Κάθε φορά που συνομιλώ με ανθρώπους από τον χώρο της τέχνης και της διανόησης, είναι σαν να μου χαρίζεται ένα σπάνιο και ακριβό δώρο. Ακριβώς έτσι αντιλαμβάνομαι όσα είπαμε με τη Ρούλα Πατεράκη.

του Γιάννη Κολλιάκου

Μια ολοκληρωμένη καλλιτέχνιδα που συνδυάζει στοιχεία τολμηρής σκηνοθετικής ματιάς, σφαιρικής γνώσης των θεατρικών κειμένων, αγάπης για τους νέους συγγραφείς, μαζί με επί της ουσίας απενοχοποιημένες και ελεύθερες απόψεις για πρόσωπα και πράγματα του θεατρικού γίγνεσθαι.

Φυσιογνωμία συγκινητική, με βαθιά ενσυναίσθηση για όσους βρίσκονται στην ακμή των ορίων τους. Άλλοτε με διάθεση πειραματική και άλλοτε προσεγγίζοντας ένα μεγαλύτερο κοινό, αυτό που διατρέχει όλη της τη θεατρική πορεία είναι η προσωπική της αλήθεια και η πίστη της σε αυτό που κάνει.

(Με ορισμένους ανθρώπους νιώθουμε μια εκλεκτική συγγένεια και σα να γνωριζόμαστε από πάντα, έτσι φυσικά.)

Κυρία Πατεράκη, γνωρίζω πως όλο αυτό το διάστημα του εγκλεισμού, ξεκινήσατε να γράφετε ένα βιβλίο, σωστά;

Γιάννη μου, πράγματι, όμως γι’αυτό το βιβλίο δεν μπορώ να πω ακόμη τίποτα, γιατί είναι ένα βιβλίο που έχω ξεκινήσει και δεν ξέρω τη μορφή και τον προορισμό του. Ήταν μία ανάγκη να γράψω γιατί ήμουν κλεισμένη, δεν είχα και τίποτα καλύτερο να κάνω, κι έτσι το ξεκίνησα, κατάλαβες; Ελπίζω να είμαι καλά και να μπορέσω να το τελειώσω και να το εκδώσω.

Από πού κατάγεστε;

Η καταγωγή μου είναι από τα Σφακιά της Κρήτης αλλά εγώ γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη, ο πατέρας μου ήταν Σφακιανός.

Σε ποια ηλικία το θέατρο ενέσκηψε σαν κεραυνός στη ζωή σας και την άλλαξε για πάντα;

Στο θέατρο μπήκα πολύ μικρή, δέκα ετών, διότι ο πατέρας μου και η μητέρα μου ήθελαν να γίνω ηθοποιός, τους είχαν πει πως έχω μία ικανότητα στο θέατρο, έτσι είχανε δει φαίνεται οι δάσκαλοί μου, κι επειδή ήταν μορφωμένοι άνθρωποι οι γονείς μου, σκέφτηκαν πως δεν θα έπρεπε να με αδικήσουν και με έστειλαν στο θέατρο. Παράλληλα μετά και με τις άλλες μου σπουδές, έγινα ηθοποιός.

Πόσο καθοριστική ήταν, δηλαδή, η προτροπή των γονιών σας για να ασχοληθείτε με το θέατρο;

Νομίζω στο εκατό τοις εκατό, γιατί με αυτό ασχολήθηκα στη ζωή μου, εκτός από τις σπουδές μου στο πανεπιστήμιο, το θέατρο άσκησα, το επάγγελμά μου ήταν το θέατρο, δεν έκανα άλλο επάγγελμα στη ζωή μου.

Ποιοι ηθοποιοί και σκηνοθέτες λειτούργησαν ως πρότυπά σας;

Κανένας. Ούτε ηθοποιοί ούτε σκηνοθέτες. Ήμουν πάρα πολύ μικρή για να επηρεαστώ. Στην ηλικία που ασχολήθηκα με το θέατρο αυτά που με επηρέαζαν ως παιδί ήταν η φύση, η προσωπική μου φαντασία, οι εικόνες, τα λουλούδια, τα ζώα, οι συγγενείς μου, οι φίλοι μου, τα διαβάσματά μου, οι προσωπικοί μου ερεθισμοί με οδήγησαν δεν είχα πρότυπα ούτε σκηνοθέτες ούτε ηθοποιούς.

