Γκράβα στα αρβανίτικα σημαίνει xαράδρα. Έτσι βαφτίστηκε ο λόφος με το μικρό λατομείο στα όρια του Δήμου Αθηναίων. Κάτω από τον λόφο, ανάμεσα στις γειτονιές των Πατησίων, της Κυψέλης και του Γαλατσίου θα βρούμε το περιβόητο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας, με τα 13 του σχολεία, από νηπιαγωγείο μέχρι ΕΠΑΣ, με 4.000 μαθητές που κάθε χρόνο παλεύουν να ενταχθούν, να μάθουν, να βρουν στόχους και φίλους, να συγκρουστούν και να νικήσουν, όπως και οι υπόλοιποι συμμαθητές τους σε κάθε γωνιά της Αθήνας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο “Η Πατησίων Ζει”, τον Σεπτέμβριο του 2014.

Αυτό δεν είναι όμως το γνωστό πρόσωπο της Γκράβας. Το γνωστό πρόσωπο είναι η Γκράβα των ναρκωτικών, των εγκλημάτων, των καταλήψεων, της υποβάθμισης και της μετανάστευσης. Το “γκέτο” των Πατησίων.

Διακίνηση ουσιών, βανδαλισμοί, συμμορίες, εκπαιδευτικά σκάνδαλα και αιώνια σχέδια αναβάθμισης είναι τα νέα της Γκράβας κάθε χρόνο. Περπατώντας ανάμεσα στα δαιδαλώδη κιγκλιδώματα και τα γήπεδα, τα πολιτισμικά και αθλητικά κέντρα, το φαρμακείο αλληλεγγύης αναρωτιέσαι πώς μπορούν να χωρέσουν όλα αυτά σε μια γειτονιά.

Πως θα χωρέσει ένα σχολείο ποσοστά μέχρι και 80% αλλοδαπών από κάθε πιθανή γωνία του κόσμου, που δεν υποστηρίζονται από κανένα σχέδιο ένταξης, και όμως ανεβάζουν θεατρικά, παίζουν συναυλίες και συναγωνίζονται στα γκράφιτι;

Πως συνδυάζονται οι εικόνες από τις φωτιές των καταλήψεων στα κανάλια με τις πρωτιές στους διαγωνισμούς, τα δωρεάν ενισχυτικά μαθήματα και τα παιχνιδιάρικα βλέμματα των παιδιών από το πάρκο;

Η Γκράβα τα χωράει όλα και τους χωράει όλους, γιατί δεν είναι μόνο σχολεία το ένα δίπλα στο άλλο, το καθένα με τα δικά του προβλήματα και τις δικές του νίκες.

Ξεπερνά το άθροισμα των επιμέρους μερών και γίνεται μια μικρογραφία του αθηναϊκού άστυ που φέρει επάνω του τα κουσούρια όλων των εποχών που πέρασε.

Η αρχιτεκτονική της μνημείο σε ένα μεγαλειώδη νεωτερισμό που βούλιαξε στην σύγκρουση με την διοικητική πραγματικότητα. Η παραβατικότητα και οι καταλήψεις στα πλαίσια των τεκταινόμενων σε όλη τη χώρα. Το πρόβλημα της ένταξης και της υποβάθμισης, καθρέφτες της κρίσης.

Η Γκράβα πάντα λειτουργεί σαν μεγάφωνο, δεκαπλασιάζει τις φωνές των παιδιών, των εκπαιδευτικών και των εξωσχολικών μέσα σε ένα απρόοπτο κοινωνικό πείραμα. Μια μικρή σχολική πόλη, με τα όλα της. «Grava city, αγαπώ» δεν είναι το σύνθημα εξάλλου;

1969 – Σχεδιάζεται το πρότυπο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας, με στόχο την εύκολη κυκλοφορία μεγάλου αριθμού μαθητών μέσα από ένα σύστημα ροής. Απασχολεί περίπου 13.000 μαθητές.

Δεκαετία ’70 – Προστίθενται στο σχέδιο νέα σχολεία, κλείνει ο χώρος με κάγκελα, αυλές, κλείνουν οι δίοδοι.

