Με αφορμή τα δέκα χρόνια Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, μιλήσαμε με τη Μαρία Φλώρου, Δ/ντρια του Μουσείου
Η Μαρία Φλώρου σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Museum Studies στο Πανεπιστήμιο του Leicester, στην Αγγλία.
Ήδη από τα χρόνια φοίτησής της στη σχολή αρχαιολογίας απασχολήθηκε εθελοντικά σε διάφορες ανασκαφές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ το 2002 εργάστηκε για πρώτη φορά σε μουσειακούς και εκθεσιακούς χώρους στον τομέα οργάνωσης και εφαρμογής εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά.
Από το 2004, εργάζεται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, αρχικά στους τομείς Εικαστικών και Εκδηλώσεων, όπου συνεπιμελήθηκε διάφορες εκθέσεις τέχνης ή ιστορικού περιεχομένου. Αργότερα, το 2011, ανέλαβε τη διαχείριση του έργου για την υλοποίηση του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου, ενώ ανέλαβε και το σχεδιασμό της μουσειολογικής μελέτης, παράλληλα με τη διαχείριση όλης της μουσειολογικής ομάδας και των συνεργατών.
Το ΒΜΦ κλείνει φέτος δέκα χρόνια συνεχούς λειτουργίας και είναι από τα αγαπημένα μας μουσεία της πόλης. Πέραν της ιστορίας του, αφού αποτέλεσε για χρόνια ο κεντρικός πάροχος ενέργεια για την πόλη, σήμερα έχει εξελιχθεί σε ένα μουσείο που γίνεται πόλος έλξης για όλη την πόλη. Αρχικά, μέσα από μια μουσειακή διαδρομή 13 στάσεων, ο επισκέπτης ανακαλύπτει ένα σπάνιο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα βιομηχανικό μνημείο –το μοναδικό που διατηρεί όλο τον μηχανολογικό του εξοπλισμό in situ– που, μέσα από την επανάχρηση, παραμένει ζωντανό. Όμως, η εμπειρία στο ΒΜΦ μπορεί να περιλαμβάνει και βιωματικές δράσεις για όλα τα κοινά, ενώ η προσπάθεια εκσυγχρονισμού είναι συνεχής με σκοπό να γίνει ακόμη πιο θελκτική η επίσκεψη για όσους επιλέγουν να το επισκεφθούν.
Έτσι κι εμείς μιλήσαμε με τη Μαρία Φλώρου, τόσο για το μουσείο το ίδιο όσο και για τον εορτασμό των δέκα χρόνων με πλείστες εκδηλώσεις που δεν περιορίζονται σε «μουσειακές» δράσεις.
Φέτος το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου κλείνει δέκα χρόνια ύπαρξης στην πόλη. Πόσο συνυφασμένη είναι η ιστορία του με την ιστορία της περιοχής και της Αθήνας;
Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου δημιουργήθηκε με σκοπό να διασφαλίσει την προστασία του βιομηχανικού μνημείου που λειτούργησε από το 1862 ως εργοστάσιο φωταερίου και έδωσε ενέργεια στην Αθήνα για περισσότερα από 130 χρόνια. Ως εκ τούτου είναι απόλυτα συνυφασμένο με την σύγχρονη ιστορία της πόλης. Υπάρχουν κάτοικοι που ακόμη θυμούνται την μετέπειτα ΔΕΦΑ (Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθήνας) να παρέχει «γκάζι» στα σπίτια τους, για μαγείρεμα, ζεστό νερό ή για τη θέρμανσή τους. Επομένως το παλιό εργοστάσιο φωταερίου είναι συνδεδεμένο απόλυτα με μια πρότερη καθημερινότητα της πόλης αυτής.
Μέσα στην πορεία των δέκα χρόνων το Μουσείο εξελίχθηκε, έγινε περισσότερο ζωντανό και διαδραστικό, ενώ παράλληλα στον χώρο της Τεχνόπολης λαμβάνουν χώρα πλείστες εκδηλώσεις διαφόρων τεχνών κι έτσι επιτυγχάνεται η ζύμωση με το Μουσείο. Στην εποχή της ταχύτητας, πόσο σημαντικό ένα μουσείο να βρίσκει τρόπους να γίνεται πιο διαδραστικό και να προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού ώστε να γίνει πόλος έλξης και φάρος πολιτισμού για την πόλη;
Είναι πολύ εύκολο να βρεθείς σε μια σχέση με το κοινό σου, αλλά όπως και στην πραγματική ζωή, πολύ δύσκολο να κρατηθείς σε αυτή τη σχέση για χρόνια και να μην βαρεθείς! Με λίγα λόγια, τα μουσεία χρειάζονται συνεχώς να ανανεώνονται ανά τακτά διαστήματα και αφού αξιολογηθεί ότι έχουν προσφέρει τον καλύτερό τους εαυτό, να ανασυντάσσονται. Πρώτον γιατί οι άνθρωποι αναζητούν συνεχώς μια ανανέωση και δεύτερον γιατί ένα μουσείο που έχει από τον ορισμό του κοινωνικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα χρειάζεται να εφευρίσκει νέους τρόπους προσέγγισης των κοινών και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους.