Τα πρότυπά μου ως παιδί ήταν μεγάλοι Στρατηγοί στην Ιστορία, επιστήμονες και πολιτικοί, δεν είχα πρότυπα καλλιτέχνες.

Πώς προσεγγίζετε, αλήθεια, ένα κείμενο;

Α! υπάρχουν πολλοί τρόποι προσέγγισης, ανάλογα με το κείμενο και με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του κειμένου, υπάρχουν και οι κώδικες και οι μέθοδοι όπου προσεγγίζεται ένα κείμενο, άλλωστε στη ζωή μου αυτό βρήκα, τρόπους να προσεγγίζω κείμενα, δεν υπάρχει πάντως ένας τρόπος προσέγγισης των κειμένων, υπάρχουν πολλές ιστορίες που γράφονται γύρω απ’ τα κείμενα και πολλές ιστορίες που μπορώ εγώ να αφηγηθώ με τα κείμενα.

Προσεγγίζετε συχνά με τρόπους τολμηρούς τα θεατρικά κείμενα. Πολλοί ενοχλούνται και εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους ξεκάθαρα. Σας ενοχλεί ή αδιαφορείτε;

Όταν αυτοί που ενοχλούνται είναι ηλίθιοι αδιαφορώ. Αν υπάρχουν όμως άνθρωποι που εκτιμώ και δε συμφωνούν με κάτι που έχω κάνει είναι σεβαστή η γνώμη τους, αλλά μέχρι εκεί, δεν με επηρεάζουν. Με τις ηλίθιες ενοχλήσεις έχω πρόβλημα, όχι με τους άλλους.

Είστε η πρώτη σκηνοθέτιδα που καταπιάστηκε με τη διασκευή του ιστορικού έργου του Θουκυδίδη. Πώς αισθάνεστε που έγινε μετά από εσάς θεατρική μόδα η διασκευή τέτοιων κειμένων;

Δεν μπορώ να πω πως είμαι ευτυχής γι’ αυτό, αλλά αυτά τα πράγματα δεν μπορεί κανείς να τα σταματήσει, δεν έχουμε πόλεμο, ειρήνη έχουμε.

Σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης όπως ήταν στον Πελοποννησιακό , θα είχα τα όπλα και θα μπορούσα να απαντήσω, αλλά εν καιρώ ειρήνης δεν θα καταφεύγω τώρα στα social media για να κάνω την επανάστασή μου, γιατί το θεωρώ πως είναι χαμένος χρόνος, κι εμένα ο χρόνος μου είναι πολύτιμος και θέλω να είναι δημιουργικός κι όχι να τον σπαταλώ.

Ό, τι νομίζει ο καθένας και όπως θέλει να το κάνει ας το κάνει.

Το 1993 σκηνοθετήσατε την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο “Ωραία μου κυρία”, και το 1994 στο ‘’Η μελωδία της ευτυχίας’’, μία συνεργασία που κράτησε μέχρι το τέλος της μεγάλης μας ηθοποιού. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και τι θυμάστε από την επαφή σας με την Αλίκη;

Μου το ζήτησε η ίδια να συνεργαστούμε, αρχικώς στο ‘’Ωραία μου κυρία’’ και μετά κάναμε το θεατρικό ‘’Η μελωδία της ευτυχίας’’ κι αναπτύχθηκε μεταξύ μας μία πολύ δυνατή φιλία που κράτησε μέχρι το τέλος. Αληθινή φιλία, δυνατή. Ήταν ευφυής, Γιάννη, η Αλίκη.

