Η Δήμητρα Σπανούλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όμως για να πραγματοποιήσει το όνειρό της και να ασχοληθεί με την υποκριτική, έπρεπε να «κατηφορίσει» προς την πρωτεύουσα. Κι έτσι, σήμερα, τη βρίσκουμε στο Ξενοδοχείο Μπάγκειον στην παράσταση «Το καθημερινό τραγούδι του απείρου» με την ομάδα Loxodox. Ένα έργο-γυναικεία ωδή που στηλιτεύει την επί αιώνες εξουσία της πατριαρχίας και την κοινωνική αποδοχή της. Η Δήμητρα ερμηνεύει τον ρόλο μιας γυναίκας εθισμένης στο αλκοόλ και μιλά μαζί μας τόσο για την παράσταση, όσο και για τις έμφυλες διακρίσεις και την έμφυλη βία στην καθημερινότητα.
Από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα. Πώς πήρες την απόφαση; Στην Θεσσαλονίκη είναι πιο δύσκολο να σπουδάσεις ή να δουλέψεις στο θέατρο;
Το ένστικτό μου με ώθησε να κάνω αυτό το βήμα από νωρίς. Στα δεκαοχτώ, μόλις τελείωσα το Λύκειο έφυγα κατευθείαν για Αθήνα. Καλώς ή κακώς, γνώριζα ότι εδώ είναι ενεργή η θεατρική ζωή. Είχα ακούσει για την σχολή «ΑΡΧΗ» της Νέλλης Καρρά. Αυτοί που με είχαν προτρέψει να σπουδάσω εκεί ήταν αρκετοί, γιατί θεωρούσαν ότι μου ταίριαζε η φιλοσοφία και ο τρόπος εκπαίδευσης της σχολής και επαληθεύτηκαν. Στη Θεσσαλονίκη είναι πιο περιορισμένα τα πράγματα. Οι σχολές και οι θεατρικές σκηνές είναι λίγες και οι ευκαιρίες λιγότερες. Ιδανικά δεν θα ήθελα να είναι έτσι τα πράγματα. Μου λείπει πολύ η πόλη μου.
Τώρα, συμμετέχεις στην παράσταση της ομάδας LOXODOX με τίτλο “Το καθημερινό τραγούδι του απείρου». Πώς γνωρίστηκες με την ομάδα; Με ποιον τρόπο δουλέψατε; Τι είναι τελικά το καθημερινό τραγούδι του απείρου;
Η Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου και ο Αλκίνοος Δωρής, δημιουργοί της ομάδας LOXODOX, αφού συζητήσαμε για το έργο, μου πρότειναν να συνεργαστούμε. Με την Μαρίζα σπουδάζαμε στο ίδιο έτος στην δραματική σχολή και η Κατερίνα Ρουσιάκη τέλειωσε επίσης την ίδια σχολή. Πιστεύω ότι η κοινή θεατρική μας αφετηρία και εκπαίδευση έπαιξε σημαντικό ρόλο στη συνεργασία μας. Ο Αλκίνοος Δωρής χρησιμοποίησε αυτοσχεδιαστικές ασκήσεις που ήταν πλήρως απελευθερωτικές και στοχευμένες. Δουλέψαμε μαζί του το λόγο με μεγάλη λεπτομέρεια. Η καθοδήγησή του ήταν καθοριστική. Ήμασταν όλοι πειθαρχημένοι. Υπήρξε αμοιβαία εμπιστοσύνη και αλληλοσεβασμός. Δεν αναλωθήκαμε σε περιττές συζητήσεις. Κάναμε αμέτρητες πρόβες κι αφήσαμε τα πράγματα να προκύψουν μέσα από τη ζωντανή διαδικασία. Το έργο είναι μια γυναικεία ωδή που στηλιτεύει την επί αιώνες εξουσία της πατριαρχίας και την κοινωνική αποδοχή της.
