικά μέτρα. Είναι διακοσμημένα με κισσούς, γεωμετρικά σχήματα και πουλιά. Αν και δεν υπάρχει σήμανση που να ενημερώνει τους επισκέπτες, η ομορφιά τους και η ανθεκτικότητά τους μετά από τόσους αιώνες, εντυπωσιάζει.

Σίγουρα μπορούν να γίνουν σημαντικά έργα μέσα στον Εθνικό Κήπο (πολύ θα μου άρεσε να μάθαινα περισσότερα για αυτά τα ψηφιδωτά, αλλά οι πληροφορίες είναι ελάχιστες), αλλά όπως και να ’χει είναι ένα από τα αγαπημένα μας σημεία στο κέντρο της Αθήνας, είναι πράγματι μια όαση, ένα πανέμορφο κομμάτι της φύσης την οποία παραμερίσαμε για να χτίσουμε τα «εντυπωσιακά» μοντέρνα μας κτίρια.