Στο μουσικό σύμπαν του Roni Iron, δεν υπάρχουν ταμπού

Μουσικόβιος… από κούνια, έμπειρος dj και παραγωγός, ο Roni Iron (ή κατά κόσμον Παναγιώτης Μιχαλέας), έχει γράψει χιλιόμετρα στη μουσική, με σημαντικές συνεργασίες και πρωτοποριακά remixes. Μιλήσαμε μαζί του, ενώ βρίσκεται στη Μύκονο όπου θα παίζει μουσική για όλο το καλοκαίρι, για τα ακούσματά του, τις εμπειρίες του, την μουσική “κατάσταση” στην Ελλάδα του 2023 και πολλά ακόμη.

Πως μπήκε μέσα σου το μικρόβιο της μουσικής; Ποια ήταν τα πρώτα σου ακούσματα και οι επιρροές σου;

Το μικρόβιο της μουσικής μπήκε για τα καλά μέσα μου από πολύ μικρή ηλικία ! Στο σπίτι μας έπαιζε παντού μουσική και κάναμε συχνά οικογενειακές εκδηλώσεις και μαζώξεις με επίκεντρο τη μουσική.
Ήτανε τέλη δεκαετίας 80 – αρχές δεκαετίας 90 με την έκρηξη της μουσικής βιομηχανίες όπου οι κασέτες, οι δίσκοι, τα videoclip και γενικότερα όλες αυτές οι παραγωγές είχανε μπει σε όλα τα σπίτια, έτσι και στο δικό μου, και όλο αυτό με ώθησε στο να ασχοληθώ περαιτέρω.
Τα πρώτα μου ακούσματα ήτανε επιτυχίες της εποχής, αυτά δηλαδή που έπαιζαν τα ραδιόφωνα και πρόβαλλαν περισσότερο τα media, και σίγουρα στο σπίτι μας έπαιζε πάρα πολύ disco & 80s.
Οπότε θα έλεγα σε γενικές γραμμές πως τα 80s -90s, έχουν περάσει για τα καλά, μέσα στο μουσικό χαρακτήρα μου.

Το djing και μετέπειτα, φαντάζομαι, η παραγωγή πως ήρθαν στη ζωή σου;

Κοίταξε να δεις, από πολύ μικρή ηλικία θα ξαναπώ πως είχα μανία με τη μουσική. Άκουγα πολύ ραδιόφωνο, ήμουνα από αυτούς περίμεναν για να γράψουν τις εκπομπές σε κασέτα, πήγαινα στα δισκοπωλεία της γειτονιάς και ζήταγα συγκεκριμένα πράγματα. Ήταν εποχές που την πληροφορία την έπαιρνες δύσκολα, με το σταγονόμετρο και έπρεπε να πληρώσεις για αυτή, όχι δωρεάν στο πιάτο σου όπως είναι σήμερα.
Άρα ακούγοντας και ψάχνοντας καθημερινά μουσικές, σιγά-σιγά χωρίς να το έχω συνειδητοποιήσει, άρχισα να κάνω και τις πρώτες παρεμβάσεις – τα λεγόμενα edits . Έπαιρνα δηλαδή τραγούδια που λέγανε μία φράση και κόλλαγα δίπλα τους άλλη μία φράση και προσπαθούσα να κάνω αλλαγές από κασέτα σε κασέτα.
Το 94-95, πήρα και τα πρώτα μου πικάπ, πολύ απλά , χωρίς pich control κλπ. Τότε ήμουν δυσαρεστημένος, αλλά αυτό με ωφέλησε γιατι έμαθα να μιξάρω με τον δύσκολο τρόπο.
Επίσημα, μπορεί να ξεκίνησα να κάνω παραγωγές το 1998, αλλά ουσιαστικά όλο αυτό είχε ξεκινήσει από το ’94-’95 με edits και με πρωτόγονες, ας πούμε, τεχνικές.