Υποδύεσαι μια γυναίκα εθισμένη στο αλκοόλ. Για ποιο λόγο η ηρωίδα εθίστηκε κατά την άποψή σου; Εσύ έχεις καθημερινούς «εθισμούς» που θα μπορούσαν να αντιστοιχηθούν με τα συμπτώματα εθισμού στο αλκοόλ;
Κάθε εθισμός κάτι εξυπηρετεί. Υπάρχουν στιγμές που βλέπουμε τη Σούζαν να πίνει για να «τονωθεί» όπως λέει η ίδια. Πίνει για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα καθήκοντά που της έχουν επιβάλει οι εκκλησιαστικοί και κοινωνικοί κανόνες ως σύζυγος εφημέριου. Πίνει για να καταφέρει να περάσει σχετικά αναίμακτα η ανιαρή καθημερινότητά της, για να αναπληρώσει την έλλειψη στοργής και αγάπης από έναν αδιάφορο σύζυγο, για να μην βιώνει αλλά να παρατηρεί ως θεατής τη ζωή της. Τον τελευταίο καιρό θα έλεγα ότι είμαι «εθισμένη» στο φόβο και τις ενοχές. Νομίζω πως είναι πολύ εύκολο να εθιστείς ψυχικά σε ένα μοτίβο επαναληπτικής συμπεριφοράς. Μπορώ δηλαδή με μεγάλη ευκολία να πανικοβληθώ με τις σκέψεις μου, να νιώσω τύψεις για τα πάντα και να απολογούμαι υπέρμετρα σε όλους. Ίσως υποσυνείδητα αυτού του είδους ο «εθισμός» να είναι ένα αντίβαρο προστασίας, που με κάνει σίγουρα λιγότερο κοινωνική, οπότε δεν μπαίνω στην διαδικασία να ρισκάρω και πολλά. Προσπαθώ να το αναλύω και το παλεύω.
Η παράσταση έχει καθαρά γυναικείο λόγο. Θεωρείς ότι είναι ανάγκη να αρθρώνεται ο γυναικείος λόγος και μέσω της τέχνης, εφόσον είναι καθαρό πια ότι ο λόγος αυτός δεν αρθρώθηκε ποτέ ξανά ουσιαστικά, παρά το ότι οι γυναίκες τυπικά έχουμε ίσα δικαιώματα; Πόση σχέση έχει η παράσταση με το κίνημα του MeToo στην χώρα μας;
Ως ηθοποιός αλλά και ως θεατής θεωρώ απαραίτητο να βρίσκει φωνή ο γυναικείος λόγος μέσα από κάθε μορφή τέχνης και να αναδεικνύονται τα ζητήματα της ανισότητας, της πατριαρχίας και της έμφυλης βίας. Στην παράσταση μας, δυο γυναίκες αφηγούνται την καθημερινότητά τους, μια καθημερινότητα γεμάτη από ανδρικές εξουσιαστικές συμπεριφορές και συνεχή υποτίμηση του φύλου τους. Μια καθημερινότητα που ζουν εκατομμύρια γυναίκες σ’ όλο τον κόσμο κι αν την τραγουδήσουν όλες μαζί στο άπειρο, με τη δύναμη της φωνής τους μπορεί να σπάσουν το φράγμα του ήχου και τα πατριαρχικά στερεότυπα.
Θυμάσαι το πιο συγκινητικό σχόλιο που έχεις ακούσει από θεατή;
Το πιο συγκινητικό δεν ήταν ένα σχόλιο αλλά μια αντίδραση, όπου βγαίνοντας από παράσταση με αγκάλιασε μια κοπέλα δακρυσμένη για να με συγχαρεί.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου και τι εύχεσαι για το μέλλον;
Προσπαθώ να μένω ενεργή καλλιτεχνικά. Ελπίζω σε μια επόμενη παράσταση με τους LOXODOX. Εύχομαι όμορφες ομαδικές συνεργασίες.
