Μας έφερε σε επαφή η Κατερίνα Γκατζόγια, με την οποία συμπρωταγωνίστησε στο θεατρικό μου, την Άδεια Παρένθεση, που ανέβηκε τον περσινό χειμώνα στο Studio Μαυρομιχάλη. Δραστήριος, ενεργός πολίτης, καλλιτέχνης με ανησυχίες, πολύ καλός στην δουλειά του και άριστος συνεργάτης. Το χιούμορ του δεν τον εγκαταλείπει ποτέ και αυτό φαίνεται και μέσα από τις αναρτήσεις του στο Fecbook, ακόμα και αυτές τις δύσκολες κορονο-μέρες. Ο Τάσος Ράπτης είναι φίλος μου και δεν το κρύβω. Όμως, η φιλία αυτή δεν είναι η αιτία αυτής της συνέντευξης. Αυτή η συνέντευξη είναι η αιτία να μας δέσει περισσότερο, νομίζω. Αν σε ενδιαφέρουν ειδήσεις και απόψεις αποκλειστικά περί κορονοϊού, μην συνεχίσεις να διαβάζεις και σε ταλαιπωρήσουμε αδίκως. Αν και, ακόμα και σε αυτό το ζήτημα, οι απόψεις του Τάσου Ράπτη έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Γιατί έγινες ηθοποιός;

Αν είχα μεταφυσικές ανησυχίες και πίστευα σε ανώτερες υπάρξεις, σε προηγούμενες κι επόμενες ζωές, θα έλεγα πως έγινα ηθοποιός γιατί αυτή ήταν η αποστολή μου στη γη. Αλλά τα πράγματα είναι πιο πεζά, ή αν θες πιο απλά: έγινα ηθοποιός γιατί το θέατρο μου έδωσε χαρά από την πρώτη στιγμή που μπήκε στη ζωή μου (το 1993) και συνεχίζει ακόμα και τώρα, παρά τις αντιξοότητες που παρουσιάζονται κατά καιρούς.

Ποια συνεργασία σου μέχρι στιγμής ξεχωρίζεις; Εξαιρουμένης φυσικά της Αδειανής μας Παρενθέσεως… (sic)

Η απάντηση είναι πολύ εύκολη: για λόγους συναισθηματικούς και καλλιτεχνικούς, ξεχωρίζω τη συνεργασία με τον αείμνηστο Δάσκαλό μου Άκη Δαβή, στην παράσταση «Ένας Μάκβεθ» που την είχε σκηνοθετήσει τη σεζόν 2006 – 2007. Ήταν ένα από τα ελάχιστα μικρά όνειρα που είχα ως ηθοποιός κι ευτυχώς πραγματοποιήθηκε.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που είχες να αντιμετωπίσεις μέχρι στιγμής;

Το 2012 έπαιξα στην παράσταση «Η Μηχανή Αμλετ» του Χάινερ Μίλλερ. Η παράσταση ανέβηκε από την καλλιτεχνική κολεκτίβα «ανοικείωση», της οποίας είμαι περήφανο μέλος. Η δουλειά μας στηρίχθηκε στη θεωρία του Μπρεχτ για το επικό – διαλεκτικό θέατρο, στην προσπάθειά μας να εξερευνήσουμε και να κατακτήσουμε την περίφημη μέθοδο της αποστασιοποίησης.

Ήταν η πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με αυτό το είδος θεάτρου. Ως εκ τούτου, οι δυσκολίες ήταν μεγάλες, μιας κι έπρεπε να παίξω τελείως διαφορετικά απ’ ό,τι ήξερα ως εκείνη τη στιγμή. Ευτυχώς, οι εμπειρίες που είχα αποκομίσει μέχρι τότε και οι στέρεες βάσεις που μου είχαν δώσει οι περισσότεροι απ’ τους ανθρώπους που είχα συνεργαστεί παλιότερα, καθώς και η δημιουργική συνεργασία όλης της ομάδας, αλλά και η εξαιρετική καθοδήγηση που είχα από τον σκηνοθέτη της παράστασης Πέτρο Γιώτη, με βοήθησαν να ανταπεξέλθω.

