Ένας καφές ήταν η αφορμή για να βρεθεί μπροστά μου ένας χάρτης αλλιώτικος από τους άλλους, που είναι παράλληλα και βιβλίο: στο Red n’ Noir στην Κυψέλη, ένας διπλωμένος χάρτης της Αθήνας του Μεσοπολέμου γεμάτος με qr codes που φωτίζει μια (σέξι) πλευρά της πόλης, με την οποία μάλλον κανείς άλλος δεν έχει ασχοληθεί. Ίσως αυτό που οραματιστήκαμε, με τα έντυπα που δεν είναι πια έντυπα, αλλά ένας συνδυασμός παραδοσιακών μέσων επικοινωνίας με νέες τεχνολογίες, γίνεται σιγά σιγά πραγματικότητα.
Ο συγκεκριμένος χάρτης/βιβλίο αποτελεί μία έρευνα για τη σεξουαλική ζωή των Αθηναίων και τα μέρη που φιλοξενούσαν «άνομα πάθη» και ιστορίες έρωτα κατά τον Μεσοπόλεμο. Από τα μέσα του 1920 έως το 1935 (που οι αρθρογράφοι της εποχής προφανώς χαρακτηρίζουν την πόλη ως μεταπολεμική και όχι ως μεσοπολεμική), οι γραφιάδες-λαγωνικά είχαν κλασικά στις στήλες τους αναφορές περί κρυφών συνουσιών και άλλων γεγονότων, με την επίφαση της υγειονομικής κρίσης της εποχής που δεν ήταν άλλη από την αύξηση των σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων. Σε αυτό τον χάρτη, βουτάς και διαβάζεις άρθρα της εποχής που σου δίνουν μία άλλη, νυχτόβια και παθιασμένη, εικόνα της Αθήνας.
Το ιστορικό πλαίσιο
Στα τέλη του 1920 με αρχές του 1930 φάνηκε να ξημερώνει στην πόλη μία νέα εποχή, αυτή των εκτός γάμων συνευρέσεων (ζευγαριών που δεν είχαν παντρευτεί ή εξωσυζυγικές σχέσεις), οι οποίες διώκονταν από το τμήμα Ηθών (ναι, το τμήμα Ηθών ασχολιόταν ΚΑΙ με αυτό εκτός από την πορνεία). Εκείνη την περίοδο, τα αφροδίσια νοσήματα άρχισαν να αυξάνονται – η πορνεία και η σωματεμπορία επίσης. Με τη δικαιολογία της υγείας, αλλά και της προστασίας των νεαρών κορασίδων (να μην χάσουν την «τιμή» τους), γίνονταν συχνά πυκνά σωματικοί «έλεγχοι» και γυναικολογικές εξετάσεις – πάλι οι γυναίκες ήταν εκείνες που βρίσκονταν υπό καθεστώς φόβου, καθώς εκείνες θα στιγματίζονταν για πολλούς λόγους (μπορούσε τότε να βγει ακόμη και η φωτογραφία τους στην εφημερίδα!)
Οι περισσότερες απαγορεύσεις οδηγούν σε μεγαλύτερη φαντασία (το ζήσαμε με την καραντίνα, φίλοι μου, άκουσα ιστορίες και ιστορίες παράνομων ζευγαριών και ελπίζω να είμαι κάποτε η αρθρογράφος που θα κάνουν quote οι μελετητές του μέλλοντος) κι έτσι, η τοπογραφία του κρυφού παρουσιάζεται σε όλο της το μεγαλείο.
Τι μάθαμε;
Τα σεπαρέ εξασφάλιζαν την ιδιωτικότητα που χρειάζονταν τα παράνομα ζευγαράκια και οι ιδιοκτήτες των μερών που διέθεταν σεπαρέ ήταν οι πιο εχέμυθοι Αθηναίοι. Το ίδιο και οι ταξιτζήδες που μάθανε το κόλπο και δημιούργησαν χώρο σεπαρέ εντός του ταξί για σεξ εν κινήσει ή και όχι. Τα αθηναϊκά στέκια συνευρέσεων είχαν χαρακτηριστεί τόσο πολύ ώστε ακόμη κι αν περνούσες απ’έξω απ’αυτά μπορεί να χαρακτηριζόσουν. Τα πάρκα ήταν από τότε φωλιά για καμάκια, «παράνομους» και κρυφούς, όπως και τα σινεμά –τσοντάδικα ή μη–, ενώ έχουν υπάρξει όντως Βίλες των Οργίων, εντός Κυψέλης. Παραπάνω δεν θα πω για να μην υποπέσω στο σφάλμα του spoiler.
Ο έρωτας στα χρόνια του διαδικτύου
Ο χάρτης αυτός λειτούργησε για μένα πολλαπλά. Πρώτα απ’ όλα ενθουσιάστηκα με τη μορφή και γεννήθηκε μέσα μου η ελπίδα ότι το αναγνωστικό κοινό και το έντυπο δεν θα πεθάνουν ποτέ.
Συγκινήθηκα και με τους δημοσιογράφους της εποχής – οι άνθρωποι ήταν ταγμένοι στην έρευνα, αλλά δεν έδιναν ξερά ρεπορτάζ∙ εδώ μιλάμε για αξιοζήλευτους ποιητές και γλωσσοπλάστες. Βέβαια, αναρωτήθηκα αν η ρίζα της κίτρινης δημοσιογραφίας βρίσκεται εδώ, όπως και η σημερινή τάση του clickbait με τίτλους όπως «εγκεφαλικό προκάλεσε το μπικίνι της τάδε».
Πέρα όμως την περιπαικτική διάθεση, είναι αδιαμφισβήτητο το κοινωνιολογικό ενδιαφέρον της μελέτης που συνδέει τόπο, χρόνο, πόλη, τάξεις και ιστορία. Φωτίζοντας την παθιασμένη πλευρά της Αθήνας, ο αφηγηματικός χάρτης μάς υπενθυμίζει ότι το αίσθημα του έρωτα, η ανάγκη για επαφή, το πάθος παραμένουν αναλλοίωτα σε κάθε εποχή. Όπως και ότι το κρυφό πάντα εξιτάρει…
Αν το πάω λίγο πιο μακριά ακόμη, ο χάρτης με ταξίδεψε στην εποχή που τροφοδοτούσε και τρεφόταν με μπόλικη καταπίεση. Πολλές φορές όμως με έκανε να σκεφτώ την καταπίεση της δικής μας εποχής – τι, νόμιζε κανείς ότι δεν υπάρχει;
Σκέφτηκα συχνά την καραντίνα και τις απαγορεύσεις της, σκέφτηκα συχνότερα την ενοχή που υπάρχει ακόμη απέναντι στο σεξ, ακόμη κι αν έχει αλλάξει μορφή, αλλά κυρίως συνειδητοποίησα ότι πια δεν υπάρχουν τόσα μέρη για να φωλιάσουν οι ερωτευμένοι.
Αντιθέτως, υπάρχουν όλο και περισσότερες συνομιλίες στο Instagram – παθιασμένες μεν, άνευ αφής δε.
Είχα καιρό να ενθουσιαστώ τόσο με μια ιστορία. Πάρ’ την μαζί σου στις διακοπές – δεν χρειάζεσαι τίποτα περισσότερο από μια τσάντα και το κινητό σου.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://rednnoir.gr/product/poy-ekanan-sex-stin-athina/
