Παρασκευή 24 Ιουνίου για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, Σάββατο 25 Ιουνίου για εμάς από αυτήν την πλευρά του Ατλαντικού που ξυπνήσαμε με την είδηση ότι καταργήθηκε το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση σε μία από τις πιο «προηγμένες» κοινωνίες της Δύσης, σε μία από τις κοινωνίες που έκαναν μεγάλη προσπάθεια σε βάθος χρόνου για να εξασφαλίσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε πολλά επίπεδα.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτή η απόφαση; Καταργώντας το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση (το οποίο είχε κατοχυρωθεί στην Αμερική από το 1973), κάθε πολιτεία μπορεί να αντιμετωπίσει το θέμα όπως θέλει (να τις απαγορεύσει, να τις επιτρέψει ή να τις επιτρέψει υπό όρους). Ήδη 26 από τις 50 πολιτείες δείχνουν φιλικά προσκείμενες προς την ψήφιση της απαγόρευσης. Τι σημαίνει συμβολικά; Τέτοια ισοπέδωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει συμβεί στον σύγχρονο κόσμο, αυτόν που θέλει να αποκαλείται «δυτικός».
Φυσικά, όλα αυτά δε συνέβησαν μέσα σε μια μέρα. Η «εποχή Τραμπ» (πριν και μετά τη διακυβέρνησή του) έφερε στην επιφάνεια απαρχαιωμένες αντιλήψεις που ήταν βαθιά ριζωμένες· απλά δεν είχαν έναν.. «γενναίο εκφραστή» σε ηγετική θέση ώστε να βγουν από το χρονοντούλαπο.
Δεν πάει όμως πολύς καιρός που η Πολωνία (μόλις τον Ιανουάριο του 2021) απαγορεύθηκαν οι αμβλώσεις, με μοναδικές εξαιρέσεις τις περιπτώσεις που η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα εγκληματικής ενέργειας (π.χ. βιασμού) ή που θέτει σε κίνδυνο την υγεία της εγκύου. Ενώ το γεγονός είχε πάρει διαστάσεις, τουλάχιστον ευρωπαϊκά, δε δόθηκε περαιτέρω έκταση, καθώς η Πολωνία είναι μία μεμονωμένη χώρα με ένα «βαρύ» παρελθόν όσον αφορά τον συντηρητισμό και τις φασιστικές τάσεις.
Εμπρός Πίσω;
Μερικές φορές, όταν τα λόγια περιττεύουν, την ίδια στιγμή ξεχειλίζουν κιόλας. Πώς μπορείς να γράψεις ένα κείμενο για το αυτονόητο δικαίωμα των ανθρώπων να αποφασίζουν τι θα κάνουν με το σώμα τους και τι όχι; Σε μια εποχή που όλο και προχωράει, σε μια εποχή που οι πολιτισμοί υποτίθεται εξελίσσονται, που ο σεβασμός στις ατομικές ελευθερίες καλλιεργείται όλο και περισσότερο, ο αναχρονισμός βρίσκει θρόνους να καθίσει αναπαυτικά. Τα μεγάλα φουτουριστικά έργα –όπως το «1984», ο «Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος», «Η Ιστορία της Θεραπαινίδας» και τόσα άλλα– περιγράφουν κοινωνίες του μέλλοντος που ενώ η τεχνολογία προχωρά και ο ανθρώπινος νους επίσης, τόσο πιο ελεγχόμενες και ανελεύθερες γίνονται αυτές οι κοινωνίες. Ενώ έχουμε τις «προειδοποιήσεις» της Τέχνης και την άνευ ορίων πρόσβαση στην πληροφορία, πώς είναι δυνατόν να μην το προβλέπουμε; Αλλά κυρίως… τι θα κάνουμε πια με όλη αυτή την ιστορία; Θα παραμένουμε παθητικά πειθήνια ρομπότ ή θα αντιδράσουμε επιτέλους; Σήμερα είναι αυτό. Αύριο τι μας περιμένει;
Μου φαίνεται φοβερά εξωφρενικό να επιχειρηματολογήσω υπέρ των εκτρώσεων. Να επιχειρηματολογήσω υπέρ της ελευθερίας γενικώς και ειδικώς. Η 24η Ιουνίου θα μείνει χαραγμένη ως μια ιστορική στιγμή οπισθοχώρησης, ως ένα ακόμη πλήγμα ενάντια στα δικαιώματα των γυναικών που ενώ παλεύουμε να τα κατακτήσουμε, οι θεσμοί και η καθημερινότητα δεν μας αφήνουν να τα εδραιώσουμε και να τα απολαύσουμε. Παραμένουμε ακόμη «μάγισσες» που κινδυνεύουν με «πυρά».
Η απόφαση αυτή θα οδηγήσει σε παλαιότερες τεχνικές διακοπών κύησης με κίνδυνο την ίδια τη ζωή της κυοφορούσας. Ιστορίες του μακρινού παρελθόντος με κρεμάστρες, βέργες και αμφισβητούμενες μαμές ανακατεύουν το στομάχι μας. Έχουμε καταλάβει ότι η ανάσα τους ήδη ακουμπάει τον σβέρκο μας;
Υ.Γ. Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις, λένε. Ο ορισμός της φράσης βρίσκεται στο εξώφυλλο της Libération που συνοδεύει το παρόν κείμενο.
