γράφει ο Lucifer

Ξεχασμένες υποκουλτούρες μιας εποχής, που τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά ήταν άμεσα συνδεδεμένα με την ιστορία γειτονιών και γενεών.

Στην περιοχή των Πετραλώνων και του Ταύρου, οι πιο λούμπεν παρέες ήξεραν να μιλάνε τα ποδανά και μάλιστα τόσο γρήγορα, που κάποιος από άλλη γειτονιά της Αθήνας, θεωρούσε ότι μιλάς κάποια ξένη γλώσσα. Ακόμα και αυτοί που ήξεραν ότι οι λέξεις προφέρονται ανάποδα, δυσκολεύονταν να καταλάβουν τι ακριβώς λέγαμε. Αυτοί που ήξεραν καλά ποδανά, τα μίλαγαν εύηχα και υπήρχε μια αρμονία στο λόγο, χωρίς κενά, κομπιάσματα ή λάθη.

Πολλές λέξεις δεν τις κάναμε ποδανά γιατί δεν ταίριαζαν στη ροή του λόγου, επίσης πολλές λέξεις τις κόβαμε στη μέση και αναφέραμε μόνο την τελευταία ή την πρώτη συλλαβή, σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούσαμε άλλες λέξεις παραφρασμένες, γιατί ήταν εύκολο να καταλάβει κάποιος μια μικρή λέξη στα ποδανά και την κάναμε δύσκολη. Πχ. όταν κάποιος έλεγε συνέχεια ψέματα, του λέγαμε “είσαι ευθύς”, δηλαδή “φτης”…ψεύτης…

Ή όταν γνωρίζαμε κάποιον από επαρχία τον φωνάζαμε “χος” από το βλάχος ή αν κάποιος έλεγε χαζομάρες, του λέγαμε είσαι “ζος”(χαζός)… Αν ήταν αγαθιάρης, τον λέγαμε “ο σόλιας” δηλαδή φασόλιας (τα φασόλια ήταν υπαρκτά δίδυμα αδέρφια, με νοητική στέρηση που ζούσαν στα Πετράλωνα, μέχρι τα τέλη των 90ς).

Αυτός που ήξερε καλά ποδανά άλλαζε και τη σειρά των λέξεων σε μια πρόταση… Όπως πχ. “θα έρθω από το σπίτι σου” -θα ‘ρθω απτο τισουσπι… Κάποιος που δεν τα μιλούσε καλά έλεγε: “θα ρθωε απτο τισπι σου”…

Οι παλιοί στα Πετράλωνα λέγανε ότι αυτήν την αργκό, την μιλούσαν τα κουτσαβάκια (ρεμπετόμαγκες και τοξικοεξαρτημένοι) των άνω Πετραλώνων και συγκεκριμένα στα Ατταλιώτικα(πρόσφυγες από την Αττάλεια) και πέρασε από γενιά σε γενιά.

Τις τελευταίες δεκαετίες, επειδή η κοινωνικότητα των ανθρώπων έχει αλλάξει και οι γειτονιές πήραν διαφορετικό χαρακτήρα ή άλλαξε άρδην η ταξική και κοινωνική σύνθεση, αυτή η αργκό σχεδόν εξαφανίστηκε.

Έχει μείνει το “λακαμά”να μας θυμίζει την ύπαρξη της (λακεσμά και οχι λακαμάδες ο πληθυντικός).

Αντιστοίχως, υπήρχαν τα καλιαρντά που ήταν η γλώσσα των τραβεσντί και τα κορακίστικα (που όμως, για να πεις μια πρόταση, ήθελες 5 λεπτά και ήταν περισσότερο παιχνίδι παρά αργκό)!

Η γενιά των ‘80ς και ‘90ς στα Πετράλωνα χρησιμοποιούσε αυτή την αργκό όταν βρισκόταν εκτός Πετραλώνων και ήθελε να σχολιάσει κάτι, χωρίς να καταλάβει κάποιος άγνωστος τίποτα, όταν έβριζαν ή όταν ήθελαν κρύψουν κάτι από γονείς, καθηγητές ή ενοχλητικούς.

Τα ποδανά άρχισαν να μας βγαίνουν αυθόρμητα στον καθημερινό λόγο, χωρίς να χρειάζεται να πούμε κάτι μυστικό.

Πολλές λέξεις καθιερώθηκαν στο λεξιλόγιο μας στα ποδανά, ακόμα και όταν μιλάγαμε κανονικά.

Ήταν ένα ιδιαίτερο ταυτοτικό στοιχείο που μας έκανε διακριτούς και προφανώς, μας άρεσε που κανείς δεν μας καταλάβαινε.

Πέρα απ’ αυτό όμως, ήταν και μια γλώσσα του υποκόσμου και της ναρκοκουλτούρας, πολλές λέξεις που έχουν καθιερωθεί σε περιθωριακούς κύκλους προέρχονται από τα ποδανά, όπως ο “ζάκιας” ή το “ζαμπόν”, η “τζινα”, η “νταφού”, το “βρόμα”, το “γάρο” κτλ..

Το σίγουρο είναι ότι υπάρχουν διάφορες αντίστοιχες ξεχασμένες ιδιαιτερότητες ανά την Ελλάδα, που καλό θα ήταν, κάποια στιγμή, να καταγραφούν με έναν πιο επιστημονικό τρόπο, αφού αποτελούν ένα μικρο κομμάτι ιστορίας της λαϊκής υποκουλτούρας.

Γκιοροιμα και γκιορεςμα τα ρελιακου γουδανετρα μαακο! Τραλωναπε τισι λαξεςα και ρεψεσφλο!