Τρεχάτος στην πόλη και τα θέατρα, τα γυρίσματα, τους φίλους, την οικογένεια, λιγάκι κουρασμένος, αλλά με πρόσωπο που λάμπει, ο Στέλιος Μάινας ήπιε έναν καφέ και συζήτησε, περισσότερο σαν οικείος, παρά σαν καλλιτέχνης που προβαίνει σε δηλώσεις και μετρημένες απαντήσεις. Τι ωραιότερο;
Την φωτογράφιση έκανε ο Αποστόλης Αναστασόπουλος
Τρεις δεκαπεντάχρονοι βγαίνουν ένα σαββατόβραδο για clubbing. Αφού, λοιπόν, πίνουν κάποιες μπίρες, ξεμένουν από μετρητό και πηγαίνουν σε ένα κοντινό κουβούκλιο ATM για να τραβήξουν χρήματα. Η πόρτα του ΑΤΜ δεν ανοίγει, διότι υπάρχει ένας άνθρωπος μέσα και κοιμάται σε ένα sleeping bag. «Βρωμάει απίστευτα εδώ πέρα! Ποιος είναι αυτός ο μαλάκας;», λένε οι πιτσιρικάδες. Ο άνθρωπος που κοιμάται είναι μια γυναίκα. «Πρέπει να ξεβρομίσουμε το ΑΤΜ από αυτή τη χολέρα!», ξαναλένε. Από τους σωρούς των σκουπιδιών, παίρνουν μια σακούλα και την πετάνε πάνω της-αυτή αρχίζει να βρίζει. Μετά, της πετάνε μια καρέκλα, μια λάμπα, ένα άδειο μπιτόνι βενζίνης κι έναν αναπτήρα. Το μπιτόνι είχε λίγη βενζίνη, τελικά, και η γυναίκα σκοτώνεται. Οι κάμερες ασφαλείας καταγράφουν το γεγονός και, την άλλη μέρα, όλα τα δελτία ειδήσεων της Ολλανδίας δείχνουν τους πιτσιρικάδες αυτούς και το τι έχουν κάνει. Χωρίς τα πρόσωπά τους, όμως, γιατί δεν έχουν αποτυπωθεί στο βίντεο. Οι γονείς των παιδιών αυτών δειπνούν σε ένα ακριβό εστιατόριο για να αποφασίσουν τι πρέπει να κάνουν: να καταδώσουν ή όχι τα παιδιά τους; Ο ένας μπαμπάς είναι καθηγητής και ο άλλος είναι ο μελλοντικός πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Το βιβλίο του Χέρμαν Κοχ, μεγάλη εκδοτική επιτυχία του 2013 και πολυμεταφρασμένο, λέγεται το Δείπνο κι έχει γίνει ταινία στην Αμερική με τον Ρίτσαρντ Γκιρ, αλλά επίσης στο Βέλγιο και την Ιταλία. Τώρα, θεατρική παράσταση στην Αθήνα. Υποδύομαι τον καθηγητή πατέρα ενός από τους 15χρονους.
Ο Κήπος είναι ένα καναδέζικο έργο, είναι η ιστορία δύο ανόμοιων ανθρώπων. Ένας βετεράνος του Βιετνάμ, οικοδόμος, χωρισμένος και αλκοολικός, βγαίνει από το νοσοκομείο μετά από επέμβαση στο γόνατο και ο ανιψιός του πληρώνει και στέλνει μία γυναίκα από έναν οργανισμό που λέγεται «Βοήθεια στο Σπίτι». Η συνάντησή τους σε αυτές τις ακατάλληλες συνθήκες είναι το έργο. Όταν αποχωρεί η γυναίκα από τη ζωή του άντρα, καθώς αυτός της φέρεται απαίσια, ψάχνει να τη βρει και ανακαλύπτει πως είναι ποιήτρια. Οι καταστάσεις είναι τέτοιες που οι ρόλοι τους αντιστρέφονται και, τελικά, αυτός φροντίζει εκείνη.
