Η πιο γιορτινή πλατεία της Ελλάδας δεν αγαπιέται από τους Αθηναίους όσο της αξίζει, γιατί λειτουργεί κυρίως ως πέρασμα και γιατί περιτριγυρίζεται από σύμβολα που, πια, λίγοι αγαπούν: η Βουλή κοιτιέται στα μάτια με τα Mac Donalds εδώ και χρόνια. Το πάρτι των περιστεριών ξεκινά από εδώ και τα σκαλιά της πλατείας Συντάγματος κατακλύζονται διαχρονικά από νέες και νέους με καφέ στο χέρι. Τα ραντεβού μπροστά από το σιντριβάνι σπανίως εξελίσσονται σε ρομαντικά και οι γραφικοί τύποι της πόλης λατρεύουν να συχνάζουν εκεί γύρω. Καστανάκι, κανείς;

Να περπατάς Νοέμβρη στην Αθήνα είναι θαύμα. Η πόλη στα πιο αληθινά της. Ούτε ζέστες πια, ούτε Χριστούγεννα, μα κάποια πρώτα δειλά λαμπάκια και διακοσμήσεις, σόμπες στα μαγαζιά γιατί «ο Έλληνας το θέλει πάντα το έξω του» και τα πρώτα ωραία ντυσίματα της σεζόν, γιατί το σωστό το ντύσιμο θέλει τα υφάσματά του και το layering του.

Ξεκινώντας ένα βράδυ στις 20:00 από τον Λουμίδη στην Ομόνοια περπάτησα κατά μήκος της Πανεπιστημίου τυλιγμένη ένα κόκκινο κασκόλ και απολύτως παραδομένη στις σκέψεις μου. Όλα γύρω μου γνώριμα: εδώ κοντά ζω, εδώ κοντά σπούδασα, εδώ είχα αγοράσει εκείνο το συγκλονιστικό βιβλίο, πιο κάτω είχα συναντηθεί με…

Ο κόσμος πάντοτε κάπου πηγαίνει. Και στα αστικά κέντρα πηγαίνει βιαστικός. Είναι σημεία στα οποία δεν έχουμε παρά σπανίως σταθεί, όλο τα προσπερνάμε και ίσως τα αποφεύγουμε. Αυτό δεν ισχύει για την πλατεία Συντάγματος, τουλάχιστον δεν ισχύει ολοκληρωτικά. Γιατί κι αυτή ακόμα η πλατεία, που είναι η ίδια η Αθήνα σε περίληψη, δεν έχει τους σταθερούς παρατηρητές που της αξίζουν, αλλά χιλιάδες περαστικούς να τη βαραίνουν για λίγο μόνο με το βιαστικό τους, φορτωμένο από χίλιες έννοιες περπάτημα.

Οι τουρίστες θαυμάζουν τη Βουλή, εντυπωσιάζονται από τους όγκους των ακριβών ξενοδοχείων στη Βασιλέως Γεωργίου και αγοράζουν αναμνηστικά από τα περίπτερα τριγύρω. Παιδιά από κάθε γειτονιά της πόλης ενώνονται εδώ, δίνουν πρώτα φιλιά σε παγκάκια και σκαλιά, τύποι με τηλεοπτικές ή youtube κάμερες κάνουν ρεπορτάζ με τις πιο γελοίες ερωτήσεις, χριστουγεννιάτικα δέντρα, μουσικά happening, μεγάλες διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις έχουν φιλοξενηθεί στην πλατεία Συντάγματος. Ενεργειακή βόμβα το συγκεκριμένο μέρος!