Δεκαετία ’80 – Το punk εισβάλλει στην Γκράβα, φέρνοντας μαζί πρωτοποριακές συναυλίες, piercing, μοϊκάνες, αλλά και τα πρώτα περιστατικά χρήσης ουσιών και βανδαλισμών που μετατρέπονται σε αστικούς θρύλους.

1989-91 – Ξεκινούν οι πρώτες ιστορικές καταλήψεις, αντιδρώντας στις συνθήκες μέσα στα σχολεία και τις μεταρρυθμίσεις Κοντογιαννόπουλου. 24ωρες περιφρουρήσεις, επιθέσεις από εξωσχολικούς, μολότοφ και μια τεράστια πορεία στην Πατησίων να φωνάζει «Ζει, ζει ο Τεμπονέρας ζει».

1998 – Η Γκράβα πρωτοστατεί στο ιστορικό κύμα καταλήψεων κατά του νομοσχεδίου Αρσένη. 2.500 σχολεία σε όλη τη χώρα τελούν υπό κατάληψη για περίπου 3 μήνες, ώσπου το υπουργείο υποκύπτει και φέρνει μεταβολές στο νομοσχέδιο, με τη «Συμφωνία της Γκράβας».

Δεκαετία ’00 – Καθώς χτίζονται νέα σχολικά κτίρια, ο πληθυσμός των μαθητών αρχίζει να μειώνεται και το ποσοστό των μεταναστών αυξάνει ραγδαία. Οι καταλήψεις συνεχίζονται σχεδόν κάθε χρόνο συνοδευόμενες από κλοπές, καταστροφές και βανδαλισμούς.

2011 / Τώρα – Το υπουργείο παιδείας και οι δήμαρχοι Αθηνών και Γαλατσίου ανακοινώνουν την αναβάθμιση της Γκράβας σε «πράσινο» και ψηφιακό σχολείο, γίνονται τα πρώτα έργα. Σήμερα η Γκράβα απασχολεί 4.000 μαθητές, με τα υπουργικά σχέδια να μιλούν για περαιτέρω συγχωνεύσεις.

Τι «παίζει» στην Γκράβα;

Πολιτιστικό κέντρο

Το πολιτιστικό κέντρο της Γκράβας φιλοξενεί κάθε χρόνο μαθήματα χορού, θεάτρου, μουσικής, μέχρι και πολυπολιτισμικής μαγειρικής. Στεγάζει το κλειστό γυμναστήριο και μια αίθουσα εκδηλώσεων καθώς και τη Λέσχη Φιλίας του Δήμου (η οποία έχει μεγάλη επιτυχία, απ’ όσο λένε οι φήμες).

Αθλητικό κέντρο Αντώνης Τρίτσης

Ό,τι ώρα και αν περάσεις όλο και κάποιος θα είναι στον στίβο, στο γήπεδο μπάσκετ, στο βόλεϊ, στο κλειστό γήπεδο και στο κολυμβητήριό του. Εδώ τριγύρω βρήκαμε και τις προπονήσεις της ΑΕ Γκράβας.

ΑΕ Γκράβας

Το 1997 ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων του 40ου γυμνασίου με τη συμμετοχή του γυμναστή του σχολείου Μπάμπη Κόκλα ξεκίνησε έναν αθλητικό σύλλογο. Σχεδόν απροσδόκητα η προσπάθεια εξελίχθηκε σε ερασιτεχνικές ομάδες υψηλού επιπέδου και τμήματα αθλητισμού όπου κάθε χρόνο συμμετέχουν 120-140 παιδιά. Σήμερα λειτουργούν ανδρικά και γυναικεία τμήματα βόλεϊ και μπάσκετ για παιδιά γυμνασίου και λυκείου.

Φαρμακείο Αλληλεγγύης

Στον αριθμό 60 της Ταϋγέτου, δίπλα στο πολιτιστικό κέντρο βρήκαμε ένα μικρό σπιτάκι να στεγάζει το φαρμακείο αλληλεγγύης, που εδώ και 2 χρόνια εξυπηρετεί δωρεάν απόρους και ανασφάλιστους συνανθρώπους μας, διαθέτει παιδίατρο και ψυχολόγο κατόπιν ραντεβού καθώς και ένα δίκτυο γιατρών όλων των ειδικοτήτων, βασισμένο στο έργο και την προσφορά των εθελοντών και των κατοίκων της περιοχής.

