Ορισμένες σκέψεις για συζήτηση

Βρισκόμαστε ως κοινωνία μπροστά σε μία έκρηξη αποκαλύψεων και καταγγελιών για κακοποιήσεις, βιασμούς, παρενοχλήσεις, αλλά και βίαιων συμπεριφορών. Ορισμένες σκέψεις προς συζήτηση:

1. Οι εκρήξεις συνήθως δεν λύνουν ένα πρόβλημα. Δουλειά τους είναι να το αναδείξουν. Από ό,τι φαίνεται, υπάρχει τεράστιο φορτίο, καταχωνιασμένο, συμπιεσμένο, που τώρα βγαίνει στην επιφάνεια.

2. Το 99% των καταγγελιών αφορούν θύτες άνδρες που παραβίασαν όρια σε θύματα-γυναίκες, αλλά και άνδρες, χρησιμοποιώντας τη σωματική δύναμη, αλλά κυρίως την κοινωνική τους θέση για να επιβληθούν στον (όποιο) συνάνθρωπό τους, συνεργάτη ή και υφιστάμενό τους.

3. Στην μεγάλη πλειοψηφία των υποθέσεων, αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο αυτές οι συμπεριφορές και γεγονότα ήταν γνωστά στα περιβάλλοντα, ακόμα και σε οικείους των θυμάτων. Όμως επικρατούσε μία “ήσυχία” που δεν την επέβαλαν τόσο οι θύτες, αλλά η αντίληψη “κοιτώ τη δουλειά μου”. Αλήθεια τι έκανε η προηγούμενη διοίκηση του Σωματείου Ηθοποιών; Το “έπεσα από τα σύννεφα” είναι υποκριτικό.

4. Το “γιατί τώρα” είναι καλό όταν λέγεται, να αναδεικνύει τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει ένα θύμα. Το ότι κάποιοι-ες έτρεξαν να επωφεληθούν την δημοσιότητα είναι βέβαιο, αλλά δεν είναι το κύριο. Δεν εφευρέθηκε ένα πρόβλημα. Υπάρχει και μία διάσταση που είναι ο φόβος του θύματος να μιλήσει. Αλλά για αυτό ευθύνεται και το περιβάλλον που σιωπά.

5. Κάθε άνθρωπος, χώρος και τελικά, η κοινωνία αντιμετωπίζει μία κρίση, μπαίνει σε μια κρίση με βάση την ωριμότητά της, τη συγκρότηση της και τελικά, τον πολιτισμό της. Τα social media, τα sites έτσι και αλλιώς στιγματίζουν την καθημερινότητά μας. Οπότε τίποτα το περίεργο στην υπέρμετρη χρήση και στο ξεχείλωμα που συμβαίνει.

6. Αναδείχθηκε και ένα πρόβλημα δημοκρατίας και δικαιώματος στη διαφορετική άποψη. Κατακρεουργήθηκαν – κανιβαλλίστηκαν απόψεις που επιχείρησαν να θέσουν ζητήματα, να βάλουν ερωτήσεις. Και αυτό δείγμα πολιτισμού είναι. Προς τιμήν τους διάφοροι ηθοποιοί ανέλαβαν μέρος της ευθύνης αφού ήξεραν και δεν μιλούσαν. Τώρα αρχίζει η συζήτηση για το “τι στάση κρατάει το θύμα”, τα όρια της αξιοπρέπειας κλπ.

7. Υπάρχει ένα κρίσιμο ζήτημα. Κάθε χρόνο καταγγέλλονται 150-200 βιασμοί όταν οι εκτιμήσεις μιλούν για 4.000. Το να μειωθεί το δεύτερο νούμερο είναι σοβαρό. Με βάση τα στοιχεία, το 80% των θυτών γνωρίζουν το θύμα. Είναι εξωφρενικό. Αλλά εγκληματικό είναι και το ότι μόλις το 5% φτάνει στα δικαστήρια. Η οικογένεια, ο περίγυρος, το περιβάλλον πρέπει να στηρίξει το θύμα με πολλούς τρόπους για να μειωθεί αυτή η χαώδης απόσταση.

8. Ζούμε στην εποχή του ατόμου. Εάν δεν μπει ξανά δραστικά το ζήτημα της κοινότητας, της συλλογικότητας που παρεμβαίνει, οριοθετεί, αποτρέπει και οικοδομεί, ριζικές αλλαγές δεν πρόκειται να υπάρξουν. Το “θύμα” ως άτομο είναι καταδικασμένο να σιωπά, να υπομένει και τελικά να “συμβιβάζεται”…

9. Πολλά προϋπήρχαν των καταγγελιών. Μερικοί υποστηρίζουν πως θα χαθεί το φλερτ. Τώρα θα χαθεί; Μήπως αυτό που προϋπήρχε ήταν είτε ο “απομονωμένος και φοβικός” είτε ο “σεξουαλικά υπερδραστήριος” άνθρωπος; Μήπως από την δεκαετία του ‘90 και μετά έχουμε μπει σε μία άνευ προηγουμένου (ποιοτικά και ποσοτικά) εμπορευματοποίηση του σεξ, του σώματος και μάλιστα με πρόσχημα πολλές φορές τη “σεξουαλική” απελευθέρωση;

10. Το να απαντήσουμε με σχήματα του ‘80 δεν βοηθά. Κάντε μία “βόλτα” σε διάφορες εφαρμογές (Tik Tok πχ.). Δείτε την πρακτική των selfies. Ακούστε τους στίχους τραγουδιών. Τα πρότυπα που δημιουργούνται για γυναίκες και άνδρες. Αυτός ο εκμαυλισμός αφορά και τα δύο φύλα. Ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος εκδηλώνει τον ερωτισμό του, τη σεξουαλικότητα του, την επιλογή και τη διάθεσή του, είναι και αυτό θέμα πολιτισμού.