Ο Βάλτερ Πούχνερ γράφει: «Ο όρος carne – vale σημαίνει αποχή από το κρέας, όπως άλλωστε και ο ελληνικός όρος “απόκρεως”.
Η καταγωγή της γιορταστικής αυτής περιόδου, που είναι σήμερα ενταγμένη στο χριστιανικό εορτολόγιο, είναι αβέβαιη. Υπάρχουν πολλές υποθέσεις για την αρχαία γιορτή στην οποία αντιστοιχεί. Το μόνο βέβαιο είναι ότι προέρχεται από το πλούσιο σε γιορτές ελληνορωμαϊκό εορτολόγιο και είναι μια περίοδος, όπως και το Δωδεκαήμερο, που επιστρέφουν οι ψυχές των νεκρών στη γη. Τα πρωτόγονα στάδια της μεταμφίεσης συνδέονται με τη νεκρολατρία. Η σημερινή μορφή της Αποκριάς διαμορφώθηκε, καθώς φαίνεται, κατά το Μεσαίωνα και τα βυζαντινά χρόνια.
Ο Γιάννης Κιουρτσάκης αναφερόμενος στο κύριο δομικό στοιχείο του καρναβαλιού γράφει: «Οι γιορτές αυτού του τύπου, που αποτελούν πρωταρχικά ένα κοσμικό γεγονός -την εναλλαγή των εποχών και την ανανέωση της φύσης- διακρίνονται από την κοινή τάση να αντιστρέφουν επίμονα και συστηματικά την τάξη και τις ιεραρχίες της κοινωνίας».
Τα δομικά στοιχεία του παραδοσιακού καρναβαλιού, η φωτιά, η μεταμφίεση και η καταλυτική σάτιρα, ιδιαίτερα καυστική απέναντι στην εκάστοτε εξουσία, αυτή ακριβώς την ανατροπή υπηρετούν. Μια ανατροπή καταλυτική, λυτρωτική και ζωογόνα, που όσο πιο αυθεντική είναι, τόσο πιο λιτά -δωρικά θα λέγαμε -, μέσα χρησιμοποιεί. Παλιά ρούχα από το σεντούκι της γιαγιάς, μουντζούρα (γάνα) από την κουζίνα, τις κουδούνες από το μαντρί, τη γκλίτσα του παπούλη.Και χρώματα, πολλά χρώματα για να φωτίσουν την καθημερινή γκριζάδα.
Όταν μια παρέα συγχωριανοί αποφασίσαμε να ξανα-ζωντανέψουμε την παλιά Μουντζουροδευτέρα, το πρώτο που κάναμε ήταν να απευθυνθούμε στους παλιότερους. Ψάξαμε σε κατώγια και αυλές για μνήμες και παλιές φωτογραφίες, ήπιαμε άπειρα τσίπουρα συζητώντας και γελώντας, και λίγο λίγο ξαναβρήκαμε το νήμα με το προσωρινά παραμελημένο παρελθόν. Μια γύρα στις γειτονιές του χωριού, με όσο κόσμο είχε απομείνει, με τραγούδια ξεχασμένα , μια μάσκα ,μια αυτοσχέδια φορεσιά, και λίγο φούμο στην άκρη της μύτης μας έδωσε το απαραίτητο κέφι για να δουλέψουμε στη συνέχεια πιο συστηματικά. Εθελοντικά στην αρχή, σε συνεργασία με τους συλλόγους αρχικά, και τις τοπικές αρχές αργότερα,δώσαμε ζωή στη ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΟΔΕΥΤΕΡΑ μας.
