Η Πόλη Ζει καλεί τους υποψήφιους δημάρχους Αθηναίων και τους συνδυασμούς τους να απαντήσουν σε κοινές ερωτήσεις που αφορούν σημαντικές (και συχνά παραγκωνισμένες) ανάγκες των πολιτών και της πόλης, διατυπώνοντας ο καθένας τη δική του τοποθέτηση. Σκοπός μας είναι να έχουν οι αναγνώστες την δυνατότητα να συγκρίνουν, να ταυτιστούν ή όχι, να συμφωνήσουν ή να διαφωνήσουν, να προβληματιστούν και να διαμορφώσουν τη δική τους οπτική.

Το ερώτημα της εβδομάδας

Έχει επίσημα υπολογιστεί ότι στην Αθήνα οι Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών (ΧΕΝ) ανέρχονται σχεδόν στους 9.000. Η συντριπτική πλειοψηφία τους φέρει τον ιό της ηπατίτιδας και ορισμένοι τον ιό HIV, το 90 % είναι άνεργοι, το 1/3 του συνολικού πληθυσμού είναι άστεγοι και ακόμα 1/3 κάνει καθημερινή ενδοφλέβια χρήση. Παρ’ όλα αυτά μαθαίνουμε από επαγγελματίες του χώρου της απεξάρτησης ότι εν όψει αυτοδιοικητικών εκλογών και με στόχο την «καθαρή» εικόνα του κέντρου της πόλης οι αστυνομικές αρχές προβαίνουν στις λεγόμενες «επιχειρήσεις σκούπα» σε κεντρικά σημεία της Αθήνας, όπου είναι γνωστό ότι συγκεντρώνονται χρήστες. Πιο συγκεκριμένα, οι χρήστες συλλαμβάνονται και «κρατούνται» εντός των αστυνομικών οχημάτων για πολλές ώρες, ενώ αργότερα (συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες) «ξεβράζονται» σε απομακρυσμένα προάστια. Τι είδους συντονισμός δημόσιων υπηρεσιών χρειάζεται να γίνει και ποια η ευθύνη του Δήμου Αθηναίων για όλα τα παραπάνω; Ποιες είναι οι απαραίτητες υπηρεσίες πρόληψης και μείωσης βλάβης που χρειάζεται να ενισχυθούν και με ποιους τρόπους μπορούν να εντατικοποιηθούν οι διαδικασίες θεραπείας και ολιστικής υποστήριξης του συγκεκριμένου πληθυσμού;

Παύλος Γερουλάνος – «Αθήνα Είσαι Εσύ»

Τα ναρκωτικά, όπως και όλα τα καίρια προβλήματα της Αθήνας, απαιτούν  συντονισμό από πλευράς δήμου και κεντρικού κράτους που θα περιλαμβάνει και όλους όσοι εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Πρώτοι από όλους πλήττονται οι χρήστες ουσιών, οι οποίοι χρειάζονται την αγάπη όλων μας, αλλά και οι οικείοι τους, όμως τα ναρκωτικά συνδέονται υπόγεια με μία σειρά αγκαθιών της κοινωνίας μας όπως η αστεγία, το σκληρό εμπόριο από οργανωμένες μαφίες, η παραβατικότητα και η αίσθηση ανασφάλειας των Αθηναίων. Ένα πρώτο βήμα είναι οι χώροι εποπτευόμενης ή ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών όπου, υπό την επίβλεψη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, οι τοξικοεξαρτημένοι κάνουν χρήση σε συνθήκες υγιεινής, αξιοπρέπειας και ασφάλειας. Οι χώροι αυτοί, που μπορούν να είναι μετακινούμενοι, βοηθούν στη μείωση των λοιμώξεων, την αποφυγή θανάτων λόγω υπερδοσολογίας και τη σημαντική επαφή των χρηστών με ειδικούς που μπορούν να τους παρέχουν βοήθεια σε ιατρικές εξετάσεις ή, το κυριότερο, ένταξη σε προγράμματα απεξάρτησης. Παράλληλο και πολύτιμο όφελος είναι η μείωση της δημόσιας χρήσης, που έχουμε δει να υποβαθμίζει γειτονιές στο κέντρο της πόλης και να δημιουργεί άβατα. Άμεση προτεραιότητα για την επόμενη δημοτική αρχή πρέπει να είναι επίσης η ολοκλήρωση ειδικού υπνωτηρίου για τοξικοεξαρτημένους συμπολίτες μας, καθώς το νομικό πλαίσιο δεν επιτρέπει να φιλοξενούνται στις δομές αστέγων του δήμου. Και, τέλος, και αυτό είναι μια διαδικασία που έχουμε ήδη ξεκινήσει, χρειάζεται συνεχής και ανοιχτός διάλογος και συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, όπως ο ΟΚΑΝΑ, για συλλογική και όχι περιπτωσιολογική αντιμετώπιση.