Κάνω μια βόλτα, ακολουθώντας το οβάλ σχήμα της και θυμάμαι τις μέρες των Αγανακτισμένων, τις μέρες του 2011, μέρες φοιτητικές για μένα, μέρες και νύχτες εξέγερσης. Το καλοκαίρι των Αγανακτισμένων ήταν μια λαϊκή, αυθόρμητη εξέγερση που, όμοιά της, δεν έχει ξανασυμβεί: λίγο έως πολύ ανοργάνωτη, εξ ου και καπελώθηκε εύκολα από «φορείς», αλλά πολύ δυναμική και ενδιαφέρουσα από κοινωνιολογικής κυρίως άποψης. Αξίες όπως η δημοκρατία, η αλληλεγγύη, η ισότητα και η συλλογικότητα συζητήθηκαν και αγκαλιάστηκαν από το κίνημα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις βάρδιες καθαριότητας στις οποίες συμμετείχα, με μαύρες σακούλες ανά χείρας και περηφάνεια στο κούτελο. 19 χρονών ήμουνα…

Η Πλατεία Συντάγματος δεν πρέπει να έχει κοιμηθεί ούτε λίγο. Ποτέ. Μέχρι το 1843 ονομαζόταν Πλατεία Ανακτόρων, λόγω των ανακτόρων του Όθωνα. Η επανάσταση της 3η Σεπτεμβρίου οδήγησε στην παραχώρηση Συντάγματος από μεριάς του βασιλιά.

Οι γύρω δρόμοι, γεμάτοι σήμερα από αμέτρητες επιλογές κατανάλωσης και ψυχαγωγίας, φέρουν βαριά ονόματα: Αμαλίας, Βασιλέως Γεωργίου, Φιλελλήνων Η πλατεία συνορεύει με την οδό Βασιλέως Γεωργίου στα βόρεια, την οδό Όθωνος στα νότια, την οδό Φιλελλήνων στα δυτικά και τη Λεωφόρο Αμαλίας στα ανατολικά. Στο ανατολικό τμήμα της Πλατείας Συντάγματος βρίσκεται το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, ένα μνημείο που αντιπροσωπεύει έναν πολεμικό τάφο των μη αναγνωρισμένων στρατιωτών που πρόσφεραν τη ζωή τους στους πολυάριθμους πολέμους της ιστορίας μας.

Το αξιοθέατο της πλατείας, όμως, είναι η Αλλαγή Φρουράς μπροστά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη από την Προεδρική Φρουρά κάθε μία ώρα, με τους Εύζωνες που φωτογραφίζονται από χιλιάδες κάμερες κάθε χρόνο. Ψηλά, όμορφα αγόρια, όμως ανέκφραστα και αγέλαστα. Αυτή, είναι, άραγε η όψη της Δημοκρατίας; Θυμάμαι, περνώντας μπροστά από τη Βουλή τον σάλο που είχε προξενήσει η φωτογραφία του φίλου μου Jason Αντιγόνη ντυμένου με «γυναικεία» ρούχα μπροστά από έναν Εύζωνα.

Πόσες βαλίτσες; Πόσα λεωφορεία; Πόσες καθυστερημένες συναντήσεις και καφέδες που κρυώνουν στα χέρια; Αυτός ο αστικός κόμβος δεν διαθέτει γραφικότητα και σκιές, όμως είναι εξαιρετικά γοητευτικός.

Αφήνω τον κόμβο κι ανεβαίνω στα Public για την εκδήλωση παρουσίασης του πρώτου συνδρομητικού site στην Ελλάδα, του InsideStory.gr. Η θέα της πλατείας από το μπαλκόνι των Public είναι συγκλονιστική, χειμώνα καλοκαίρι. Το συγκεκριμένο κτήριο, για την ακρίβεια… Μέγαρο, μετρά σχεδόν έναν αιώνα ζωής. Χτίστηκε στη θέση όπου βρισκόταν ως τότε η κατοικία της οικογένειας Πάλλη και, εν συνεχεία, στέγασε το Υπουργείο Συγκοινωνιών, τεχνικές σχολές, υποκαταστήματα τραπεζών και, μετά από αρκετά χρόνια που βρισκόταν σε αχρησία, πήρε τον δρόμο για την σημερινή του χρήση ως πολυκατάστημα.

Από τα μπαλκόνια που εγώ τώρα φυσάω τον καπνό του τσιγάρου μου, ενώ ακούω τις ειδοποιήσεις του Instagram, πολλοί πολιτικοί με ανοιχτές, παραπλανητικές παλάμες εκφώνησαν λόγους σε λαό σπαρταριστό από κάτω. Στις 18 Οκτωβρίου 1944, από το πανέμορφο μπαλκόνι του νεοκλασικού, ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας τότε, εκφώνησε το λόγο της απελευθέρωσης της Αθήνας από τη Γερμανική Κατοχή. Σήμερα, θα δείτε μια μαρμάρινη πλάκα στον εξωτερικό τοίχο του κτιρίου που το αναγράφει αυτό.

