Ένα διάγγελμα με σαφείς παραλείψεις χθες, 28 Απρίλη το απόγευμα, από μεριάς του Πρωθυπουργού μιας χώρας με βαρύ πυροβολικό τον Τουρισμό και τον Πολιτισμό της.
Για λόγους αρχείου, αλλά και πρακτικούς, όπως θα προσπαθήσω να εξηγήσω σε επόμενα κείμενά μου, δημοσιεύω αυτούσιο το χθεσινοβραδινό μου post στον προσωπικό μου λογαριασμό στο facebook.
Διαβάζω όλον αυτόν τον καιρό σκέψεις και προβληματισμούς καλλιτεχνών, άλλων φίλων μου, άλλων πρώην συνεργατών μου, άλλων απλών γνωστών. Καλλιτέχνες εννοώ τους ηθοποιούς, τους μουσικούς, τους τραγουδιστές, τους σκηνοθέτες, τους εικαστικούς, τους χορευτές, τους στιχουργούς. Κοντά τους, μια σειρά τεχνικών (ηχολήπτες, φωτιστές), για να μην αναφερθώ στους φωτογράφους, σκηνογράφους, ενδυματολόγους…
Είμαι βουτηγμένη με τα μπούνια μες στα καλλιτεχνικά δρώμενα της χώρας μου, με όλα τα όμορφα και όλα τα σκατένια τους,κάνοντας μέχρι σήμερα μικρά και ίσως ασήμαντα πραγματάκια: τραγούδι σε μαγαζιά, δύο θεατρικές παραστάσεις, στιχουργική. Βιοπορίζομαι από την δημοσιογραφία και την επικοινωνία, όμως η τέχνη-ειδικά το τραγούδι-μού έχει δώσει κατά καιρούς καλό χαρτζηλίκι. Οι περισσότεροι κάνουμε μια και δυο δουλειές, σιγά τα νέα.
Αρκετοί καλλιτέχνες έχουν άλλη κεντρική απασχόληση ή πηγή εισοδήματος ή στήριξη από τον/την σύντροφό τους ή εργασία σχετική με την τέχνη τους, όπως διδασκαλία, ενοικίαση χώρου για πρόβες κλπ κλπ κλπ. Πολλοί, όμως, πάμπολλοι ζουν τόσα χρόνια από λάιβ, από παραστάσεις, από καμιά περιοδεία. Κυρίως, με μαύρα ή με ένσημα της μιας βραδιάς. Είναι άνθρωποι φτωχοί, ζουν σε μικρά σπίτια, δεν κάνουν ζωάρες, έχουν μάθει στα λίγα, γιατί τα πολλά είναι η τέχνη τους, είναι αυτό που κάνουν. Δεν περίμεναν τώρα, τον ιό, για να “γκρινιάξουν”.
Τόσα χρόνια είναι δύσκολα γι’ αυτούς και γι’ αυτές…με πενηντάρικα ταβερνιάρηδων, με ψίχουλα ανά παράσταση, με απλήρωτες πρόβες, με κριτική από την κοινωνία ότι “δε βρίσκουν μια κανονική δουλειά” γιατί για την κοινωνία σε ευρύ επίπεδο ηθοποιός είναι ο Φιλιππίδης, τραγουδιστής ο Ρέμος, συγγραφέας η Μαντά και οι νεκροί ποιητές οι σπουδαίοι, σκηνοθέτης ο Φώσκολος κ.ο.κ. Η τέχνη δεν είναι μπίζνα να την αφήνεις “αν δεν πάει καλά”: ναι, είναι μουσικοί εκεί έξω που την παλεύουν τόσα χρόνια με καμιά πενηνταριά πιστούς ακροατές και τους πελάτες των μαγαζιών στα οποία παίζουν, χωρίς να έχουν κάνει όνομα, χωρίς να μπορούν να διεκδικούν πιο πολλά χρήματα, χωρίς, χωρίς, χωρίς.
Είμαι στο πλευρό τους, τους δίνω πάντα βήμα όπως μπορώ μέσα από τα μέσα στα οποία εργάζομαι, τους ακούω, τους βλέπω, τους παρακολουθώ και, στο κάτω κάτω, είμαι μία από αυτούς που μόνη μου την παλεύω με την συγγραφή, με το τραγούδι, προσπαθώ να βελτιωθώ σε ό, τι κάνω, αλλά και να κάνω τον κόσμο να περνά καλά, να διαβάζει ή να ακούει κάτι όμορφο από μένα.
Έχω φάει πόλεμο επειδή δεν είμαι “επαγγελματίας ρεμπέτισσα” και θέλω και να’ χω και λόγο στο πάλκο, επειδή πρέπει να διαλέξω τι θέλω να κάνω, δεν γίνεται και να έχω σπουδάσει Νομική και να γράφω για το θέατρο και να εργάζομαι στα σάιτ και να μου αρέσει να τραγουδώ, έχω φάει φτύσιμο ακόμα και από συνομιλήκους μου που έγιναν συγγραφείς και πέτυχαν κάτι καλύτερο από μένα και έχουν αγνοήσει τις προσκλήσεις μου να διαβάσουν κάτι δικό μου ή να δουν τα θεατρικά μου έργα.
