Tι είναι η ουρολοίμωξη;
Είναι η παρουσία μικροοργανισμών σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος. Προσβάλει γυναίκες και άνδρες, συχνότερα όμως τις γυναίκες λόγω της ευκολότερης εισόδου των μικροβίων στο ουροποιητικό τους σύστημα αλλά και της μικρότερης απόστασης της εισόδου του ουροποιητικού από τον πρωκτό. Κανονικά το ουροποιητικό σύστημα δεν έχει κανένα μικρόβιο, εύκολα όμως έρχεται σε επαφή με μικρόβια είτε του περιβάλλοντος, είτε γειτονικών οργάνων π.χ. του κόλπου στις γυναίκες ή του πρωκτού (σε γυναίκες και άνδρες). Τα γειτονικά αυτά όργανα, σε αντίθεση με το ουροποιητικό, έχουν μικρόβια και σε φυσιολογικές συνθήκες, τα οποία αποτελούν την λεγόμενη «φυσιολογική χλωρίδα».
Ποια μικρόβια προκαλούν ουρολοίμωξη;
Συχνότεροι μικροοργανισμοί είναι τα βακτήρια (κυρίως το κολοβακτηρίδιο), οι μύκητες (όπως κάντιτα) και τα παράσιτα (κυρίως η τριχομονάδα). Όλα αυτοί οι μικροοργανισμοί φαίνονται στο μικροσκόπιο και ο ειδικός μπορεί εύκολα να τα ξεχωρίσει και να δώσει την διάγνωση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ουρολοίμωξης;
H παρουσία μικροοργανισμών στα ούρα μπορεί ιατρικώς να σημαίνει «ουρολοίμωξη» δεν σημαίνει όμως αυτό ότι υπάρχουν πάντα και συμπτώματα. Πολλές φορές η ουρολοίμωξη είναι «αφανής» και ανακαλύπτεται τυχαία κατά τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο, κυρίως με την εύρεση μικροοργανισμών και λευκών αιμοσφαιρίων στη γενική εξέταση ούρων. Τα ήπια συμπτώματα της ουρολοίμωξης είναι η συχνουρία και η αίσθηση του «καυσίματος» κατά την ούρηση και τα βαριά συμπτώματα είναι: o πυρετός, η στραγγουρία (μόνο λίγες σταγόνες κατά την ούρηση), η κακουχία, η συχνουρία και το «κάψιμο» κατά την ούρηση.
Ποιες κατηγορίες ουρολοίμωξης υπάρχουν;
Οι ουρολοιμώξεις χωρίζονται σε αυτές του ανώτερου και αυτές του κατώτερου ουροποιητικού. Οι ουρολοιμώξεις του ανώτερου ουροποιητικού ονομάζονται πυελονεφρίτιδες και αυτές του κατώτερου κυστίτιδες. Πιο σοβαρές είναι αυτές του ανώτερου αφού μπορούν πιο εύκολα να βλάψουν το νεφρό. Αντίθετα οι κυστίτιδες εάν δεν έχουν συμπτώματα δεν χρειάζονται καν θεραπεία. Άλλες περιπτώσεις είναι η ουρηθρίτιδα και η προστατίτιδα, εκ των οποίων η χρόνια, ταλαιπωρεί πολύ τους άνδρες.
Ποια είναι η πιο άμεση εξέταση για την διάγνωση της ουρολοίμωξης;
H πρώτη και κύρια εξέταση είναι η γενική εξέταση των ούρων. Η εξέταση αυτή αποτελείται από πολλές διαφορετικές παραμέτρους πολλές από τις οποίες χρησιμοποιούνται στη διάγνωση της ουρολοίμωξης. Κάποιες από αυτές είναι εμφανείς και στον ίδιο τον ασθενή.
Αυτές είναι:
Οσμή των ούρων. Τα ούρα με ουρολοίμωξη ενδέχεται να μυρίζουν πολύ άσχημα.
Όψη των ούρων. Κανονικά τα ούρα είναι κίτρινα και διαυγή. Στην ουρολοίμωξη όμως μπορεί να φαίνονται θολά ή έντονα θολά. Tην διαφορά μπορεί να την παρατηρήσει και ο ίδιος ο ασθενής.
Άλλες παράμετροι της γενικής ούρων που προσδιορίζονται αποκλειστικά στο εργαστήριο είναι:
Νιτρικά. Δίνουν θετικό αποτέλεσμα σε πολλά από τα μικρόβια (όχι όλα) που προκαλούν ουρολοίμωξη.
Λευκοκυτταρική εστεράση. Δίνει θετικό αποτέλεσμα όταν υπάρχουν στα ούρα λευκά αιμοσφαίρια τα οποία συνοδεύουν σχεδόν πάντα την ουρολοίμωξη.
Πυοσφαίρια ή λευκά αιμοσφαίρια. Πρόκειται για τα λευκά αιμοσφαίρια που παρατηρούνται στο μικροσκόπιο. Στην απάντηση γράφουμε και τον αριθμό τους.
