Τι είναι η αρτηριακή πίεση;
Αρτηριακή πίεση (ΑΠ) είναι η πίεση που ασκείται στα τοιχώματα των αρτηριών και εξαρτάται από τη ροή του αίματος (πόσο αίμα στέλνει η καρδιά σε κάθε συστολή) και από την αντίσταση που προβάλουν τα αγγεία σε αυτή. Η καρδιά χτυπά πάνω από 100.000 φορές την ημέρα. Κάθε φορά που χτυπά, διώχνει μια ποσότητα αίματος στις αρτηρίες, που αυξάνει την πίεση μέσα σε αυτές.

Η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο αριθμούς. Ο πρώτος, πχ το 130, είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς φεύγει από την καρδία και ονομάζεται συστολική πίεση ή μεγάλη, ενώ ο δεύτερος αριθμός, πχ το 80, είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά ξεκουράζεται και ονομάζεται διαστολική πίεση ή μικρή.

Ποια είναι τα επιθυμητά όρια της Αρτηριακής Πίεσης;
Η ιδανική αρτηριακή πίεση σε υγιής ενήλικες είναι κάτω από 120 για τη συστολική και κάτω από 80 για τη διαστολική. Η αρτηριακή πίεση ενός ατόμου είναι γνωστό ότι δεν είναι σταθερή, αλλά την επηρεάζουν οι ακόλουθοι παράγοντες:
1. Η ηλικία. Η συστολική αρτηριακή πίεση αυξάνεται προοδευτικά με την ηλικία, περισσότερο μετά τα 60 έτη, ενώ η διαστολική αυξάνεται βαθμιαία μέχρι τα 55 έτη και
παραμένει σταθερή στη συνέχεια.
2. Η σωματική και ψυχική κόπωση.
3. Ενδογενείς μηχανισμοί, όπως νευρικοί, νεφρικοί, ενδοκρινικοί και καρδιαγγειακοί.
4. Ημερήσιες διακυμάνσεις: Η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας ακολουθώντας κιρκάδια διακύμανση. Τις νυχτερινές ώρες του ύπνου, συνήθως μειώνεται στα χαμηλότερα επίπεδά της. Τις πρώτες πρωινές ώρες μετά το ξύπνημα, η πίεση είναι συνήθως αυξημένη, ακολούθως σταδιακά σταθεροποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, αν κάποιος εργάζεται σε νυχτερινή βάρδια, τότε η 24ωρη διακύμανση αλλάζει και συγχρονίζεται με το πρόγραμμα ωρών εργασίας και ανάπαυσης αντίστοιχα.
5. Οι διαιτητικές συνήθειες. Η κατανάλωση άφθονου αλατιού, οινοπνευματωδών και η παχυσαρκία μπορούν να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση και να προδιαθέσουν στην
αύξησή της.
6. Γενετικοί παράγοντες. Τα παιδιά υπερτασικών γονιών υποστηρίζεται ότι θα αναπτύξουν συχνότερα υπερτασική νόσο.
7. Η φυλή. Στους έγχρωμους η ΑΠ είναι συνήθως υψηλότερη σε σύγκριση με τους λευκούς.
8. Το φύλο. Στους άνδρες η ΑΠ είναι συνήθως υψηλότερη σε σύγκριση με τις γυναίκες. Μετά την εμμηνόπαυση η ΑΠ αυξάνεται συνήθως και στις γυναίκες.

Πώς μετράται η αρτηριακή πίεση;
Η πίεση μετράται με σφυγμανόμετρο ή πιεσόμετρο. Υπάρχει υδραργυρικό, μηχανικό και ηλεκτρονικό πιεσόμετρο. Πιο αξιόπιστο θεωρείται το υδραργυρικό πιεσόμετρο, χωρίς όμως
να υποτιμάται η αξία των άλλων, ιδίως του ηλεκτρονικού ως πιο εύχρηστου. Το υδραργυρικό δεν χρησιμοποιείται λόγω της επικινδυνότητας του υδραργύρου. Η λειτουργική κατάσταση του πιεσόμετρου πρέπει να ελέγχεται μία φορά το χρόνο και όχι μόνο όταν παρουσιάζεται εμφανής βλάβη. Τα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άτομα που παρουσιάζουν αρρυθμίες, διότι οι μετρήσεις θα είναι λανθασμένες.