Γνωρίζω ότι έχεις ασχοληθεί-λίγο- και με σκηνοθεσία. Θα σκηνοθετούσες περισσότερο στο μέλλον;

Όπως το είπες: έχω ασχοληθεί λίγο. Για την ακρίβεια συν-σκηνοθέτησα ένα ανέβασμα του έργου «Τα ντουφέκια της κυρίας Καρράρ» του Μπρεχτ. Η σκηνοθεσία είναι μια διαδικασία που μου αρέσει πολύ και πιστεύω ότι μπορώ να ανταπεξέλθω στις δυσκολίες και τις προκλήσεις που έχει. Προς το παρόν, για διάφορους λόγους, δεν το έχω δει ζεστά. Νομίζω, όμως, ότι στο όχι πολύ μακρινό μέλλον, θα είναι κάτι που θα το κάνω συχνά.

Τάσος Ράπτης και σινεμά. Πες μου τα πάντα!

Τάσος Ράπτης και σινεμά είναι μία σχέση που εξελίσσεται αργά και σταθερά μέσα στο χρόνο, χωρίς πίεση από καμία πλευρά. Ξεκίνησε με συμμετοχή σε ταινίες μικρού μήκους (ερασιτεχνικές, σπουδαστικές, επαγγελματικές), πέρασε σε μικρούς, αλλά όμορφους και χαρακτηριστικούς ρόλους στις δύο τελευταίες μεγάλου μήκους ταινίες του Βασίλη Βαφέα, συνεχίστηκε με αφηγήσεις σε ντοκιμαντέρ (αναφέρω χαρακτηριστικά την ταινία «Ένα δέντρο θυμάται» του Κώστα Φόλλα για την ισοπέδωση του τσέχικου χωριού Λίντιτσε από τους Ναζί και το σπουδαίο ντοκιμαντέρ «Σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας» του Ολιβιέ Ζισουά για τη Μακρόνησο) κι έχει φτάσει σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Common Birds των Σίλβια Μαλιόνι και Γκρεμ Τόμσον.

Μία ταινία που παρουσιάζει την οπτική των δύο σκηνοθετών για φλέγοντα ζητήματα των κοινωνιών, όπως είναι η μετανάστευση, η προσφυγιά, η ζωή στις μεγαλουπόλεις. Έμπνευσή τους στάθηκε η επαφή τους με τους Όρνιθες του Αριστοφάνη. Η ταινία αυτή αποτέλεσε σπουδαία εμπειρία για μένα, καθώς ερμήνευσα το ρόλο του Πεισθέταιρου στα αρχαία ελληνικά και ταξίδεψα στα Κανάρια νησιά που πραγματοποιήθηκε το μεγαλύτερο μέρος των γυρισμάτων.

Γενικά, όσο περνάει ο καιρός, αγαπώ όλο και περισσότερο το σινεμά και καταλαβαίνω καλύτερα τη λογική και τη λειτουργία του. Θα μπορούσα άνετα να με φανταστώ να παίζω αποκλειστικά σε ταινίες.

Οι ηθοποιοί μοιάζουν, στα μάτια μου, με δρομείς. Τρεχάλα και λαχανητό για την επόμενη δουλειά. Για τον βιοπορισμό τους, χωρίς όμως να χάσουν και τα προσωπικά τους, καλλιτεχνικά αισθητήρια… Πώς το ζεις όλο αυτό εσύ, ειδικά επί κρίσης;

Η ανασφάλεια και το συνεχές ψάξιμο δουλειών είναι, καλώς ή κακώς, στη φύση του επαγγέλματος. Αυτό το στοιχείο, μέχρι μια εποχή, δε δυσχέραινε ιδιαίτερα τη ζωή των ηθοποιών. Υπήρχαν μεν λιγότερα θέατρα και παραγωγές, υπήρχαν όμως και αισθητά λιγότεροι ηθοποιοί, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι, τουλάχιστον, να βρίσκουν σχετικά εύκολα δουλειές και να βιοπορίζονται αξιοπρεπώς από το επάγγελμα του ηθοποιού.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έγινε ένα πολύ μεγάλο άνοιγμα στο χώρο μας, με αύξηση του αριθμού των νέων ηθοποιών και εκτίναξη των θεατρικών σκηνών και παραγωγών. Αυτό δεν το βρίσκω καθόλου κακό. Το αντίθετο μάλιστα.

Σε συνδυασμό, όμως, με τον καπιταλιστικό τρόπο ζωής-προσφορά και ζήτηση-και ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση των τελευταίων 10 ετών, η κατάσταση για τους ηθοποιούς έχει γίνει, θα τολμούσα να πω, απελπιστική. Παραστάσεις απλήρωτες, πληρωμές με ποσοστά, με ημερομίσθια, ελάχιστα ένσημα, και βέβαια απλήρωτες πρόβες. Αυτό έχει σα συνέπεια να γινόμαστε χίλια κομμάτια, κάνοντας πολλές δουλειές ταυτόχρονα και πάρα πολύ συχνά συνδυάζοντας το θέατρο με δουλειές άσχετες.