Ανοιχτό Θέατρο

Το γνωστό θεατράκι της Γκράβας με το παρκάκι γύρω που γεμίζει τα απογεύματα από φωνές και παιδικά ποδήλατα. Ενίοτε διατίθεται για πολιτιστικές δράσεις όπως φεστιβάλ, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κλπ, συχνά από τα γύρω σχολεία.

Μαθήματα Αλληλεγγύης

Με πολύ μεράκι διοργανώνονται τα δωρεάν μαθήματα αλληλεγγύης για μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, από εθελοντές καθηγητές μέσα στις εγκαταστάσεις της Γκράβας.

Πίσω από το «γκέτο»: Μιλώντας με τους ανθρώπους της Γκράβας

Σπύρος εκπαιδευτικός, 2002-2014

Αν μιλάμε για γκέτο, θα μπορούσαμε να μιλάμε για γκέτο εθνοτικό. Σε τμήμα 20-25 παιδιών αν συναντήσεις 5-6 ελληνικά επίθετα σου κάνει εντύπωση. Και αν πριν λίγα χρόνια όλες οι κουλτούρες ενοποιούνταν στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ελληνικής, τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει προσπάθεια ενσωμάτωσης.

Πολλοί γονείς αναγκάζονται να γυρίσουν στις πατρίδες τους με την κρίση, ενίοτε μαζί με τα παιδιά. Βλέπεις παιδιά με πολύ λίγα χρόνια διαμονής, που δεν υπάρχει η μέριμνα να ενταχθούν, να μάθουν τη γλώσσα.

Δεν υπάρχει το “εμείς”, το συλλογικό στοιχείο, ακόμα και τους θεσμούς των μαθητικών κοινοτήτων δεν τους έχουν σε εκτίμηση τα παιδιά, δεν τους εκμεταλλεύονται.

Οι καταλήψεις γίνονται από πολύ συγκεκριμένες ομάδες, δεν έχουν σχέση με πολιτικά πρότυπα, οι μαθητές δεν έχουν επαφή με το παρελθόν της Γκράβας, όταν πας να τους μιλήσεις συναντάς ένα τοίχο, υπάρχει άλλο κίνητρο, εξωσχολικό. Το σχολείο σαν παράγοντας ενσωμάτωσης έχει ατονίσει. Τα παιδιά χρειάζονται μέλλον, προοπτική, νόημα.

Ανώνυμος ετών 15, 40ο Γυμνάσιο Αθηνών

Εγώ δεν είμαι από τα “καλά παιδιά”. Είμαι από αυτούς που είδαν πώς είναι να είσαι παράνομος και δεν τους άρεσε. Στην Γκράβα δεν υπάρχει μέλλον.

Αν αλλού έχεις ακούσει ότι υπάρχουν ναρκωτικά, συμμορίες, εδώ θα βγεις στην πλατεία και είναι παντού. Κάποια στιγμή ο ένας θα σου προτείνει να δοκιμάσεις το ένα, μετά το άλλο, μετά θα χρειαστείς λεφτά και πάει λέγοντας. Τι χρειαζόμαστε;

Αστυνομία, αλλά που θα κάνει περιπολίες, θα προσέχει την περιοχή, όχι απλά θα συλλαμβάνει έναν και τελείωσε. Όλοι έχουν μια δική τους “μαφία”, ξέρεις με τι ασχολείται ο καθένας. Πάντως φταίει η περιοχή, όλη η περιοχή είναι έτσι, από εδώ μέχρι τη Κυψέλη.

Γιάννης Καλουδιώτης, εκπαιδευτικός και διευθυντής στη Γκράβα 1990-2012

Στην Γκράβα όλα εξαρτώνται από το σχολείο, κάθε σχολείο έχει την οντότητά τους. Όσο αναφορά τα ναρκωτικά από τη δεκαετία του ’90 τα πράγματα μάλλον έχουν βελτιωθεί, αλλά υπάρχει λιγότερη ομοιογένεια πληθυσμού.