Ήθελε σιγά σιγά να κάνει εκείνη την περίοδο στροφή στην καριέρα της, να κάνει άλλα πράγματα, να δουλέψουμε μαζί. Ήταν πολύ εργατική, ήξερε τι ήθελε, δεν σταματούσαμε καθόλου στις πρόβες. Ακούραστη και δυνατή ηθοποιός. Ήταν δύο πολύ πετυχημένα θεατρικά έργα κι ήταν εκείνα τα χρόνια για μένα ευτυχισμένα!

Δεν ήξερα βέβαια πως η Αλίκη ήταν ένας άρρωστος άνθρωπος, δεν φαινότανε με τόση σκληρή δουλειά που έκανε χωρίς να κουράζεται, και σοκαρίστηκα όταν έμαθα πως ήταν άρρωστη. Με έχει σημαδέψει που έτυχε να είμαι η τελευταία της σκηνοθέτιδα. Θα προτιμούσα να μην την είχα γνωρίσει για να μην είχα πικραθεί τόσο λόγω του θανάτου της.

Ήταν επαναστατικό για την εποχή η ριζοσπαστική διανοούμενη σκηνοθέτιδα Ρούλα Πατεράκη, να συνεργαστεί με την ηθοποιό star Αλίκη Βουγιουκλάκη. Έχω την άποψη πως οι άνθρωποι με ταλέντο αληθινό, όραμα και επαγγελματισμό όπως εσείς, δεν κολλάνε σε στερεότυπα, έτσι δεν είναι;

Μα τι θα πει διανοούμενη σκηνοθέτιδα και ποιος ορίζει με ποιους θα δουλέψει κάποιος; Συνήθως οι υπερβολικά διανοούμενοι σκηνοθέτες είναι και χάλια σκηνοθέτες κατά τη γνώμη μου.

Οι άνθρωποι του θεάτρου δεν κολλάνε στο διανοούμενος και στο μη διανοούμενος, εάν παραδείγματος χάρη υπάρχουν ερεθισμοί εκατέρωθεν κι από τις δύο πλευρές, κι αυτό τουλάχιστον σε μένα και στην Αλίκη υπήρξε, προβαίνουν σε συνεργασίες, αν δεν υπάρξουν αυτοί οι ερεθισμοί δεν προβαίνουν.

Ποτέ δε με απασχόλησε να είμαι διανοούμενη γιατί θα ήταν πολύ λίγο για τη σχέση μου με αυτή την τέχνη που λέγεται θέατρο. Απεχθάνομαι και τη λέξη διανοούμενος και τη λέξη σκηνοθέτης. Είναι δύο λέξεις που τουλάχιστον εμένα δε με χαρακτηρίζουνε.

Ξέρω γράμματα ναι, έχω γνώσεις ναι, αλλά δεν αποδέχομαι τον όρο διανοούμενη γιατί έχει μία γενικότητα, μία αφαίρεση. Το διανοούμενος για μένα, είναι σαν να λέμε ανεπάγγελτος, γιατί απλώς στοχάζονται πατώντας σε αφηρημένα κατώφλια οι διανοούμενοι κι εγώ δεν είμαι καθόλου έτσι.

Γνωρίζω πως ήσασταν από τους λίγους ανθρώπους που ήταν κοντά της μέχρι το τέλος. Και σε μια τηλεφωνική μας επικοινωνία πριν λίγες ημέρες, καθώς μιλούσαμε για εκείνη, μου είπατε το συγκλονιστικό: “Μακάρι Γιάννη μου να υπάρχει Θεός για να τη συναντήσω πάλι.” Σας ευφραίνει την ψυχή αυτό απ’ ό, τι καταλαβαίνω. Τι σας λείπει περισσότερο από τη φυσική της παρουσία;

Γιάννη μου, από τότε που έφυγε η Αλίκη εγώ δεν μπορώ να δω καμία ταινία της, ραγίζω αν τυχαία πετύχω ταινία της στην τηλεόραση. Μου κάνει πάρα πολύ μεγάλο κακό, γιατί με πονάει.

Σου είπα και πριν γίναμε πολύ φίλες με αφορμή τη συνεργασία μας, κολλήσαμε και λέγαμε τα πάντα η μία στην άλλη, εμπιστευόμασταν η μία την άλλη, ήταν ένας φωτεινός άνθρωπος σε όλα και δεν μπορώ να διαχειριστώ την απώλειά της. Κάθε εικόνα που βλέπω με εκείνη μου επιβεβαιώνει το θάνατό της, την απουσία της.

