«DOGVILLE», του Lars von Trier σε σκηνοθεσία Λίλλυ Μελεμέ, διασκευή για τη σκηνή Christian Lollike, σε μια συναρπαστική «μπρεχτική», «επική» θα έλεγα, παράσταση στο ανακαινισμένο θέατρο Ακάδημος.
Το αιώνιο ερώτημα εάν και κατά πόσον ο άνθρωπος είναι «φύσει καλός» βρίσκει εδώ την καθόλου διπλωματική απάντησή του. Φυσικά, τα μεγάλα φιλοσοφικά προβλήματα της Ανθρωπότητας δεν επιλύονται μέσα σε μια βραδιά μήτε στα συμβατικά περιορισμένα όρια ενός έργου Τέχνης, όσο σημαντικός και μεγαλοφυής να είναι ο δημιουργός του.
Κι εδώ, στην συγκεκριμένη παράσταση, είναι πέρα κι από επαρκής σύγχρονος διανοητής ο μεγάλος κινηματογραφιστής (και όχι μόνον), ο πασίγνωστος, δημοφιλής κι αξιαγάπητος στην Ελλάδα Lars von Trier.
Κάπου μεταξύ κυνισμού, στωϊκισμού και συγκρατημένης αισιοδοξίας για τα ανθρώπινα κινείται σε αυτό το έργο ο μεγάλος δραματουργός.
Μία κόρη (καλομαθημένη ή κακομαθημένη – ανάλογα με την οπτική) ενός διάσημου περιώνυμου μαφιόζου τιμωρείται σε εξορία από τον αλαζόνα πατέρα της για την ισχυρογνωμοσύνη και την αφέλειά της (που οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη εμπειρίας κι εν μέρει στο εξιδανικευμένο, αγιοποιητικό – ή έστω – ανεκτικό, συγκαταβατικό φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπει τους συνανθρώπους της).
Στο μικρό ορεινό χωριό, μια χούφτα άνθρωποι, αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και μακριά από τον γνωστό πολιτισμό ζουν την δική τους εκδοχή τού «παραδείσου», που σύντομα θα μετατραπεί σε φρικτή Κόλαση άμα τη εμφανίσει τού «ξένου», του αλλοτριωτικού στοιχείου που θα λειτουργήσει ως παραμορφωτικό κάτοπτρο πάνω στο οποίο θα ανακλαστεί ο κακοποιητικός εαυτός του, το θηρίο που κρύβουν μέσα τους. Κι επειδή δεν θα τους αρέσει διόλου το είδωλό τους, αφού εξαντλήσουν και καταχραστούν όλη την διαστροφική εξουσία τους πάνω σε ένα αδύναμο, ανυπεράσπιστο άτομο, που έχει ως μόνο όπλο του την ανεκτικότητα, την ευγένεια, την υπομονή κι αποδεικνύει έμπρακτα την αυξημένη ενσυναίσθησή του, χωρίς όμως να μπορέσει να αφυπνίσει τους υπνοβατούντες δημίους-εκμεταλλευτές του, μήτε καν την τελευταία στιγμή όταν το μέχρι πρότινος αρνί βγάζει δόντια, βγάζει γλώσσα και φοράει προβιά λύκου.
Την καταδίδουν λοιπόν στην Αστυνομία που υποτίθεται ότι την κυνηγάει – σύμφωνα με ένα δαιμόνιο τέχνασμα του πατέρα της – και το μόνο που καταφέρνουν να την παραδώσουν μασημένη τροφή στο στόμα του αρχιλύκου που θέλει να διαπλάσει το τέκνο του και να το σκληραγωγήσει έτσι ώστε να γίνει αντάξιος διάδοχός του.
Είναι ανάλογο μοτίβο με το καλογραμμένο σενάριο της σειράς “Blacklist” στο Netflix, μόνο που εκεί τα πράγματα είναι περισσότερο εξανθρωπισμένα, για προφανείς εμπορικούς λόγους.
Εδώ, στο έργο του Lars von Trier όλα είναι ζοφερά και δυσοίωνα.
