*το κείμενο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο Τεύχος 75
Από το 2009 που ενηλικιώθηκα, έχουν δει πολλά τα μάτια μου κι έχουν ακούσει πολλά τ’ αυτιά μου, πλείστα ΣΟΚ έχει ζήσει η γενιά μου (η ενεργή κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και κυρίως…εγκεφαλικά). Δεν πέρασε και λίγα η ανθρωπότητα ολάκερη ανά τους αιώνες. Λογιών-λογιών πόλεμοι, πανδημίες, πείνες, φυσικές, οικονομικές καταστροφές και άλλες δυστυχίες προηγήθηκαν των τωρινών. Μαθαίνει ο άνθρωπος; Μα αν μάθαινε δε θα ξαναπιανόταν στην ίδια φάκα!
Η αίσθηση από το χαλάκι που μας τραβάνε κάτω από τα πόδια, μου θυμίζει τη χαραυγή της «οικονομικής κρίσης» στην Ελλάδα! Από μπίρες και σουβλάκια με νεόφερτους επαναστάτες τους «αγανακτισμένους», στο διάγγελμα από Καστελόριζο του Παπανδρέου, στα capital control και στα ATM ουρές, στα σούπερ μάρκετ επιδρομή για μακαρόνια, το ναι και το όχι στο δημοψήφισμα, η «κωλοτούμπα», τα μέτρα λιτότητας… Η αυθόρμητη παρόρμηση του κόσμου, η πίστη για σωτηρία, οι ευθύνες σε άλλους…Από το «ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε;» στο «ρε γιατί σε μένα;»
Θα μου πείτε τι σχέση έχει η οικονομική κρίση με την έξαρση μιας πανδημίας; Ο ιός αποτελεί μια ακόμη μεγαλύτερη κρίση με πολλές οικονομικές και κοινωνικές ομοιότητες. Τα αντανακλαστικά του κόσμου ίδια. Μόνο που όταν ξανά ανοίγει μια πληγή στο ίδιο μέρος, πονάει λίγο λιγότερο από την πρώτη φορά.
Θυμάμαι που όλοι μιλούσαμε για τον επαναπροσδιορισμό αξιών, για την αλληλεγγύη, για αυτά που μας κάνουν χαρούμενους, αλλά δεν κοστίζουν- «παρηγοριά στον άρρωστο» που λέμε. Η γενιά μου δεν είχε προλάβει να καλομάθει και ήταν έτοιμη για μεγάλες θυσίες (που δε γνώριζε) – αρνάκι που πάει για σφαγή. Δεν είχαμε πολλά να χάσουμε μπρος στην αξιοπρέπεια μας. Ούτε και τώρα έχουμε.
Πάλι στην ίδια θέση λοιπόν, πάλι σε ίδιο έργο θεατές. Ένα αβέβαιο μέλλον για την ζωή, την εργασία, τα οικονομικά, την υγεία μας και τους ανθρώπους μας! Πάλι μιλάμε για αλληλεγγύη, πάλι για επαναπροσδιορισμό αξιών, μα και κάτι καινούριο την «ατομική ευθύνη»… Την ίδια ώρα που συνάνθρωποι κατεβάζουν ράφια τρέχοντας, κρατώντας στην αγκαλιά τους αντισηπτικά και χαρτιά υγείας. Καταναλώνοντας φάρμακα πριν νοσήσουν, επειδή έγινε μια αναφορά στην τηλεόραση. Βγάζοντας γούστα σε υπαλλήλους και σε ουρές των σούπερ μάρκετ. Ενώ άλλοι σκέπτονται να μην ακολουθήσουν καμία οδηγία κι άλλοι ότι φταίνε οι υπόλοιποι.
Λοιπόν, οι αλληλέγγυοι ήταν είναι και θα είναι αλληλέγγυοι, οι φτωχοί, φτωχοί στη μοίρα τους, οι πλούσιοι, πλούσιοι. Ο μέσος Έλληνας ενδιαφέρεται εξαιρετικά για το καλό της οικογένειας του, η διχόνοια με τους άλλους, μένει διχόνοια και τα φίδια δεν αλλάζουν πρόσωπο. Οι νέοι κοιτούν με γουρλωμένα μάτια γύρω τους και οι παππούδες λένε «θα περάσει παιδί μου κι αυτό».
Ποιος σηκώνει το οικονομικό βάρος; Η άλλοτε μεσαία τάξη, έτσι την έλεγαν παλιά δηλαδή. Πλέον είναι οι άνθρωποι που ανοίγουν τα μαγαζιά τους κάθε πρωί και πάνε μέρα με τη μέρα και πληρώνουν λογαριασμούς και υπαλλήλους- ίσα βάρκα ίσα νερά. Οι υπάλληλοι που βάζουν πλάτη και ζορίζονται και εξυπηρετούν όλους σε κρίσιμες στιγμές. Ρισκάρουν την υγεία και τα οικονομικά τους- δε μπορούν βλέπεις να κάνουν πίσω ( όχι μόνο οι γιατροί μα και οι φαρμακοποιοί, υπάλληλοι σουπερ μάρκετ, φουρναραίοι, ντελίβερι… ως αυτόν που σας φτιάχνει cappuccino σε ποτήρι χάρτινο). Είναι οι άνθρωποι που βάζουν πλάτη και οι πρώτοι που τρώνε τη κατραπακιά.
Το κράτος μας δεν μπορεί να προσφέρει, δεν μπορεί να αντέξει, δεν μπορεί να απορροφήσει, δεν μπορεί να «χωρέσει» στο δημόσιο σύστημα υγείας, στην ασφάλιση, στη δικαιοσύνη, στην ασφάλεια, στην υγεία του πολίτη. Το κράτος μας έχει λίγο χεσμένους φίλοι μου! Και στις φωτιές στο Μάτι, στις πλημμύρες στη Μάνδρα και στην οικονομική κρίση. Τώρα με τον ιό, φοβόμαστε την επικείμενη κατάρρευση του συστήματος υγείας! Γι’ αυτό ατομική ευθύνη εγώ, ατομική ευθύνη κι εσύ απέναντι σε μένα… Δε μιλώ στο συμπολίτη, αλλά σε αυτό το τεράστιο δυσκίνητο σύστημα που μας εξουσιάζει.
Σαφώς έχουμε μερίδιο ευθύνης, μα διαφορετικό. Η ευθύνη μας είναι να μη βολευόμαστε στο να ψάχνουμε για σωτήρες και ύστερα να τους κατηγορούμε για την κατάσταση μας. Η ευθύνη μας είναι μια υπόσχεση απέναντι στον εαυτό μας. Η ευθύνη μας είναι ο δρόμος που μας ζοχαδιάζει και όχι ο δρόμος που μας βολεύει. Η ευθύνη μας είναι η μνήμη μας όταν επιστρέφουμε πίσω στην κανονική μας ζωή.