Μακάρι ναι, να μπορέσω να τη συναντήσω πάλι αν υπάρχει μία διάσταση, με οποιονδήποτε τρόπο ή με μια πνοή ανέμου. Μου λείπει το κέφι της, η αμεσότητά της, η δυναμική της, η χάρη της γιατί ήταν ένας άνθρωπος γεννημένος με χάρη, η χάρη της ήταν έμφυτη και αυτό είναι θείο δώρο! Όταν θα πεθάνω λοιπόν με το καλό, εύχομαι να ξαναβρεθούμε γιατί θα είναι μια ανάσα για μένα. Αυτό.

Πώς σας φαίνεται η νέα γενιά των ηθοποιών;

Έχουμε πολύ καλούς νέους ηθοποιούς. Όπως οι περισσότεροι όμως, έχουν τα προβλήματά τους, έχουν τις απαιτήσεις τους, τις φιλοδοξίες τους, μερικοί εξ’ αυτών είναι πολύ καλοί και μερικοί εξ’ αυτών είναι τενεκέδες ξεγάνωτοι. Η κάθε γενιά έχει τους καλούς ηθοποιούς και τους κακούς. Με ενδιαφέρουν φυσικά οι καλοί και θα ήθελα να ήταν λιγότεροι οι κακοί.

Πώς μπορεί η σύγχρονη ματιά να εξυπηρετήσει ή και να ανανεώσει ένα κλασικό έργο;

Ποια είναι η σύγχρονη ματιά στα κλασικά έργα και ποια είναι και τα κλασικά έργα; Δεν ξέρω είναι λίγο μπερδεμένα αυτά. Και τι είναι ακριβώς σύγχρονη ματιά;

Υπάρχουν άνθρωποι που ζούσαν πριν πεντακόσια χρόνια και ήταν πολύ πιο σύγχρονη η ματιά τους και πιο ριζοσπαστικές κι επαναστατικές, από ανθρώπους που ζούνε τώρα και που νομίζουν ότι έχουν ριζοσπαστικές ματιές και στην ουσία δεν έχουν τίποτα, απλώς έχουνε μία διάθεση να προβάλλονται με κάποιο τρόπο, οπότε κάνουν διάφορες αλχημείες τις οποίες μπορεί να τις λένε και σύγχρονες ματιές. Όλα αυτά τα πράγματα, όλοι αυτοί οι όροι χωράνε πολύ νερό.

Αν ένα έργο είναι επιδραστικό ως προς το κοινό, κι έχει μία ουσιαστική απήχηση, ναι θα πω ότι είναι μια σύγχρονη ματιά, αν πρόκειται ας πούμε για ένα έργο σαν το Ρωμαίο και την Ιουλιέτα, αν λέμε ότι κλασικό είναι ένα έργο σαν τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα ίσως μια ματιά η οποία έχει μία δυναμική να διεισδύσει μέσα στο έργο μ’ έναν τρόπο μοναδικό θα θεωρηθεί όχι ότι το εκσυγχρονίζει αλλά το κάνει μία ζωντανή επίδραση όπου έχει σχέση με το σήμερα, με εμάς, αυτό πάντα με ενδιαφέρει.

Όλα τ’ άλλα είναι καρυκεύματα σε μια τροφή που από μόνη της είναι εύγευστη, κι όσα περισσότερα καρυκεύματα της ρίχνεις από πάνω τόσο της αλλοιώνεις τη γεύση και τη χαλάς.