Δεν μπορούμε πάντως να μιλάμε για εγκληματικότητα και ναρκωτικά μέσα στην Γκράβα, υπάρχει μια μικρή παραβατικότητα, και αυτή έξω από τα σχολεία. Δεν έχει όμως η Γκράβα κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα, ότι προβλήματα έχουν όλα τα σχολεία. Ούτε ρατσιστικά ζητήματα υπάρχουν. Το πρόβλημα ίσως είναι ο υπερπληθυσμός που οδηγεί πάντα στη μαζικοποίηση. Το σχολείο πρέπει να έχει να γειτονιά του.

Μπάμπης Κόκλας, εκπαιδευτικός 40ο Γυμνάσιο 1983-2014

Η Γκράβα αντιμετωπίζει ό, τι προβλήματα αντιμετωπίζει και ολόκληρη η κοινωνία. Προσπαθούμε μέσα από τις δράσεις μας, είτε με τα μαθήματα αλληλεγγύης, είτε με το φαρμακείο αλληλεγγύης να βοηθάμε όσο μπορούμε τα παιδιά. Και μέσα από την Αθλητική Ένωση Γκράβας μαθαίνουμε στα παιδιά ομαδικότητα, συνεργασία, να είναι μαζί, στις χαρές και τις λύπες.

Υπάρχουν πολλές ανάγκες, κοινωνική πρόνοια, σίτιση, παράλληλη στήριξη, που αυτή τη στιγμή θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα του δήμου. Ότι και να προσπαθούμε εμείς, αν δεν έχει στήριγμα από κάποιον θεσμικό παράγοντα, δεν μπορεί να γίνει μαζικά.

Η υπέρβαση στον κάθε εκπαιδευτικό φτάνει μέχρι ένα σημείο. Όλοι οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε εθελοντικές προσπάθειες, και τους ευχαριστούμε γι’ αυτό, δίνουν ήδη κάτι παραπάνω από αυτό που μπορεί να δοθεί. Μακάρι να υπήρχαν περισσότεροι – νεολαίοι και συνταξιούχοι- στις προσπάθειες μας…

Αχιλλέας Κουτουμάνος, απόφοιτος 1984

Πάντα η Γκράβα ήταν λίγο low profile περιοχή για φοίτηση. Θεωρώ ότι οι μαθητές του ΚΕΤΕ θεωρούμασταν δεύτερης ταχύτητας μαθητές λόγω ειδικοτήτων.

Δεν ήταν όμως αλήθεια αυτό. Συμμαθητές μας έκαναν σημαντικά πράγματα π.χ. ο Σέργιος Κούφος – παίχτης μπάσκετ του Ολυμπιακού και επιτυχημένος τώρα προπονητής Ά Εθνικής. Καλύτερη στιγμή στην Γκράβα ήταν η κατάκτηση στο βόλεϊ του χάλκινου μετάλλιου Αθήνας και φυσικά η 5ήμερη στην Κέρκυρα.

Χειρότερη στιγμή όταν ανακάλυψαν τον τρόπο που την κοπάναγα και πήγαινα για καφέ στο τότε ΠΕΤΙΤ ΒΙΛΑΖ. Έφαγα 3ήμερη περιποιημένη! Πάντως σήμερα σε ένα μαθητή θα έλεγα να μην δίνει σημασία στα γκέτο, αλλά στο διάβασμά του και να θυμάται ότι το μέλλον μας το φτιάχνουμε εμείς. IF YOU DON’T TAKE RISKS YOU CAN’T CREATE A FUTURE.

Ανδρέας Θεολόγου, πρόεδρος Ένωσης Συλλόγων Γονέων 5ης Δ.Κ.

Τον μύθο της Γκράβας τον εκμεταλλεύονται πολλοί. Από τα ίδια τα παιδιά για να δημιουργήσουν μια συγκεκριμένη εικόνα με τα περίφημα μπλουζάκια της πενταήμερης, μέχρι διάφορους του περιθωρίου, που βρίσκουν μια «αγορά» ανάμεσα σε 4.000 παιδιά.

