«Μα κράτος είναι αυτό; Αδιάφοροι και ανίκανοι». «Άχρηστοι όλοι, τον εαυτούλη τους να βολέψουν μόνο». «Ασυνείδητοι και αναίσθητοι». Ελάτε, ας μην κρυβόμαστε, όλοι και όλες το έχουμε πει, έχουμε αγανακτήσει. Και, ναι, κάποιες φορές έχουμε δίκιο. Ωστόσο, αυτό το μερικό δίκιο είναι και η καλύτερη κρυψώνα του εαυτού μας, μας προστατεύει από το είδωλο που θα σχημάτιζε ο καθρέφτης μας, αν τον αντικρίζαμε πού και πού τις στιγμές της αγανάκτησής μας. Εξηγούμαι.
Κυριακή μεσημέρι, οδός Αλεξάνδρας, στη μεριά τού πεδίου του Άρεως. Αυτοκίνητο παρκαρισμένο στη ράμπα των αναπήρων. Ο λόγος συνήθης. Ο ελληνάρας (συγχωρήστε μου το αρσενικό, μπορεί να είναι και γυναίκα η οδηγός, απλώς ο όρος «ελληναρού» δεν ακούγεται καθόλου) πετάχτηκε, «για λίγο, μωρέ», για έναν καφέ. Ίσως, χειρότερα, να κάνει βόλτα στο πάρκο, να ξεσκάσει, άλλωστε δεν έβρισκε και πάρκινγκ, το άφησε για λίγο. Και, για να είμαστε και σοβαροί, πόσοι ανάπηροι θα περάσουν από το σημείο αυτό; Όντως, η Αθήνα στατιστικά είναι η πρωτεύουσα με τη μικρότερη ορατότητα κυκλοφορίας αναπήρων στον δυτικό κόσμο. Ο λόγος προφανής, ένα ψήγμα του μόλις το έδωσα. Μένω στη οδηγική παιδεία. Καθημερινή (μία από τις πολλές) με δύο παιδιά να τα κρατάω από το χέρι, διάβαση πεζών. Θα πρέπει να περάσουν καμιά δεκαριά αυτοκίνητα για βρεθεί η/ο πρώτη/ος ευγενής. Κι ας είναι διάβαση, κι ας έχει –γενικά– ο πεζός προτεραιότητα. Είναι κανόνας. Όποια/ος οδηγεί, βιάζεται. Και είναι και ο ισχυρός, ο γρήγορος, αυτός με το εκτόπισμα. Τι είπατε; Νόμος της ζούγκλας; Ναι, αυτό ακριβώς. Το κράτος θα φταίει μάλλον πάλι.
Απόγευμα σε παιδική χαρά. Παιδάκια ηλικίας 1 έως χ ετών παίζουν, πέφτουν, αρπάζουν χαλίκια από κάτω, αρπάζουν γενικά ό,τι τους τραβάει την προσοχή. Κάτω πλήθος αποτσίγαρα. Τι κι αν ο κάδος είναι δίπλα, τι κι αν ακόμα δεν ήταν δίπλα είναι και πάλι παράλογο, στα όρια του ανήθικου. Είναι κουρασμένος ο γονιός, δεν μπορεί να φροντίσει και για την ασφάλεια των παιδιών που παίζουν, συμπεριλαμβανομένου και του δικού του φυσικά. Μένω στη κατηγορία του Έλληνα θεριακλή. Αυτού που δεν αφήνει το τσιγάρο του ποτέ και για τίποτα. Είναι κάτι σαν την ψυχή του, αν τη χάσει, χάνεται. Οποιοδήποτε μπαρ ή καφετέρια, σε μικρότερο βαθμό και εστιατόριο. Μυρωδιά τσιγάρου διάχυτη στην ατμόσφαιρα, ντουμάνι ο καπνός επάνω. Κι ας υπάρχει ο αντικαπνιστικός νόμος, αυστηροποιημένος (εδώ γελάμε!) από το 2019. Κι ας είναι σαφές ότι το παθητικό κάπνισμα είναι εξαιρετικά επιβλαβές, κι ας υπάρχουν έρευνες για τις επιπτώσεις του στην υγεία των μη καπνιστών. Φυσικά, να κάνουμε λόγο για πελάτες που έχουν προβλήματα υγείας και πρέπει να αποφύγουν την όποια επαφή με τον καπνό ούτε λόγος. Ας κάθονταν σπίτι τους. Εδώ είναι Ελλάδα και, για να διασκεδάσουμε σωστά, πρέπει να βρομάμε από πάνω ως κάτω τσιγαρίλα. Το οξύμωρο; Οι ίδιοι οι θεριακλήδες που δεν μπορούν, αν η καύτρα του τσιγάρου δεν ζεσταίνει τα ακροδάχτυλά τους, δεν νιώθουν την ίδια ανάγκη, όταν βρεθούν στο εξωτερικό. Εκεί, μάλιστα, θαυμάζουν την τάξη και τον σεβασμό των πολιτών στη δημόσια εικόνα.
Περνάω στον αστικό χώρο, με την έννοια του δημόσια ορατού χώρου. Βόλτα στην περιοχή, στα πεζοδρόμια περιττώματα ζώων. Όχι, δεν είναι αδέσποτα, αυτά έχουν τους δικούς τους χώρους. Δεσποζόμενα είναι, απλώς τυχαίνει το όποιο αφεντικό τους να έχει ξεχάσει την ιδιότητα του πολίτη από την πολλή μαγκιά – και τις πολλές υποχρεώσεις, φυσικά, μην το ξεχνάμε αυτό. Στους τοίχους των σπιτιών βανδαλισμοί. Και δεν μιλάω για τις τοιχογραφίες, τη street art, αλλά για τις ταγκιές και τα συνθήματα των καταπιεζόμενων από κάτι αόριστο συμπολιτών μας, οι οποίοι νιώθουν ανακούφιση καταστρέφοντας ιδιωτικές περιουσίες και τον αστικό χώρο. Κι εδώ θα δούμε συνθήματα αντικυβερνητικά. Είναι άλλωστε γνωστό ότι, αν γράψεις σε τοίχο «Μητσοτάκη γ…», η κυβέρνηση θα εξωθηθεί σε παραίτηση από ευθιξία.
Τα παραδείγματα πάμπολλα, είναι περιττή η παράθεση άλλων. Φταίει το κράτος για αυτά; Σαφώς και φταίει, όταν υποκρίνεται ότι διαμορφώνει ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο για την ομαλή καθημερινότητα αλλά την αφήνει συνειδητά ευάλωτη στον ανάγωγο πολίτη. Φταίει και όταν έχει υπουργούς θεριακλήδες, να καπνίζουν σε νοσοκομεία, ή υπουργούς που σαν παιδάκια τούς στενεύει η ζώνη, όταν οδηγούν. Φταίει, όμως, κυρίως το ξερό μας το κεφάλι, αυτή η κακώς εννοούμενη μαγκιά, η οποία είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας.
