Γράφει η δημοσιογράφος Σόνια Χαϊμαντά
Δεν χρειαζόταν, η πανδημία για να διαπιστώσουμε ότι η Κοινωνία πάσχει από σοβαρές κρίσεις πανικού. Ο κορονοϊός – και κάθε κορονοϊός στο μέλλον – που θα λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής του πανικού – απλώς το επιβεβαίωσε.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο Αντι-λεξικό βρίσκει κανείς τη λέξη “Πανικός” σε δύο περιπτώσεις: Στο λεκτικό του φόβου για την απειλή της απώλειας της ζωής και της υγείας και στα Οικονομικά: Ο πανικός είναι συνώνυμο του κράχ. Ζούμε μια πρωτόγνωρη υγειονομική και οικονομική κρίση, με δεκάδες άγνωστους Χ: Το μέγεθός της, τη διάρκειά της και τις επιπτώσεις της. Προς το παρόν αποτιμάται σε χιλιάδες νεκρούς και σε κάποια τρις δολάρια για το 2020.
Το χαλαρωμένο ορμέφυτο ένστικτο της αυτοσυντήρησής μας, οργανώνεται σα σπείρα, χτυπάει αλάρμ. Προς το παρόν δείχνει ότι το ένστικτο αυτό δεν είναι ασυμβίβαστο με την έννοια της συνοχής, οπότε ακόμη μπορούμε να πούμε ότι ο τίτλος σας μοιάζει, με ψευδοδίλημμα. Γιατί να μην έχω και πανικό και κοινωνική συνοχή μαζί; Ναι, αλλά για πόσο ακόμη;
Η κρίση που περνάμε φαίνεται ότι αφορά μόνο την Υγεία και την Οικονομία. Όμως το δηλητήριο θα μπει παντού και θα αποκαλύψει πόσο τρωτοί είμαστε.
Όλοι μιλούν για πόλεμο με “αόρατο εχθρό” και αρκετοί πολίτες λοξοκοιτούν σε έρευνες που υποστηρίζουν εναλλακτικές απόψεις από αυτές που θέτουν τα ΜΜΕ: Οι ορθολογιστές αγοράζουν την άποψη ότι “ο ιός ξέφυγε από το εργαστήριο”, οι σκεπτικιστές ότι “όλα γίνονται για το ασφαλιστικό” και οι techno freaks υποστηρίζουν ότι “έρχεται το ψηφιακό χρήμα και το block chain”. Υπάρχουν και οι θρησκόληπτοι που πιστεύουν ότι “ήρθε το τέλος του κόσμου” και οι νεομαρξιστές που θεωρούν ότι “η κρίση αποτελεί μηχανισμό αναδιανομής του χρήματος”. Τόσες πολλές απόψεις, τι συνεκτικό ιστό να “κεντήσουν” για μια κοινωνία – αράχνη;
Ο ιός, ό,τι ευχολόγια και να διατυπώνονται, ήρθε να διχάσει και όχι να ενώσει (Δεν είναι δυνατόν να αλλάξουμε το DNA του Καταναλωτή μέσα μας):
- προωθεί την ιδέα της απομόνωσης, του social distance, της τηλε-εργασίας, της καχυποψίας.
- ξεσκεπάζει το έωλο οικονομικό σύστημα και το σαθρό οικοδόμημα της Υγείας που δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση.
- αποδεκατίζει την οικονομία σε βάρος των ασθενέστερων, των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των ηλικιωμένων και ευπαθών ομάδων.
- καταργεί ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Ακόμη ζούμε την πρώτη φάση της επέλασης του ιού. Δεν φαίνεται να διαρρηγνύει τον κοινωνικό ιστό, αλλά στο χειρότερο σενάριο, θα το κάνει. Πολύ απλά γιατί δεν υφίσταται κοινωνικός ιστός, δεν έχουμε καλλιεργήσει σε κανένα “πολιτισμικό” εργαστήριο κοινωνικά αντισώματα στη χώρα που απεμπόλησε το πολιτισμό της, τις αξίες της αλληλεγγύης και Ηθικής, σε μια κοινωνία που αγνόησε την ιστορία της, ντράπηκε για τη γλώσσα της, κατάπιε αμάσητες τις συνήθειες άλλων λαών. Και τώρα τι;
Τώρα προπηλακιζόμαστε στο σούπερ μάρκετ για το ποιος θα αδειάσει πρώτος τα ράφια με τα gel και τα χαρτιά υγείας (πόσο ειρωνικό σε έναν κόσμο “άρρωστο”, η λέξη υγεία να υπάρχει μόνο στα χαρτιά τουαλέτας!).
Τώρα αγοράζουμε κρέας σαν να μην υπάρχει αύριο, “στοκάρουμε” Panadol, την ίδια ώρα που ασυνείδητα στοιβάζουμε στο SUV μας ηλικιωμένους, παιδιά και κατοικίδια και τρέχουμε να σωθούμε στο χωριό ή στη Μύκονο. Σε περιοχές που η ΜΕΘ αποτελεί μια παντελώς άγνωστη λέξη.
Όμως και στην Αθήνα των 600 ΜΕΘ δεν ξέρουμε πως θα λειτουργήσουμε όταν χρειαστούμε μια από αυτές. Ποιο θα είναι το δίλημμα αν υπάρχει πληθώρα ανθρώπων σε σοβαρή κατάσταση; Ο άσημος 20χρονος (που δεν έζησε) ή ο ηλικιωμένος με “μπάρμπα από την Κορώνη;” που έφαγε τα ψωμιά του; Γιατί είναι ηλίου φαεινότερο ότι και οι δύο δεν μπορούν να σωθούν σε ένα σύστημα που ποντάρει στην Άμυνα και τις Τράπεζες και όχι στην ανθρώπινη ζωή και την πρόσληψη γιατρών που υπέκυψαν στο brain drain.
Έπρεπε να τα είχαμε λύσει όλα αυτά πριν την πανδημία. Τώρα είναι αργά για δάκρυα. Αυτό σημαίνει οργανωμένη κοινωνία: Να σκέφτεται διαφορετικά από τις “μωρές παρθένες”. Όμως στη survival kit list μας έχουμε μόνο ανάγκες και επιθυμίες για τον εαυτό μας. Φαγητό, Χαρτί Υγείας, Netflix. Λίγοι κάνουν λίγα για τον Άλλον.