“Each man kills the thing he loves” τραγουδάει η Ζαν Μορώ στην περίφημη ταινία τού Φασμπίντερ «Ο Καυγατζής», βασισμένη στο καταπληκτικό μυθιστόρημα τού αιρετικού Ζαν Ζενέ “Querelle de Brest”.
Έτσι ακριβώς συμβαίνει κι εδώ. «Μερικά πράγματα τα τελειώνει κανείς μόνος του» αναφωνεί η νεόκοπη μαφιόζα και σκοτώνει τον προδότη αρραβωνιαστικό της, που δεν είναι απλώς άπιστος, αλλά και «φτηνός», παραδόπιστος, αναξιόπιστος.
Το μπρεχτικό σκηνικό κι η παρεμβολή τού αφηγητή, η κίνηση των ηθοποιών ανάμεσα στους θεατές, δίνουν μια επική διάσταση στο όλον θέαμα, όσο κι αν η «αποστασιοποίηση» δεν είναι το ζητούμενο εδώ. Σε καμία περίπτωση.
Προβληματίζεται έντονα το κοινό και στην παράσταση που παρακολούθησα προχθές (29/11/2022) χειροκροτούσε μετά μανίας την «φόνισσα» εκδικήτρια που αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στο βασίλειο τού παράνομου πατέρα τους. Αυτό δείχνει πως πολλοί – οι περισσότεροι από εμάς – έχουμε προδοθεί από εκείνους που τάχθηκαν να μας προστατεύουν, έχουμε βασανιστεί από εκείνους / εκείνες που δεν βλάψαμε μήτε απειλήσαμε (τουναντίον: «ουδείς ασφαλέστερος εχθρός τού ευεργετηθέντος», που λέγανε κι οι αρχαίοι, αναφωνούμε κι εμείς ακόμη σήμερα, αφού φαίνεται πως ο άνθρωπος δεν έχει εγκαταλείψει τα προϊστορικά σπήλαια και χώνεται στα ζεστά φθινοπωρινά και χειμωνιάτικα θέατρα για να νανουριστεί μέσα από μια αφηγούμενη ιστορία που αφορά μεν τους άλλους, χτυπάει όμως σαν βέλος οξύτονο κατευθείαν στην καρδιά του κακοποιημένου θύματος).
Μέσα από την αισχρή επικαιρότητα των άθλιων ημερών που διάγουμε, ανάμεσα σε σεισμούς, σκάνδαλα και καταχρήσεις εξουσίας, βιασμούς ανηλίκων και ανήμπορων συμπολιτών μας, παρόμοιες παραστάσεις σαν αυτή είναι ευεργετικές τόσο για το ατομικό όσο και για το συλλογικό ασυνείδητο, αφού οδηγούν σε συμβολικές καθάρσεις και εκτονωτικές ηφαιστειακές εκρήξεις του βεβαρυμμένο θυμικό μιας Ανθρωπότητας που παραπαίει ανάμεσα στον Τεχνολογικό Μεσαίωνα και στην Κβαντική Αναγέννηση.
Εξαιρετική παράσταση. Θαύμασα την ηθοποιό Νικολέτα Βλαβιανού. Αυτή η εκφραστικότατη πληθωρική ύπαρξη θα μπορούσε να υποδυθεί την Μάνα Κουράγιο, την Εκάβη, τη Λυσιστράτη… Καταπληκτική η ερμηνεία της. «Έγραφε» πάνω στη σκηνή, ακόμα κι όταν δεν μιλούσε. Ειδικά τότε. Ακόμα κι όταν δεν φωτιζόταν. Ποίηση είναι η σιωπή. Και το καλό θέατρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την Ποίηση.
Πρωτεϊκός στο ρόλο του αφηγητή ο Στέλιος Μάινας. Τι ηθοποιός! Η εμπειρία και η σκηνική άνεση δεν κρύβονται.
Επαρκώς μελοδραματική, στα όρια τού υπαρξιακού δράματος η Έλλη Τρίγγου στον μάλλον περιγραφικό ρόλο τής ταραγμένης κόρης με το συμβολικό όνομα Γκρέις (Χάρις – η Θεία Χάρις; Μάλλον όχι. Ο θεός απέχει από αυτό το θέατρο εν θεάτρω που κατήντησε η ζωή μας σε έναν πολιτισμό παραπαίοντα μεταξύ Χάους και Αρμονίας).
