Γεράσιμος Γεννατάς: "Υπάρχει μια τέχνη που τεχνηέντως παρακάμπτει όλα όσα ζούμε σήμερα"

Συναντηθήκαμε στην Πατησίων σ’ ένα καφέ. Του το πρότεινα επειδή συνήθως έχει ησυχία, οπότε ήταν μια καλή επιλογή. Μπαίνουμε μέσα και οι πρώτες φωνές από τους φοιτητές που κάθονταν, ήδη μας προειδοποιούν ότι δεν θα είναι και τόσο ήσυχα. Τον ρωτάω αν θέλει να πάμε κάπου αλλού, γιατί έπρεπε να δώσει και μια συνέντευξη στο ραδιόφωνο για πέντε λεπτά μέσω τηλεφώνου. Μου απαντάει “όχι δεν έχω πρόβλημα είναι ωραίο να δίνω συνέντευξη και από μέσα να ακούγονται νεανικές φωνές”. Θα τον απολαύσετε στην παράσταση ” Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί” στο θέατρο Επί Κολωνώ.

Πιστεύεις ότι ο λαός προσπαθεί να χειραφετηθεί;

Δεν το πιστεύω όχι, δυστυχώς εγώ είμαι από τους απαισιόδοξους. Είμαστε μια διαβρωμένη ηθικά κοινωνία, που μπορεί να αλλάξει, αλλά θέλει πολύ καιρό και μεγάλη συνειδητοποίηση. Θέλει μεγάλο αγώνα από εμάς τους ίδιους και γι αυτό νομίζω ότι θέλω να συνεχίσω την “πατριδογνωσία”, γιατί όσο υπάρχει αυτό το 29% που ψηφίζει ΝΔ και Χ.Α, δείχνει ότι έχουμε δρόμο ακόμα μπροστά μας.

Τον όρο πατρίδα είχαμε μάθει να τον ακούμε κυρίως από συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις…

Τεχνηέντως γινόταν αυτό. Υπήρξε μια πατριδοκαπηλεία από αυτούς τους προδότες. Επί σειρά ετών ξεκίνησε μια καπηλεία κυρίως από τη δεξιά. Αν και οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν πατρίδα. Πατρίδα τους είναι το χρήμα και το προσωπικό τους όφελος. Και ένα κομμάτι του εκλογικού σώματος είναι έτσι εκπαιδευμένο. Με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον. Η πατρίδα τους είναι η αυλή τους. Για την πατρίδα τους πεθάναν οι αριστεροί. Οι πατρίδες δεν είναι για να χωρίζουν τους ανθρώπους, αλλά για να τους ενώνουν.

Το χρήμα χωρίζει τους ανθρώπους. Γι αυτό και ενδύονται τους μανδύες της πατρίδας όλοι αυτοί.Νιώθω ότι ο κόσμος γίνεται πιο ανεκτικός στο πολιτικό σύστημα και αυτό με στενοχωρεί. Το συνηθίζει όλο αυτό που περνάει. Είναι θλιβερό. Αν δεν το αλλάξει αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ θα του το χρεώνουν πάντα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να κάνει μόνος του τίποτα, πρέπει να υπάρχει μια κοινωνία από κάτω που να θέλει κάτι. Εγώ νομίζω ότι στην κοινωνία υπάρχει μια αίσθηση ηθικής δικαίωσης, ανάγκη για δικαιοσύνη.

Τι σε δυσκολεύει περισσότερο στην εποχή που ζούμε;

Ζω σε ένα εχθρικό περιβάλλον, η ζωή μου ολόκληρη είναι ένας αγώνας για να επιβιώσω. Σε ένα κράτος που δεν μου προσφέρει τίποτα. Με εχθρεύεται η πόλη που ζω. Είναι απάνθρωπες οι συνθήκες στις οποίες ζούμε, δεν είναι πόλεις για να ζούνε άνθρωποι αυτές.

Υπάρχει χώρος για νέα πράγματα στην τέχνη;

Υπάρχει γιατί υπάρχουν νέοι άνθρωποι που προβληματίζονται, θέλουν να συνομιλήσουν και να μοιραστούν όσα σκέφτονται. Δυστυχώς από την άλλη υπάρχει ένα καθεστώς απίστευτης χειραγώγησης και κατεύθυνσης στην τέχνη από τα ΜΜΕ, που κατευθύνουν τον κόσμο σε ένα συγκεκριμένο είδος, σε δέκα συγκεκριμένες παραστάσεις. Οι οποίες είναι διασκεδαστικές με ευτελή τρόπο, είτε είναι δήθεν καλλιτεχνικές που όμως δεν αναφέρονται καθόλου σε αυτό που συμβαίνει σήμερα. Δεν αμφιβάλλουν, δεν στέκονται απέναντι, δεν διεκδικούν, μονάχα καλλιτεχνίζουν. Υπάρχει μια τέχνη που τεχνηέντως παρακάμπτει όλα όσα ζούμε σήμερα.