Θεωρώ την ηλεκτρονική μουσική, και ειδικά την χορευτική, παρεξηγημένη από μεγάλη μερίδα του κοινού. Συμφωνείς; Υπάρχει κουλτούρα στη χώρα μας, στο συγκεκριμένο είδος;

Η ηλεκτρονική μουσική στην Ελλάδα είναι παρεξηγημένη, όπως παλιότερα και άλλα είδη μουσικής (ροκ, metal κλπ).
Kουλτούρα θεωρώ ότι δεν υπάρχει, με την έννοια ότι ενώ υπάρχει δίψα, δεν υπάρχουν υποδομές και όλα εκείνα τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα αποτέλεσμα ώστε να πεις “ναι”.
Το κοινό στην Ελλάδα είναι mixculture δηλαδή κάποιος που πάει στο Dybbuk, για παράδειγμα, θα πάει και στον Βέρτη (τυχαία αναφέρω δύο ονόματα από την Αθηναϊκή νύχτα τα ίδια check-in σε instagram και Facebook).
Οπότε όχι, δεν υπάρχει κουλτούρα, αντιθέτως.
Είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα χωρίς ένα αμιγώς dance ραδιόφωνο, ή ένα καθαρό dance festival.
Ιδρώσαμε και πέρασαν 20 χρόνια για να αποκτήσουμε άλλα φεστιβάλ πλην του Rockwave, και βλέπεις ότι ακόμα η dance σκηνή, κινείται γύρω από τους ίδιους djs και τους ίδιους ανθρώπους.
Τους djs που άκουγα εγώ όταν ήμουνα στο ξεκίνημα μου στις αρχές της δεκαετίας 2000, τους ίδιους ακούω τώρα που είμαι στα 43. Αυτό είναι τραγικό, από τη στιγμή που υπάρχουν πολλά αξιόλογα νέα παιδιά.

Από άποψη παραγωγής, υπάρχει καλή ηλεκτρονική μουσική στην Ελλάδα; Ποιους παραγωγούς ξεχωρίζεις;

Υπάρχουν πολλοί καλοί παραγωγοί στην Ελλάδα και πολλά ταλαντούχα νέα παιδιά, αλλά δυστυχώς τα χαντακώνει το ελληνικό σύστημα. Τι θέλω να πω:
Αν δείτε στο εξωτερικό ονόματα όπως για παράδειγμα του Massano, του Martin Garrix, ή και λίγο παλιότερα του Avicii, είναι παιδιά που δεν ξεπερνούσαν ηλικιακά το όριο των 23-27.
Ένας 20χρονος λοιπόν, μπορούσε να βασιστεί πάνω στην μουσική του, στο ταλέντο του και να κάνει μεγάλες περιοδείες προσπαθώντας να κατακτήσει τον κόσμο και ταυτόχρονα η χώρα που τον βγάζει να τον στηρίζει και να τον προωθεί λες και είναι τυρί μοτσαρέλα ή κάποια διάσημη μπύρα (γιατι μην ξεχνάμε πως μιλάμε για προϊόντα).
Στην Ελλάδα αν ένας 20χρονος γράφει μουσική, δεν έχει κάποια κίνητρο ή επιβράβευση για να συνεχίζει να γράφει. Οπότε το πιο πιθανό είναι να σταματήσει να γράφει ή να ασχοληθεί με κάτι άλλο ή να μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Αυτή στιγμή στο εξωτερικό κυριαρχούν ονόματα όπως είναι Argy και ο Echonomist, που είναι Έλληνες. Αυτά τα ονόματα, όσο ήταν στην Ελλάδα δεν είχαν την προσοχή που έπρεπε να έχουν και έκαναν ελάχιστες εμφανίσεις.
O Αrgy για παράδειγμα, έπαιξε στο Cavo Paradiso μόλις το 2022, ενώ κάνει δισκογραφικά επιτυχίες από το 2012. Βλέπουμε dj’s να παίζουν σε ένα τοπ κλαμπ μόνο και μόνο επειδή έχουν το κονέ. Στο Fabric ας πούμε παλιά, ή έξω γενικότερα, δεν θα παίξει κάποιος επειδή είναι φίλος του προμότερ η κολλητός του ιδιοκτήτη. Αυτή είναι η ελληνική νοοτροπία και δυστυχώς δεν αλλάζει. Μπορεί να ακούγονται λίγο σκληρά αυτά που λέω, αλλά είναι η αλήθεια.
Όλο αυτό δεν συμβαίνει μόνο τώρα, συνέβαινε και παλιότερα με καλλιτέχνες όπως ο Ντέμης Ρούσσος και η Νάνα Μούσχουρη και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κ.α.
Όλοι αυτοί διέπρεψαν στο εξωτερικό και η Ελλάδα τους είχε στο φτύσιμο.
Από Έλληνες σίγουρα ξεχωρίζω τους :Dj Panteli, Christo Fourki, Dino Grand, Dj Kevin (Alexandro), Kled Mone, Kevin Sunray και άλλους που ξεχνάω τωρα..