Μέχρι στιγμής το βιώνω προσπαθώντας να παραμένω ψύχραιμος. Ευτυχώς, η ψυχική μου υγεία είναι σε καλά επίπεδα, προς το παρόν κι αυτό βοηθάει πολύ. Έχω λίγους και καλούς ανθρώπους στη ζωή μου που με στηρίζουν ουσιαστικά (οικονομικά και ψυχικά), ασχολούμαι με την πολιτική με τη συμμετοχή μου σε μια πολιτική οργάνωση (δυστυχώς σε βαθμό λιγότερο απ’ όσο θα ’θελα) και, κυρίως, έχω τον γιο μου που με κρατάει στα πόδια μου και μου δίνει κίνητρο και ενέργεια να συνεχίζω να είμαι δραστήριος και δημιουργικός.

Σε απολαμβάνουμε μαζί με την εξαιρετική Ρέα Ζαχαριά στο Boem Radio. Ο ραδιοφωνικός παραγωγός είναι ρόλος ή συνθήκη;

Το ραδιόφωνο είναι απόλαυση! Είναι οι διακοπές μου. Ο τρόπος να ξεφεύγω, για λίγο, απ’τα προβλήματα της καθημερινότητας. Δε σου κρύβω ότι μου άρεσε από μικρό παιδί και ήταν ένα από τα όνειρα που είχα, αλλά δεν το είχα πάρει ποτέ στα σοβαρά. Μια τυχαία συζήτηση με τη Ρέα, μια τυχαία συνάντηση σε ένα λεωφορείο με τον Παύλο (τον έναν απ’ τους δύο υπεύθυνους για το υπέροχο Boemradio) και γεννήθηκε η εκπομπή “Στο Περιθώριο”, που είναι απ’ τα καλύτερα που έχουν συμβεί στη ζωή μου.

Ποια ήταν τα καλλιτεχνικά σχέδια αυτής της περιόδου, που, βέβαια, φαντάζομαι, έχουν ανασταλεί;

Σταμάτησαν δύο παραστάσεις («Όρνιθες – Η Πολιτεία των Πουλιών» στο θέατρο Αθηνά και «Απλά δεν ταιριάζουμε» στο Πολιτιστικό Κέντρο Κρυονερίου), ακυρώθηκε άλλη μία («Σκάψε καλά γέρο τυφλοπόντικα» από την καλλιτεχνική κολλεκτίβα «ανοικείωση») και, βέβαια, δεν καταφέραμε να παίξουμε και τη δικιά μας «Άδεια Παρένθεση» που την είχαμε προγραμματίσει για τις 18 Μαρτίου στη Νέα Σμύρνη.

Μην μου το θυμίζεις αυτό…Ποιο βιβλίο βρίσκεται αυτήν την στιγμή στο κομοδίνο σου;

Το «Τι να κάνουμε;» του Λένιν και τα Άπαντα του Καρυωτάκη. Μόνο που είναι στο τραπέζι μου, μιας και δεν έχω κομοδίνο.

Μια τυπική μέρα του πατέρα-εργαζομένου-ανήσυχου πολίτη Τάσου Ράπτη. Ή μήπως, ακριβώς λόγω όλων αυτών, δεν υπάρχουν για σένα τυπικές ημέρες;

Δε μπορείς να φανταστείς πόσο θα ήθελα η ζωή μου να είχε τυπικές μέρες. Με συγκεκριμένο ωράριο δουλειών, ελεύθερα Σαββατοκύριακα (ή έστω Κυριακές), χρόνο τα απογεύματα να ασχολούμαι με το παιδί μου. Όπως καταλαβαίνεις, δεν έχω τυπικές μέρες. Τουλάχιστον για μεγάλα διαστήματα. Διαμορφώνεται μια ρουτίνα για λίγους μήνες και μετά αλλάζει. Και πάει λέγοντας. Τα μόνα που προσπαθώ, στο βαθμό που μου επιτρέπουν οι επαγγελματικές υποχρεώσεις, να μην διασαλεύονται είναι ο πρωινός καφές στο σπίτι και ο χρόνος που έχω υποσχεθεί στον γιο μου να βλεπόμαστε και να είμαστε μαζί.