Η Γκράβα είναι ένας κουμπαράς χωρίς πάτο. Οι υποδομές χρειάζονται συντήρηση. Μπορείς όμως να τις αξιοποιήσεις, το πολιτιστικό κέντρο ας πούμε έχει άμεση ανταπόκριση, θα μπορούσαμε να ανοίξουμε και τα σχολεία για απογευματινές δραστηριότητες. Βέβαια η διαδικασία να εκμεταλλευτεί ένα σχολείο περιπλέκεται αμέσως με τη γραφειοκρατία του δήμου. Και για τα παιδιά τα θεατρικά που κάνουν, οι μπάντες, είναι η ζωή τους, ο αέρας που αναπνέουν.

Αλέκα Ιορδανίδου, διευθύντρια του 40ου γυμνασίου 2006 – 2012

Στην Γκράβα έχουμε το εξής ανεπανάληπτο: η θέρμανση όλου του συγκροτήματος τροφοδοτείται από κοινούς σωλήνες, που σχεδιάστηκαν να περνούν από κάτω από τα σχολεία με ένα σύστημα υπόγειων οδεύσεων.

Οι διάδρομοι όλων των σχολείων καταλήγουν σε καταπακτές, που οδηγούν στα υπόγεια περάσματα. Για να καταλάβεις πως λειτουργεί: σε μια από τις άπειρες καταλήψεις, οι καθηγητές βρισκόμαστε στο γραφείο μας. Ξαφνικά ακούμε δυο χτυπήματα, πέφτει το ντουλάπι και ανοίγει μια στρογγυλή τρύπα στον τοίχο.

Από πίσω εμφανίζονται δυο φάτσες με βαριοπούλα, είχαν έρθει από την καταπακτή του 21. Σε άλλη κατάληψη ξαφνικά ανοίγει το καπάκι από ένα φρεάτιο στο προαύλιο και αρχίζουν να βγαίνουν άγνωστοι.

Σε μας είχαν σπάσει σιδερένια πόρτα και μετά έναν τοίχο, για να μπουν στις καταπακτές… Γιατί τόσοι βανδαλισμοί; Τα παιδιά έτσι έχουν μάθει να εκτονώνονται πλέον, αυτά βλέπουν, αυτά ακούν.

Σαφώς ευθυνόμαστε και εμείς ως καθηγητές, δεν υπάρχουν συνέπειες. Όσο για τα σχέδια αναβάθμισης, έχουν προταθεί καταπληκτικά πράγματα και έχουν «κολλήσει» στις διαπραγματεύσεις του δήμου με το υπουργείο, με τα σχολεία.

Η Γκράβα έχει τρομερές ελλείψεις -αυτή τη στιγμή δεν έχουμε ασφάλεια, δεν μπορεί να μπει μέσα στο συγκρότημα από πουθενά όχημα πυροσβεστικής ή ασθενοφόρο σε έκτακτη ανάγκη.

Αναβάθμιση;

Το 2011 μετά από σύσκεψη της Υπουργού Παιδείας Άννας Διαμαντοπούλου και των Δημάρχων Αθηναίων και Γαλατσίου, αποφασίστηκε μια ολιστική παρέμβαση – αρχιτεκτονική και οικοδομική- για να γίνουν τα σχολεία της Γκράβας πιο λειτουργικά και πιο ζεστά.

Σκοπός ήταν να γίνει πρότυπο ενεργειακής πολιτικής με πλήρη ενεργειακή αναβάθμιση όλων των υποδομών, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων που θα εξυπηρετούσαν την γύρω περιοχή και να πραγματοποιηθεί αισθητική αναβάθμιση του χώρου.

Λέχθηκε ότι το σχολείο θα πρέπει να μένει ανοιχτό μέχρι το βράδυ και να φιλοξενεί δραστηριότητες, ότι θα γίνει ασφαλές και προσβάσιμο για ΑΜΕΑ. Ο Δήμαρχος Αθηναίων μάλιστα πρότεινε να δοθεί ο λόγος στα παιδιά για τις αλλαγές που πρέπει να συμβούν. Η αναβάθμιση αυτή ξεκίνησε με κάποια έργα (μονώσεις κλπ.) χωρίς να λάβουν μέχρι σήμερα τις διαστάσεις που θα έπρεπε.

