Από πολύ μικρή γοητευόμουνα ιδιαίτερα από τις εικονογραφήσεις των βιβλίων. Τότε, ξεκινούσα να διαβάζω τα βιβλία αποκλειστικά από την εικόνα προς το κείμενο. Μεγαλώνοντας, κατάλαβα ότι αυτή η διαδικασία είναι ένα πάρε δώσε χωρίς συγκεκριμένη πορεία και κατεύθυνση και επέτρεψα σε χρώματα και λέξεις να μπερδευτούν και να δημιουργήσουν τα δικά τους αυλάκια. Το φοβερό με τα εικονογραφημένα βιβλία είναι ότι σου φανερώνουν με τον καλύτερο τρόπο πόσοι κόσμοι μπορεί να χωρέσουνε μέσα στις σελίδες.

Μέσα από την κουβέντα μου με τον εξαιρετικά ταλαντούχο Σβετλίν, μπήκα για λίγο σε έναν ακόμη κόσμο, αυτόν του εικονογράφου. Ο Σβετλίν κατάφερε με την ευαισθησία και την απλότητά του να με συγκινήσει, να με ηρεμήσει και ταυτόχρονα να με παρασύρει σε ένα ταξίδι, σαν να μου μιλούσε με εικόνες! Εδώ μιλάμε όχι μόνο για ένα μαγικό χέρι, αλλά και για ένα μαγικό μυαλό!

Πόσα χρόνια ασχολείσαι με την εικονογράφηση και πώς προέκυψε η ενασχόλησή σου με αυτό;

Τριάντα χρόνια… μια ολόκληρη ζωή. Ξεκίνησα σαν φοιτητής στην Σχολή Καλών Τεχνών της Σόφιας. Ήμουν νέος, ένιωθα πως «η θάλασσα ίσα-ίσα έφτανε τα γόνατα μου». Ήταν εποχή για πειραματισμούς, καλλιτεχνικές ανησυχίες, μερικές απερισκεψίες, και καιρός να επιλέξω ποιόν δρόμο να πάρω και με ποιούς δράκους να παλέψω. Τότε κάπως προέκυψε η εικονογράφηση, προέκυψε τυχαία, αλλά παρέμεινε αγάπη για μια ζωή.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση με την οποία έρχεσαι αντιμέτωπος κάθε φορά που ξεκινάς την διαδικασία μιας εικονογράφησης;

Η σύλληψη ιδέας. Ψάχνω την απάντηση στο ερώτημα, πώς η εικονογράφηση μου θα φέρει αίσθηση οντότητας του έργου. Όπως κάθε αναγνώστης, διαβάζω τα κείμενα με διαφορετικό, προσωπικό και κάπως μοναδικό τρόπο. Μάλιστα, διαπιστώνω πόσο αλλιώτικη είναι και η κάθε επόμενη φορά. Διάφορα άλλα σημεία του κειμένου πετάγονται, μου δείχνουν την κρυμμένη ομορφιά τους, διεκδικούν την προσοχή μου . Θεωρώντας σημαντικό να αποκτήσω σχέση με τα κείμενα τα οποία επρόκειτο να εικονογραφήσω, τα διαβάζω απανωτά, τους αφήνω χρόνο να εισχωρήσουν μέσα μου, να αποκτήσουμε οικειότητα πριν πάρω τα πινέλα.

Ο εικονογράφος φτιάχνει έναν παράλληλο δικό του κόσμο;

Κάθε καλλιτέχνης φτιάχνει έναν δικό του κόσμο (μερικοί και περισσότερους). Έναν κόσμο χτισμένο από ευαισθησίες, ανησυχίες, ιδέες, λέξεις, ήχους, χρώματα, κινήσεις και λοιπά. Ένα μικρό πολύχρωμο σύμπαν.

Γνωρίζω ότι από τη συνεργασία του συγγραφέα και του εικονογράφου, προκύπτει ένα άλλο, καινούριο βιβλίο. Θα μπορούσε όμως η εικονογράφηση ενός βιβλίου να «διαβαστεί» και σαν μία αυτόνομη ιστορία;

Δεν θα έπρεπε. Επιμένω στην ιδέα της οντότητας του εικονογραφημένου βιβλίου, συνύπαρξη κείμενου και εικόνας τα οποία αλληλοαναδεικνύονται. Ωστόσο, αν ο αναγνώστης αποφασίσει να απολαμβάνει τις εικόνες σαν μια ξεχωριστεί εμπειρία, θα μου έφερνε μόνο χαρά. Υπάρχει ένας όχι και τόσο μικρός αριθμός ανθρώπων, οι οποίοι συλλέγουν αγαπημένα τους βιβλία σε πολλές διαφορετικά εικονογραφημένες εκδόσεις. Έτσι, αποκτούν ακόμη μια, διαφορετική μάτια πάνω στο κείμενο, εμπνευσμένη από καλλιτέχνες με διαφορετική ευαισθησία και προσέγγιση.

