Τη δεκαετία του 1930, ο Charles Darrow, ένας άντρας που πάλευε να τα βγάλει πέρα, έφτιαξε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, σχεδιάζοντας το ταμπλό πάνω σε ένα λαδόπανο και το ονόμασε Monopoly.
Αφού πούλησε την ιδέα σε μια μεγάλη εταιρία παιχνιδιών, έγινε πλούσιος και η ιστορία του πέρασε στη συλλογική μνήμη ως ένα παράδειγμα προσωπικής ευρηματικότητας και αμερικανικής καινοτομίας.
Ήταν όμως πράγματι έτσι;
Η ιστορία της κοινωνίας μας και των τεχνολογιών που χρησιμοποιεί είναι γεμάτη από γυναίκες που έφεραν λύση σε προβλήματα και πλέον οι εφευρέσεις τους είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά στην ιστορία, οι γυναίκες αυτές μένουν στη σκιά, ενώ οι άντρες απολαμβάνουν την αναγνώριση. Μία από αυτές ήταν η Lizzie Magie, μια γυναίκα πολυτάλαντη – συγγραφέας, ηθοποιός, φεμινίστρια, ακτιβίστρια και εφευρέτρια, που όμως δεν έλαβε τα εύσημα που άξιζε για το έργο της.
Ποια ήταν η Lizzie;
Η Magie εργαζόταν ως στενογράφος στην Ουάσινγκτον, αλλά το ανήσυχο πνεύμα της την οδήγησε σε άλλα μονοπάτια. Έτσι, το 1904 και έχοντας προηγηθεί η εφεύρεσή της για μια συσκευή που επέτρεπε την αποδοτικότερη χρήση της γραφομηχανής, πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το Landlord’s Game, γνωστό πλέον ως Monopoly.
Η καινοτομία που άλλαξε τα game nights
Η Magie δημιούργησε το The Landlord’s Game, με σκοπό να διδάξει τις οικονομικές θεωρίες του Henry George, ο οποίος πρότεινε έναν ενιαίο φόρο στη γη ως τρόπο καταπολέμησης των ανισοτήτων. Το ταμπλό του είχε γωνίες με ονόματα όπως «Πήγαινε στη Φυλακή» και «Δημόσιο Πάρκο», ενώ οι παίκτες μπορούσαν να αγοράζουν ακίνητα, να πληρώνουν ενοίκια και να συσσωρεύουν πλούτο.
Μάλιστα, η Magie είχε κατασκευάσει δύο εκδοχές κανόνων:
Τη μονοπωλιακή εκδοχή, όπου ένας παίκτης συγκέντρωνε όλον τον πλούτο και έφερνε τους υπόλοιπους στη χρεοκοπία.
Την αντι-μονοπωλιακή εκδοχή, όπου όλοι μοιράζονταν τα οφέλη και προάγονταν η ισότητα και η συνεργασία.
Η ειρωνεία είναι ότι ήθελε να δείξει πόσο άδικη είναι η συσσώρευση πλούτου στα χέρια λίγων και τις καταστροφικές συνέπειες της απληστίας και του αχαλίνωτου καπιταλισμού.
Σε μια συνέντευξή της το 1906, είχε πει:
“Σε λίγο καιρό, ελπίζω σε πολύ λίγο, ο κόσμος θα συνειδητοποιήσει ότι είναι φτωχός επειδή κάποιοι, όπως ο Carnegie και ο Rockefeller, έχουν περισσότερα απ’ όσα μπορούν να διαχειριστούν.”
Το παιχνίδι αλλάζει χέρια
Στη δεκαετία του 1920 και 1930, το παιχνίδι της Magie άρχισε να διαδίδεται άτυπα, με διάφορες κοινότητες να δημιουργούν τις δικές τους χειροποίητες εκδοχές, παίζοντας σημαντικό ρόλο σε κύκλους διανοούμενων, φοιτητών και κοινωνικών ακτιβιστών.
Τελικά, έφτασε στα χέρια του Darrow, ο οποίος το αντέγραψε, άλλαξε το όνομά του και το παρουσίασε ως δική του έμπνευση στην Parker Brothers.
Το 1935, η Parker Brothers αγόρασε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της Magie για μόλις 500 δολάρια. Εκείνη αρχικά χάρηκε, πιστεύοντας ότι το παιχνίδι της θα εκπλήρωνε τον εκπαιδευτικό του ρόλο. Όμως, η μονοπωλιακή εκδοχή κυριάρχησε, και η ίδια σύντομα συνειδητοποίησε πως το μήνυμά της είχε χαθεί.
Η Monopoly σημείωσε τεράστια επιτυχία, με εκατομμύρια αντίτυπα να πωλούνται παγκοσμίως. Όμως, αντί να αποτελεί κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα και τα μονοπώλια, διδάσκει γενιές παικτών να χαίρονται όταν οι αντίπαλοί τους χρεοκοπούν και αυτοί πλουτίζουν. Έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ποπ κουλτούρας, εμφανιζόμενο σε ταινίες και σειρές όπως Gossip Girl και The Sopranos. Μπορεί κανείς, ακόμη, να το παίξει στο iPhone του και να κερδίσει δώρα ξεκολλώντας αυτοκόλλητα από τις τηγανητές πατάτες των McDonald’s.
Τι μας διδάσκει άραγε αυτή η ιστορία;
Η Magie, στην απογραφή του 1940, δήλωσε ως επάγγελμά της «κατασκευάστρια παιχνιδιών», αλλά στη στήλη του εισοδήματος σημείωσε «0».
Χρειάστηκαν δεκαετίες για να αναγνωριστεί η συνεισφορά της Magie, και η ιστορία της αποτελεί υπενθύμιση ότι πολλές γυναίκες, που άλλαξαν την ιστορία του κόσμου, παραμένουν μέχρι και σήμερα άγνωστες.
Αλλά αλήθεια, πόσες ακόμα Lizzie Magie χάθηκαν στη λήθη, απλώς επειδή γεννήθηκαν γυναίκες; Και πόσες χάνουμε ακόμα;
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, είναι μια καλή στιγμή να στρέψουμε το βλέμμα και την προσοχή μας στις γυναίκες που με την εφευρετικότητά τους και την εξυπνάδα τους έγραψαν ιστορία και να σκεφτούμε πώς μπορούμε να διαμορφώσουμε έναν κόσμο που θα αγκαλιάζει κάθε πλάσμα και θα του προσφέρει τη δυνατότητα να λάμψει, αντί να βάζει τρικλοποδιές. Πόσες γυναίκες γύρω μας δεν λαμβάνουν την αναγνώριση που τους αξίζει; Πόσες «Magie» υπάρχουν σήμερα στον κόσμο, έτοιμες να αλλάξουν την ιστορία, αν μόνο τους δοθεί η ευκαιρία;
Ίσως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε το παιχνίδι.
