Η σύγχρονη Μαρία Αντουανέτα

Η Αντουανέτα, είπε δεν είπε το γιατί δεν τρώνε παντεσπάνι, το κεφάλι της το ’χασε. Ένας όχι πολύ γνωστός Επαναστάτης, απάντησε στα κλάματα και στα παρακάλια της: «Τίποτα προσωπικό μαζί σας. Όταν όμως θα πέσει το κεφάλι σας θα είναι σαν να πέφτει το κεφάλι της Βασιλείας, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά σε όλον τον κόσμο». Έτσι κι έγινε.

Τόση φασαρία για τον μυστικό δείπνο, για τα σατανιστικά σύμβολα, για την συμπερίληψη και άλλα πολλά. Έχουν το γούστο τους αυτές οι συζητήσεις, βενζίνα είναι στη μηχανή της ανελέητης αντιπαράθεσης, κυρίως στα διαδικτυακά λιβάδια. Διαβάζεις απόψεις, βλέπεις εικόνες, γελάς με τρολιές, θαυμάζεις την πένα αρκετών, τρελαίνεσαι με την επιθετικότητα και το βρισίδι στις συζητήσεις. Τελείως βαρετό και μάλλον αναμενόμενο όλο αυτό.

Το ότι οι Ολυμπιακοί έχουν εμπορευματοποιηθεί, ότι οι αθλητές ξεπερνούν τα όριά τους –είτε με χημείες είτε με άσκηση είτε και με τα δύο μαζί πολλές φορές–, είναι πράγματα που έχουν ακουστεί. Η τελετή έναρξης που ελάχιστα την παρακολούθησα ήταν σαν να έβλεπες Γιουροβίζιον. Πολλά διαφοροποιημένα προϊόντα και πολύ όμοια μεταξύ τους. Έτσι είναι το σύγχρονο σύστημα που ακολουθεί την εξέλιξη των αυτοκινητοβιομηχανιών. Εκατοντάδες μοντέλα που κατά ένα μεγάλο ποσοστό, αν αποσυναρμολογηθούν, τα εξαρτήματα είναι όμοια. Το ίδιο συμβαίνει και στις δυτικές κοινωνίες.

Το Ça Ira είναι ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια, παρά τους μοβόρικους στίχους. Απ’ ό,τι μου είπαν πρωτοστάτησε σε πολλά σημεία της εξάωρης τελετής. Ça Ira, λοιπόν, σημαίνει «όλα θα πάνε καλά» και είναι ένας παραδοσιακός σκοπός χαμένος στην ιστορία των λαϊκών τάξεων της Γαλλίας. Οι στίχοι άλλαζαν κάθε φορά. Όταν πήγαιναν για πόλεμο, όταν πήγαιναν για σοδειά ή κάτι άλλο συλλογικό, κρατούσαν τη μελωδία και φόρτωναν αντίστοιχους στίχους. Είναι η αισιοδοξία του λαού απέναντι σε κάτι δύσκολο. Ήταν τόσο έντονη η τελευταία φορά που ακούστηκε στη Γαλλική Επανάσταση που έκανε δεκάδες χρόνια να εμφανιστεί με νέους στίχους. Τελευταία, ήταν, στις κινητοποιήσεις των Κίτρινων Γιλέκων (που πολλοί μπροοδευτικοί τους θεώρησαν απολίτικους).

Αναλογίζομαι, ποια να είναι η σύγχρονη Μαρία Αντουανέτα;

Είναι ένα σύστημα – κάτι παραπάνω και διαφορετικό από το παλιό Καπιταλισμό που αναμασάνε μερικοί. Η σύγχρονη Μαρία Αντουανέτα-Βασιλεία είναι ακριβώς αυτό το σύστημα που σπρώχνει τον άνθρωπο και τις κοινωνίες του σε μια χαοτική μετανεωτερικότητα. Είναι αυτό το σύστημα που ετοιμάζει τέτοιες τελετές έναρξης. Υπερβολικές, στομφώδεις, αυτάρεσκες. Παρφουμαρισμένες κι ελιτίστικες. Τα ροζ μάγουλα των βασιλιάδων, οι κραιπάλες τους, το ξέκομμά τους από την πραγματικότητα – χαρακτηριστικά της Βασιλείας. Αυτό το σύστημα τσιμπολογάει από την ιστορία τον Σαιν Ζυστ και τον Ροβεσπιέρο, την ορμή των Ιακωβίνων και των γυναικών της ψαραγοράς, οικειοποιείται το κόψιμο του κεφαλιού της Αντουανέτας. Όμως είναι οι ίδιοι, αυτοί και το σύστημά τους, η Αντουανέτα της εποχής μας. Το βύθισμα της Δύσης που περνά με δική της ευθύνη από αποικιακή σε αποικιοκρατούμενη και η ανάδειξη νέων βασιλιάδων και θρόνων. Αυτήν τη μεταβατική εποχή ζούμε ως δυτικές κοινωνίες. Και όπως η Μαρία Αντουανέτα δεν καταλάβαινε πως το τέλος φτάνει, έτσι κι η νέα ελίτ αυτάρεσκα μας φλομώνει με «θεούς, δόγματα και νόμους».

Κάποια στιγμή, κάποιοι, κάτι θα κάνουν και με αυτούς τους θρόνους. Και τότε θα εκλιπαρούν αυτοί για έλεος και λύπηση. Εμπιστοσύνη στις γυναίκες της ψαραγοράς!

Αh Ça Ira, λοιπόν!