Όταν ζωγραφίζεις για σένα, τι ζωγραφίζεις;

Συνήθως ανθρώπους, μιας και αυτό είναι το κυρίως θέμα στις δουλείες μου, άλλα αν κάτι άλλο με εμπνεύσει, έχει την ευκαιρία του.

Εμπνέεσαι από την πατρίδα σου, την Βουλγαρία;

Εννοείται. Τα βιώματα, οι εμπειρίες, η παιδεία, η οικογένεια, όλα αυτά που με έχουν διαμορφώσει σαν άνθρωπο είναι αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού μου. Οι ρίζες μου μιλάνε ακόμη.

Ας κάνουμε μία αντιστροφή. Πώς θα σου φαινόταν η ιδέα να κειμενογραφηθούν (δικής μου επινόησης λέξη!) έργα σου;

Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα ήμουν περήφανος πως έχω δημιουργήσει κάτι το οποίο μπόρεσε να εμπνεύσει άλλον άνθρωπο.

Ξεκινάς στον ΙΑΝΟ το εργαστήριο εικονογράφησης «Εισαγωγή στον κόσμο του εικονογραφημένου βιβλίου». Πώς προσεγγίζεις εκεί το ζήτημα της εικονογράφησης; Ποια είναι η φιλοσοφία σου;

Το σεμινάριο είναι μια σχετικά σύντομη μορφή εκπαίδευσης και σ’ αυτό κρύβονται οι ιδιαιτερότητες του. Η χρονική διάρκεια του δεν επιτρέπει ακολουθία κοινού προγράμματος με κοινούς στόχους, έτσι οι μαθητευόμενοι καλούνται να το χρησιμοποιήσουν με τον πιο εύλογο για αυτούς τρόπο. Το πρόγραμμα των μαθημάτων είναι δομημένο σε θέματα και ακολουθεί όλα τα βήματα δημιουργίας μιας εικονογράφησης, ωστόσο το επίπεδο δυσκολίας και οι στόχοι διαφέρουν, είναι προσωπικοί. Η εικονογράφηση είναι τέχνη με ευρέα χρήση και αποτελείται από πολλά είδη. Οι διαφορετικές ευαισθησίες και δυνατότητες των μαθητευόμενων τους καλούν να επιλέξουν αυτό που τους ταιριάζει. Ξεκινώντας από τις ανάλαφρες πολύχρωμες εικόνες για νήπια, ως βαριές και σκοτεινές σκηνές της σύγχρονης underground λογοτεχνίας . Η δική μου προσπάθεια είναι να καθοδηγήσω, σύμφωνα πάντα με τις δυνατότητες μου, την εξέλιξη του κάθε μαθητή ξεχωριστά. Μαζί να καλλιεργήσουμε τα καλά σημεία της δουλείας του, με στόχο την ανάπτυξη εικονογραφικής φαντασίας και απόκτηση επαγγελματικής συνείδησης και συμπεριφορά.

Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι στα σεμινάρια αυτά μπορούν να πάρουν μέρος άτομα διαφορετικών επιπέδων σε σχέση με την εικαστική παιδεία. Ποιο είναι το μίνιμουμ προσόντων που χρειάζεται να έχουν οι συμμετέχοντες;

Το σεμινάριο είναι ανοιχτό για όλους όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν κάτι για την εικονογράφηση. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαιτείται εικαστική παιδεία για να το παρακολουθήσει κάποιος, ωστόσο σίγουρα βοηθάει. Θέλω να επισημάνω ότι σε ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα θα ήταν παράλογο να περιμένει κανείς να αποκτήσει απ’ το μηδέν όλα όσα χρειάζεται για να γίνει επαγγελματίας εικονογράφος. Αυτό που θα λάβει είναι να αποκτήσει πλήρη εικόνα το τι είναι η εικονογράφηση, τι απαιτείται για να γίνει κανείς εικονογράφος, και που βρίσκεται σχετικά με αυτά.

Σημαντικό επίσης είναι ο ενδιαφερόμενος να γνωρίζει πως όλες οι ασκήσεις είναι στην ουσία τους σχέδια, και τα σχέδια αυτά γίνονται από το σπίτι. Στις συναντήσεις μας τα βλέπουμε, τα σχολιάζουμε, κάνω τις διορθώσεις μου, με την ιδέα μα γίνουν κατανοητοί οι λόγοι για αυτές, όχι μόνο για την συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και πώς λύνουμε παρόμοια ζητήματα γενικός.

