Γιώργος Καραμπελιάς: «Για εμάς, ισχύει πάντα η γενική αρχή “σκέψου συνολικά, δράσε τοπικά”»

Είστε γνωστός για τις απόψεις σας αλλά είναι η πρώτη φορά που κατεβαίνετε σε εκλογές. Δύσκολη απόφαση;

Κατ’ αρχάς, να διευκρινίσω πως είναι η τρίτη φορά που κατεβαίνω σε εκλογές. Τις δύο πρώτες, το 1989 και το 1990, είχα θέσει υποψηφιότητα με τους «Οικολόγους Εναλλακτικούς» για τις εθνικές εκλογές στην Α΄ Αθηνών. Όμως, το σχήμα αυτό δεν επέζησε και διελύθη λόγω των αντιθέσεων στο εσωτερικό του, με αφορμή τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Τότε, η μία πτέρυγα, συνεχιστές της οποίας είναι οι σημερινοί «Οικολόγοι-Πράσινοι», υποστήριζε τους βομβαρδισμούς της Σερβίας, συντασσόμενη με τους Ευρωπαίους Πράσινους – ιδιαίτερα τον Κον Μπεντίτ και τον Φίσερ. Η άλλη πτέρυγα, την οποία αποτελούσε κατ’ εξοχήν η «Ρήξη», στην οποία και συμμετείχα, ήταν ενάντια στους βομβαρδισμούς.

Έκτοτε, σε όλη τη μακρά περίοδο που ακολούθησε, δεν συμμετείχα σε κάποια εκλογική απόπειρα, θεωρώντας πως δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για μια σοβαρή παρουσία. Έτσι, εγώ, και όλοι οι φίλοι και συναγωνιστές μου, επικεντρωθήκαμε σε μια ιδεολογική δραστηριότητα (με την έκδοση του Άρδην, της εφημερίδας Ρήξη, του ν. Λόγιου Ερμή) και στο συγγραφικό μου έργο (με την έκδοση μέχρι σήμερα πάνω από 30 έργων, κυρίως στον τομέα της ιστορίας).

Παράλληλα, συμμετείχα σε όλες τις πατριωτικές και κοινωνικές κινητοποιήσεις της περιόδου, από τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, τον Οτσαλάν, το Σχέδιο Ανάν, το αντιμνημονιακό κίνημα, μέχρι τις κινητοποιήσεις ενάντια στη Συμφωνία των Πρεσπών.

Σήμερα λοιπόν είναι η πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, που επιλέγω να επανέλθω και στον στίβο των εκλογών.

Ανάμεσα σε πολλές επιλογές εμφανίζεται τη δική σας πρόταση. Εκτιμάτε πως υπάρχει χώρος για μια νέα προσπάθεια;­­

Ναι, πιστεύω όντως πως υπάρχει χώρος για μια νέα προσπάθεια. Διότι, σε μια ιστορική στιγμή που η παρακμή και ο οριστικός αλλά αργόσυρτος θάνατος της μεταπολίτευσης προκαλεί, κυριολεκτικώς, αισθήματα πνιγμού στους περισσότερους Έλληνες, συνειδητοποιείται, όλο και περισσότερο, η ανάγκη να εμφανιστεί μία νέα πολιτική πρόταση. Μια πρόταση η οποία θα αντιστρατεύεται τις δυνάμεις που υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή της χώρας: από τον εθνομηδενισμό που κυριαρχεί στον επίσημο δημόσιο λόγο έως τις φασιστικές, φασίζουσες και πατριδοκαπηλικές αντιλήψεις που επιθυμούν να διαστρεβλώσουν τα πατριωτικά αισθήματα του ελληνικού λαού. Είναι καιρός να διατυπωθεί ένα όραμα για τη χώρα που θα υπερβαίνει το ψευδές πλέον δίλημμα Αριστερά και Δεξιά, δεδομένου ότι και οι δύο έχουν αποτύχει παταγωδώς, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα, καλλιεργώντας μάλιστα ένα ισχυρό εμφυλιοπολεμικό πνεύμα. Και αυτό το όραμα πρέπει να αποτελεί μια σύνθεση αιτημάτων πατριωτισμού, κοινωνικής δικαιοσύνης, οικολογίας, άμεσης δημοκρατίας, παραγωγικής ανασυγκρότησης, πολιτιστικής αναγέννησης.