Η θέση των καλλιτεχνών;

Ανεβαίνουν παραστάσεις και καλά πολιτικές π.χ. Μπρεχτ. Ας αναρωτηθούμε όμως ποιοί είναι οι συντελεστές της παράστασης κάθε φορά για να δούμε τελικά αν είναι πολιτική ή όχι.

Τι απεχθάνεσαι στον χώρο του θεάτρου πια;

Την συνθηκολόγηση. Συνθηκολογώ και πουλάω ένα κομμάτι της ψυχής μου, για να ζήσω καλύτερα. θα μου πεις δεν είναι ανθρώπινο; Ναι είναι, αλλά μπορώ κι εγώ από την πλευρά μου να το λέω. Η συνθηκολόγηση έχει και ένα πιο λαϊκό συνώνυμο, το οποίο αποτυπώνει με μεγαλύτερη σαφήνεια αυτό που λέω και είναι η λέξη γλύψιμο.

‘Εχουμε παιδεία σαν Έλληνες;

Δυστυχώς τα 40 χρόνια της καταστροφής εκπαιδευόμασταν από σκουπίδια. Έγινε μια χώρα ένα απέραντο σκυλάδικο. Είναι ο θρίαμβος του φαίνεσθαι. Οι νέοι άνθρωποι δεν μασάνε τόσο πολύ, δεν είναι αφελείς για να πιστεύουν ότι τους λένε. Πάντως ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μεγάλωσε με λάθος πρότυπα, δεν υπήρχε ουσία.

Νομίζω καλός είναι αυτός που μονίμως αναρωτιέται, αμφιβάλλει και προσπαθεί να είναι καλός, εκείνος που εξαντλεί τα όρια του. Και κακός είναι αυτός που είναι σίγουρος ότι είναι καλός.

Ποιες είναι οι αξίες που πρέπει να διαφυλαχτούν;

Είναι πανανθρώπινες αξίες. Είναι η ηθική, η ευγένεια, η αξιοπρέπεια, η εντιμότητα, η αλληλεγγύη, η κοινωνική συνείδηση. Ζούμε σε μια υποκριτική κοινωνία.

Υπάρχουν στερεότυπα στο θέατρο σήμερα;

Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν. Το θέμα είναι πού τοποθετείς εσύ τον εαυτό σου και πώς προσπαθείς σε ένα πλαίσιο να παρέμβεις.

Τι έχει ανάγκη σήμερα ο κόσμος από το θέατρο;

Οι παραστάσεις που έχουν κόσμο είναι κάτι χαζοκωμωδίες με σεξουαλικά υπονοούμενα. Είναι χαμηλό το επίπεδο και ταυτίζεται με μια ευτελή διασκέδαση. Ο κόσμος λέει “Έχουμε ανάγκη να διασκεδάσουμε αυτή την περίοδο.” Γιατί πριν τί είχε ανάγκη; Πήγαινε στο μουσείο Μπενάκη;

Τι είναι αυτό που κάνει έναν ηθοποιό καλό;

Δεν ξέρω… Νομίζω καλός είναι αυτός που μονίμως αναρωτιέται, αμφιβάλλει και προσπαθεί να είναι καλός, εκείνος που εξαντλεί τα όρια του. Και κακός είναι αυτός που είναι σίγουρος ότι είναι καλός.

‘Εγινε μόδα το επάγγελμα ηθοποιός;

Ήταν μόδα από το ’90 και μετά σίγουρα. Γιατί έβλεπαν έναν λαμπερό κόσμο που ήθελαν να μπουν. Από την άλλη δεν είμαι καθόλου εναντίον σε αυτό. Αρκεί να συνδυάζεται με μία ουσία, με τη συνθήκη ότι αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να διαβάσουν, να καλλιεργήσουν την ψυχή τους, να επικοινωνήσουν με τους συμπολίτες τους και όχι να πιστέψουν στα φώτα των προβολέων. Έχει να κάνει όμως και με τη θεατρική εκπαίδευση στην Ελλάδα, η οποία είναι ελλιπής και στρεβλή, όπως σε πολλά πράγματα και βάζω και τον εαυτό μου μέσα.