Με ποιο σκεπτικό οργανώθηκαν οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των δέκα χρόνων; Πόσες πτυχές συνδυάζουν οι δράσεις;
Οι εκδηλώσεις που σχεδιάστηκαν είναι εκδηλώσεις που γίνονται για πρώτη φορά και αφορούν διαφορετικά κοινά, προκειμένου να δείξουμε πόσο συμπεριληπτικό μπορεί να γίνει ένα μουσείο και ένας χώρος με δύσκολη θεματική, όπως είναι αυτή της λειτουργίας ενός εργοστασίου παραγωγής ενέργειας. Επομένως πέραν του σταθερού μας ετήσιου προγράμματος, πραγματοποιήθηκε αρχικά μια μοναδική επιστημονική ημερίδα με θέμα τα εργοστάσια φωταερίου στην Ευρώπη και πώς επαναχρησιμοποιούνται. Επίσης διεξάγονται απογευματινές ξεναγήσεις στον χώρο όπου επιτρέπεται οι συμμετέχοντες να πιούνε το ποτό τους εντός του Μουσείου και άλλες ξεναγήσεις – «Βιομηχανικοί Περίπατοι»- εκτός του μουσείου μας, στους δρόμους της πόλης, που σχετίζονται με τη ζωή των εργοστασίων αλλά και των ιδιοκτητών τους. Ακόμη, διοργανώνουμε μια συναυλία με το Vassilikos στις 20 Μαΐου με ελεύθερη είσοδο και ένα διήμερο για οικογένειες και παιδιά «Από το Γκάζι με αγάπη» τον Οκτώβριο.
Ποιες είναι οι επόμενες δράσεις τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες;
Τα σαββατοκύριακα του Μαΐου και του Ιουνίου, οι μικροί μας φίλοι από 3 ετών, θα έχουν τη δυνατότητα να ζωγραφίσουν κεραμικά γλαστράκια και να φυτέψουν λουλούδια εποχής! Να εκφραστούν δημιουργικά στην αυλή ενός παλιού εργοστασίου, δημιουργώντας τις δικές τους πολύχρωμες, ανοιξιάτικες κατασκευές. Να ανακαλύψουν το εργοστάσιο φωταερίου στους δικούς τους χρόνους με βιωματικό και διαδραστικό τρόπο, με οδηγό τους ένα κίτρινο σακίδιο. Παράλληλα, τα 10 χρόνια Μουσείου φέρνουν με ταχύτητα φωτός, ένα από τα πιο αγαπημένα πολιτιστικά summer camp στην πόλη της Αθήνας! Από τις 19 Ιουνίου έως τις 14 Ιουλίου, από τις 08.00 έως τις 16.00, τα παιδιά από 6-11 ετών, συμμετέχουν σε συναρπαστικές εκπαιδευτικές δράσεις με έμπνευση το φως και τα χρώματα. Για τους ενήλικες επισκέπτες, τις Πέμπτες του Μαΐου, η ομάδα του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου, προσφέρει δωρεάν ξεναγήσεις για το κοινό. Οι επισκέπτες ανακαλύπτουν την ιστορία και τη λειτουργία του παλιού εργοστασίου φωταερίου με τη βοήθεια των ανθρώπων του Μουσείου, ενώ μπορούν να συνδυάσουν την ξενάγησή τους με ένα early drink μέσα στο Μουσείο και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και με μουσική! Στις 28 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί ξανά η δράση: «Βιομηχανικές Διαδρομές στην πόλη» με θέμα «Ιστορίες από το Γκαζοχώρι» . Ο ιστορικός Γιάννης Στογιαννίδης «ταξιδεύει» τους ενήλικες επισκέπτες στην ιστορία του Γκαζοχωρίου, της γειτονιάς που συνέδεσε την εξέλιξή της με την ιστορία του εργοστασίου φωταερίου της Αθήνας. Αυτές είναι μόνο κάποιες από τις δράσεις που έχουμε σχεδιάσει για τους επισκέπτες μας τους μήνες που ακολουθούν. Πολλές ακόμη δράσεις έρχονται για το κοινό το φθινόπωρο του 2023!