Μιλήστε μας για τον τίτλο του ψηφοδελτίου. Είναι ο μοναδικός που βάζει και το ζήτημα της Ελλάδας.

Στα πλαίσια αυτής της λογικής, ένα ψηφοδέλτιο για τις δημοτικές εκλογές στον Δήμο των Αθηναίων, που αποτελεί την πρωτεύουσα της Ελλάδας και συμπυκνώνει όλα τα προβλήματα της χώρας, θα πρέπει αναπόφευκτα να απαντά στα μεγάλα προβλήματα της χώρας: Η κατάρρευση των υποδομών και η εγκατάλειψη των δημοσίων χώρων –από την καταστροφή στο Μάτι μέχρι το πρόβλημα των σκουπιδιών και τα κατεστραμμένα πεζοδρόμια της Αθήνας· το πρόβλημα της μετανάστευσης, που εμφανίζεται διογκωμένο στο κέντρο της πόλης· τα ζητήματα του περιβάλλοντος και της ασφάλειας· τέλος η μεταβολή του Airnbnb σε μια μεγάλη επιχείρηση εκδίωξης των κατοίκων της πόλης από οργανωμένα συμφέροντα παράτυπων ξενοδοχείων και όχι απλώς κάποιοι ιδιοκτήτες που συμπληρώνουν το εισόδημά τους. Επί πλέον η Αθήνα είναι υπεύθυνη τόσο για την κακοδαιμονία της Ελλάδας, με τον υδροκεφαλισμό της, όσο και για την υποβάθμιση της ζωής των κατοίκων της πόλης εξαιτίας ακριβώς αυτού του υδροκεφαλισμού.

Γι’ αυτό και η σύνδεση Αθήνας και Ελλάδας είναι όχι απλώς εύλογη αλλά μάλλον απαραίτητη.

«Είναι ένα πολιτικό ψηφοδέλτιο που λίγη σχέση έχει με τα της Αθήνας και της πόλης». Πώς απαντάτε σε αυτή την κριτική;

Τον υποκριτικό χαρακτήρα μιας τέτοιας επίκρισης, σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα τους ανθυποψηφίους μου, καταδεικνύει το γεγονός ότι οι κυριότεροι από αυτούς, από τον κ. Μπακογιάννη μέχρι τον κ. Κασιδιάρη, είναι ανοικτά κομματικοί υποψήφιοι πέντε κομμάτων – ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΝΔ, ΚΚΕ, Χρυσή Αυγή, που συχνά δεν έχουν καμία σχέση με την Αθήνα και τα προβλήματά της. Να θυμίσω ότι ο κ. Μπακογιάννης ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία από το… Καρπενήσι, μεταπήδησε στην περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδας και το επόμενο σκαλοπάτι του είναι ο Δήμος της Αθήνας. Αντίθετα, ο Γιώργος Καραμπελιάς έχει πάνω από πενήντα χρόνια που ασχολείται με τα προβλήματα της Αθήνας –να θυμίσω ότι υπήρξα οργανωτής της «πρώτης οικολογικής διαδήλωσης» στην Αθήνα, το 1979, ενάντια στο νέφος–, έχει περπατήσει κάθε γωνιά της πόλης και έχει ασχοληθεί με όλα της τα προβλήματα. Κατά συνέπεια, η αναφορά μας στο γενικό πολιτικό πρόβλημα της χώρας δεν ενέχει κάποια υποτίμηση των συγκεκριμένων προβλημάτων, αλλά αντίθετα θέλει να υπογραμμίσει πως, στις μέρες μας, ιδιαίτερα σε σχέση με την πρωτεύουσα, το τοπικό είναι γενικό και το γενικό είναι τοπικό. Για εμάς, εξακολουθεί πάντα να ισχύει η γενική αρχή σκέψου συνολικά δράσε τοπικά. Εξάλλου, αρκεί να δει κανείς την εξειδίκευση των θέσεών μας για να διαπιστώσει πως και σε ό,τι αφορά στην Αθήνα είναι πολύ πιο συγκεκριμένες από εκείνες πολλών επικριτών μας.