Όλοι οι ηθοποιοί επαρκείς, φιλότιμοι, εργατικοί, παθιασμένοι καλλιτέχνες. Ας αποτίσουμε φόρο τιμής συνολικά σε όλους τους επί σκηνής συντελεστές αυτής της πέρα κι από το αξιοπρεπές παράστασης, στους: Στέλιο Μάινα, Έλλη Τρίγγου, Θοδωρή Κατσαφάδο, Νικολέτα Βλαβιανού, Βαγγέλη Αλεξανδρή, Ανδρέα Νάτσιο, Φωτεινή Παπαχριστοπουλου, Αλέξανδρο Μαυρόπουλο, Πάρη Λεόντιο, Νίνα Έππα.
Αλλά και οι εκτός σκηνής, οι «αφανείς» συντελεστές απεδείχθησαν ηρωϊκοί γιατί δεν είναι διόλου εύκολο να κρατήσεις τον ρυθμό σε μια ανεπτυγμένη σκηνή και με μπρεχτικούς («γαλατάδικους») φωτισμούς, ενόσω παράλληλα επιδιώκεις και επιτυγχάνεις την συναισθηματική συμμετοχή των θεατών (ταυτόχρονα με την νοητική αποστασιοποίηση).
Βγήκα συγκλονισμένος από αυτή την παράσταση. Δεν βλέπω συχνά θεάματα που με αφορούν και με συναρπάζουν. Απ’ ό,τι φαίνεται όμως δεν ήμουν ο μόνος. Όλοι και όλες οι θεατές έβγαιναν συγκινημένοι, συζητώντας ζωηρά και προφανώς ενθουσιασμένοι από αυτή την θεατρική πανδαισία.
Ευωχία σημαίνει να καταναλώνεις πολιτισμικά προϊόντα υψηλών προδιαγραφών και να τα αφομοιώνεις συνδημιουργικά μεταβολίζοντάς τα ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες εικόνες, τις εμπειρίες και τις πεποιθήσεις σου.
«Ανοικτό» αυτό το έργο σε πολλαπλές αναγνώσεις κι ετερογενή πολυποίκιλα (κι ενδεχομένως αντικρουόμενα) συμπεράσματα.
Όμως έτσι είναι η σύγχρονη Τέχνη. Απαιτεί αν όχι την διαδραστικότητα τουλάχιστον την συνδημιουργική συμμετοχή τού θεατή που πλάθει στο μυαλό του το δικό του αφήγημα.
Από αυτή την άποψη δεν θα μπορούσε να βρεθεί καταλληλότερο έργο με σοβαρότερους συντελεστές για μια τόσο ευπρόσιτη σκηνή στο κέντρο της Αθήνας.
Δείτε το. Μην το χάσετε!!!
Μετά Λόγου Γνώσεως,
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας
https://konstantinosbouras.gr
info:
https://www.viva.gr/tickets/theater/dogville/
«DOGVILLE», του Lars von Trier
σκηνοθεσία Λίλλυ Μελεμέ
διασκευή για τη σκηνή Christian Lollike
Μια αλληγορία για την αγάπη, τη σύγχρονη κοινωνία, τη φοβία, τη δειλία, τη συγχώρεση!
Η Happy Productions παρουσιάζει στον ΝΕΟ Ακάδημο, σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ, το βραβευμένο αριστούργημα ”DOGVILLE” του Lars von Trier, ένα έργο γροθιά που ξεγυμνώνει τα κατώτερα ένστικτα της ανθρώπινης φύσης, τους προσωπικούς υπολογισμούς, την εκμετάλλευση, τον ρατσισμό και την υποκρισία, κλιμακώνοντας τις αντιδράσεις των ηρώων του μέχρι την τελευταία εκρηκτική σκηνή!
Στην απομονωμένη κωμόπολη Dogville καταφθάνει κυνηγημένη από εγκληματίες η γοητευτική Γκρέις (Έλλη Τρίγγου). Παρότι η παρουσία της μοιάζει να απειλεί τον φιλήσυχο χαρακτήρα του τόπου, οι ντόπιοι πείθονται να προστατέψουν την νεαρή φυγάδα, η οποία προσφέρει ως αντάλλαγμα την εργασία της στις καθημερινές δουλειές των κατοίκων.