Μίλησε μας για την εμπειρία σου από τη συνεργασία με τον Γιάννη Χαρούλη, που έκανε και μεγάλη επιτυχία;

Η εμπειρία με τον Γιάννη Χαρούλη ήταν μοναδική, και ακόμα και σήμερα μνημονεύεται ως κάτι που δεν έχει ξαναγίνει. Δηλαδή ένας DJ να κάνει ένα remix unofficial, το remix να γίνει τόσο μεγάλη επιτυχία ώστε να τον πάρει ο δημιουργός του original κομματιού και να του πει “Έλα να παίξουμε μαζί”! Μην ξεχνάμε ότι ζούμε στην Ελλάδα όπου υπάρχουν πολλά ταμπού, και κυρίως στη μουσική. Mεγάλωσα σε μία γενιά που έλεγε “δεν μπορείς να βάλεις κιθάρα στην ηλεκτρονική μουσική, γιατί η κιθάρα είναι ροκ”. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν με έβρισκε σύμφωνο και από μικρή ηλικία προσπαθούσα να μην βάζω όρια στη μουσική δημιουργία.

Υπάρχουν στην Ελλάδα του 2023 ραδιόφωνα να υποστηρίξουν τη μουσική που κάνεις;

Ναι υπάρχουν. Yπάρχει ο Best Radio 92,6, το Offradio (Θεσσαλονίκη) ακόμα και ο Pepper και o En Lefko στηρίζουν αρκετές δουλειές και Έλληνες παραγωγούς ηλεκτρονικής μουσικής.
Σ’ αυτό δεν έχω να πω κάτι, ίσα-ίσα μπορώ να λέω μόνο τα καλύτερα και είμαι από τους ανθρώπους, και από τους λίγους Έλληνες παραγωγούς, που έχουν στηριχθεί πάρα πολύ από το ελληνικό κοινό και τα ελληνικά ραδιόφωνα και τους ευχαριστώ ιδιαίτερα για αυτό!

Με τι χορεύει ο κόσμος σήμερα; Αρχικά, χορεύει;

Με ελληνικά κυρίως! Δεν θα έλεγα πάντως ότι χορεύει ιδιαίτερα…

Χρήματα έχεις βγάλει από αυτή τη δουλειά;

Σαν μουσικός παραγωγός όχι. Σαν jockey, ναι, αυτή είναι και η βασική μου δουλειά από μικρό παιδί.
Μέχρι τα 30 μου έπεφτε πείνα γιατι μην ξεχνάς ακόμα και σήμερα είναι δύσκολο να βρεθούν χώροι που δεν παίζουν ελληνικά. Κι εγω σαν jockey, δεν παίζω ελληνικά εδώ και 13 χρόνια.

Αλληλεγγύη υπάρχει στο χώρο σας; Σε ένα πρόσφατο πρόβλημα υγείας που πέρασες, υπήρξε θερμή ανταπόκριση και στήριξη.

