Τον Δημήτρη τον γνωρίζω περίπου έξι χρόνια. Αρχής γενομένης του είχα ζητήσει να πάρει μέρος σε ένα εγχείρημα (25th hour project) που είχα φτιάξει, έτσι, εκείνος, απλόχερα και άκρως αυθόρμητα μου έστειλε τη συμμετοχή του σχεδόν ακαριαία.
Τότε κατάλαβα πως έχω να κάνω με έναν άνθρωπο που αγαπάει όσο εγώ τις λέξεις (ίσως και παραπάνω εκείνος) και πως θα ήθελα να τον έχω κοντά μου σε ότι κι αν έφτιαχνα. Πολυπράγμων, πολυτάλαντος, παρατηρητής, αυτοδίδακτος και πάνω από όλα ποιητής. Αστικός ποιητής, κατά μία (αδόκιμη) έννοια, μιας και σχεδόν όλα τα κείμενά του έχουν να κάνουν με την Αθήνα, και τους ανθρώπους τής.
Αν και δεν του αρέσουν τα βιογραφικά, του αρέσουν όμως πολύ οι άνω τελείες, οπότε, αντί βιογραφικού προέκυψε αυτό.
Πες μου λίγα λόγια για εσένα.
Δράμα, 1981· σπουδές κοινωνικής θεολογίας (Αθήνα), φιλοσοφίας (Θεσσαλονίκη) και φιλοσοφίας της επιστήμης (Άμστερνταμ)· επιμελητής εκδόσεων, μεταφραστής, δημοσιογράφος· κειμενογράφος γενικώς· σήμερα υπεύθυνος Επικοινωνίας του Προγράμματος Πιλοτικής Αναβάθμισης του Εμπορικού Τριγώνου του δήμου Αθηναίων· αναγνώστης κυρίως· τέσσερα βιβλία από το 2009· δημοσιεύσεις στο εξωτερικό· μετά παρρησίας κάτοικος Αθηνών.
Γιατί γράφεις;
Ακούγομαι καλύτερα.
Το «φτηνό κρεβάτι» (εκδ. Πόλις, 2018) αποτελεί την τέταρτη ποιητική σου συλλογή. Θες να μας πεις λίγα λόγια για το βιβλίο;
Υπάρχουν εντός του βιβλίου ποιήματα με τίτλους όπως «μαλακτικό και μέριτο», «αυτοσυντήρηση», «Μίμης», «100% Λίτσα», «λίγο παραπάνω από ’να σούπα μούπες», «μπίρι μπίρι», στο ίδιο ποίημα συνυπάρχει ο Χέγκελ με το «μ’ αγαπάς ή τσάμπα πίνω» και ο Μπέκετ με τον μπαμπά μου – κι όμως, είναι ο τρόπος μου να βάλω μια μικρή ζωή σε τάξη.
Νιώθω πως η ποίησή σου χρειάζεται πολλές αναγνώσεις. Αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό ενός καλού ποιητή;
Αν χρειάζεται πολλές αναγνώσεις για να «συνδεθείς», τότε είμαι κακός ποιητής. Αν χρειάζονται πολλές αναγνώσεις για λόγους απόλαυσης, αλλάζει το πράγμα.
10 ευρώ για 84 σελίδες ποίηση. Αν ζούσαμε σε μία καλύτερη οικονομικά χώρα, θα ανέβαζες την τιμή;
Κανένα «φτηνό κρεβάτι» δεν πρέπει να κοστίζει πάνω από 10 ευρώ.
Ποιο είναι το πιο ακραίο πράγμα που έχεις κάνει για να γράψεις ένα ποίημα;
Στο ποίημα «πολλά ζητάς», κάποιος εξαντλημένος ―από εκείνους που, σ’ ένα άλλο ποίημα, ακούνε από τους γύρω τους «δε σε φοβάμαι εσένα»― λέει τους στίχους: «έχω τσιτάρει Καζαντζίδη για μια πίπα/ δε μασάω».
Επίσης ο Καζαντζίδης είχε τραγουδήσει τον στίχο «Η ζωή μου όλη μια ανοησία/κι η μοναδική μου η περιουσία», ο Γκάντι επίσης είχε πει «σχεδόν ό,τι κάνεις είναι ασήμαντο, αλλά είναι σημαντικό να το κάνεις». Το πιστεύεις αυτό το νόημα; Ποιο είναι το δικό σου «ασήμαντο»;
Γκάντι και Καζαντζίδης στην ίδια ερώτηση. Θα μπορούσε να είναι συνομιλία σε ποίημα από το «φτηνό κρεβάτι»! Ωστόσο, για ν’ απαντήσω στην ερώτηση, πιστεύω βαθιά στην ανοησία και στο «ασήμαντο». Με τον τρόπο που πιστεύω βαθιά σε ό,τι κάνουν οι άνθρωποι δίχως να βλάπτουν κανέναν ― κυρίως, δίχως να παίρνουν στα σοβαρά τον εαυτό τους, τη ζωή και αυτό που κάνουν.
Ποιες τέχνες συνδυάζονται για να δημιουργηθεί ένα καλό ποίημα;
Τύχη χρειάζεται. Και διάβασμα.