Η Αθήνα είναι κατά τόπους και στιγμές μια άγρια πόλη. Γιατί συμβαίνει αυτό κατά τη γνώμη σας; Πώς νομίζετε πως μπορεί να αρχίζει να αλλάζει αυτή η κατάσταση;

Εδώ ακριβώς το ειδικό και τοπικό έρχεται να συναντήσει το γενικό, θα έλεγα ακόμα και το παγκόσμιο. Η διάλυση των συλλογικών ταυτοτήτων, της γειτονιάς, της αλληλεγγύης, της συνοχής, η παροξυσμική εξατομίκευση, η απομόνωση των ανθρώπων, η κυριαρχία της λογικής του κέρδους σε όλα τα επίπεδα, οδηγούν στην αδιαφορία για το δημόσιο συμφέρον και τον διπλανό μας, και στην αυξανόμενη εγκληματικότητα. Αυτά τα φαινόμενα έχουν εισβάλει με βίαιο τρόπο στην Αθήνα της κρίσης, της ανάμειξης των ανθρώπων, της φτωχοποίησης, ανατρέποντας τις παλιές ταυτότητες και την αίσθηση της συνοχής. Μόνο η γενικότερη οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική, πολιτιστική και παιδευτική ανασυγκρότηση της χώρας, η ανασύσταση της γειτονιάς και της ενορίας, η δημιουργία υποδομών συνάντησης των ανθρώπων, πολιτιστικών, παιδευτικών, διασκέδασης, κ.λπ. μπορεί να αρχίσει να αναστρέφει αυτή την καλπάζουσα επιδείνωση της ποιότητας της ζωής μας.

Μιλήστε μας για τους κεντρικούς άξονες του προγράμματός σας, που αφορούν την καθημερινότητα της πόλης και του δημότη

Έχουμε διατυπώσει ένα πρόγραμμα που μπορεί να συνοψιστεί στα ακόλουθα σημεία:

1. Όχι στον υδροκεφαλισμό και τη γραφειοκρατία που κάνει την Αθήνα πόλη «γενίτσαρο», χωματερή της παγκοσμιοποίησης και των μαφιόζων. Μέτρα αποκέντρωσης με ενίσχυση της ενορίας και της γειτονιάς. Απόρριψη της οικογενειοκρατίας και τσάκισμα της διαφθοράς, από τις πολεοδομίες έως τις λαϊκές.
2. Η ανεργία και η φτώχεια να αντιμετωπιστούν με την κοινοτική παράδοση και τις παραγωγικές δραστηριότητες.
3. Οι κοινωνικές υπηρεσίες δεν ανήκουν στις ΜΚΟ του Σόρος. Να συνδεθούν με τους πολίτες και τις ενορίες.
4. Μέτρα για το δημογραφικό και τη φυγή των νέων. Ενίσχυση των νέων ζευγαριών και επιστροφή στις γειτονιές. Οικονομική ενίσχυση για τις μητέρες – ολοήμερα νηπιαγωγεία και σχολεία για τις εργαζόμενες γυναίκες.
5. Όχι στη γκετοποίηση του κέντρου. Αποτροπή παράνομης μετανάστευσης, αποκέντρωση διαμονής προσφύγων.
6. Μέτρα ενάντια στην ανομία, από τα τραπεζοκαθίσματα και το παρεμπόριο μέχρι την καλπάζουσα εγκληματικότητα.
7. Αντιμετώπιση ρύπανσης και καταστροφών (που προκαλεί η διάλυση των υποδομών)
8. «Πράσινες γειτονιές», καθαρή πόλη, πραγματική ανακύκλωση.
9. Κυκλοφοριακό: έμφαση στα μαζικά μέσα μεταφοράς, στα ΑΜΕΑ, την εγγύτητα κατοικίας και εργασίας, με επιδότηση ενοικίου – πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι.
10. Απέναντι στην ψευδοκουλτούρα και τα τουρκικά ριάλιτι, ένας σύγχρονος πολιτισμός μιας ελληνικής διαχρονίας, ανοικτής στην οικουμενικότητα: Σωκράτης, Αγία Φιλοθέη, Μακρυγιάννης, Σεφέρης. Στον Ελαιώνα, κέντρο για αρχαιότητα, Βυζάντιο, νέα Ελλάδα. Χρήση εγκαταλελειμμένων κτηρίων.
11. Χώροι αθλητισμού και πολιτισμού για τους νέους, μαθήματα ιστορίας, ελληνικής γλώσσας, μουσικής και χορού.
12. Εφαρμογή τοπικών δημοψηφισμάτων στην πόλη που γέννησε τη Δημοκρατία· συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις που αφορούν στη ζωή τους.