Στο πρόβλημα που αντιμετώπισα υπήρξε τεράστια ανταπόκριση και αλληλεγγύη.
Αν δεν ήταν τόσο μεγάλη η αγάπη και η στήριξη του κόσμου, αυτή τη στιγμή δε θα ήμασταν εδώ για να μιλάμε, γιατί εγώ πολύ απλά δεν θα ζούσα. Να και ένα καλό που έχουν τα social media.
Αντιθέτως, δεν μπορώ να σου πω το ίδιο και για τη μουσική, δηλαδή τα τραγούδια και τις παραγωγές που κάνουμε. Αυτά, πρώτα έχουν στήριξη από ξένους και μετά από Έλληνες. Επικρατεί πρώτα το “εγώ” και μετά όλοι οι άλλοι και γενικά στην Ελλάδα ακόμα βλέπουμε τη μουσική ανταγωνιστικά.

Ζεις πια στο Ναύπλιο. Τι σε οδήγησε σ’ αυτή την απόφαση;

Στο Ναύπλιο ήρθα πρώτη φορά το 1988 με τους γονείς μου, και μέχρι το 2012 ήμουνα σε μία κατάσταση μεταξύ Αθήνας και Ναυπλίου.
Από το 2012 μετακόμισα οριστικά εδώ γιατί με ώθησε ηρεμία που προσφέρει ο τόπος.
Θεωρώ πολύ σημαντικό για τον άνθρωπο, να είναι πιο κοντά στο περιβάλλον, πιο κοντά στις αρχέγονες καταβολές που έχει μέσα στο DNA του.
Απολαμβάνω πολύ για παράδειγμα, όταν είμαι φορτισμένος τη δυνατότητα να μπορώ να πάρω το ποδήλατο μου ή απλά να βγω από το σπίτι με τα πόδια χωρίς να χρειαστεί να το προγραμματίσω και σε πέντε λεπτά να βρίσκομαι στη θάλασσα μόνος μου. Βλέποντας τα ψάρια, αγναντεύοντας τη θέα του Αργολικού κόλπου και γενικά έχοντας ηρεμία και γαλήνη μέσα μου.
Είναι τόσο μεγάλη η ένταση και η πίεση της δουλειάς που κάνουμε, που μου είναι απαραίτητο για να έρθω σε ισορροπία.

Ας πούμε ότι διοργάνωνες ένα μεγάλο φεστιβάλ. Περιέγραψέ μου ένα ιδανικό line-up καλλιτεχνών για εσένα;

Έχω προσπαθήσει να διοργανώσω φεστιβάλ, αλλά δυστυχώς εδώ στο Ναύπλιο είναι λίγο δύσκολα τα πράγματα. Ο ένας δεν θέλει το ένα, ο άλλος δεν θέλει το άλλο.
Θα ήθελα καταρχάς να ήταν με καλλιτέχνες οι οποίοι δεν έχουν κορεστεί στο Ελληνικό κοινό όπως συμβαίνει σε πολλά club και σε πολλά μεγάλα φεστιβάλ της Αθήνας όπου βλέπουμε συνέχεια τα ίδια και τα ίδια άτομα. Πιστεύω στη νέα γενιά, πάντα πίστευα στα νέα ταλέντα και στο νέο αίμα, σε συνδυασμό με κάτι από τα παλιά. Το ιδανικό για μένα θα ήταν μία μίξη παραδοσιακής ελληνικής μουσικής και προχωρημένης ηλεκτρονικής μουσικής.
Αυτό για μένα θα ήταν το τέλειο, θα ήταν κάτι με ταυτότητα είχε ταυτότητα, χαρακτήρα και με προοπτική να μεγαλώσει και να φτάσει παντού.

Τι λείπει από τη μουσική του σήμερα; Τι θα άλλαζες, αν ήταν στο χέρι σου;

