Αν διαβάσει κάποιος τα στατιστικά για τη χρήση του fentanyl (φαιντανύλη) στην Αμερική, δεν γίνεται να μη σοκαριστεί.
Αυτή η ευρέως διαδεδομένη, παντοδύναμη ουσία αποτελεί πια την κύρια αιτία θανάτων από ναρκωτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες (που είναι ήδη μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο στην κατανάλωση ναρκωτικών). Μερικά μικρογραμμάρια fentanyl είναι θανατηφόρα.
Το fentanyl είναι ένα συνθετικό οπιοειδές που χρησιμοποιείται κυρίως ως αναλγητικό, συνήθως κατά τη διάρκεια χειρουργείων που απαιτούν αναισθησία ή για ανακούφιση ασθενών με ακραίους πόνους. Είναι περίπου 50 φορές πιο ισχυρό από την ηρωίνη και 80 φορές από τη μορφίνη και είναι τέτοια η εξάπλωσή του τα τελευταία χρόνια στην Αμερική, που ευθύνεται πλέον για περισσότερο από 90% των θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών. Το 2022, για παράδειγμα, καταγράφηκαν μόνο στη Νέα Υόρκη 3.026 θάνατοι από υπερβολική δόση φαιντανύλης.
Η φαιντανύλη συντίθεται κυρίως στο Μεξικό και συχνά αναμειγνύεται με άλλες ουσίες όπως η ηρωίνη και η κοκαΐνη, σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να το γνωρίζουν οι χρήστες, κάτι που οδηγεί σε ακούσιες υπερβολικές δόσεις. Εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς γιατί είναι πολύ φθηνότερη στην παραγωγή από ό,τι η ηρωίνη και για τον ίδιο λόγο πολύ πιο διαδεδομένη αυτήν τη στιγμή. Ο ιστότοπος του CDC (Centers for Disease Control and Prevention) αναφέρει ότι το fentanyl συνήθως αναμιγνύεται με άλλα ναρκωτικά για να ενισχυθεί η επίδραση και να υπάρχει μεγαλύτερο οικονομικό κέρδος, κάτι που το καθιστά ιδιαίτερα επικίνδυνο. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις οι χρήστες το καταναλώνουν και αυτούσιο, λόγω της πολύ ισχυρής δράσης του. Κατασκευάζεται συνήθως σε αυτοσχέδια εργαστήρια και φαίνεται να διακινείται από τα μεξικανικά καρτέλ, τα οποία εισάγουν τα χημικά συστατικά που απαιτούνται για την παραγωγή του από την Κίνα και την Ινδία.
Η χρήση του fentanyl αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα στη σύγχρονη δημόσια υγεία. Ενώ η αμερικανική κοινωνία βρίσκεται ήδη στη δίνη αυτής της κρίσης, η Ευρώπη έχει αποφύγει σε μεγάλο βαθμό μια αντίστοιχη. Αυτό οφείλεται ίσως στους αυστηρότερους ελέγχους στη συνταγογράφηση οπιοειδών. Παρόλα αυτά, καθώς μια τέτοια ουσία μπορεί να γίνει γρήγορα μάστιγα και στην Ευρώπη, θα έπρεπε να υπάρχει συχνή ενημέρωση, κρατικός έλεγχος και επαγρύπνηση των επαγγελματιών υγείας, ώστε αυτό να αποφευχθεί.