Το 1872, ο Ευστάθιος Λάμψας και ο Σάββας Κέντρος αγόρασαν την έπαυλη Stadpalais που είχε αγοράσει ο Έλληνας της Δισποράς Αντώνης Δημήτριος και την μετέτρεψαν στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία». Φοβερή χλιδή, που εντυπωσίασε τους Αθηναίους της εποχής. Κι ακόμα, δηλαδή. Σήμερα, η βασιλική σουίτα στο εν λόγω ξενοδοχείο κοστίζει για μια βραδιά όσο κοστίζει ένα διαμέρισμα. Ο Χίτλερ και ο Τσώρτσιλ, μεταξύ πολλών άλλων τρανταχτών ονομάτων , έχουν κοιμηθεί σε κάποιο από τα δωμάτια του ξενοδοχείου. Το 2012, περπατούσα με μια συμφοιτήτριά μου από το Attica προς τη στάση του μετρό έξω από τη Μεγάλη Βρετανία-και μπροστά στα μάτια μας, ένας άνθρωπος έπεσε από ένα από τα μπαλκόνια. Αυτοκτόνησε. Έσκασε μπροστά στα πόδια μας. Παγώσαμε. Δεν μπορώ να πάψω να σκέφτομαι αυτή τη σκηνή κάθε φορά που περπατώ εκεί, εξ ου και προσπαθώ να το αποφεύγω.

Γύρω στα 1935, ανεγέρθηκε και το διπλανό μεγαθήριο πολυτέλειας, το King George, μετά την κατεδάφιση της οικίας Σκουλούδη.

Στην κάτω πλευρά της πλατείας, εκεί όπου διασταυρώνεται με την οδό Ερμού τη λατρεμένη μου βρίσκονταν η οικία του Ανδρέα Κορομηλά, ένα νεοκλασικό αρχοντικό που χτίστηκε μεταξύ 1850 και 1853 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Παναγή Κάλκου. Πιο δίπλα, το ιστορικό καφενείο Γιαννόπουλου. Ακριβώς, δίπλα δύο από τα ιστορικά καφενεία της Αθήνας, του Ζαχαράτου και του Ζαβορίτη έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική ζωή της Αθήνας για ογδόντα περίπου χρόνια. Άντρες από όλες τις κοινωνικές τάξεις –και λιγοστές, «τολμηρές» γυναίκες- πέρασαν από τα μαρμάρινα τραπέζια των καφενείων του Συντάγματος. Λαός, στρατιωτικοί, διανοούμενοι ρουφούσαν τον καφέ τους και συζητούσαν. Οι πολιτικές συζητήσεις που έπαιρναν κι έδιναν, έφερναν κλίμα μιας ζωντανής Βουλής. Και τι δεν θα’ δινα να γυρνούσα λίγο πίσω το χρόνο και να άκουγα έστω λίγα από όσα λέγονταν εκεί μέσα… Ένας δημοσιογράφος του ΣΚΡΙΠ έγραψε στο φύλλο της 28ης Νοεμβρίου 1895: «Ολίγοι ίσως από τους θαμώνας του καφενείου Ζαχαράτου τους περικυκλούντας το μπιλιάρδο έχουν εννοήσει ότι ένας από τους παίζοντας τρεις τέσσαρες τώρα βραδιές συνεχώς είναι ο έξοχος ζωγράφος Ιακωβίδης, ο δοξάζων με τον Γκύζην το ελληνικόν όνομα εν Ευρώπη. Ο Ιακωβίδης παίζει αδιακόπως μετ’ άλλου θαυμασίου μπιλλιαρδιστού, του ζωγράφου κ. Χατζοπούλου. Ο Λύτρας εξαπλωμένος επί του βελουδίνου καναπέ παρακολουθεί λεπτομερώς τας καραμπόλας των δύο αγαπητών του μπιλλιαρδιστών».

