Η τέχνη είναι ένας καθρέφτης μέσα στον οποίο αντικατοπτρίζονται τόσο οι παθογένειες της κοινωνίας, όσο και τα καλώς κείμενα. Και οι κοινωνίες πάντα έτσι προχωράνε, μέσα από τις αντιθέσεις τους.
Εδώ, παρουσιάζεται αυτό το καθρέφτισμα μέσα από την τέχνη της μουσικής. Εφτά τραγούδια που παρουσιάζουν τον «άντρα παλιάς κοπής», την αυτο-θυματοποίηση των γυναικών (που σαν σχήμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον), αλλά και ένα διαμαντάκι φερμένο από τους πρόποδες του 20ου αιώνα, το οποίο όσο αστράφτει άλλο τόσο βροντάει.
Ας αποφασίσουμε τελικά, με ποια τραγούδια θέλουμε να χορεύουμε.
Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω, 1955
Εγώ προτείνω να κάνουμε όλοι μαζί το κέφι μας. Και άντε να περάσει όλο αυτό και να ξαναγλεντήσουμε, άντρες και γυναίκες, αγκαλιαστοί, μεθυσμένοι. Α! Και χωρίς πατριαρχικές αγκυλώσεις.
Ο άνθρωπός μου, 1956
Η ψυχανάλυση πάντως το λέει καθαρά: Οι άνθρωποι δεν έλκονται πάντα από το ευχάριστο ή το ωφέλιμο γι’ αυτούς, αλλά από το πιο οικείο.
Η σκλάβα, 1964
Βαριά κουβέντα ξεστόμισες, Τζένη.
Λίγο λίγο θα με συνηθίσεις, 1965
Αλήθεια, τι νόημα έχει να έχεις δίπλα σου έναν άνθρωπο που δεν σε αγαπάει;
Ο άντρας που θα παντρευτώ, 1968
«Μια παντελωνού περνάει
το νησί δεν συχωρνάει
τα κακά της χάλια τήρα
ε ρε να’ χα μια ζωστήρα.»
Εξαιρετικής σημασίας ο διάλογος που γίνεται ανάμεσα στην Μάρθα Καραγιάννη και την χορωδία αντρών. Όχι ότι η Μάρθα τα λέει καλά, αλλά οι άντρες το τερματίζουν.
Θα ζήσω ελεύθερο πουλί, 1968
Τύφλα να ‘χει ο σουλτάνος με το χαρέμι του! Κι εγώ που νόμιζα ότι δεν τη θέλαμε την οθωμανική κυριαρχία…
Και λέγε λέγε, 1981
«Κι ύστερα λένε πως φταίει ο φονιάς,
το ξύλο της χρονιάς, μου φαίνεται πως θέλεις.
Κοίτα μαζέψου πριν γίνει το κακό.
Πολύ σου πέφτει που σ’ αγάπησα εγώ.»
Εδώ νομίζω ότι τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται κομμάτι επικίνδυνα. Αυτό το τραγούδι θα μπορούσε άνετα να είναι μέρος της απολογίας του θύτη σε δικαστήριο για τον φόνο της γυναίκας του. Με κλείσιμο τύπου: «Εγώ είχα προειδοποιήσει κύριε δικαστά. Αυτή δεν καθότανε καλά. Πολύ θέλει ο άνθρωπος;»
Η νέα γυναίκα, 1908
«Κάτω τα βέλα και τα καπέλα
και τα φτερά και οι νουρίς και τα μωρά
δε θέλω φούστες, κορσέδες, σούστες
και δεν σκορπώ σε κορδελίτσες τον παρά»
Και για να αναπνεύσουμε λίγο• τραγούδι γραμμένο για παράσταση επιθεώρησης στα «Παναθήναια» του 1908 και πρωτοτραγουδισμένο από την Μαρίκα Κοτοπούλη. Εδώ, η πρώτη ηχογραφημένη εκτέλεση από την Σωτηρία Ιατρίδου. Θεωρείται το πρώτο φεμινιστικό τραγούδι στην Ελλάδα. Βίρα τις άγκυρες, που λέει κι ένα άλλο άσμα!