Δεν μου αρέσει να κάνω δύο πράγματα μαζί, πρώτη φορά στη ζωή μου κάνω δύο πρόβες μαζί, την ίδια μέρα. Δεν μπορώ να πω ότι δεν το απολαμβάνω. Η πραγματική δουλειά, η θεατρική δημιουργία, είναι η πρόβα. Τώρα, οι πρόβες τέλειωσαν και οι παραστάσεις παίζονται. Τώρα, εκτελούμε, δε δημιουργούμε.
Ο ηθοποιός πρέπει να είναι εύπλαστος, να ακολουθεί το όραμα του σκηνοθέτη και να μην κάνει τα δικά του, να μην είναι μονοκόμματος. Δεν είμαι υπέρ των μονοκόμματων καλλιτεχνών, γενικά, πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να ζυμώνεται ανάλογα με το πράγμα που έχει να κάνει. Πρέπει κάθε φορά να δίνεις κάτι διαφορετικό και να μην επαναλαμβάνεσαι, για να μην κουράζεις και τον θεατή.
Κάθε φορά που ολοκληρώνω μια δουλειά, η επόμενη που μου προτείνεται έχει σχέση με την προηγούμενη. Ο ρόλος δηλαδή σα να μοιάζει κάπως… Δε γίνεται, όμως έτσι! Γιατί δεν προχωράς ούτε εσύ, ούτε αυτός που θέλει να σε δει. Είναι άλλο να κρατάς, φυσικά, τα δικά σου χαρακτηριστικά και την προσωπικότητά σου -αυτή πάντα μένει και σφραγίζει τους ρόλους. Πρέπει ο ηθοποιός, δυστυχώς, να έχει την πολυτέλεια να επιλέγει με αυστηρά κριτήρια τις δουλειές του. Αυτό γίνεται, λόγω αυξημένων αναγκών, ολοένα και πιο δύσκολο.
Αγαπώ το θεατρόφιλο κοινό και, θεωρώ, ότι οι ηθοποιοί προτιμάμε αυτούς που πηγαίνουν στο θέατρο, το αγαπούν, το στηρίζουν και που έχουν, πια, διαμορφωμένο κριτήριο επιλογής. Οι άλλοι, που πηγαίνουν από καιρού εις καιρόν να δουν κάτι, επειδή μπορεί και να έτυχε, λέγονται περαστικοί. Το θέμα είναι να πείσεις έναν άνθρωπο που έχει ένα μέτρο σύγκρισης κι έχει δημιουργήσει έναν δικό του θεατρικό, αξιακό κώδικα και να πάρεις από αυτόν το ζεστό του, αληθινό χειροκρότημα. Αυτός είναι ο πιο δύσκολος θεατής, αλλά και ο πιο πιστός.
Δεν είμαι υπεράνω. Εννοείται ότι προσβάλλομαι όταν κάποιος απευθύνεται απαξιωτικά στο άτομό μου. Η προσβολή, βλέπεις, και η κακότητα πουλάνε, γιατί γαργαλάνε τα ταπεινά ένστικτα αυτού που διαβάζει. Αυτός που διαβάζει θέλει αίμα. Το αίμα πουλάει πιο πολύ! Το να γράφεις τα καλά, δε λέει τίποτα πλέον… Οπότε, πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν αγοραίες εκφράσεις, για να γίνουν πιστευτοί, για να πείσουν, να εντυπωσιάσουν. Το ίδιο συμβαίνει και στο θέατρο. Υπάρχουν πολλοί που κάνουν ακρότητες, ακρότητες που δεν προέρχονται από λόγους αισθητικούς και τέχνης, αλλά από λόγους πρόκλησης.
Ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να επιζητεί σώνει και καλά το ακραίο, με την ιδέα ότι αυτό το ακραίο προωθεί την τέχνη. Το καινούργιο και το καινοτόμο και το αλλιώτικο όλοι οφείλουμε να το αναζητούμε και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε. Αυτό, όμως, είναι άλλο. Είναι, βέβαια, και θέμα αισθητικής. Εγώ ας πούμε δεν τρελαίνομαι με το θέατρο καταγγελίας, λίγο το βαριέμαι.
Κάτι που θέλω να βελτιώσω είναι τα αγγλικά μου, τα οποία είναι επιπέδου lower -αυτό δε με βοηθά να διαβάζω και να παρακολουθώ τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο θέατρο παγκοσμίως. Χάνω μεγάλο κομμάτι…
Ό, τι κάνεις, πάντως, στη ζωή σου, το κάνεις από την αναπηρία της προσωπικής σου ανικανότητας και από την αίσθηση της προσωπικής σου ανεπάρκειας. Ο άνθρωπος δημιουργεί γιατί αισθάνεται ανεπαρκής. Αν ήμασταν πλήρεις, δεν θα κυνηγάγαμε κάτι να φτιάξουμε. Έτσι λοιπόν, ό, τι επιχειρείς να κάνεις και να εκφραστείς σ’ αυτό, προσπαθείς να βρεις τον τρόπο να συμπληρώσεις τα κενά σου. Γράφοντας, ας πούμε, προσπαθείς να βρεις έναν τρόπο να επικοινωνήσεις με τον εαυτό σου, γιατί, ουσιαστικά, η τέχνη είναι καταρχάς επικοινωνία με τον εαυτό μας, και μετά με τους άλλους.
Το φαινόμενο των πολυδιάστατων καλλιτεχνών δεν είναι καινούργιο. Ο λεγόμενος άνθρωπος και καλλιτέχνης της Αναγέννησης ήταν ένα ον με μία ολότητα. Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ήταν αρχιτέκτονας, ζωγράφος, ανατόμος, συγγραφέας, μελετητής. Για μένα, το πρότυπο του καλλιτέχνη είναι ο άνθρωπος της Αναγέννησης, που έχει μια ολότητα και είναι σφαιρικός. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι η Αναγέννηση στην Ευρώπη ήρθε μετά τον Μεσαίωνα της παντελούς ξηρασίας. Ζούμε, σήμερα, σε αντιποιητική εποχή, με την έννοια της ποίησης ως δημιουργίας. Είναι μια υλιστική εποχή, όπου πρέπει να αποδείξεις τα πάντα με τα χρήματα και με υλικά αγαθά.
Δυστυχώς, οι όποιες ικανότητες ή επιδεξιότητες των ανθρώπων από τη φύση τους, παραμελούνται και μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Όμως, είναι οι άνθρωποι της Αναγέννησης που ανακάλυψαν την Αμερική και τις άλλες ηπείρους. Τα έργα του μεγάλου διανοητή Σαίξπηρ στιγμάτισαν την περίοδο αυτή -ο ίδιος εμπνεόταν πολύ από τους νέους τόπους, τη νέα γη, τις νέες κατακτήσεις. Σήμερα, λίγο ως πολύ, μοιάζει σα να τα έχουμε ανακαλύψει όλα, ενώ ίσως δεν έχουμε ανακαλύψει και τίποτα. Δε φτάνει να κάνεις κάτι, πρέπει να μπορείς και να το υποστηρίξεις. Νομίζω ότι δεν είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε τα πράγματα που κάνουμε.
Info:
Ο Στέλιος Μάινας φέτος παίζει σε δύο παραστάσεις.
-
Ο Κήπος, του Bruce Gooch, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυλωνά (Από Μηχανής Θέατρο, Δευτέρα & Τρίτη)
-
Το Δείπνο, του Χέρμαν Κοχ, σε σκηνοθεσία Λίλυς Μελεμέ (Σύγχρονο Θέατρο, Τετάρτη ως Κυριακή)