Αυτή τη στιγμή, η ιστορία καταγράφει τρεις σέξι Ασιάτισσες που αγοράζουν παγωτό μηχανής από τα Everest. Χωρίς να συζητούν τίποτα. Τώρα, τα ζευγάρια βγάζουν σέλφις στο φωτισμένο μπλε συντριβάνι της πλατείας. Κάποτε, η πλατεία είχε δέντρα και τραπέζια καφενείων-λεγόταν, δε, «κήπος των Μουσών». Για φαντάσου! Το 1900, εκατοντάδες Αθηναίοι απολάμβαναν τις αθηναϊκές λιακάδες στην πλατεία κι ονειρεύονταν το μέλλον, χωρίς να έχουν απολύτως καμία ιδέα για το τι επρόκειτο να συμβεί μετά τους δύο παγκοσμίους πολέμους. Ίσως, ακόμα χειρότεροι πόλεμοι…

Τα βράδια, τουλάχιστον ως το 1926, προβάλλονταν ταινίες του βωβού σε πανί τις Κυριακές και αθηναϊκές μπάντες έδιναν αυτοσχέδιες συναυλίες.
Πόσες ιστορίες ειπώθηκαν και εμπνεύστηκαν στο ξενοδοχείο «Των Ξένων» στην γωνία της Φιλελλήνων, το μέγαρο του εκδότη Κορομηλά και το ξενοδοχείο Αγγλία στις γωνίες της Ερμού και το μέγαρο Νεγρεπόντε στη συμβολή Όθωνος και Αμαλίας; Η αρίθμηση των αθηναϊκών δρόμων, σύμφωνα με την Wikipedia, ξεκινά από την πλατεία Συντάγματος, με τους ζυγούς αριθμούς δεξιά. Μάλιστα, οι χιλιομετρικές αποστάσεις στην Ελλάδα έχουν ως κέντρο αναφοράς την πλατεία Συντάγματος. Πριν ασχοληθώ με το εν λόγω ρεπορτάζ πίστευα πως αυτό ίσχυε για την πλατεία Ομονοίας. Ίσως, το ίδιο πιστεύατε κι εσείς.

Οι σκέψεις φέρνουν λέξεις κι οι λέξεις, μαζί με τις βόλτες, ροκανίζουν τον χρόνο. Η ώρα έχει πάει 12 τη νύχτα. Προλαβαίνω την κυρία με τα κάστανα έξω από το μετρό στην πλατεία και αγοράζω ένα ζεστό σακουλάκι. Δεν θέλει να τη φωτογραφίσω, για να μην τη δουν τα παιδιά της… Οι κόσμος δε λέει να αραιώσει-ίσα ίσα, τα φορέματα στα πόδια των κοριτσιών κόντυναν επικίνδυνα. Η βραδινή έξοδος ξεκινά. Οι διπλανές στο Σύνταγμα πιάτσες είναι γεμάτες επιλογές. Στην είσοδο του μετρό, πάντως, θυμάμαι πως μια βροχερή μέρα του 2018, πριν το καλοκαίρι, είχα συμμετάσχει στη Μέρα Πωλητή του περιοδικού δρόμου «Σχεδία» και τι άβολα και τι όμορφα που ένιωθα στον ρόλο αυτόν…

Λίγο πριν φύγω από την Πανεπιστημίου ξανά-κόλλημα αυτός ο δρόμος- βγάζω φωτογραφία έναν νεαρό τουρίστα που στέκεται απλά και κοιτάζει τη Βουλή. Ο θόρυβος της πόλης δεν χαμηλώνει: skateboards βροντερά, δύο σκυλιά που γαβγίζουν, φωναχτά τηλεφωνήματα «Έλα, μ’ ακούς; Μ ακούς;», το θρόισμα από τις τσάντες με όσα ψώνια αντέχει ο κόσμος να κάνει, τακούνια τάκα τάκα τακ κάτω από κουρασμένες γυναικείες γάμπες που επιστρέφουν από τη δουλειά, μια κιθάρα ενός πλανόδιου, η εκκωφαντική σιωπή μερικών άστεγων στα πλαϊνά μέρη της πλατείας, εγώ με την κάμερα που ξεφυσά καθώς ζουμάρει και ξαναζουμάρει.