Κι ενώ στην αρχή η πόλη θα αγκαλιάσει την νεαρή κοπέλα, τα σύννεφα δεν θα αργήσουν να πυκνώσουν με τους κατοίκους του Dogville να δείχνουν το αληθινό τους πρόσωπο!
….. Όμως η Γκρέις δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη…
Το Dogville αποτελεί την πρώτη κινηματογραφική ταινία της τριλογίας του Trier «USA – Land of Opportunities», ενώ δανείζεται τα χαρακτηριστικά του από το θέατρο του Μπρεχτ και τη δομή του από την αρχαία τραγωδία. Η ταινία ήταν υποψήφια για το σημαντικό βραβείο Χρυσού Φοίνικα το 2003 στο Φεστιβάλ των Καννών και απέσπασε δεκάδες βραβεία και διακρίσεις σε όλο το κόσμο. Θεωρείται σήμερα ένα από τα κορυφαία έργα στην ιστορία του κινηματογράφου.
Το θεατρικό κείμενο προφανώς βασίζεται στο τελικό κινηματογραφικό σενάριο, αλλά έχουν επιπρόσθετα χρησιμοποιηθεί και παλαιότερες εκδοχές του. Με αυτόν τον τρόπο προστέθηκαν τμήματα του κειμένου που είχαν κοπεί από την τελική εκδοχή του σεναρίου της ταινίας ή τελικά παρουσιάστηκαν στην ταινία ως εικόνες χωρίς διάλογο.
Παίζουν:
Στο ρόλο του αφηγητή ο Στέλιος Μάινας
Στο ρόλο της Γκρέις η Έλλη Τρίγγου
Οι κάτοικοι του Dogville:
Τζακ: Θοδωρής Κατσαφάδος
Μαμά Τζίντζερ: Νικολέτα Βλαβιανού
Τσακ: Βαγγέλης Αλεξανδρής
Μπεν: Ανδρέας Νάτσιος
Βέρα: Φωτεινή Παπαχριστοπούλου
Τομ: Αλέξανδρος Μαυρόπουλος
Ιάσωνας: Πάρης Λεόντιος
Λίζ: Νίνα Έππα
Συντελεστές:
Συγγραφέας: Lars von Trier
Σκηνοθεσία / Δραματουργική Επιμέλεια: Λίλλυ Μελεμέ
Διασκευή για την σκηνή: Christian Lollike
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση: Σταύρος Γασπαράτος
Σκηνικά: Θάλεια Μέλισσα
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Επιμέλεια Κίνησης: Κική Μπάκα
Φωτογραφία / Trailer: Πάτροκλος Σκαφίδας
Γραφιστική Επιμέλεια: Μάριος Γαμπιεράκης (Μαύρα Γίδια)
Βοηθός Σκηνοθέτη: Πάρης Λεόντιος
Β βοηθός Σκηνοθέτη: Λίνα Οικονόμου
Βοηθός Συνθέτη: Αλεξάνδρα Κατερινοπούλου
Hairstyle & make up: Le Boudoir / Εύα Τόμπρου
Διεύθυνση Παραγωγής: Ιωάννης Παντελίδης
Προβολή/Επικοινωνία: Αγλαΐα Παγώνα
Παραγωγή: Happy Productions
Παραστάσεις: Παρασκευή 21:30, Σάββατο 21:00, Κυριακή 18:00, Δευτέρα 20:00, Τρίτη 20:00,
Διάρκεια Παράστασης: 105 λεπτά
ΝΕΟΣ Ακάδημος: Ακαδημίας & Ιπποκράτους 17, Μετρό Πανεπιστήμιο
Τηλέφωνα Επικοινωνίας: 210 3625119 & 210 0080900
Ειδικές τιμές για ομαδικές κρατήσεις άνω των 20 ατόμων (στο τηλέφωνο 210 0080900 και στο email [email protected]) Παραστάσεις: Παρασκευή 21:30, Σάββατο 21:00, Κυριακή 18:00, Δευτέρα 20:00, Τρίτη 20:00.