Συνήθως για όλα φταίνε οι από πάνω. Κράτος, κόμματα κλπ. Υπάρχουν ευθύνες στον «άγνωστο πολίτη»;

Προφανώς «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι», δηλαδή από τις ελίτ, ωστόσο, η βαθύτατη παρακμή έχει επηρεάσει και τους ίδιους τους πολίτες σε μεγάλο βαθμό, αυξάνοντας την αδιαφορία, τον ωχαδερφισμό, την απομάκρυνση από τα κοινά. Η ανασυγκρότηση της χώρας, της κοινωνίας, της πόλης προϋποθέτει την εκ νέου ενεργοποίηση και υπευθυνοποίηση των πολιτών.

Τι κόσμος σας έχει στηρίξει μέχρι τώρα με τη συμμετοχή του στο ψηφοδέλτιο; Ηλικιακά, κοινωνικά, πολιτικά;

Το ψηφοδέλτιό μας περιλαμβάνει γυναίκες και άνδρες όλων των ηλικιών, από τα 18 έως τα 80 με σημαντική συμμετοχή νέων και γυναικών. Κοινωνικά συμμετέχουν άνθρωποι από όλες τις κατηγορίες, κατ’ εξοχήν εργαζόμενες και εργαζόμενοι, πολλοί εκπαιδευτικοί και αρκετοί φοιτητές. Πολιτικά, υπάρχει στήριξη και συμμετοχή από πολλές πολιτικές κινήσεις και προσωπικότητες. Έτσι, έχουν δηλώσει ότι στηρίζουν τον δημοτικό συνδυασμό και πολλοί συμμετέχουν στο ψηφοδέλτιο, η Ένωση Κεντρώων, η Χριστιανική Δημοκρατία, το Άρμα Πολιτών του Γιάννη Δημαρά, η Δημοκρατική Αναγέννηση του Στέλιου Παπαθεμελή, η Ελληνική Πολιτική Συνείδηση (Ε.ΠΟ.Σ) του Μιχάλη Πατσίκα, το Κίνημα Δέλτα του Σταύρου Καλεντερίδη, το Αγροτικό και Κτηνοτροφικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΚΕΛ) η Νέα Πολιτική, η Πατριωτική Συσπείρωση, η Πρωτοβουλία 14η Μαΐου, το Πατριωτικό Κοινωνικό Κίνημα, η Δημοκρατική Ευθύνη του Αλέκου Παπαδόπουλου και φυσικά το κίνημα Άρδην. Παράλληλα, στο ψηφοδέλτιο συμμετέχουν και ανεξάρτητες προσωπικότητες. Πρόκειται δηλαδή για πολιτικές δυνάμεις που ανήκουν στον πατριωτικό δημοκρατικό χώρο.

Προέρχεστε από τον χώρο της κινηματικής Αριστεράς. Πολλές απόψεις σας όμως γίνονται αντικείμενο κριτικής από αυτόν τον χώρο σαν εθνικιστικές. Σας στενοχωρεί; Το Αθήνα για την Ελλάδα, σε έναν υποτιθέμενο χάρτη αριστεράς-δεξιάς, πού θα κατατασσόταν; Και, τελικά, το πατριώτης με το αριστερός πάνε μαζί σήμερα;