Ο καλλιτεχνικός κόσμος είναι δύσκολος και, εξόχως συμπλεγματικός, κλικαδόρικος, μισογύνικος, ζηλόφθονος, ανταγωνιστικός. Είναι ίσως η πρώτη φορά που νομίζω πως πρέπει να οργανωθούμε, ή αν σας ακούγεται καλύτερο να οργανωθείτε, για το καλό όλων. Το κράτος χέστηκε, έχει κάποιες ελάχιστες προβλέψεις (δηλ. κάποιοι μουσικοί πήραν το επίδομα), υπάρχει κι ένας ΟΣΔΕΛ, υπάρχει το ΤΑΣΕΗ και ο άγγελος των ηθοποιών, ο Μπιμπίλας, ο σύλλογος τραγουδιστών με τον επίσης δραστήριο Σκόνδρα…Πρέπει να δημιουργηθεί μια επιτροπή από εκπροσώπους κάθε κλάδου και να οργανωθεί σοβαρό διάβημα στο Υπουργειο Πολιτισμού σε συνδυασμό με μια δική μας/σας ιδέα αυτο-ίασης, ένα ανοιχτό ταμείο σε στιλ crowdfunding επί παραδείγματι. Υπάρχουν ιδιώτες μη καλλιτέχνες ή καλλιτέχνες που δεν είναι φτωχοί οι οποίοι θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τους πιο αδύναμους από εμάς οικονομικά.
Σε αυτήν την συγκυρία, δεν χωρεί το “αυτός είναι μέτριος κιθαρίστας” και “αυτή είναι ψωνισμένη ηθοποιός” και “αυτή η μπάντα παίζει τρασιές”. Ούτε φυσικά λατρεμενοι μου διακρίσεις που οι πιο κουλτουριάρηδες εξ υμών αγαπάτε να κάνετε: σκυλάδικο-λαϊκό, λογοτεχνία-άρλεκιν και λοιπά. Είμαι προσωπικά έτοιμη να ξεκινήσω διαδικασίες οργάνωσης πραγμάτων με καλλιτέχνες φίλους και γνωστούς. Και να μια περίσταση που και οι νομικές γνώσεις θα σταθούν χρήσιμες και η όποια εμπειρία μου στην επικοινωνία και την οργάνωση και, φυσικά, το μεράκι μου για την τέχνη.”
Οι καλλιτέχνες δεν υπήρξαν ποτέ ένα σώμα και μια ψυχή-ποιος κλάδος στάθηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο σε αυτήν την χώρα, τολμώ να πω, σε αυτόν τον πλανήτη; Η συγκυρία είναι πρωτόγνωρη, όμως.Ένα άγονο, φτωχό καλοκαίρι χωρίς μουσική στα πολιτιστικά πάρκα, χωρίς συναυλίες και χορό, χωρίς Επίδαυρο και Ηρώδειο και Φεστιβάλ μας περιμένει. Δεν μπορεί να μην υπάρχει μια ενδιάμεση λύση για τον Πολιτισμό, αλλά να υπάρχει για την Θρησκεία που και αυτή απαιτεί την φυσική παρουσία, από ένα σημείο κι ύστερα. Δεν μπορεί, ακόμα κι αν υποθέσουμε πως δεν υπάρχει ενδιάμεση λύση, να μην γίνουν αναλυτικές και ρητές αναφορές στους ανθρώπους που θα πεινάσουν και δεν θα έχουν να πληρώσουν το νοίκι.
Η αίσθησή μου, βασισμένη στα δεκάδες χθεσινοβραδινά (μέχρι το πρωί έγιναν εκατοντάδες) μηνύματα ανθρώπων, είναι θετική: μπορούμε να μαζευτούμε και, σε πρώτο χρόνο, να διεκδικήσουμε με σοβαρότητα και διαλεκτική διάθεση ό, τι μπορούμε από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μπορεί το κράτος να δημιουργήσει έναν μηχανισμό, μία φόρμα όπου καταθέτει κανείς πειστήρια της καλλιτεχνικής του ιδιότητας, κι ας μην έχει ένσημα, ας πούμε. Ώστε, να μπορέσει να υπάρξει κάποιο ελάχιστο έστω κρατικό βοήθημα για τους καλλιτέχνες το προσεχές εξάμηνο.
Δεν θα μείνουμε όμως εκεί. Δεν θα υποτιμήσουμε την αξία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Επιχειρηματίες θα παρέχουν δωρεάν ή με σημαντικές εκπτώσεις προϊόντα και υπηρεσίες για αυτό το δύσκολο διάστημα στους καλλιτέχνες, αν το θέλουν.
Ένα crowdfunding θα οδηγήσει στην δημιουργία ενός ταμείου, τα έσοδα του οποίου θα διαχειρίζεται μια έτυπη επιτροπή που χαίρει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας των καλλιτεχνών σε ανάγκη. Να μπορέσουν να ανακουφιστούν νοικοκυριά μες στο καλοκαίρι, να μην γίνουν εξώσεις από σπίτια. Μεταξύ τους, επίσης, οι καλλιτέχνες μπορούν να βρουν δρόμους επικοινωνίας και αλληλοβοήθειας. Να δομήσουν ένα δίκτυο συνεργασίας τους για το παρόν ή το μέλλον, να γνωριστούν καλύτερα μεταξύ τους.
Και άλλα πολλά. Βασική επιδίωξη να μην λάβει αυτό πολιτικάντικη χροιά και να μην καπελωθεί από κόμματα που μπορεί αν χρειάζονται μια τέτοιου είδους δράση για να δυναμώσουν απέναντι στα μάτια των ψηφοφόρων τους.
Το πρώτο βήμα, από μεριάς μου, είναι επικοινωνία με όλους τους συλλόγους που ήδη υπάρχουν (τραγουδιστών, μουσικών, διοργάνωσης εκδηλώσεων) για να δω σε τι επίπεδο σκέψης βρίσκονται.