Νάσος Ηλιόπουλος – «Ανοιχτή Πόλη»

Στο ζήτημα των ναρκωτικών η κατασταλτική πολιτική έχει αποτύχει. Η προσέγγιση των χρηστών οφείλει να γίνεται πρωτίστως με όρους φροντίδας αφού βασική αξία και αφετηρία για εμάς είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας. Έχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που βασίζεται στην Πρόληψη, τη Μείωση της Βλάβης, τη Θεραπεία και την Κοινωνική Επανένταξη. Στην προσπάθεια αυτή οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης που θεσπίστηκαν πρόσφατα αποτελούν ένα ακόμα εργαλείο που θα αξιοποιήσουμε. Γιατί βοηθούν να σπάσουμε τις πιάτσες και να ενισχύσουμε τη δημόσια ασφάλεια, να εξασφαλίσουμε συνθήκες υγιεινής για την αποφυγή μετάδοσης ασθενειών, να αποτρέψουμε θανάτους από υπερβολική δόση και να συνδέσουμε τους χρήστες υψηλού κινδύνου με υπηρεσίες θεραπείας και  απεξάρτησης.

Το σχέδιο μας πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει:

1. Προγράμματα ενημέρωσης καθολικής και επικεντρωμένης πρόληψης για το γενικό πληθυσμό, τις σχολικές κοινότητες αλλά και ειδικές – ευάλωτες ομάδες (π.χ. άνεργοι, μετανάστες, κοινωνικά περιθωριοποιημένοι κ.α.).
2. Αύξηση των δράσεων δουλειάς στο δρόμο (street work), με στόχο την καταγραφή, την συστηματική επαφή με τους χρήστες και την διασύνδεσή τους με ποικίλες υπηρεσίες στην κοινότητα (υγείας, καθαριότητας, σίτισης, στέγασης κλπ).
3. Χωροθέτηση και λειτουργία έπειτα από επιστημονικό διάλογο και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και συναρμόδιους φορείς χώρων εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών.
4. Δημιουργία νέων δομών μείωσης της βλάβης – κέντρων ημέρας, ξενώνες βραχείας φιλοξενίας ιδιαίτερα των χρηστών που είναι άστεγοι με σκοπό την πρόνοια και περίθαλψη σε πρώτο βαθμό.
5. Δράσεις για γονική υποστήριξη με απώτερο στόχο την ολιστική προσέγγιση των αναγκών των εξαρτημένων γονέων και των παιδιών τους, την παροχή εξειδικευμένης ψυχοκοινωνικής φροντίδας και τη μείωση του συναισθηματικού και οικονομικού κόστους της τοποθέτησης παιδιών σε ιδρύματα παιδικής προστασίας
6. Προγράμματα κοινωνικής ένταξης με στόχο την επανασύνδεση με το εκπαιδευτικό σύστημα, προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού, ανάπτυξης δεξιοτήτων και υποστήριξης για ένταξη στην αγορά εργασίας, υπηρεσίες νομικής υποστήριξης, δράσεις υποστήριξης με στόχο την ανάπτυξη δομών κοινωνικής επιχειρηματικότητας (Κοιν. Σ.Επ.)

Κρίσιμο σημείο για την επιτυχία υλοποίησης όλου του φάσματος των δράσεων, όπως περιγράφτηκε παραπάνω είναι η συνεργασία και συνέργεια  όλων των εμπλεκόμενων φορέων, υπηρεσιών  αλλά και ομάδων από την κοινωνία των πολιτών,  σε μια δύσκολη προσπάθεια για την αντιμετώπιση ενός σύνθετου πολύ-παραγοντικού κοινωνικού φαινομένου, όπου δεν περισσεύει κανείς.

