Εκθειάζεται πολλές φορές από τη σύγχρονη αποδομητική ιστοριογραφία η Οθωμανική Αυτοκρατορία σαν να ήταν μια ανοιχτή πολυπολιτισμική πολιτεία. Τονίζεται η μέριμνα για τη συνύπαρξη των θρησκειών της Βίβλου, η δυνατότητα που τους δινόταν για την εσωτερική τους «αυτο-οργάνωση»(sic!), η ενσωμάτωση στην οθωμανική διοίκηση, ακόμα, θεσμών των υπόδουλων (το Πατριαρχείο ως εκπρόσωπος των ραγιάδων έναντι της Πύλης) και η ύπαρξη πολλών περιπτώσεων προσώπων που προέρχονταν από τις υπόδουλες κοινότητες για να σταδιοδρομήσουν οι ίδιοι στην Πύλη σε διάφορες μεσαίες, ακόμα και ανώτερες, θέσεις. Εσχάτως, δε, ακόμα και αυτό το παιδομάζωμα θεωρήθηκε ως «μοχλός κοινωνικής κινητικότητας», δηλαδή τρόπος για να ενσωματωθούν οι υπόδουλοι στην ιθύνουσα τάξη!
Η ΑΠΟΨΗ ΑΥΤΗ ΕΣΤΙΑΖΕΙ σε ευφάνταστες διατυπώσεις και σχήματα, που ωστόσο αποκτούν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο, αν αναχθούν στην ιστορική πραγματικότητα στην οποία αναφέρονται. Η «συμμετοχή της εκκλησίας στην οθωμανική διοικητική δομή», θα σημάνει στην πράξη τη θανάτωση πάνω από 16 Πατριαρχών, 100 επισκόπων και αναρίθμητων νεομαρτύρων. Οι τελευταίοι, δε, αποτελούν μια εξόχως ενδεικτική περίπτωση του «κλίματος ανοχής», το οποίο υποτίθεται ότι επικρατούσε· ήταν άνθρωποι που μαρτύρησαν για την πίστη τους, πράγμα που αντανακλά τον βαθμό της θρησκευτικής δυσανεξίας που χαρακτήριζε τη λογική του οθωμανικού καθεστώτος.
Εξάλλου, οι περισσότερες από τις Εκκλησίες των κατακτημένων θα μεταβληθούν σε τζαμιά και άδειες για την
ανέγερση νέων τυπικά δεν θα δίνονται — μόνο έπειτα από γενναίους χρηματισμούς των τοποτηρητών της οθωμανικής εξουσίας.
ΚΑΤΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ μπορεί να ειπωθεί και για την πρακτική του παιδομαζώματος, που στην πραγματικότητα απομύζησε τους πληθυσμούς των υπόδουλων ορθόδοξων λαών κατά εκατομμύρια. Η «κινητικότητα» που του αποδόθηκε διαβάζεται και αντιστρόφως: Η μόνη διέξοδος μαζικής ενσωμάτωσης των υπόδουλων στο οθωμανικό σύστημα, ήταν διά της απώλειας της θρησκευτικής και πολιτισμικής τους ταυτότητας, καθώς και των οικογενειακών τους δεσμών.
Η ΑΥΤΟ-ΟΡΓΑΝΩΣΗ των υποδούλων κοινοτήτων είχε στην πραγματικότητα ως σκοπό τη βελτιστοποίηση των φορολογικών μηχανισμών, με τη σκληρότητά τους να απομυζά τον πλούτο που παρήγαν. Επίσης, η ύπαρξη δομών αυτο-οργάνωσης μιας υπόδουλης κοινότητας είναι παρούσα σε κάθε σχεδόν κατακτητικό μηχανισμό και δεν συνεπάγεται κάποια ένδειξη φιλελευθερισμού του. Είναι σαν να λέμε ότι η Ισραηλινή επιβολή στην Παλαιστίνη είναι φιλελεύθερη, γιατί επιτρέπει την λειτουργία Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη και κυβέρνησης στη Γάζα.
Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ υπήρξε, εν κατακλείδι, εξαιρετικά σκληρή. Απόδειξη δια τούτο, ότι αρχικώς οι πόλεις και τα νευραλγικά κέντρα αγροτικής παραγωγής που ήταν εύκολα προσβάσιμα από τις οθωμανικές αρχές και τους μηχανισμούς της, αποψιλώθηκαν από ελληνικούς πληθυσμούς. Μεγάλο τους κομμάτι αναδιπλώνεται στον ορεινό χώρο ή σε απόμακρα νησιά. Γενικώς, εκεί όπου δεν φτάνει η οθωμανική επιβολή. Μια ματιά να ρίξει κανείς στα θέατρα αναγέννησης του ελληνισμού (μέσα 18ου αιώνα), στο Πήλιο, την Πίνδο ή στα Ψαρά, θα πειστεί δια του λόγου το αληθές.
Ο ΕΞΩΡΑΪΣΜΌΣ της οθωμανικής αυτοκρατορίας προέρχεται από δυο διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες. Η πρώτη είναι από τη Δύση και κυρίως τη βρετανική ιστοριογραφία. Απηχεί την ισχυρή παράδοση φιλοτουρκισμού που υπάρχει μέσα στη βρετανική αποικιοκρατία. Σήμερα, γυρεύει άλλοθι με το αναπαριστά την οθωμανική αυτοκρατορία ως μια φωτισμένη όσο και εξωτική δεσποτεία της Ανατολής. Κατεξοχήν εκφραστής αυτής της προσέγγισης είναι ο Μάρκ Μαζάουερ, που για κάποιον ανεξήγητο λόγο συμμετέχει και στην επίσημη επιτροπή για τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης.
Η ΈΤΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΦΕΤΗΡΙΑ πηγάζει απευθείας από το καθεστώς του Ταγίπ Ερντογάν. Το οποίο έχει κάνει μεγάλη προσπάθεια, ώστε να επενδύσει το οθωμανικό παρελθόν με μια αύρα πολυ-πολιτισμού και, ακόμα, να παρουσιάσει την οθωμανική αυτοκρατορία σαν να ήταν μια εναλλακτική της… Δυτικής αποικιοκρατίας. Τις απόψεις αυτές μπορεί κανείς να τις δει να διακινούνται στο πολιτιστικό προϊόν που εξάγει η σύγχρονη Τουρκία (π.χ. το σήριαλ Σουλεϊμάν, για τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή), θα τις ακούσει, όμως, και από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο.
ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΑΡΑΜΈΝΕΙ ο ουσιαστικός λόγος για τον οποίο ενθουσιάζονται και οι Έλληνες καθηγητές Πανεπιστημίου με τα αφηγήματα αυτά. Εκθειάζεται πολλές φορές από τη σύγχρονη αποδομητική ιστοριογραφία η Οθωμανική Αυτοκρατορία σαν να ήταν μια ανοιχτή πολυπολιτισμική πολιτεία. Τονίζεται η μέριμνα για τη συνύπαρξη των θρησκειών της Βίβλου, η δυνατότητα που τους δινόταν για την εσωτερική τους «αυτο-οργάνωση»(sic!), η ενσωμάτωση στην οθωμανική διοίκηση, ακόμα, θεσμών των υπόδουλων (το Πατριαρχείο ως εκπρόσωπος των ραγιάδων έναντι της Πύλης) και η ύπαρξη πολλών περιπτώσεων προσώπων που προέρχονταν από τις υπόδουλες κοινότητες για να σταδιοδρομήσουν οι ίδιοι στην Πύλη σε διάφορες μεσαίες, ακόμα και ανώτερες, θέσεις. Εσχάτως, δε, ακόμα και αυτό το παιδομάζωμα θεωρήθηκε ως «μοχλός κοινωνικής κινητικότητας», δηλαδή τρόπος για να ενσωματωθούν οι υπόδουλοι στην ιθύνουσα τάξη!