Ποιος είναι ο ιδανικός σκηνοθέτης για εσάς;

Την ορολογία σκηνοθέτης έχω αρχίσει να τη βγάζω από το ρεπερτόριό μου, δεν υπάρχει για μένα σκηνοθέτης είναι μία λέξη άτυχη. Θα έλεγα ότι ο ρόλος αυτός θα έμοιαζε με έναν διευθυντή ορχήστρας, ο οποίος ξέρει τρία, τέσσερα, πέντε, δέκα μουσικά όργανα σε σχέση με εκείνον που ξέρει μόνο βιολί, κι επειδή είναι πιο ειδήμων γνωρίζοντας πολλά όργανα είναι σε θέση να διευθύνει ορχήστρες, αυτός είναι ο ρόλος του, από ‘κει και πέρα σκηνοθέτης είναι ένας μεσαίος όρος , δεν είναι απόλυτος όρος , δεν είναι ο συγγραφέας, δεν είναι ο ηθοποιός, δεν είναι ο μεγάλος ενορχηστρωτής.

Σκηνοθέτης είναι αυτό που λέει η λέξη κυρίως, βάζει τους ηθοποιούς να στέκονται πίσω από παράθυρα, δίπλα από πόρτες, να πηγαίνουν δεξιά αριστερά, που μπορούν να τα κάνουν αυτά πολλές φορές καλύτερα οι ηθοποιοί από μόνοι τους.

Στη χειρότερη περίπτωση ή στην καλύτερη εκεί που χρειάζεται να βάλουν παραδείγματος χάρη ένα βάζο με λουλούδια και κατεβάζουν έναν πολυέλαιο αντί για βάζο με λουλούδια, το οποίο είναι ανόητο, μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί δηλαδή το ντυμένο εκεί που χρειάζεται γυμνό, ε, και το γυμνό εκεί που χρειάζεται ντυμένο.

Αυτοί που είναι σκηνοθέτες είναι περισσότερο άνθρωποι οι οποίοι θέλουνε να έχουνε μία εξουσία, μία κυριαρχία πάνω σε άλλες φυσικές και οι άλλοι τους δίνουν αυτό το δικαίωμα να την έχουνε, αν οι ίδιοι αυτοί που λέτε σκηνοθέτες, είναι πάρα πολύ έξυπνοι και πάρα πολύ ικανοί σε αυτό που κάνουν οι ίδιοι ξέρουνε ότι είναι πολύ λίγη η λέξη ‘’σκηνοθέτης’’, για να καλύψει έναν διευθυντή ορχήστρας!

Κατάλαβες, δεν υπάρχει αυτή η λέξη στο λεξιλόγιό μου, θέλω να τη βγάλω τελείως, αλλά δυστυχώς έχει καθιερωθεί όπως και πολλά άλλα πράγματα σε πολλούς άλλους τομείς που δεν ανταποκρίνονται στην ουσία και στη φύση της τέχνης του θεάτρου, ο σκηνοθέτης είναι αφύσικος , είναι ξένο σώμα στη φύση του θεάτρου.

Δεν βάζεις δηλαδή έναν ιπποπόταμο σε μία γυάλα με χρυσόψαρα, πώς χωράει ένας ιπποπόταμος σε μία γυάλα με χρυσόψαρα δεν μπορώ να καταλάβω. Ιπποπόταμος μέσα σε γυάλα με χρυσόψαρα, όχι, συγγνώμη, μπορείς να το φανταστείς;

Τι έχετε αποκομίσει από την πορεία σας στο θέατρο, κυρία Πατεράκη;

-Κοίτα τη μία μέρα αισθάνομαι καλά και την άλλη μέρα είμαι απόλυτα μετανιωμένη, θα ήθελα να μην είχα ασχοληθεί καθόλου με αυτό, θα ήθελα να μην ξέρω κανέναν από αυτό το χώρο κάποιες φορές, και μετά σκέφτομαι και λέω ‘’αχ, τι ωραίοι συνάδελφοι αυτός κι αυτός κι αυτός…’’ .

Δεν ξέρω, μία μετανιώνω και μία όχι, άρα μάλλον δεν έχω κάνει ακόμη τον απολογισμό του τι έχω αποκομίσει από το θέατρο, αφού τη μια μέρα είμαι έτσι και την άλλη αλλιώς. Δεν έχω βρει φαίνεται τις τελικές μου λύσεις με το θέατρο. Βέβαια, μπορεί και να μην τις βρω ποτέ.

