Πριν από αρκετά χρόνια, σε μία «σινεμαδότσαρκα», τα βήματά μου με οδήγησαν στην ΙΡΙΔΑ για μια παλιά ταινία που λεγόταν «The taste of honey». Ήταν η πρώτη φορά που βρισκόμουν εκεί. Συνήθως πήγαινα στα σεμινάρια που διεξήγαγε ο φωτογραφικός τομέας, αλλά η εμπειρία της θέασης σε αυτό τον χώρο ήταν τουλάχιστον γοητευτική. Πολύ αργότερα θα μάθαινα μάλιστα ότι από την συγκεκριμένη ταινία εμπνεύστηκαν οι Smiths για να γράψουν το τραγούδι «This night has open my eyes».
Κάπως έτσι ξεκίνησε η προσωπική μου επαφή με τον κινηματογραφικό τομέα του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Fast-forward στο σήμερα, και πάλι βρίσκομαι εκεί, να ανεβαίνω την σπειροειδή σκάλα, για να βρω τρία από τα μέλη της λέσχης που προσέχουν την ΙΡΙΔΑ σαν κόρη οφθαλμού και ανάμεσα σε άλλα επιμελούνται τις εβδομαδιαίες δράσεις και το πρόγραμμα του τομέα.
Η συζήτησή μας ξεκίνησε με την πρώτη τους εμπειρία στο χώρο της ΙΡΙΔΑΣ:
Μ: Για μένα ήταν ένα σεμινάριο, το «Ασκήσεις Σκηνοθεσίας». Καιρό μετά, αφού έλεγα ότι θα πάω στον τομέα και δεν το έκανα γιατί ντρεπόμουν να εμφανιστώ μόνος μου, βρήκα ένα φίλο και ήρθαμε. Λόγω κακού σχεδιασμού, φτάσαμε σαράντα λεπτά νωρίτερα. Μου είχε κάνει εντύπωση και το ότι υπήρχε αυτός ο χώρος μέσα στο κέντρο και το ότι μαζεύεται τόσος κόσμος για να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο σκηνοθεσίας.
Φ: Τώρα που το είπε ο Μ., κι εγώ είχα έρθει λόγω του ίδιου σεμιναρίου. Όμως, αντίθετα από εκείνον, εγώ ήμουν αργοπορημένος. Αρχικά, λόγω αμηχανίας δεν παρατήρησα την αίθουσα, μετά πρόσεξα καλύτερα γύρω μου. Ήταν πολύ ωραία, εγώ ήμουν πέρσι δεύτερο έτος, αλλά κανονικά πρώτο έτος δια ζώσης.
Δ: Εγώ είμαι πιο παλιό μέλος, είχα έρθει το 2009 πρώτη φορά, για τα φωτογραφικά σεμινάρια. Τότε ήταν διαφορετική η ΙΡΙΔΑ. Το πανί των προβολών ήταν ταλαιπωρημένο, τα καθίσματα δεν τα είχαμε φτιάξει ακόμα. Παρόλα αυτά ήταν πολύ όμορφα και με κέρδισε. Μετά πήγα στον κινηματογραφικό τομέα.
Πώς σχετίζεσθε με το σινεμά;
Φ: Εγώ σχετίζομαι περισσότερο με το κοινωνικό κομμάτι του σινεμά: Να πας να δεις μια ταινία, να την συζητήσεις. Μου αρέσει η ανάλυση αν και με ενδιαφέρει να μπω και στο πιο παραγωγικό κομμάτι. Αλλά πρώτο έναυσμα είναι αυτό του θεατή. Εγώ ήρθα για να μάθω να βλέπω ταινίες. Και πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό κομμάτι του τομέα.
Μ: Εμένα από μικρός μου άρεσε να βλέπω ταινίες. Βλέπαμε οικογενειακώς πολλές φορές. Τα πρώτα λεφτά που ξόδεψα, ενώ μάζευα για χρόνια, ήταν σε μία κάμερα με την οποία τραβούσα τα πάντα.
Δ: Εγώ μαθηματικός είμαι κανονικά, αλλά μετά τον κινηματογραφικό τομέα ξεκίνησα να ασχολούμαι με τον κινηματογράφο και να συμμετέχω σε ταινίες. Πέρασα στο κομμάτι της παραγωγής και όντως ο ΠΟΦΠΑ μου άλλαξε λίγο τη ζωή και στα επαγγελματικά και λόγω φιλιών. Γι’ αυτό ήρθα κιόλας πίσω να βοηθήσω. Γιατί θεωρώ ότι είναι ένας χώρος που όντως βοηθάει πολλά παιδιά. Είτε απλά για να κοινωνικοποιηθούν και να κάνουν φιλίες, είτε για να γίνουν καλοί θεατές, είτε να ασχοληθούν επαγγελματικά με τον κινηματογράφο.
Τι σημαίνει το άρθρο 296 για τις αίθουσες και τις δράσεις του πολιτιστικού τομέα;
Μ: Πριν από αυτό το άρθρο, η λέσχη ήταν ένα ξεχωριστό νομικό πρόσωπο και είχε σκοπό και αποστολή τη μέριμνα των φοιτητών. Γι’ αυτό το λόγο, το κτίριο της λέσχης και κατ’ επέκταση η ΙΡΙΔΑ, αλλά και οι υπόλοιποι χώροι που χρησιμοποιεί ο τομέας, όπως το Ροζ κτίριο που έχουμε στο υπόγειο (σ.σ. Κωστής Παλαμάς), προστατεύονταν. Δηλαδή θεωρητικά οποιαδήποτε χρήση τους έπρεπε να αποβλέπει στη μέριμνα των φοιτητών. Εφόσον καταργήθηκε το νομικό πλαίσιο της λέσχης, ο τομέας λειτουργούσε χωρίς όμως να έχει κάποιου είδους νομική υπόσταση. Πέρασε ένα ΦΕΚ πριν από λίγο καιρό, το οποίο δημιουργεί μια μονάδα φοιτητικής μέριμνας στο Πανεπιστήμιο με γραφείο πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Εκεί ανήκει τώρα ο ΠΟΦΠΑ. Το θέμα είναι ότι πλέον δεν υπάρχει προστασία ως προς τους χώρους. Και αυτό είναι το οποίο ζητούμε: αυτοί οι χώροι να μην είναι απλά άλλη μια αίθουσα συνεδριάσεων του Πανεπιστημίου αλλά να είναι χώροι για τη χρήση του πολιτιστικού ομίλου.
