Εορταστικό το κλίμα τελευταία. Από αυτές τις γιορτές που ξεκινάνε με προπόσεις και “επιτέλους, που ήσουν τόσα χρόνια” και καταλήγουν με μεθυσμένους θείους να βαράνε μπουνιές στον τοίχο.
Νικήσαμε τον ναζισμό, φαίνεται. Τώρα χορεύουμε σαν μανιακοί στις στάχτες του, φτύνοντας και ουρλιάζοντας. Τον εξορίσαμε από την αστική συνείδηση, περάσαμε την κάθαρση με τις φωτογραφίες από τη δίκη, αφισοκολλήσαμε την καταδίκη και καλωσορίσαμε τους υπαίτιους στη φυλακή. Γελάμε με τα δάκρυα τους και τους δείχνουμε με το δάχτυλο, τους τελειωμένους. Φαίνεται πως αυξάνεται έτσι η ιστορικότητα, της όντως ιστορικής απόφασης. Πάλι καλά που είμαστε από τη σωστή πλευρά. Που πιστεύουμε στον ανθρωπισμό και στα ίσα δικαιώματα. Γιατί άμα τραμπουκίζεις τον τραμπούκο, δεν είσαι τραμπούκος. Ειδικά άμα ο τραμπούκος δεν μετανόησε και παραμένει μισαλλόδοξος.
Επειδή θα παρεξηγηθώ, με απόλυτη βεβαιότητα, δηλώνω κατά οποιασδήποτε μορφής βίας. Κατά του ναζισμού, του φασισμού και της ανθρωποκτονίας από πρόθεση. Επίσης δηλώνω κατά της ρητορικής μίσους. Κατά της στοχοποίησης. Η δικαιοσύνη δεν έχει συναισθήματα. Δεν χαίρεται με την απόδειξη της ενοχής. Είναι ένα εργαλείο ρύθμισης της κοινωνίας. Ένας αρκετά πρωτόγονους τρόπος να ξεχωρίζουμε το καλό από το κακό ελλείψει ηθικής και προσωπικής συνειδητότητας. Ή μήπως θεωρούμε οτι το σοφρωνιστικό σύστημα θα τους μετατρέψει σε τίποτα προμάχους της ισότητας;
Οι γιορτές έχουν τελετουργικό χαρακτήρα. Εθνογραφικά μιλώντας, είναι ένας τρόπος να κάνουμε την εμπειρία της μετάβασης, του αποχαιρετισμού, πιο εύκολη. Τι αποχαιρετάμε όμως; Μήπως τα ακροδεξιά κινήματα μας τελειώσανε; Μήπως αποφασίσαμε να φυλακίσουμε τον ρατσισμό, τον νεοσυντηριτισμό, τον μιλιταρισμό και τον ακραίο εθνικισμό μαζί με τους 60; Μάλλον το αντίθετο. Θα βγουν τα φαντάσματα, χωρίς ενιαίο όνομα τώρα, και θα απλωθούν κάτω από τις φτερούγες εκείνων που “νίπτουν τας χείρας” τους και δηλώνουν βαθιά σοκαρισμένοι.
Κολλώντας και ξεκολλώντας ετικέτες όπως “ναζί”, “φασίστες”, “δολοφόνοι” απλά δικαιολογούμε την εγκληματική πράξη και τους σπρώχνουμε μακριά από τη δική μας πραγματικότητα. Γιατί αν υποθέσουμε οτι δεν είναι παρά οι γείτονές μας, που με κάποιο άρρωστο, τραγικό τρόπο, έφτασαν να θεωρούν την ανθρωποκτονία αποδεκτή πράξη, τότε είναι πραγματικά τρομακτικό. Γιατί “αυτοί” δεν είναι κάποιοι τύποι σε μια φυλακή. Είναι κομμάτι της ζωής του καθενός, είναι εδώ. Οι ιδέες τους είναι εδώ, οι πράξεις τους είναι εδώ, στο σχολείο, στον γάμο, στη γιορτή που χορεύαμε με το ίδιο τραγούδι.
Νομίζω ώρα να τελειώσουμε τη γιορτή και να ανοίξουμε μια πολύ σοβαρή συζήτηση για τις ανθρώπινες αξίες με εκείνους συγκεκριμένα τους συνομιλητές με τους οποίους διαφωνούμε περισσότερο.
Υ. Γ. Επειδή ακριβώς η δικαιοσύνη είναι άνευ συναισθηματισμών, δεν υπαρχουν ελαφρυντικα και “έλα μωρέ” για τη δολοφονία. Ούτε αναστολή και “δεν πειράζει”. Μέχρι να αλλάξουμε το σύστημα, ας εφαρμόσουμε τουλάχιστον τις αποφάσεις του χωρίς πολιτικά παιχνίδια.