Τι έχετε κερδίσει από την καθημερινή τριβή με την τέχνη και τι έχετε θυσιάσει γι’ αυτήν;

Χάθηκε όλη μου η περιουσία και αυτό δεν το συγχωρώ στον εαυτό μου. Δεν άξιζε τον κόπο, όχι… Δεν άξιζε τον κόπο να χάσω όλη μου την περιουσία για την ελληνική θεατρική τέχνη.

Προσωπικώς είναι πολύ ιδιόρρυθμος ο δικός μου ο δρόμος στο θέατρο, γιατί είναι πολύ μοναχικός και το μόνο που μου έχει μείνει είναι ότι έχω χάσει τα χρήματά μου. Χρήματα με τα οποία θα μπορούσα τώρα να ζούσα κάπως πιο ανθρώπινα κι όχι με τόση αγωνία. Με λίγα λόγια από την τέχνη αποκόμισα χρέη!

Σας ενδιέφερε ποτέ η ανάληψη διευθυντικής θέσης σε κάποιο πολιτιστικό οργανισμό; Και αν ναι σε ποιον;

Ναι κατά καιρούς, ναι! Αλλά δεν θα μπορούσα να την έχω εύκολα γιατί δεδομένου όταν έχεις θέσεις σε τέτοιους οργανισμούς, ε, είσαι αλά μπρατσέτα με την εξουσία. Εντάξει είσαι κάπως με όλα αυτά κι εγώ ποτέ μου δεν είχα πάρε δώσε με οποιαδήποτε εξουσία.

Η εξουσία σου ρίχνει ένα ξεροκόμματο, αλλά εγώ είμαι αφηρημένος άνθρωπος και όταν είσαι αφηρημένος δεν το βλέπεις το ξεροκόμματο όταν σου έρχεται γιατί πολύ απλά είσαι αφηρημένος.

Εμένα δε μου επέτρεψε ποτέ να δω καθαρά το γεγονός της αφηρημάδας μου, κάθε φορά που η εξουσία άπλωνε το χέρι για να στείλει κάνα κόκαλο, η αφηρημάδα μου με γλίτωσε από αυτά, αλλά φυσικά θα ήθελα νομίζω, να αποκτήσω θέση, όχι για τη θέση, αλλά για να μπορώ να κουνήσω με δικό μου τρόπο ορισμένα πράγματα, όπως τα βλέπω εγώ σε αυτή τη δουλειά, αλλά δεν έγινε, μπορεί να γίνει όμως στο μέλλον, ποιος ξέρει; Και ποια απ’ όλες τις θέσεις είπες;

Δεν ξέρω, φαντάζομαι σε ένα κρατικό θέατρο, κάτι τέτοιο. Μη φανταστείς όμως ότι με απασχόλησε και ποτέ αυτό.

Εμπιστεύεστε εύκολα τους ανθρώπους;

Όχι, αυτό το λάθος δεν το κάνω. Δεν εμπιστεύομαι πια εύκολα τους ανθρώπους. Μόνο τους παλιούς μου φίλους. Εκείνους που ξέρω καλά, μόνο αυτούς, που μέσα στα χρόνια έχουν αποδειχτεί άνθρωποι εμπιστοσύνης.

Είστε όλα αυτά τα χρόνια αφιερωμένη στο θέατρο. Όταν προέκυπτε κάποιος μεγάλος έρωτας, αναγκαστήκατε να απιστήσετε το θέατρο;

Όλοι οι έρωτές μου, και δόξα τω θεώ, ήταν αρκετοί δεν είχαν καμία αντίρρηση για το θέατρο, αλλά και να είχανε δεν θα μου κάνανε για έρωτες. Ευτυχώς δεν έπεσα σε τέτοιες περιπτώσεις ερώτων. Ήμουν πολύ τυχερή στις επιλογές μου τις ερωτικές. Αυτά μια χαρά ήταν όλα! Τα θέατρα με ενοχλούν, η καθημερινότητα, η Ελλάδα, αυτά μου δημιουργούσαν προβλήματα, όχι οι έρωτες.