Παράλληλα το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προσέφερε το ποσό για την ψηφιακή αναβάθμιση που περιλάμβανε μέχρι και εγκατάσταση εκτυπωτών 3D και εγκατάσταση διαδραστικών τεχνολογιών σε όλα τα σχολεία από τα νηπιαγωγεία μέχρι τα λύκεια.

Όρος ήταν να διασφαλιστεί η εκπαίδευση όλου του προσωπικού και η εξασφάλιση συνθηκών ασφαλείας για τον εξοπλισμό. Δυστυχώς οι όροι αυτοί προφανώς δεν μπόρεσαν να πληρωθούν και το έργο υλοποιήθηκε μετά από 2 χρόνια, το 2013, και όχι ολόκληρο.

Εγκαταστάθηκαν παρ’ όλα αυτά σημεία ασύρματης πρόσβασης στο διαδίκτυο (Wi-fi) και έγινε σύνδεση οπτικών ινών καθώς και επέκταση και αναβάθμιση των τοπικών δικτύων. Η αλήθεια είναι ότι από ψηφιακής άποψης, αρκετά από τα σχολεία της Γκράβας διαθέτουν εξαιρετικές ιστοσελίδες, φτιαγμένες μάλιστα από τα παιδιά.

Μια άλλη πρόταση από το ίδιο ίδρυμα σε συνεργασία με το δίκτυο για τα δικαιώματα του παιδιού ήταν η δημιουργία ενός «εργαστηρίου πολιτισμού» που θα χρησιμοποιείτο από τα παιδιά του σχολείου τα πρωινά και από το απόγευμα και μετά θα μετατρεπόταν σε κοινοτικό κέντρο με υπολογιστές και βιβλιοθήκη για την εξυπηρέτηση όλων, ανεξαιρέτως των παιδιών της περιοχής για εκδηλώσεις, καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες, συναντήσεις κλπ.

Σκοπός του ήταν να δημιουργήσει εργαστήρια (κόμικς, χειροτεχνίας, βιβλιοδεσίας) σεμινάρια και δημιουργική απασχόληση για να προάγει την κοινωνικοποίηση και την δικτύωση με πολιτισμικούς φορείς. Δυστυχώς το έργο συνάντησε γραφειοκρατικές διαδικασίες στον δήμο και δεν έχει προχωρήσει μέχρι στιγμής.

Σύμφωνα με τις τελευταίες ειδήσεις, σήμερα υπάρχει μια κινητικότητα στο υπουργείο σε σχέση με τα έργα αυτά. Μένει μόνο να ελπίζουμε να δούμε σύντομα μια Γκράβα με λυμένα τα δομικά (έστω) προβλήματά της και ανοιχτή σε όλους, όλη την ημέρα.

«Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένα μεγάλο, μεγάλο ΤΕΡΑΣ. Είχε ένα μεγάλο κεφάλι ένα μικρό μάτι και ένα τεράστιο στόμα με τρομερά δόντια. Είχε ακόμα δύο κόκκινα αυτιά, κόκκινη μύτη, ένα φοβερό σώμα, τέσσερα χέρια και τέσσερα πόδια. Το όνομά του ήταν ΧΑΡΟΣΣΙ που στα ρωσικά σημαίνει «καλός». Ο Χαρόσσι ζούσε σε μια μεγάλη σπηλιά σε ένα βουνό, μαζί με την οικογένειά του. Τη γυναίκα του την έλεγαν ΜΠΟΥΝΕ που στα ρουμανικά σημαίνει «καλή» και το γιο του τον έλεγαν ΝΤΟΜΠΡΟ που στα σέρβικα σημαίνει «καλό». Τη σπηλιά που έμεναν την έλεγαν όλοι «ΣΑΜΠΑ ΑΝΤΑΣΙΑ ΜΙΡ» που στα αλαμπουρνέζικα σημαίνει «σπίτι των καλών τεράτων»….