Μικροοργανισμοί. Η παρουσία τους στα ούρα θέτει άμεσα την διάγνωση της ουρολοίμωξης χωρίς καν να χρειάζεται οι προηγούμενοι παράμετροι να είναι θετικοί.
Ποια είναι η σημαντικότερη εξέταση για τη διάγνωση της ουρολοίμωξης;
H εξέταση που θέτει με σιγουριά την διάγνωση της ουρολοίμωξης είναι η καλλιέργεια των ούρων. Αν δεν υπάρχει μικρόβιο, η απάντηση αναγράφει «στείρα» ενώ αντίθετα αν υπάρχει μικρόβιο, αναγράφεται το είδος του μικροβίου και ο αριθμός των αποικιών του, ο οποίος σε θετικό αποτέλεσμα πρέπει να είναι πάνω από 100.000. ​

Ποιες άλλες εξετάσεις μπορούν να γίνουν εκτός τις μικροβιολογικές;
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνουν συμπληρωματικά ορισμένες εξετάσεις όπως η ακτινογραφία νεφρών-ουρητήρων-κύστεως, υπερηχογράφημα νεφρών-κάτω κοιλίας, αξονική τομογραφία και αξονική πυελογραφία, ανιούσα κυστεουρηθρογραφία, μαγνητική τομογραφία κ.α.
Πώς πρέπει να συλλέγονται τα ούρα; 
To δείγμα ούρων θα πρέπει να είναι πρωινό και να συλλέγεται στο μέσο της ούρησης. Η συλλογή γίνεται μέσα σε ένα ειδικό αποστειρωμένο ουροδοχείο που προμηθευόμαστε από φαρμακείο. Πριν την ούρηση πλένουμε τα χέρια αλλά και τα γεννητικά όργανα. Ως πρωινά εννοούνται τα ούρα που συλλέγονται στην πρώτη ούρηση της ημέρας, αμέσως μετά το ξύπνημα (λέγονται αλλιώς και «πρώτα πρωινά ούρα»). Αφήνουμε λίγα ούρα να τρέξουν στην τουαλέτα και στη συνέχεια συλλέγουμε μικρή ποσότητα ούρων μέσα στο ουροδοχείο. Με τον τρόπο αυτό ξεπλένεται η ουρήθρα και αυτό σε συνδυασμό με το προσεκτικό πλύσιμο χεριών και γεννητικών οργάνων εμποδίζει την είσοδο μικροβίων μέσα στο ουροδοχείο από άλλα όργανα του σώματός μας.
Παρά όμως την γενική αυτή σύσταση η ουρολοίμωξη μπορεί να γίνει αντιληπτή στο εργαστήριο ακόμα και σε τυχαίο δείγμα ημέρας. Εκτός από τα νιτρικά που ενδεχομένως να βγουν ψευδώς αρνητικά οι υπόλοιπες παράμετροι (πυοσφαίρια, μικροοργανισμοί) θα δώσουν θετικά αποτελέσματα. Το παραπάνω δεν ισχύει όταν υπάρχει έντονη συχνουρία οπότε η ουροδόχος κύστη «ξεπλένεται» και η γενική εξέταση ούρων βγαίνει τελικά καθαρή.
Πόση ποσότητα ούρων πρέπει να συλλέξω;
Αν και τα σύγχρονα συστήματα ανάλυσης ούρων χρειάζονται ελάχιστη ποσότητα για να βγάλουν αποτέλεσμα, καλό είναι να γεμίσει το ουροδοχείο μέχρι επάνω. Με τον τρόπο αυτό δεν αφήνεται «κενό» για να εισέλθει αέρας και μέσω του αέρα άλλα μικρόβια στο δείγμα.
Πόσο γρήγορα πρέπει να φτάσει το δείγμα ούρων στο εργαστήριο;
Το δείγμα ούρων πρέπει να φτάσει το συντομότερο στο εργαστήριο ειδικά όταν ο καιρός είναι ζεστός. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να διατηρηθεί στο ψυγείο για αρκετές ώρες. Η διατήρηση των ούρων στο ψυγείο είτε στο σπίτι είτε στο εργαστήριο αφήνει μεν ανεπηρέαστες τις χημικές ουσίες που περιέχουν όχι όμως πάντα και τα κύτταρα που υπάρχουν σε αυτό σε μία ουρολοίμωξη. Οπότε καλό είναι το δείγμα να πηγαίνει γρήγορα στο εργαστήριο.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Πέτρος Καρκαλούσος, Βιοχημικός
Παπανδρέου Ιατρικές Υπηρεσίες
Πατησίων 49 (απέναντι από το Πολυτεχνείο) Αθήνα, 10433
Τηλ: 210 5222500, 2105246907, 2105242817 | Φαξ: 210 5242970
Ωράριο Λειτουργίας : Δευτέρα – Παρασκευή 6:30-21:30 & Σάββατο 7:30-15:30
Site: http://www.medpap.gr​
Fb: Παπανδρέου Ιατρικές Υπηρεσίες
e-mail: [email protected]