Ποιους ανθρώπους θαυμάζεις;
«εκείνους που επιβιώνουν/ των κακουχιών της ύπαρξης/ επειδή πιστεύουν πάντοτε ότι/ δεν έχουν πιάσει πάτο»
Μιας και ασχολείσαι πολύ με τις λέξεις, μπορούν οι λέξεις να σώσουν τον κόσμο; Μπορούμε να φτιάξουμε μια καλύτερη κοινωνία με ένα ποίημα, με ένα άρθρο, με έναν στίχο;
Κάπου στη Μαυρομιχάλη υπάρχει ένα σύνθημα: «όχι άλλο σώσιμο». Όποιου του μέλλει να πνιγεί ποτέ του δεν πεθαίνει.
Ποια είναι τα συστατικά ενός καλού κειμένου;
Δεν είμαι σίγουρος ότι ξέρω τι σημαίνει «καλό κείμενο», προσωπικά, όμως, προτιμώ εκείνα που παίρνουν θέση απέναντι στα πράγματα, που δεν έχουν απλώς άποψη γι’ αυτά.
Αν είχες μια εφημερίδα, τι θα προτιμούσες: καλύτερος τίτλος και καλύτερη φωτογραφία αλλά κακό περιεχόμενο ή κακός τίτλος και κακή φωτογραφία αλλά καλό περιεχόμενο;
Έχω εργαστεί εντατικά ως συντάκτης ύλης και έχω βρεθεί ενώπιον παρόμοιων, παντελώς ακατανόητων διλημμάτων όπως τα δικά σας. Υπάρχουν φορές που το κείμενο σώζεται από τη φωτογραφία, κι άλλες που δεν σώζεται με τίποτα. Άλλοτε, πάλι, το κείμενο είναι τόσο συναρπαστικό που κανένας τίτλος δεν μοιάζει επαρκής, κι άλλοτε καμιά εικόνα δεν υποκαθιστά τις χίλιες λέξεις. Κατά βάσιν, όμως, πιστεύω ότι είναι ωραιότερο να εργάζεσαι σε εφημερίδα παρά να την έχεις δική σου. Κυρίως, για να μην έχεις τέτοια διλήμματα.
Χαρτί ή site; Έντυπη μορφή ή ηλεκτρονική; Τι προτιμάς; Έχει να κάνει με το είδος του κειμένου ή με τον αναγνώστη;
Δεν έχω προτιμήσεις. Συντονίζομαι με την εποχή και τις διευκολύνσεις που μας διαθέτει. Όπως συντονίζομαι με την καθημερινή επιθυμία μας άλλοτε να κρατάμε χαρτί κι άλλοτε να βρίσκονται όλα μπροστά σε μιαν οθόνη. Το παν είναι η γνώση, η πληροφορία, η επικοινωνία. Η ζωή ξέρει και θα μας δείξει.
Πες μου μερικά λόγια για το Τρίγωνο, για τη δράση του, αλλά και τον δικό σου ρόλο ευθύνης.
Στα 110 στρέμματα που περικλείονται από τη Λέκκα, την Πραξιτέλους, την Ευριπίδου, την Αθηνάς, την Αγ. Ειρήνης-Αθηναΐδος-Περικλέους, υπάρχει ένα «εργοστάσιο» που δουλεύει ασταμάτητα για να αποκτήσει η πόλη περισσότερο δημόσιο χώρο, να τονώσει την παραδοσιακή εμπορική της δραστηριότητα, να εμπλέξει εμπόρους, επαγγελματίες και κατοίκους, να αναβαθμίσει αισθητικά και με «έξυπνο» τρόπο («έξυπνος» φωτισμός και «έξυπνη» αποκομιδή απορριμμάτων) μία γειτονιά όπου συνυπάρχουν οι τρεις αιώνες της μοντέρνας Αθήνας. Κυρίως, το Τρίγωνο είναι μία γεύση από τις σύγχρονες πόλεις. Σε αυτό το Πρόγραμμα, είμαι υπεύθυνος Επικοινωνίας. Φαίνεται, νομίζω.
Πραγματικά πολύ ωραία όλα αυτά, τα έχουμε ανάγκη, αλλά η συμπεριφορά των Ελλήνων πώς θα αλλάξει;
Η ζωή όλων των ανθρώπων, όχι μόνο των Ελλήνων, αλλάζει, νομίζω, όταν παύουν να έχουν άποψη και αποφασίζουν να πάρουν θέση απέναντι στα πράγματα. Επαναλαμβάνομαι, το ξέρω, αλλά είμαι αφοσιωμένος στην προσωπικότητα, όχι στον χαρακτήρα των ανθρώπων.
Ως άνθρωπος που ζει, εργάζεται, φωτογραφίζει, αρθρογραφεί (σ)την Αθήνα, τι είναι αυτό που σου αρέσει;
Το ότι ονειρεύομαι σπίτι στη Διδότου και εξοχικό στη Δροσοπούλου.
Από τότε που είχες έρθει από τη Δράμα, το 2000, σε σχέση με τώρα, οι Αθηναίοι ωριμάζουν; Ποια είναι η γνώμη σου για την κοινωνία;
Η Θάτσερ είχε πει: «There is no such thing as society» ― στην Αθήνα βρίσκω συχνά επιχειρήματα εναντίον της.
Μια ευχή σου για την Αθήνα.
Έναν δήμαρχο που την καταλαβαίνει. Ολόκληρη.
Τα σχέδιά σου για το μέλλον.
Να ξεχρεώσω ό,τι χρωστάω.
_
Η ποιητική συλλογή «φτηνό κρεβάτι» του Δ. Αθηνάκη κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις.
