«Ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που αφηγείται ιστορίες».
Μπρους Τσάτουιν (13.5.1940-18.1.1989)
«Κι εδώ τελειώνει το υφασμένο με αέρινα ξέφτια παραμύθι του τελευταίου μεγάλου ταξιδευτή, προτού κατακάτσουν στον πλανήτη οι ορδές των τουριστών σαν μούργα, κι εκατομμύρια γκαρσόνια τούς σερβίρουν τις χώρες τους σε απέραντα τραπέζια».
Σ’ αυτό το σημείο, ο Σαρλ έβαλε μια τελεία. Γάλλος, αν και από μισόλογα συμπεράναμε ότι μετά από μια δίκη για ένα «καταραμένο βιβλίο» κατέφυγε στο Βέλγιο, το οποιο στόλιζε με τα χειρότερα λόγια. Ντυμένος με φουλάρι και βελάδα σαν δανδής, τα μάτια του, πιο σκοτεινά κι από τον ουρανό της ερήμου, φαίνονταν μονίμως υγρά.
Καθόμασταν στην άμμο γύρω από μια φωτιά στις παρυφές της Σαχάρας, κοντά στην Τοζέρ, και σιγοπίναμε τσάι γιασεμί σε μικρές τσίγκινες κούπες.
«Ο Μπρους κατέληξε στο στομάχι του γιγάντιου αιλουροειδούς Dinofelis», συμπλήρωσε ο Σαρλ, «ενώ τραγουδούσε τους δρόμους της Εποχής των Ονείρων στον ιερό βράχο Uluru της Αυστραλίας».
«Για τους ταξιδιώτες, τα αστέρια είναι οδηγοί. Για οποιονδήποτε άλλο, δεν είναι τίποτα, παρά μικροσκοπικά φώτα», είπε τότε το παιδί, που μέχρι εκείνη την ώρα μαδούσε πεισματικά το κατακόκκινο τριαντάφυλλό του.
«Οπουδήποτε μακριά από τούτο τον κόσμο!», σιγόνταρε τον Μικρό Πρίγκιπα ο Σαρλ.
Τότε πετάχτηκε πάνω ο Αρθούρος ουρλιάζοντας: «Τι κάνω εγώ εδώ;».
Είχε άγρια βαθυγάλανα μάτια, δέρμα γαριασμένο σαν παστό βοδινό και κοντό κατσιασμένο μαλλί. Φορούσε ρούχα Βεδουίνου και μας είχε συστηθεί ως «ο έκπτωτος ποιητής της Χαράρ». Καθόταν λίγο παράμερα, τρίβοντας την πρησμένη δεξιά του κνήμη.
«Για πολύ καιρό καυχιόμουν ότι θα κυρίευα όλες ανεξαιρέτως τις χώρες», μουρμούρισε, σαν να μιλούσε στον εαυτό του, και κοίταξε το κόκκινο μισοφέγγαρο.
Από τα Σημειωματάρια του Τσάτουιν*
«Η φύση μας έγκειται στην κίνηση. Η πλήρης ηρεμία είναι θάνατος».
Πασκάλ, Σκέψεις
«Μελέτη της μεγάλης αρρώστιας: της απέχθειας για κατοικία».
Σαρλ Μπωντλαίρ, Προσωπικά Ημερολόγια
«Ο άνθρωπος με τις αέρινες σόλες».
(Ο Βερλαίν για τον Αρθούρο Ρεμπώ)
«Πάνω απ’ όλα, μη χάνεις την επιθυμία να περπατάς».
Σόρεν Κίρκεγκωρντ, Letter to Jette (1847)
«Καλό είναι να μαζεύεις πράγματα, αλλά είναι ακόμα καλύτερο να περπατάς».
Ανατόλ Φρανς
«Δεν μπορείς να ταξιδέψεις στο μονοπάτι προτού γίνεις ο ίδιος μονοπάτι».
Γκοτάμα Βούδδας
«Η ζωή είναι μια γέφυρα. Διέσχισέ την, αλλά μη χτίσεις σπίτι πάνω της».
Ινδική παροιμία
«Ένα καλό άλογο είναι μέλος της οικογένειας».
Ρητό των Κουασγκάι
*Από τα Μονοπάτια των τραγουδιών (μετάφραση: Σοφία Φιλέρη, Εκδόσεις Χατζηνικολή, 1990)
Perpetuum mobile ήταν το μότο της ζωής του Βρετανού συγγραφέα Μπρους Τσάτουιν, ενός από τους μεγαλύτερους στυλίστες της αγγλικής γλώσσας, που πέθανε στα σαράντα εννιά του (ένα από τα πρώτα θύματα του AIDS, αν και ο ίδιος συνέχιζε να γράφει το ταξιδιωτικό μυθιστόρημα της ζωής του, λέγοντας αρχικά ότι έπασχε από μια σπάνια μεταδοτική νόσο των οστών που είχε κολλήσει σε ένα μακρινό ταξίδι στην Ανατολή) και την τέφρα του σκόρπισε στο ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου στην Καρδαμύλη, ο φίλος του σερ Πάτρικ «Πάντι» Μάικλ Λη Φέρμορ, κάνοντας μια σπονδή με ρετσίνα και λέγοντας μια προσευχή στα ελληνικά.
Γοητευτικά αεικίνητος («Δεν είναι απλή ομορφιά, είναι μια ανταύγεια, κάτι στα μάτια του. Και σαγηνεύει άντρες και γυναίκες», έλεγε η Σούζαν Σόνταγκ), άρχισε να οργώνει τον κόσμο –από την Παταγωνία και το Περού ως τη Δαχομέη, κι από την Ουαλία ως την Ελλάδα, την Αυστραλία και το Αφγανιστάν– όταν κάποιος οφθαλμίατρος του συνέστησε «μακρινούς ορίζοντες» σαν θεραπεία για την προσωρινή του τύφλωση, που απέδωσε στην εργασία του ως εκτιμητή έργων τέχνης στη Sotheby’s.
Στη συνέχεια, θα βρεθεί να αρθρογραφεί στους Sunday Times, αλλά θα παραιτηθεί κι από εκεί με ένα λακωνικό τηλεγράφημα («Φεύγω για Παταγωνία»), και από τότε μόνο θα ταξιδεύει και θα γράφει. Το αριστούργημά του, Τα μονοπάτια των τραγουδιών, είναι ένα κράμα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, μαρτυρίας, μυθιστορήματος δρόμου, φιλοσοφικού δοκιμίου, ημερολογίων, που διατρανώνει την πεποίθησή του ότι ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως νομάδας — η ακινησία είναι ψυχολογικό κατάλοιπο του αρχέγονου φόβου για το θηρίο.
Το χειρόγραφο του ανολοκλήρωτου έργου του Η νομαδική εναλλακτική
φυλάσσεται στη Βοδλεϊανή Βιβλιοθήκη της Οξφόρδης.
Ακροστιχίδα Γκανιάν #10-Τσάτουιν
Γύριζε
Κυκλωτικά
Αεικίνητος
Νομάδας
Ιχνηλατώντας
Αμόλυντες
Νήσους