Δ: Δεν είναι μόνο αυτό. Για παράδειγμα, έχει έρθει το Παιδαγωγικό και κάνει μαθήματα εδώ το πρωί, τις ώρες που θεωρητικά δεν κάνουμε σεμινάρια – υπάρχουν εκθέσεις όμως. Έπειτα, είναι μια αίθουσα που δεν ενδείκνυται για διδασκαλία. Ο φοιτητής δεν έχει έδρανα να ακουμπήσει και να σημειώσει. Δεν υπάρχουν καρέκλες, βάζουμε πρόσθετες σε κάποιες περιπτώσεις. Είναι μια αίθουσα φτιαγμένη για άλλα πράγματα. Οπότε και για τους ίδιους τους φοιτητές θα ήταν καλό να βρεθεί μια κανονική αίθουσα διδασκαλίας.
Στο ΙΡΙΔΑ Visions υπάρχει μεγάλη προσέλευση, στις προβολές στις οποίες μιλάνε και οι σκηνοθέτες των αντίστοιχων ταινιών. Αυτό πώς το οργανώσατε;
Μ: Προσπαθούσαμε να βρούμε τρόπους για να εκδηλώσουμε τη διαμαρτυρία μας γι’ αυτό που γίνεται. Είχε εκφρασθεί η ιδέα να το αντιμετωπίσουμε με έναν πιο θετικό, εξωστρεφή τρόπο, να κάνουμε ένα φεστιβάλ. Έγιναν όλα τελευταία στιγμή, οργανώσαμε το φεστιβάλ μέσα σ’ ένα μήνα. Η όλη σκέψη ήταν να κάνουμε φασάρα, να μάθει ο κόσμος για τον ΠΟΦΠΑ, ειδικά μετά την πανδημία.
Δ: Και στην αρχή δεν ήταν να κρατήσει τόσο πολύ. Απλά μετά όντως όλοι οι σκηνοθέτες που είχαμε πλησιάσει απαντούσαν θετικά. Οπότε έγιναν κι άλλες προβολές και φτάσαμε εδώ. Ακόμα και άτομα που δεν μπορούσαν λόγω covid να παρευρεθούν, τα καταφέραμε μέσω ζουμ.
Πέρα από τα κινηματογραφικά δρώμενα;
Δ: Έχουν γίνει πολλά φωτογραφικά δρώμενα, σχεδόν κάθε Τετάρτη έχουν στον φωτογραφικό τομέα events. Έχουμε φέρει τον κομιξάδες, π.χ. Κουραφέλκυθρα. Έχουμε φέρει και μουσικούς, τη Μάρθα Φριτζήλα. Υπάρχει ο χορευτικός, ο θεατρικός τομέας, οι οποίοι επίσης κάνουν ενδιαφέρουσες δράσεις.
Φ: Εγώ θέλω να πω ότι αυτό το φεστιβάλ ήταν και μια πολύ καλή αφορμή να συναντηθούν πάρα πολλοί άνθρωποι και από παλαιότερες χρονιές στους τομείς.
Μ: Με το ΙΡΙΔΑ VISIONS σκοπεύουμε να συνεχίσουμε αρκετά μέσα στο εξάμηνο. Για του χρόνου εξαρτάται πολύ.
Δ: Ελπίζουμε να μη χρειαστεί, να υπάρχουν θετικές εξελίξεις και να συνεχίσουμε του χρόνου με σεμινάρια και άλλα προγράμματα.
Κατά πόσο βοηθάει η προσέλευση του κόσμου σε αυτές τις δράσεις. Πώς μπορεί να βοηθήσει κάποιος τον τομέα;
Φ: Αρχικά η προσέλευση του κόσμου είναι το πιο βασικό στοιχείο. Γιατί εδώ γίνεται ο αγώνας διεκδίκησης του χώρου. Πραγματικά υπάρχει κόσμος στην Αθήνα που ενδιαφέρεται γι’ αυτούς τους χώρους και είναι πολύ ωραίο να τους βρίσκει και να τους έχει στη διάθεσή του δωρεάν. Δεν είναι μόνο για φοιτητές, είναι για όλους και δωρεάν. Έχει γίνει σημείο αναφοράς ανθρώπων οι οποίοι ασχολούνται με τα αντικείμενα των τομέων.
Μ: Στο θέμα της προσέλευσης του κόσμου, εγώ θέλω να τονίσω ότι όταν υπάρχει κόσμος σημαίνει ότι μιλάμε για κάτι ζωντανό. Όσος περισσότερος κόσμος υπάρχει, τόσο πιο δύσκολο είναι να αλλάξεις ή να μετακινήσεις αυτό που γίνεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι κρίνουμε το έργο μας με ποσοτικά κριτήρια αλλά για πρακτικούς μάλλον λόγους το πανεπιστήμιο το κάνει αυτό.
Δείτε το πρόγραμμα του Κινηματογραφικού τομέα εδώ
Και το πρόγραμμα του festival ΙΡΙΔΑ Visions εδώ
The Smiths – This night has opened my eyes