Πόσο ενδιαφέρον έχει αυτή η επαφή με τις διαφορετικές βαθμίδες και η διαφορετική προσέγγιση που απαιτείται;

Οι μαθητές στο σεμινάριο μαζεύονται με ένα τρόπο, κάπως τυχαίο. Συνήθως είναι άτομα που διαθέτουν διαφορετικές ικανότητες ή προετοιμασία. Η εμπειρία ωστόσο, είναι πρωτόγνωρη για όλους τους. Ερχόμενοι, συνειδητοποιούν πως βρίσκονται σε περιβάλλον με άλλους ανθρώπους οι οποίοι τρέφουν αγάπη για την ίδια τέχνη και που επίσης θέλουν να μάθουν και να ασχοληθούν μ’ αυτήν. Στην πορεία η αλληλεπίδραση αρχίζει και εμπλουτίζει όλους τους παραβρισκόμενους. Στις αναζητήσεις λύσεων και ευρημάτων στις ασκήσεις βρίσκονται σε παρόμοια θέση. Αυτό τους βοηθάει να συνειδητοποιήσουν πως δυσκολίες υπάρχουν σε όλα τα στάδια της εκμάθησης. Τους αναγκάζει να γίνουν εφευρετικοί, να γνωρίσουν πως υπάρχουν παραπάνω από ένας σωστός τρόπος, διαφορετικές προσεγγίσεις, οπτικές γωνίες και όλα αυτά να μετατρέπονται σε γνώση. Προσωπικά νιώθω τεράστια ικανοποίηση που συμμετέχω σε όλη αυτήν την διαδικασία.

Πώς είναι η εξ’ αποστάσεως εκπαιδευτική διαδικασία; Ποιες οι δυσκολίες και ποια τα θετικά της υπόθεσης;

Οι καιροί άλλαξαν ριζικά τον τρόπο ζωής μας, έφεραν καινούριες προκλήσεις και μας ανάγκασαν να προσαρμοστούμε. Πρέπει να παραδεχτώ πως ήμουν πολύ διστακτικός με την ιδέα να διδάξω μέσω ψηφιακής πλατφόρμας. Τώρα είμαι ενθουσιώδης οπαδός. Ήδη ολοκλήρωσα δύο «ψηφιακά» σεμινάρια, και η εμπειρία ήταν πολύ θετική. «Συναντήθηκα» με πολλούς ανθρώπους από μακρινά μέρη σ’ όλη την Ελλάδα. Άτομα γεμάτα όρεξη και δημιουργική ενέργεια. Η χαρά τους να μπορούν να συμμετάσχουν σε κάτι που μάλλον λείπει από κοντά τους, ήταν μεταδοτική και συγκινητική. Όσο αφόρα την διεξαγωγή του μαθήματος δεν αντιμετώπισα κανένα πρόβλημα, το αντίθετο, σε μερικά σημεία οι ψηφιακές εφαρμογές βοήθησαν στο να παρουσιάζω καλύτερα τι εννοώ.

Αν έπρεπε να απεικονίσεις την Ελλάδα και την Βουλγαρία του σήμερα, ποια χρώματα θα κυριαρχούσαν στην κάθε περίπτωση;

Την Ελλάδα με γαλάζιο, είναι λίγο στερεοτυπικό, αλλά νομίζω την εκφράζει καλύτερα. Μάλλον σαν κάθε ξένος την συνδέω με την θάλασσα. Την Βουλγαρία με πράσινο, μου λείπουν τα βουνά της, παρόλο που είμαι γεννημένος στον κάμπο. Αν θα έπρεπε να προσθέσω κάτι σχετικό με το σήμερα, πιθανότατα οι σκιές και τα φώτα να ήταν αρκετά πιο δραματικά.

Ο Σβετλίν Βασίλεβ γεννήθηκε το 1971 στο Ρούσε της Βουλγαρίας και από το 1997 ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Σπούδασε στη Μέση Σχολή Καλών Τεχνών «Τσ. Λαβρένοφ» στο Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη) – Βουλγαρία και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών «Ν. Πάβλοβιτς» στη Σόφια με ειδικότητα στη ζωγραφική. Το 2004 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης για το βιβλίο Δον Κιχώτης και το 2010 με το ΕΒΓΕ και το Χρυσό ΕΒΓΕ εικονογράφησης για το βιβλίο Πίτερ Παν.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το εργαστήριο εικονογράφησης στον ΙΑΝΟ θα βρείτε ΕΔΩ.

Official Website: https://www.svetlin.gr/