Η Αριστερά στην Ελλάδα μεταβλήθηκε σε σημαντική πολιτική δύναμη μόνο όταν ηγήθηκε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων, στη διάρκεια της Κατοχής. Και αυτό διότι η Ελλάδα δεν ολοκλήρωσε ποτέ την εθνική της ανεξαρτησία, μετά την Επανάσταση του 1821, και κατά συνέπεια ολόκληρη η κοινωνική και πολιτική της ζωή παραμένει διαχρονικά συνδεδεμένη με το αίτημα της ανεξαρτησίας. Δεν θα ήταν δυνατό επομένως να νοηθεί Αριστερά –αλλά και πατριωτική Δεξιά–, στην Ελλάδα, χωρίς σύνδεση με το εθνικοαπελευθερωτικό αίτημα. Το γεγονός ότι, στη μεταπολίτευση και κατ’ εξοχήν μετά το 1990, η Αριστερά, αλλά και η Δεξιά σε μεγάλο βαθμό, ταυτίστηκε με τις εθνομηδενιστικές αντιλήψεις της παγκοσμιοποίησης αποτελεί απλώς την επιβεβαίωση του γεγονότος ότι, κατά την ύστερη μεταπολίτευση, το πολιτικό σύστημα έπαψε να έχει οποιαδήποτε επαφή με την πραγματικότητα της χώρας και μεταβλήθηκε σε ιμάντα μεταβίβασης της παγκοσμιοποίησης και των συμφερόντων των ξένων μεγάλων δυνάμεων. Εξ ου και ο παρασιτικός εκσυγχρονισμός των τελευταίων δεκαετιών, η αποδοχή της καταστροφής των μνημονίων, η εκχώρηση της εθνικής περιουσίας, η συμφωνία των Πρεσπών.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, σε μια ιστορική στιγμή που το ελληνικό έθνος απειλείται με ιστορική συρρίκνωση –δημογραφική κατάρρευση, μετανάστευση, φυγή των νέων, παραγωγική αποσάθρωση, απειλές γεωγραφικής συρρίκνωσης–, ο ελληνισμός είναι υποχρεωμένος να πραγματοποιήσει μια μεγάλη υπέρβαση. Να αφήσει πίσω του τις ξεθωριασμένες εμφυλιοπολεμικές ταμπέλες και να επικεντρωθεί σε ένα όραμα επιβίωσης και ταυτόχρονα ανάκτησης της ανεξαρτησίας του. Σε αυτό το πλαίσιο, οι κατευθύνσεις του μπορούν να συμπυκνωθούν στα έξι σημεία που προαναφέραμε: πατριωτισμός, κοινωνική δικαιοσύνη, περιβαλλοντική προστασία, παραγωγική ανασυγκρότηση, πολιτιστική αναγέννηση, άμεση δημοκρατία. Αυτές οι αρχές ορίζουν και τη δική μου ιδεολογική τοποθέτηση.

Πείτε μας με ποιες δυνάμεις δεν θα μπορούσατε καν να συζητήσετε. Υπάρχουν τέτοιες; Και πόσο ανοιχτή είναι η παράταξη απέναντι σε άλλες δυνάμεις όταν υπάρχει μία συμφωνία για ένα οποιοδήποτε θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο;

Κατ’ αρχάς, σε όποια ζητήματα υπάρχει όντως συμφωνία, θα υπερψηφίσουμε την οποιαδήποτε σχετική πρόταση από όπου και αν προέρχεται. Σε ό,τι αφορά όμως αυτό που αποκαλείτε «συζήτηση», δηλαδή επικοινωνία για διαμόρφωση κοινών προτάσεων, εμείς αποκλείουμε μια τέτοια συζήτηση μόνο με τις ακραίες εθνομηδενιστικές και τις φασιστικές αντιλήψεις.

Κριτικάρετε τον εθνομηδενισμό σε πολλά σας κείμενα και συνεντεύξεις. Κίνδυνο ξενοφοβίας και ρατσισμού-φασισμού διακρίνετε όμως;

Όπως έχουμε τονίσει αναρίθμητες φορές, το κύριο πρόβλημα μιας χώρας που βρίσκεται εν πολλοίς υπό κατοχήν είναι ο εθνομηδενισμός. Εξ ου και η επικέντρωσή μας σε αυτό. Η κυριαρχία του ακριβώς είναι εκείνη που εκτρέφει και συντηρεί φασιστικές και ρατσιστικές αντιλήψεις που εμφανίζονται ως δήθεν πατριωτικές. Γι’ αυτό οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις συντηρούν το δίπολο εθνομηδενισμός-φασισμός, για να μπορούν να ηγεμονεύουν και να συκοφαντούν τον πατριωτισμό – και η συντήρηση αυτή γίνεται κυριολεκτική, όπως καταδεικνύεται από την πενταετή διάρκεια της δίκης της Χρυσής Αυγή.

Όσο κωδικοποιημένα μπορείτε –γιατί είναι τεράστιο το θέμα– ποια είναι η γνώμη σας για το ζήτημα των μεταναστών;

Το μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα, μια χώρα που βρίσκεται στα σύνορα Ανατολής και Δύσης και απειλείται από μία ανοιχτά ισλαμική χώρα, όπως η Τουρκία, δεν αποτελεί, δυστυχώς, απλά ανθρωπιστικό ζήτημα, σα να επρόκειτο για τη Γαλλία ή την… Ουγγαρία. Αποτελεί και πρόβλημα εθνικής συνοχής ενώ έχει και γεωπολιτικές διαστάσεις. Αυτό το καταλαβαίνουν και τα μικρά παιδιά όταν γνωρίζουμε ότι η Τουρκία, εδώ και δεκαετίες, πολύ πριν την προσφυγική κρίση, προωθεί την παράνομη μετανάστευση προς την Ελλάδα.