Δεν ήταν πάντα ούτε εύκολο, ούτε αυτονόητο.Ειδικά για όσες και όσους σαν κι εμάς, επιμέναμε να μην διαγράψουμε το παρελθόν, να μη παρασυρθούμε από τις σειρήνες της σάμπας και των ετοιματζήδικων στολών, να σεβαστούμε και να χρησιμοποιήσουμε τα παλιά, απλά μέσα και να συναρμολογήσουμε τις δικές μας αυτοσχέδιες μεταμφιέσεις. Στην πορεία καταλάβαμε ότι αν δεν θες να ξεκοπείς από τα παλιά, δεν αρκεί να τα αντιγράψεις παθητικά, μεταφέροντας παλιές συνήθειες σε καινούριες καταστάσεις. Και συνειδητοποιήσαμε ότι Παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης, αλλά η μεταφορά της φλόγας. Αφήσαμε να καρπίσει μέσα μας το κέφι της παλιάς Καστανιάς, της κυρα Τσακωνίνας, της θεια Βασιλικής της Λάμπαινας, του κυρ Παναγιώτη, και του παππού Κώστα.Έτσι στη Ρουμάνα και τον παραδοσιακό Γάμο, προσθέσαμε άφθονη και ελεύθερη πολιτική σάτιρα, για όσα παράξενα, κοντινά και μακρινότερα, παρατηρούσαμε να σφραγίζουν τη ζωή μας. Δε διστάσαμε να πειραματιστούμε ακόμη και με τα , απαραίτητα για την Αποκριά, σεξουαλικά υπονοούμενα, πάντα με την αγαθοσύνη και την καθαρή ψυχή που μας έμαθαν οι παλιότεροι.
Από το 1985 μέχρι σήμερα, πέρασαν 34 (!) χρόνια. Με τη Μουντζουροδευτέρα μας να καθιερώνεται, να γίνεται μια όμορφη συνήθεια, και να φέρνει στο χωριό πολλούς φίλους και φίλες. Και το χωριό μας να περνάει από τα δύσκολα χρόνια της κρίσης, της αστικοποίησης και της ξενητειάς των καλύτερων παιδιών της.
Όμως εμείς δεν το βάζουμε κάτω ! Με πολλές απώλειες και δυσκολίες, παλεύοντας με τις προσωπικές και συλλογικές μας αδυναμίες και τις αντικειμενικά δύσκολες συνθήκες, πιστεύουμε ότι ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΝΑΝΑΙ ΚΟΝΤΡΑ, ΕΙΝΑΙ ΤΙΜΗ ΝΑ ΠΕΤΑΣ !
Η αναβίωση , μάλλον η στήριξη της ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΟΔΕΥΤΕΡΑΣ μας, αποτελεί στόχο που ξεπερνάει κατά πολύ την αποκριάτικη ραστώνη. Έχει γίνει για μας τρόπος αντίστασης στην ερήμωση και τη μιζέρια. Μας δίνει κέφι και κουράγιο να φροντίσουμε με κάθε μέσο τούτο τον αγαπημένο τόπο. Να μη ξεχνάμε , αλλά και να μην…τρώμε από τα έτοιμα. Να ξεπερνάμε τις αδυναμίες μας, να συνεργαζόμαστε,να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον, να δίνουμε χρώμα και φαντασία στην καθημερινότητα.
Θέλουμε να ανάψουμε πάλι , όπως παλιά, φωτιές στις γειτονιές και να χορέψουμε γύρω τους! Αλλά θέλουμε να δώσουμε και σε σένα φίλε επισκέπτη και φίλη επισκέπτρια μια ευκαιρία: θέλουμε να σε παρασύρουμε σε αυτό το πανηγύρι, να μας αφήσεις να σε μουντζουρώσουμε, να σε σμπρώξουμε να μασκαρευτείς με ό,τι βρεις, να γλεντήσεις και να χορέψεις μαζί μας ! Να νοιώσεις ότι ανήκεις στην όμορφη παρέα μας, να μοιραστείς μαζί μας φασουλάδα, κρεμμύδι και χαρτοπόλεμο!
Και μετά, θα καταλάβεις γιατί επιμένουμε στο τοπικό χαρακτήρα, στο σεβασμό της παράδοσης, στη φαντασία και τον αυτοσχεδιασμό….
Από την Άβα Μπουλούμπαση