Απόσπασμα από το βιβλίο που έφτιαξαν τα παιδιά του 132ου δημοτικού σχολείου
«Το τέρας και ο ξένος»
Σελίδα των εκπαιδευτικών του 132ου Δημοτικού Σχολείου http://www.132grava.net/

Μιλώντας για ένταξη
με τη Στέλλα Πρωτονοταρίου

Το 132 δημοτικό σχολείο, είναι ένα ιδιαίτερο σχολείο, ένα σχολείο που φτιάχνει παραμύθια και παιχνίδια, όπου όσα παιδιά επιθυμούν μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα της μητρικής τους γλώσσας και να συμμετάσχουν σε ταινίες μικρού μήκους. Ένα σχολείο που έδωσε μάχη στα δικαστήρια για να μπορεί να συνεχίσει να είναι έτσι. Μιλήσαμε με τη διευθύντριά του, Στέλλα Πρωτονοταρίου για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του.

Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε να ξεκινήσετε όλες αυτές τις πρωτότυπες δράσεις του σχολείου;

Σ.Π.: Οι εκπαιδευτικοί του 132ου δημοτικού σχολείου βρεθήκαμε μπροστά σε μια δύσκολη πραγματικότητα: η πλειονότητα των παιδιών του σχολείου, πάνω από 75%, ήταν παιδιά μεταναστών και προσφύγων προερχόμενα από 15 περίπου χώρες με άλλη μητρική γλώσσα και θρησκεία, ενώ πάρα πολλά, συμπεριλαμβανομένων και των Ελλήνων, ανήκαν σε ευπαθείς και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (άνεργοι, υποαπασχολούμενοι, μονογονεϊκές οικογένειες, παιδιά με αναπηρία κτλ.).

Πιστεύαμε και πιστεύουμε λοιπόν ότι οφείλουμε στα παιδιά μας ένα δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προσδοκίες όλων των μελών της σχολικής κοινότητας. Ένα σχολείο που θα αναδεικνύει τον πλούτο που Έλληνες και μετανάστες μαθητές μεταφέρουν, που όταν αξιοποιηθεί λειτουργεί προς όφελος όλων των παιδιών κα της κοινωνίας γενικότερα.

Παράλληλα, πιστεύαμε ότι το σχολείο μπορεί και πρέπει να είναι γέφυρα φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, τη γειτονιά, την τοπική κοινωνία.

Τι περιλαμβάνουν οι δράσεις του σχολείου;

Σ.Π.: Καταρχήν, οι δράσεις που αναπτύχθηκαν γίνονταν παράλληλα και ταυτόχρονα για τα παιδιά, τους γονείς τους και τους εκπαιδευτικούς.

Αναλυτικότερα, για τους μαθητές λειτούργησαν βιωματικά εργαστήρια με έμφαση την αντιρατσιστική εκπαίδευση, την εκπαίδευση για την ειρήνη, πανανθρώπινες αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Έμφαση δόθηκε, επίσης σε ζητήματα που αφορούν στην αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό, την επικοινωνία και τη συνεργασία, την έκφραση και τη διαχείριση των συναισθημάτων, τη δημιουργία σχέσεων, την ενσυναίσθηση, την αποδοχή, την αλληλεγγύη.

Παράλληλα, έγιναν και μαθήματα μητρικής γλώσσας για όσα αλλόγλωσσα παιδιά το επιθυμούσαν, με δεδομένο ότι η γνώση της μητρικής γλώσσας, όπως επιστημονικά έχει αποδειχθεί, είναι αναγκαία για να στηριχθεί η εκμάθηση οποιασδήποτε άλλης γλώσσας και παράλληλα, για λόγους σεβασμού της ταυτότητας και των δικαιωμάτων τους.

Σε κάθε εκδήλωση του σχολείου παίρναμε μέτρα, ώστε να συμμετέχουν δημιουργικά όλα τα παιδιά χωρίς να προσβάλλεται το θρησκευτικό ή το εθνικό τους συναίσθημα και φυσικά χωρίς να μειώνεται η ταυτότητά τους, ενώ στο μάθημα των θρησκευτικών επικεντρωνόμαστε στις κοινές αξίες των θρησκειών, οι οποίες είναι και ανθρωπιστικές αξίες.

Τέλος, κάθε μαθητής και μαθήτρια αντιμετωπιζόταν σε ατομική βάση και προσπαθούσαμε πάντα να καλύπτονται βασικές ατομικές του ανάγκες.