Τρόποι μέτρησης της αρτηριακής πίεσης.
Για τη μέτρηση της ΑΠ ακολουθούνται οι εξής κανόνες:
1. Η πίεση θα πρέπει να μετράται μετά από 5-10 λεπτά ξεκούρασης, όχι μετά από φαγητό ή τσιγάρο, σε ήσυχο και ευχάριστο περιβάλλον.
2. Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται πάντα σε καθιστή θέση για περίπου 5 λεπτά. Αν το άτομο παίρνει φάρμακα για την υπέρταση, ο ιατρός μπορεί να ζητήσει μετρήσεις και σε όρθια
θέση για να διαπιστώσει αν η πίεση πέφτει στην ορθοστασία (ορθοστατική υπόταση).
3. Η πλάτη να ακουμπά στη ράχη της καρέκλας και το μπράτσο να είναι χαλαρά ακουμπισμένο σε σταθερή επιφάνεια.
4. Η περιχειρίδα πρέπει να εφαρμόζει καλά στο βραχίονα, περίπου 3 εκ. πάνω από τον αγκώνα, χωρίς να παρεμβάλλεται το μανίκι, το οποίο αν είναι σφικτό πρέπει να
αφαιρεθεί.
5. Το κέντρο του αεροθαλάμου να βρίσκεται πάνω από το σημείο που σημείο που ψηλαφάται η βραχιόνια αρτηρία.
6. Βεβαιωθείτε ότι το πιεσόμετρο δείχνει ακριβώς 0 πριν τη μέτρηση.
7. Φουσκώνεται το πιεσόμετρο μέχρι το 200-220 mmHg. Ξεφουσκώνετε αργά (περίπου 10mmHg κάθε 5 δευτερόλεπτα).
8. Συστολική πίεση είναι το σημείο που ακούγεται ρυθμικός χτύπος, ισχυρός ή αδύνατος.
9. Διαστολική πίεση είναι το σημείο που ο ρυθμικός ήχος σταματάει να ακούγεται.
10. Συνήθως αρκούν δύο μετρήσεις της πίεσης κάθε φορά μεσοδιαστήματα 1-2 λεπτά μεταξύ των μετρήσεων. Στη δέυτερρη μέτρηση η πίεση είναι συνήθως χαμηλότερη. ΑΝ
υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο μετρήσεων (πάνω από 10 mmHg) γίνεται και Τρίτη μέτρηση.
11. Το μέγεθος του αεροθαλάμου παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 40% του βραχίονα.
12. Το στηθοσκόπιο θα πρέπει να τοποθετείται ελαφρά και σταθερά πάνω από την βραχιόνια αρτηρία, που τη βρίσκει στην εσωτερική πλευρά του βραχίονα προς το μικρό δάκτυλο του χεριού.

Για την 24ωρη καταγραφή της αρτηριακής πίεσης, ένα μικρό μηχάνημα συνδέεται με ένα πιεσόμετρο που φοράει το άτομο στο χέρι και για ένα 24ωρογίνεται καταγραφή των τιμών της πίεσης καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, ώστε να μετρώνται ακριβώς οι διακυμάνσεις. Με τη βοήθεια των πιεσόμετρων 24ωρης παρακολούθησης μπορεί κανείς να
διαπιστώσει αν ένα άτομο είναι υπερτασικό ή όχι. Σε αυτές τις μετρήσεις θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη όχι μόνα οι ψηλότερες ή οι χαμηλότερες πιέσεις αλλά και η μέση πίεση.

Photo Credits: Freepik

Επιμέλεια κειμένου: Λεωνίδας Στεργίου, Καρδιολόγος | Κοσμοϊατρική

Πατησίων 237, Πλ. Κολιάτσου-Αθήνα, 11254
Τηλ: 210 8640918, 210 8640988, 210 8665153 | Φαξ: 210 8665155
Ωράριο Λειτουργίας : Δευτέρα – Παρασκευή 7:00-21:00 & Σάββατο 8:00-13:00
Site: https://kosmoiatriki.com/
Fb: Κοσμοιατρική Διαγνωστικό Εργαστήριο
e-mail: [email protected]