Οι εθνομηδενιστές χρησιμοποιούν τα αισθήματα αλληλεγγύης του ελληνικού λαού για τους ταλαιπωρούμενους πρόσφυγες και μετανάστες προκειμένου να συγκαλύψουν το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει μεταβληθεί στο hot–spot της Ευρώπης, η οποία πλέον έχει κλείσει τα σύνορά της και αφήνει τη χώρα μας, μαζί με τις ΜΚΟ του κυρίου Σόρος, να αντιμετωπίζει μόνη της το ζήτημα.

Το πρόβλημα έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις σε όλη τη χώρα, αλλά και ιδιαίτερα στην Αθήνα, και οδηγεί σταδιακά στην εκδίωξη των Ελλήνων πολιτών από ένα μεγάλο μέρος του κέντρου της πόλης, το οποίο μεταβάλλεται σε γκέτο. Η Ελλάδα, επομένως, για να μπορεί να διαχειριστεί και ανθρωπιστικά το ζήτημα των προσφύγων, που ζουν σε άθλιες συνθήκες, είναι υποχρεωμένη να πάρει μια σειρά από μέτρα. Πρώτον, να προστατεύσει πολύ πιο αποτελεσματικά τα σύνορά της από την παράνομη μετανάστευση· δεύτερον, να επιδιώξει την επιστροφή των παράνομων μεταναστών στις χώρες τους, τρίτον, να οργανώσει την προσωρινή εγκατάσταση των αληθινών προσφύγων στη χώρα μας με όρους που θα αποφεύγουν την γκετοποίηση. Δηλαδή, δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώνονται μόνο σε ορισμένες λαϊκές περιοχές ενώ εκείνοι που είναι υπεύθυνοι και αδιαφορούν για το ζήτημα να τους χρησιμοποιούν μόνο σαν υπηρετικό προσωπικό. Τέταρτον, να διεκδικήσει με τα πιο συντονισμένα μέτρα τη μεταφορά ενός μεγάλου μέρους τους στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που, θεωρητικώς, έχουν δεσμευτεί για κάτι τέτοιο.

Ταυτόχρονα, για όλους εκείνους τους μετανάστες που αποδέχονται την ένταξή τους στον ελληνικό πολιτισμό και βρίσκονται πολιτιστικά πλησιέστερα σε αυτόν, να οργανωθεί η μονιμότερη εγκατάστασή τους. Και πάντως, για την αποφυγή συνθηκών γκετοποίησης, θα πρέπει οπωσδήποτε να οριστεί ποσόστωση παρουσίας μεταναστευτικών πληθυσμών σε πόλεις και γειτονιές.

Έχετε κάποιες προτάσεις για τον τρόπο διακυβέρνησης του Δήμου; Υπάρχει ζήτημα δημοκρατίας; Μπορεί να αλλάξει ο τρόπος που παίρνονται οι αποφάσεις;

Είναι προφανές ότι, τόσο στους πολιτειακούς θεσμούς γενικότερα όσο και στον Δήμο κατ’ εξοχήν, πρέπει να ενισχυθούν οι μηχανισμοί της άμεσης δημοκρατίας και της συμμετοχής των πολιτών και να απομακρυνθούμε από το κομματοκρατικό σύστημα. Έτσι, θα πρέπει να είναι δυνατή 1) η ευκολότερη συμμετοχή των πολιτών στις δημοτικές εκλογές που, στην πράξη, με τις απαιτήσεις που έχουν (μίνιμουμ αριθμός δημοτικών συμβούλων, αδυναμία, ουσιαστικά, ανεξάρτητων υποψηφίων), αποκλείουν μεγάλο αριθμό πολιτών από τη συμμετοχή τους. 2) Εκτός από τη δυνατότητα παρέμβασης των πολιτών στα δημοτικά συμβούλια, θα πρέπει να μπορούν να οργανώνονται, αφού εξασφαλιστεί ένας ορισμένος αριθμός υπογραφών, λαϊκές συνελεύσεις και τοπικά δημοψηφίσματα, σε διαμερίσματα ή και σε ολόκληρη την πόλη. Και το διαδίκτυο μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά σε κάτι τέτοιο. 3) Θα πρέπει να υπάρχει δημόσιος έλεγχος των υπηρεσιών του Δήμου από τους πολίτες, που μπορεί να διασφαλιστεί με μια σειρά μέτρων. Οι δημοτικοί υπάλληλοι δεν μπορούν να είναι ανεξέλεγκτοι από τους πολίτες και θα πρέπει ταυτόχρονα το παλιό μέτρο της συμμετοχής των πολιτών στη διατήρηση της καθαριότητας, των υποδομών και της ευταξίας της πόλης να επανέλθει με σύγχρονους τρόπους, πράγμα που θα κάνει τους πολίτες πολύ πιο υπεύθυνους για την ίδια τους την πόλη.