Στη σημερινή μουσική θα έλεγα σίγουρα λείπει το συναίσθημα.
Επίσης βλέπουμε πολύ στημένα πράγματα.
Ας πούμε τώρα είναι μόδα να κάνουν remixes σε τραγούδια της Μελίνας Κανά ή της Ελευθερίας Αρβανιτάκη πχ. Μέχρι πριν από πέντε χρόνια, είναι τραγούδια που όχι απλώς δεν τα άκουγαν, τα κορόιδευαν κιόλας. Aλλά τώρα το κάνουν, επειδή αυτό πουλάει. Βάζουν από κάτω μία λούπα, πατάνε στις ίδιες συγχορδίες. Δεν υπάρχει δημιουργία, δεν υπάρχει πρωτοπορία και απλά παίζει το φωνητικό με ένα beat από πίσω και όλο αυτό το βαφτίζουν edit. Ουσιαστικά μιλάμε για σκουπίδια και κάνουν καριέρα με αυτά, και το ανησυχητικό είναι ότι και ο κόσμος ακούει αυτά τα σκουπίδια και δεν υπάρχει πλέον φίλτρο στα αυτιά του. Δηλαδή του δίνεις κάτι πολύ μέτριο, το εξυμνεί και το αναπαράγει χωρίς να καταλαβαίνει τη διαφορά με κάτι που όντως έχει διαφορά.

Τελικά η Ελλάδα «χωράει» τόσους djs; Τι θα συμβούλευες ένα νέο παιδί που ξεκινά σήμερα να
δραστηριοποιείται στον χώρο;

Υπάρχει ένα ρητό που έλεγαν οι παλιοί στην Αργολίδα : “Οι ρουφιάνοι είναι πιο πολλοί από τα πορτοκάλια”. Εμείς στην Ελλάδα το έχουμε αλλάξει λίγο και το έχουμε κάνει “Οι djs είναι πιο πολλοί από τα πορτοκάλια!” (γέλια).
Σε ένα νέο παιδί που θέλει να ξεκινήσει τώρα, σ’ αυτή τη χώρα που λέγεται Ελλάδα, θα συμβούλευα οπωσδήποτε να σπουδάσει και κάτι άλλο, να έχει δηλαδή σαν βάση κάτι εντελώς διαφορετικό και να κρατήσει τη μουσική σαν χόμπι. Εγώ όταν ήμουνα μικρός, δεν είχα κάποιον άνθρωπο δίπλα μου, να μου το διδάξει αυτό. Επίσης, σε όσα νέα παιδιά θέλουν να ασχοληθούν με τη μουσική, πάντα λέω πως ΔΕΝ πρέπει να βάζουν το εγώ τους πιο πάνω από τη μουσική, να στηρίζουν το “εμείς”. Όχι μόνο στη μουσική, αλλά και στη ζωή τους γενικότερα.

Αυτή την στιγμή που βρίσκεσαι επαγγελματικά; Τι να περιμένουμε στο μέλλον;

Aυτή τη στιγμή που μιλάμε, βρίσκομαι στη Μύκονο για σεζόν, στο βραβευμένο εστιατόριο Βύβλος.
Χειμώνα θα έχουμε εμφανίσεις και ένα νέο πρότζεκτ.
Eπίσης, το φθινόπωρο θα βγει στον αέρα η νέα σειρά του Alpha TV με πρωταγωνιστή τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και σε σκηνοθεσία του Γιώργου Παπαβασιλείου, “Ο γιατρός”. Σ’ αυτή τη σειρά λοιπόν έχω γράψει τη μουσική σε τρία επεισόδια, σε συνεργασία με την στιχουργό Χριστιάνα Κορδάτου και τον ράπερ Φιλίππου Καμπούρογλου. Με φωνητικά από Jennie Nega και Knight Eno.

Μέχρι που φτάνουν τα όνειρά σου; Ένας καλλιτέχνης που θα ήθελες να συνεργαστείς περισσότερο.

Τα όνειρα δεν σταματούν ποτέ, η ενέργεια δεν σταματάει ποτέ, η μουσική δεν σταματάει ποτέ!
Οι περισσότεροι από τους καλλιτέχνες που θα ήθελα να συνεργαστώ, δυστυχώς έχουνε φύγει από τη ζωή. Σίγουρα θα ήταν κάποια ονόματα σε ένα εντελώς διαφορετικό πεδίο, εκτός της ηλεκτρονικής μουσικής.
Γενικότερα, το πάντρεμα ξένων και διαφορετικών ιδεολογιών, ήταν πάντα κάτι το οποίο μου κέντριζε το ενδιαφέρον.