Πώς σε φαντάζεσαι σε είκοσι χρόνια από σήμερα;

Να σου πω την αλήθεια είναι τρομαχτικά μεγάλο διάστημα για να με φανταστώ κάπως. Καλώς ή κακώς, δεν είμαι άνθρωπος που βάζει πολύ συγκεκριμένους στόχους και φτιάχνει πλάνα πενταετίας ή δεκαετίας. Οπότε, δεν ξέρω πώς θα είμαι σε 20 χρόνια. Ελπίζω να είμαι ενεργός καλλιτεχνικά και πολιτικά και να έχω κοντά μου ανθρώπους που θα μοιραζόμαστε πράγματα και θα δίνουμε χαρά ο ένας στον άλλον.

Φαντάζομαι πως ασπάζεσαι το “όλα είναι πολιτική”. Ειδικά για τον καλλιτέχνη, μοιάζει μονόδρομος. Υπάρχει, όμως, και η άλλη άποψη που έρχεται στον αντίποδα και λέει: “ο καλλιτέχνης είναι καλλιτέχνης, δεν πρέπει να έχει ουδεμία σχέση με την πολιτική”. Μοιράσου τις σκέψεις σου…

Θα μου επιτρέψεις να απαντήσω με ένα απόσπασμα από το Μικρό Όργανο για το Θέατρο του Μπρεχτ, το οποίο με εκφράζει απόλυτα και με άξονα αυτό προσπαθώ να υπάρχω και να δρω ως καλλιτέχνης: «Αν ο καλλιτέχνης δεν θέλει να είναι παπαγάλος ή μαϊμού, πρέπει να κάνει κτήμα του τη γνώση της εποχής του πάνω στην κοινωνική ζωή, παίρνοντας μέρος στους ταξικούς αγώνες. Μπορεί αυτό να φανεί σε μερικούς σαν κατάπτωση, μιας και τοποθετούν την τέχνη, αφού προηγουμένως έχει τακτοποιηθεί η αμοιβή, στις πιο ψηλές σφαίρες. Όμως, οι περισσότερες αποφασιστικές μάχες του ανθρώπινου γένους δίνονται πάνω στη γη, όχι στους αιθέρες, και «έξω» στη ζωή, όχι μες στους εγκεφάλους. Κανείς δε μπορεί να υψωθεί πάνω από τις αντιμαχόμενες τάξεις, γιατί κανείς δε μπορεί να υψωθεί πάνω από τον άνθρωπο. Η κοινωνία δεν έχει κανένα κοινό μεγάφωνο, όσο είναι χωρισμένη σε αντιμαχόμενες τάξεις. Έτσι, όσοι λένε πως δεν ανήκουν σε κόμματα και δεν ανακατεύονται στην πολιτική σημαίνει πως ανήκουν στην άρχουσα τάξη».

Πώς αντιμετωπίζεις, Τάσο, αυτό που βιώνουμε ως ανθρωπότητα με τον Covid-19;

Κάθε μέρα που περνάει, αποδεικνύεται περίτρανα η εγκληματική πολιτική της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Μη έγκαιρη λήψη μέτρων, τμηματική εφαρμογή αυτών που αποφάσισε, μηδενική παροχή ουσιαστικής βοήθειας στο ήδη διαλυμένο ΕΣΥ και συστηματική προπαγάνδα μετάθεσης της ευθύνης στους πολίτες, με το αφήγημα της λεγόμενης ατομικής ευθύνης. Έχουμε καθήκον, όσο δύσκολες κι αν είναι οι στιγμές που ζούμε να διεξάγουμε διμέτωπο αγώνα: εναντίον του ιού, παίρνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης (αυτά που, ήδη, η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου κάνει) και εναντίον της κυβέρνησης πιέζοντας να ενισχυθεί δραστικά το ΕΣΥ.

Θα μου επιτρέψεις να πω ότι συμφωνώ στα περισσότερα μαζί σου!

Γεωργία, σε ευχαριστώ πολύ για το βήμα που μου έδωσες. Ελπίζω την επόμενη φορά που θα τα πούμε οι συνθήκες να είναι καλύτερες και, γιατί όχι, να συζητήσουμε ραδιοφωνικά, μιας και το ραδιόφωνο σου πάει πολύ (σε άκουσα κάποιες φορές όταν έκανες πρωινή εκπομπή και ήσουν πολύ καλή) και σου εύχομαι να ξανασμίξουν οι δρόμοι σας.