Στις 20 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί η συναυλία Grand Duet με τον Vassilikos και μάλιστα με ελεύθερη είσοδο, με αφορμή τα «10 χρόνια ΒΜΦ». Θα μας πείτε περισσότερες λεπτομέρειες;
Πρόκειται για μια εορταστική συναυλία, ένα μεγάλο πάρτι που αποφασίσαμε να κάνουμε για να γιορτάσουμε τα γενέθλια του μουσείου. Το Σάββατο 20 Μαΐου, σας περιμένουμε στις 21.00 στην Τεχνόπολη για να απολαύσουμε όλοι μαζί έναν αγαπημένο καλλιτέχνη που «παντρεύει» με τη μουσική του και μοναδικά το χθες με το σήμερα – κάπως σαν αυτό που κάνουμε κι εμείς στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου. Στο live o Vassilikos θα παρουσιάσει το νέο του πρότζεκτ που μοιράζεται με τον Γιώργο Τριανταφύλλου, αλλά και αγαπημένα και διαχρονικά τραγούδια των Raining Pleasure, επανεκτελέσεις και διασκευές, από Τσιτσάνη και Χατζηδάκι μέχρι Beatles, σε ένα μοναδικό μουσικό ταξίδι στον χρόνο! Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που διοργανώνουμε μουσικό event στο μουσείο, είναι η πρώτη φορά που διοργανώνουμε μια συναυλία και μάλιστα τόσο μεγάλης κλίμακας ώστε να λαμβάνει χώρα στην κεντρική σκηνή της Τεχνόπολης, κάτω από τις πιο εμβληματικές καμινάδες της πόλης και με φόντο τους βιομηχανικούς μουσειακούς χώρους! Νιώθουμε πραγματικά πολύ δυνατά συναισθήματα γι’ αυτή τη δράση. Έχουμε αγωνία, ενθουσιασμό και περηφάνια. Σας περιμένουμε!
Το ΒΜΦ έχει δεχθεί πολλούς “μικρούς” επισκέπτες και οι δράσεις για παιδιά συνεχίζονται. Τι να περιμένουν οι οικογένειες για φέτος;
Το μεγάλο γεγονός για φέτος είναι ένα διήμερο φεστιβάλ εκπαιδευτικών δράσεων που θα διεξαχθεί τον Οκτώβριο του 2023 και είναι σχεδιασμένο αποκλειστικά για οικογένειες και παιδιά ηλικίας 3-11 ετών. Αυτή η ομάδα κοινού, πέραν του ότι είναι η πολυπληθέστερη για το μουσείο μας, είναι και αυτή με τους οποίους έχουμε αναπτύξει τους πιο ισχυρούς δεσμούς. Μας εμπιστεύονται, είναι πολύ συμμετοχικοί και δραστήριοι και μας υποστηρίζουν. Οι δράσεις αυτού του διημέρου επικεντρώνονται σε παλαιότερες δράσεις του μουσείου και σε νεότερες, τις πιο αγαπημένες όλων. Παράλληλα, θα έχουμε την υποστήριξη και άλλων συνεργατών μας, εικαστικών και θεατροπαιδαγωγών, επιστημόνων και καλλιτεχνών. Όλοι μαζί θα προσφέρουμε ένα διήμερο γεμάτο ζωντάνια, παιχνίδι και κέφι με ένα twist ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Κάνοντας έναν απολογισμό τι θυμάστε σε αυτά τα δέκα χρόνια; Τι εύχεστε για το μέλλον του Μουσείου;
10 χρόνια ΒΜΦ σημαίνει 10 χρόνια σχεδίων ανάπτυξης, προσέγγισης νέων κοινών, επικοινωνίας και οργάνωσης εκδηλώσεων, πολλών μα πάρα πολλών πρωτότυπων και μοναδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, πολλών ημερών ξεναγήσεων και πολλών βραδιών εξερεύνησης με οικογένειες και παιδιά που ανακαλύπτουν τα μυστικά του φωταερίου. Το μουσείο είναι ένας χώρος πολύ απαιτητικός καθώς εκτείνεται σε 6 διαφορετικά κτίρια και αυτό το χαρακτηριστικό από μόνο του δημιουργεί μια ιδιαίτερη συνθήκη που δεν την απαντάς σε άλλους εκθεσιακούς χώρους και ταυτόχρονα αποτελεί συνεχώς μια πρόκληση για εμάς στο πως θα αξιοποιήσουμε όσο καλύτερα μπορούμε τις δυνατότητες του και θα αναδείξουμε την μοναδική του αξία, τώρα και στο μέλλον.
Περισσότερες πληροφορίες για το ΒΜΦ και τον εορτασμό των δέκα χρόνων θα βρείτε εδώ