Αρκετή συζήτηση γίνεται για τις ιδιωτικοποιήσεις στα πλαίσια των καθηκόντων του Δήμου. Ποια είναι η γνώμη σας;

Η γενική μας αρχή είναι πως οι υπηρεσίες του Δήμου πρέπει να διατηρούν έναν μη κερδοσκοπικό, συλλογικό χαρακτήρα. Γνωρίζουμε όμως πως η υπέρμετρη γραφειοκρατία και η αδιαφορία, συχνά, των δημοτικών υπηρεσιών, ή η είσοδος νέων τεχνολογιών, ή ακόμα και η διαφθορά, σπρώχνουν έναν μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας να προκρίνουν την είσοδο ιδιωτικών επιχειρήσεων στις υπηρεσίες του Δήμου. Πιστεύουμε ότι προτεραιότητα θα έπρεπε να δίνεται στον λεγόμενο «τρίτο» ή κοινωνικό τομέα, δηλαδή συνεργατικές και συνεταιριστικές επιχειρήσεις, κατά προτίμηση των ίδιων των δημοτών, εξασφαλίζοντας έτσι και τη μεγαλύτερη εμπλοκή τους στα δημοτικά πράγματα.

Ποια είναι η γνώμη σας για το airbnb; Πολλοί έχουν ένα εξτρά εισόδημα από αυτό.

Δυστυχώς, το airnbnb δεν αποτελεί πλέον μόνο μία πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος για έναν αριθμό συμπολιτών μας αλλά μία παράτυπη και παράνομη δραστηριότητα, που οδηγεί με τη σειρά της στην έξωση των Αθηναίων από την πόλη τους. Επειδή δεν έχουν μπει ούτε εφαρμόζονται κανόνες για τον αριθμό των ημερών ανά έτος, που θα μπορεί κάποιος να ενοικιάζει το διαμέρισμά του, ούτε για τον αριθμό των διαμερισμάτων ανά ιδιοκτήτη, μεγάλα και αρπακτικά επιχειρηματικά συμφέροντα, ιδιαίτερα από ξένους, έχουν αγοράσει χιλιάδες διαμερίσματα και τα έχουν μεταβάλει σε παράνομα ξενοδοχεία, εκδιώκοντας του Έλληνες κατοίκους-ενοικιαστές και καθιστώντας απροσπέλαστα τα ενοίκια σε πολλές περιοχές. Εξάλλου, έχουμε άμεση εμπειρία για το θέμα, μια και, στον χώρο όπου στεγάζονται τα γραφεία του δημοτικού μας συνδυασμού, έχει εγκατασταθεί παράνομο ξενοδοχείο υπό μορφή airnbnb, με 25 κρεβάτια, ενώ ο ιδιοκτήτης του κτιρίου δοκίμασε να εκδιώξει και εμάς από τον όροφό μας προκειμένου να τον παραχωρήσει στο εν λόγω «ξενοδοχείο». Κατά συνέπεια, όπως έχει συμβεί και σε πολλές άλλες πόλεις της Ευρώπης, και ακόμα χειρότερα στην περίπτωσή μας, το airnbnb τείνει να μεταβληθεί σε μάστιγα για τους κατοίκους και θα πρέπει να εφαρμοστούν αυστηροί κανόνες.