Είστε άνθρωπος της πόλης, του κέντρου. Τι σας αρέσει στην Αθήνα περισσότερο;

Όχι δεν είμαι άνθρωπος του κέντρου, δεν αγαπώ το κέντρο, το ότι ζω στο κέντρο δε σημαίνει ότι το αγαπώ, απλά με εξυπηρετεί που είναι όλα κοντά. Να σου πω όμως κάτι πως ποτέ μου δεν κατάλαβα αν μ’ αρέσουν τα λουλούδια ή τα πεζοδρόμια, η εξοχή ή η πόλη, δεν ξέρω τίποτα για τον εαυτό μου. Κάθε φορά ,όπου βρίσκομαι, κάτι μου αρέσει και κάτι με ενοχλεί.

Το κέντρο τώρα με ενοχλεί αφόρητα γιατί μες στο κέντρο βλέπω μία πραγματικότητα η οποία με κουράζει, και θα προτιμούσα να ζούσα στο Χαλάνδρι όπως παλιά, που ‘ναι μες στα δέντρα και στους κήπους παρά εδώ. Αγαπάω και την επαρχία και όλα, αγαπάω πολύ τα βουνά, όχι ότι δε μου αρέσει η θάλασσα, αλλά αν μου έλεγες αν θα ήθελα να ζήσω στην κορυφή ενός βουνού, θα σου απαντούσα ‘’ευχαρίστως’’!

Ξέρω ότι παρακολουθείτε όλα τα χρόνια, όχι μόνο τους νέους ηθοποιούς που μπαίνουν στη δουλειά, αλλά και τους νέους θεατρικούς συγγραφείς (Μάνος Λαμπράκης, Γιάννης Μαυριτσάκης). Συχνά ανεβάζετε κείμενά τους και τους στηρίζετε με κάθε τρόπο. Μιλήστε μου γι’ αυτή τη νέα γενιά και τον τρόπο σας να επικοινωνείτε μαζί της.

Δεν έχω γνωρίσει πολλούς νέους συγγραφείς, Έλληνες. Έχει τύχει να με συγκλονίσουν δύο νεοέλληνες συγγραφείς και είναι ο Μάνος Λαμπράκης με το «PuertoGrande» και ο Γιάννης Μαυριτσάκης με το «Η επίκληση της γοητείας».

Δύο σπουδαία έργα νεοελλήνων συγγραφέων που τα έβαλα δίπλα σε μεγάλους συγγραφείς ξένους, σύγχρονους, αλλά και παλαιότερους, είχαν μια ικανότητα γραφής, μια δραματουργία θα λέγαμε, η οποία γεννάει τη θεατρική πραγματικότητα, κάνει δηλαδή ύλη, σώμα, το θέατρο. Και για μένα το θέατρο είναι σώμα, ένας θεατρικός συγγραφέας όταν παρουσιάζει λέξεις οι οποίες εύκολα σωματώνονται, είναι σημαντικός συγγραφέας.

Τέτοιος είναι και ο Μάνος Λαμπράκης και ο Γιάννης Μαυριτσάκης, έτυχε να έχω αυτή την ευλογημένη επαφή με αυτούς τους ανθρώπους, δεν μου χρωστάνε τίποτα, τους ευγνωμονώ εγώ που βρέθηκαν στο δρόμο μου και μπόρεσα και έκανα κάτι που με ικανοποίησε πάρα πολύ, που μου άνοιξε πολλά περιθώρια μέσα μου, μου άνοιξε ορίζοντες.

Και ο Μάνος και ο Γιάννης με τον μοναδικό τους τρόπο με βοήθησαν πολύ κι είναι πολύτιμο αυτό που πήρα εγώ από εκείνους.

-Μιλήστε μου για ένα αγαπημένο σας βιβλίο, μια ταινία ίσως που προτιμάτε…

-Έχω διαβάσει πολλά βιβλία αλλά δεν έχω αγαπημένο βιβλίο. Ούτε, επίσης, συγκεκριμένη ταινία.

-Τι μουσική ακούτε αυτή την περίοδο;

-Mozart…

– Τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;

-Κανένα.