Νίκος Σοφιανός – «Λαϊκή Συσπείρωση»

Καλώς εντοπίζετε ότι ο στόχος είναι η «καθαρή» από τους χρήστες εικόνα του κέντρου, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με την προεκλογική περίοδο, αλλά με την προώθηση του ιστορικού κέντρου και της Αθήνας ως τουριστικό προϊόν, με τη συνολική προσπάθεια για αξιοποίηση από μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια των ακινήτων του κέντρου, ενώ οι επιχειρήσεις που γίνονται μεταφέρουν την πιάτσα από ένα σημείο της πόλης σε κάποιο άλλο.

Η αποτυχημένη πολιτική «μείωσης της βλάβης» είναι κατεύθυνση της ΕΕ. Την υποστηρίζουν και την προωθούν όλοι οι άλλοι υποψήφιοι για το δήμο της Αθήνας και τα κόμματά τους που ψήφισαν στη Βουλή το πρόσφατο σχετικό νομοσχέδιο, γι’ αυτό και από την αρχή συμφώνησαν στην προώθηση της λειτουργίας των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) ναρκωτικών. Παρουσιάζουν ως ανθρωπιστική προσέγγιση για τους χρήστες τους ΧΕΧ, ενώ το αποτέλεσμα θα είναι η καταδίκη τους σε μόνιμη εξάρτηση, μηδενίζοντας τις πιθανότητες για απεξάρτηση. Αντίστοιχα επιχειρήματα χρησιμοποίησαν για να προωθήσουν το πρόγραμμα υποκατάστατων στα νοσοκομεία, που δεν αντιμετώπισε ούτε τη λίστα αναμονής, ούτε τις πιάτσες, αντίθετα τις διόγκωσε.

Εμείς έχουμε εκφράσει την έντονη διαφωνία μας στη δημιουργία αυτών των χώρων εποπτευόμενου θανάτου, γιατί ουσιαστικά νομιμοποιούν τις πιάτσες, το εμπόριο και τη διακίνηση των ναρκωτικών, υπονομεύουν την πρόληψη, αποτρέπουν τους χρήστες από τη δύσκολη, αλλά αναγκαία προσπάθεια απεξάρτησής τους, αφού περνούν το μήνυμα ότι η τοξικοεξάρτηση μπορεί να είναι ακίνδυνη, εάν γίνεται στους συγκεκριμένους χώρους.

Χρειάζεται μια συνολικότερη πολιτική του δήμου απέναντι στο πρόβλημα των ναρκωτικών, με ενίσχυση της πρόληψης, μέσω των επτά Κέντρων Πρόληψης του Δήμου που σήμερα είναι υποστελεχωμένα και υποχρηματοδοτημένα, με τη δημιουργία τόσων προγραμμάτων street work όσες και οι ανάγκες των χρηστών σε αυτή την πόλη, αλλά και με συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ και το 18 Άνω που έχουν μεγάλη επιστημονική εμπειρία και δράση.

Χρειάζεται η αστυνομία να κάνει τη δουλειά της και να χτυπήσει τα κυκλώματα εμπορίας και διακίνησης ναρκωτικών. Εκεί να κατευθυνθεί η καταστολή και όχι στο χρήστη.

Χρειάζεται πολιτική πρόληψης που δεν θα ακυρώνεται στην πράξη όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η δημοτική αρχή της Αθήνας πρωτοστατούν στη διαφήμιση της κάνναβης, μέσα από εκθέσεις στην Τεχνόπολη και στη δημοτική αγορά Κυψέλης, όταν διαφημίζουν και προωθούν τα διάφορα Ναρκωφεστιφάλ, όταν διαφημίζουν τις νέες επενδυτικές δυνατότητες που προκύπτουν από την καλλιέργεια και εμπορία της λεγόμενης φαρμακευτικής κάνναβης, όταν ξεφυτρώνουν στις γειτονιές της πόλης καταστήματα προϊόντων κάνναβης που δίνουν πρόθυμα συμβουλές για την χρήση της για «ψυχαγωγικούς» σκοπούς, όταν απαξιώνονται οι υποδομές πολιτισμού και αθλητισμού που μπορούν να δώσουν άλλη διέξοδο στη νεολαία, όταν οι αιτίες που γεννούν αυτό το πολυπαραγοντικό φαινόμενο είναι εδώ.

Χρειάζεται φροντίδα για τους συνανθρώπους που κέρδισαν τη μάχη της απεξάρτησης για ουσιαστική κοινωνική επανένταξη με όρους σεβασμού στα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, να έχουν πολύπλευρη στήριξη στην προσπάθειά τους να σταθούν όρθιοι, μακριά από όλα τα ναρκωτικά.