Πότε ήρθατε για πρώτη φορά στην Αθήνα σαν νέος και τι θυμάστε;

Στην Αθήνα πρωτοήρθα και εγκαταστάθηκα σαν μαθητής, κατά τη δεκαετία του 1960, και έκτοτε, εκτός από τις περιόδους που έζησα στο εξωτερικό, διαμένω μόνιμα σε αυτή. Η Αθήνα που γνώρισα ήταν μια πόλη πιο κοντά στα ανθρώπινα μέτρα, που ήταν δυνατόν να την περπατήσεις από το ένα άκρο στο άλλο, με ελάχιστη εγκληματικότητα και προβλήματα ασφάλειας, με γειτονιές που διατηρούσαν τη συνοχή τους, όπου οι άνθρωποι κατοικούσαν συνήθως κοντά στην εργασία τους ενώ στον ιστό της πόλης υπήρχαν πολλές βιοτεχνίες και επιχειρήσεις. Βεβαίως, είχε ήδη επεκταθεί το φαινόμενο της αντιπαροχής με τα στενά πεζοδρόμια και την άναρχη δόμηση, η οποία γενικεύτηκε στην περίοδο της δικτατορίας. Ωστόσο, σε σχέση με το σήμερα, διατηρώ την εικόνα μιας Αθήνας μάλλον ειδυλλιακής, όπου ακόμα ξεχώριζες τις εποχές του χρόνου από τις μυρωδιές και τα αρώματα των δέντρων και των λουλουδιών, ενώ σήμερα κυριαρχεί παντού μια πανομοιότυπη αποφορά μόλυνσης και ακαθαρσίας.

Το αγαπημένο σας μέρος στην Αθήνα για περίπατο;

Κάποτε διέσχιζα σχεδόν όλη την Αθήνα με τα πόδια και σε κάθε σημείο της εύρισκα κάτι να μου αρέσει. Κατ’ εξοχήν περπατούσα ευχάριστα στην Πλάκα, στου Φιλοπάππου, στον Εθνικό Κήπο, στο Πεδίο του Άρεως και αγαπούσα πολύ τη γειτονιά μου, τα Εξάρχεια. Σήμερα, μου αρέσει η Πλάκα και όλη η περιοχή γύρω από την Ακρόπολη, αλλά μόνο τον χειμώνα.

Πώς βλέπετε την πολιτιστική πραγματικότητα της πόλης;

Αρχικώς, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η πολιτιστική πραγματικότητα της Αθήνας αφορά σε ολόκληρη την Ελλάδα, της οποίας καθορίζει και κατευθύνει την πολιτιστική ζωή.

Εδώ, λοιπόν, εκδηλώνονται, με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, οι αρνητικές αλλά και ορισμένες θετικές εξελίξεις στις οποίες θα μπορούσαμε να στηριχτούμε και να τις μεταβάλουμε σε ένα θετικό υπόδειγμα. Τα τελευταία χρόνια, η Αθήνα, σε ό,τι αφορά τις πολιτιστικές δραστηριότητες του κράτους και του Δήμου, έχει πάρει ένα δρόμο αυξανόμενης αποξένωσης από την ελληνική πραγματικότητα, με έναν φρενήρη και αστείο μιμητισμό ξένων ρευμάτων, χωρίς να γίνεται μια προσπάθεια δημιουργικής σύζευξης του εγχώριου με το παγκόσμιο, με κυρίαρχο μάλλον τον μηδενισμό. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι εκείνες του Φεστιβάλ Αθηνών και των εκδηλώσεων που φιλοξενεί. Ένα Φεστιβάλ Αθηνών που έγινε προσπάθεια να υποταχθεί στις ιδεοληψίες ενός Γιαν Φαμπρ, πριν μερικά χρόνια, και το οποίο δεν έχει καμία κεντρική πολιτιστική κατεύθυνση, πέρα από έναν επιδερμικό μιμητισμό. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν σημαντικές δημιουργικές απόπειρες, και στο Θέατρο και σε εκθέσεις κάθε είδους που επιχειρούν να συνδυάσουν το σύγχρονο με την παράδοσή μας (από τον Παπαδιαμάντη μέχρι το αρχαίο θέατρο και τον Θουκυδίδη) ή να παρουσιάσουν με ικανοποιητικό τρόπο τον παγκόσμιο πολιτισμό. Χιλιάδες δημιουργοί και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες (π.χ., εκθέσεις στα μουσεία, έκθεση του Χατζηκυριάκου-Γκίκα) μένουν στο περιθώριο και οικονομικά αβοήθητοι από την κεντρική πολιτεία και τον Δήμο.

Μια πολιτιστική πολιτική με όραμα από την πλευρά του Δήμου θα αρκούσε για να αλλάξει πολλά πράγματα προς το καλύτερο.