Η οικονομική κρίση και οι τραγικές της συνέπειες για την πλειονότητα των παιδιών του σχολείου μας οδήγησε και σε άλλες πρωτοβουλίες όπως η παροχή καθημερινά σίτισης στον χώρο του σχολείου (πρωινού για όλα τα παιδιά και μεσημεριανού για τα παιδιά του ολοήμερου), η εξασφάλιση βασικών ειδών για τη διαβίωσή τους (ρουχισμός, τρόφιμα κτλ.), η κάλυψη ζητημάτων υγείας όπως εμβολιασμοί, παροχή Δελτίων Υγείας κλπ.

Τα παραπάνω γίνονται σε συνεργασία με φορείς του Δήμου Αθηναίων, με ΜΚΟ, με δίκτυα αλληλεγγύης και κινήσεις πολιτών της γειτονιάς μας ή και με ευαισθητοποιημένους συμπολίτες μας (δωρεές, εθελοντική εργασία κτλ).

Για τους γονείς, επίσης, έγιναν επιμορφωτικές συναντήσεις και εργαστήρια για την ενίσχυση του γονικού τους ρόλου και την ανάπτυξη της μεταξύ τους σχέσης και της σχέσης τους με το σχολείο.

Για τους μετανάστες γονείς γίνονταν μαθήματα ελληνικής γλώσσας από εθελοντές εκπαιδευτικούς, οι ανακοινώσεις που δίναμε είναι πολύγλωσσες, ενώ στις συναντήσεις μαζί τους υπήρχε παράλληλη μετάφραση στις γλώσσες τους.

Σημαντικό είναι επίσης, ότι το σχολείο και οι οικογένειες των παιδιών συνδέθηκαν με δομές πρόληψης και υγείας, με επαγγελματίες ψυχικής υγείας για συμβουλευτική και υποστήριξη και με δίκτυα αλληλεγγύης.

Θα έπρεπε το σχολείο να ανήκει στους μαθητές του; Τα παιδιά μπορούν να παίξουν ρόλο στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας;

Σ.Π.: Το σχολείο πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες και τις προσδοκίες των μαθητών και μαθητριών. Τα παιδιά μπορούν και πρέπει να είναι συμμέτοχα στη εκπαιδευτική διαδικασία. Το σύνθημα «Πρώτα από όλα ο μαθητής» ή «Όλα για τον μαθητή», που συχνά ακούγεται, αποδεικνύεται συχνά πολιτική ρητορεία… Βλέπετε τι γίνεται στην Γκράβα;

Μετά την κατάργηση του ΕΠΑΛ και τις συγχωνεύσεις γυμνασίων και λυκείων, ακολούθησαν τα δημοτικά.

Το 132ο, ένα σχολείο με πολύχρονες, πολυεπίπεδες και με αποτελεσματικότητα δράσεις, στο οποίο τα παιδιά είναι οι βασικοί πρωταγωνιστές, προσπάθησαν να το διαλύσουν. Και ας έχει αναγνωριστεί η δουλειά του στην Ελλάδα και διεθνώς από πανεπιστημιακούς και άλλους φορείς και ας έχει επανειλημμένα βραβευτεί και ας παρουσιάστηκε από τη χώρα μας ως “καλή πρακτική” στην Ευρωπαϊκή Ένωση…

Αισθάνομαι τελικά ότι γενικότερα η εκπαίδευση επαφίεται στον πατριωτισμό και την ευαισθησία των εκπαιδευτικών, των γονέων και κάθε πολίτη που αγωνιά για τα παιδιά μας και το μέλλον τους. Γι’ αυτό ακριβώς όλοι μαζί πρέπει να αντισταθούμε με κάθε τρόπο στην υποβάθμιση και στη διάλυσή της, όπως αντισταθήκαμε και πετύχαμε τη μη διάλυση του 132, ενός σχολείου ανθρώπινου και δημοκρατικού.

Συμμετοχές στην ακαδημία ποδοσφαίρου και βόλεϊ από την ΑΕ Γκράβας 6972023532
Φαρμακείο αλληλεγγύης στα Πατήσια Τηλ: 210 2012013, 6978539803, 6945804469
Μαθήματα αλληλεγγύης 6973773399 [email protected]