Ο Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, μιλά στην ΗΠΖ για τη δράση και την ιστορία της οργάνωσης.
Κ. Κυρκίτσο, είστε πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης. Μιλήστε μας για τη δράση και την ιστορία της οργάνωσης.
Η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης είναι ένας μη κερδοσκοπικός περιβαλλοντικός φορέας, ο οποίος ασχολείται από το 1989 με όλα τα θέματα διαχείρισης αποβλήτων, ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας. Πραγματοποιεί εκστρατείες, ασχολείται με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, υλοποιεί ευρωπαϊκά προγράμματα, συνεργάζεται με δήμους, με υπουργεία και με άλλους φορείς. Έχουμε για δεκαετίες προσφέρει πολλά σε αυτούς τους τομείς και συνεχίζουμε με τους ίδιους ρυθμούς. Τα τελευταία χρόνια προσανατολιζόμαστε περισσότερο στην υλοποίηση καινοτόμων έργων και λιγότερο στην παρότρυνση. Δε θέλουμε απλώς να γίνουν κάποια πράγματα, αλλά να συμβάλλουμε πρωταγωνιστικά για να γίνονται πράξη. Δείτε περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα μας www.ecorec.gr.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στο πεδίο της ανακύκλωσης κυρίως από νέους ανθρώπους. Πόσο έχει συμβάλει σε αυτό η εκπαίδευση και οι δράσεις ευαισθητοποίησης;
Ως φορέας έχουμε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ευαισθητοποίηση των νέων και την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση μαθητών αποτελεί βασική μας προτεραιότητα. Θεωρούμε ότι η ενημέρωση, η κατάρτιση, η εκπαίδευση, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες, αποτελούν τη βασική προϋπόθεση για την όποια αλλαγή στοχεύουμε σε περιβαλλοντολογικά θέματα. Μην ξεχνάμε ότι ανακύκλωση σημαίνει αλλαγή συμπεριφοράς, και όχι απλώς μία τεχνολογική επιλογή, και μας αφορά όλους.
Είμαστε μία χώρα με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Πόσο συμμετέχουν οι σχετικές επιχειρήσεις στην παραγωγή απορριμμάτων;
Η Ελλάδα ως κατεξοχήν τουριστική χώρα έχει πάρα πολλές επιχειρήσεις φιλοξενίας και καφεστίασης. Ο αριθμός τους εκτιμάται σε περίπου 112.000 επιχειρήσεις HORECA σε όλη την Ελλάδα. Ο όρος HORECA χρησιμοποιείται εν συντομία για τις επιχειρήσεις ξενοδοχείων, εστιατορίων και καφέ (HOTEL, RESTAURANT, CAFE). Οι επιχειρήσεις αυτές παράγουν πάρα πολλά σκουπίδια λόγω της φύσης των εργασιών τους που μπορούν είτε να προληφθούν, είτε να ανακυκλωθούν/κομποστοποιηθούν. Έχουμε υπολογίσει ότι η παραγωγή απορριμμάτων από τα HORECA κυμαίνεται στο 25-35% στο σύνολο της χώρας και ποικίλει ανάλογα την περιοχή και το πόσο τουριστική είναι ή όχι. Άρα, μία ολοκληρωμένη παρέμβαση στις επιχειρήσεις HORECA, προκειμένου να κάνουν Πρόληψη και Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ), αποτελεί μια δράση που μπορεί να αποδώσει θεαματικά αποτελέσματα, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά και μάλιστα σε μετρήσιμο εθνικό επίπεδο.
Τι είναι το πρόγραμμα zero waste future;
Το zero waste future ξεκίνησε από το 2018 ως μια εκστρατεία ενημέρωσης, παρότρυνσης, υποστήριξης και υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων, υπό το πρίσμα που αναλύσαμε προηγουμένως. Με τις αρχικές δράσεις του προγράμματος, κατορθώσαμε να υποστηρίξουμε τις επιχειρήσεις να κάνουν πρόληψη και πολύ καλή ΔσΠ με στόχο την ανακύκλωση/ κομποστοποίηση. Η υποστήριξη αυτή έγινε με διαδικτυακά σεμινάρια, στα παραπάνω θέματα, με παροχή εξοπλισμού και με στοχευμένη συμβουλευτική σε κάθε επιχείρηση. Αναπτύξαμε δράσεις προβολής των επιχειρήσεων αυτών στα τοπικά social media ως επιβράβευση και αναγνώρισης των καλών πρακτικών που εφάρμοσαν. Από το 2018 το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε 25 περίπου περιοχές της Ελλάδας, όπου συμμετείχαν περίπου 600 HORECA, συμβάλλαμε να ανακυκλωθούν/κομποστοποιηθούν min 2.200 τόνοι υλικών, και ενημερώθηκαν περισσότερα από 1.300.000 άτομα.
Λόγω της χρηματοδότησης του προγράμματος από το The Coca Cola Foundation (TCCF) της Ατλάντα, την συνεχή υποστήριξη της Coca Cola στην Ελλάδα και την Αιγίδα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), μπορέσαμε να πετύχουμε όλα τα προηγούμενα αποτελέσματα και μάλιστα οι επιχειρήσεις HORECA να συμμετέχουν εντελώς δωρεάν σε αυτό. Στόχος μας ήταν να ενεργοποιήσουμε και να παροτρύνουμε τις επιχειρήσεις HORECA να μπουν στη λογική του zero waste και να το υιοθετήσουν ως φύση και θέση κάνοντας πρόληψη και διαλογή στην πηγή. Εκ του αποτελέσματος και από την επαφή μας με τα HORECA είδαμε ότι ο στόχος είναι απολύτως εφικτός και μάλιστα η ζήτηση συμμετοχής από τα HORECA ήταν τόσο μεγάλη, που δεν μπορούσαμε να ανταποκριθούμε σε πάμπολλα αιτήματα συμμετοχής σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Ακούγεται πολύ ωραίο όλο αυτό, αλλά πόσο εύκολο είναι για τις επιχειρήσεις να μπορέσουν να ακολουθήσουν τέτοιες πρακτικές;
Στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο εύκολο στην εφαρμογή του από ότι ακούγεται. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αρχική θέληση και η εκπαίδευση ιδιοκτητών και προσωπικού. Υιοθετώντας το πρόγραμμα zero waste και κατανοώντας τη λογική και τη σημασία του οι επιχειρήσεις HORECA μπορούν να πραγματοποιήσουν σημαντικές αλλαγές προς όφελος δικό τους, αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας.
Όλη αυτή τη δραστηριότητα μπορούν να την επικοινωνήσουν στους πελάτες τους για την ενίσχυση του περιβαλλοντολογικού και κοινωνικού τους προφίλ και για να αποτελέσουν καλό παράδειγμα, να νιώσουν υπερήφανοι για τη συμμετοχή τους στο zero waste και τη συμβολή τους σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Αυτός είναι και ο στόχος του προγράμματος. Ένα μέλλον πιο βιώσιμο με θετικές επιπτώσεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Σε ποια φάση βρίσκεται τώρα το πρόγραμμα;
Από το τέλος του 2022 και μετά έχει πραγματοποιηθεί η ψηφιακή μετάβαση της εκστρατείας, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης και δίνοντας την ευκαιρία σε πολλές χιλιάδες πλέον επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα να επωφεληθούν από αυτήν.
Πώς μπορεί ένα HORECA να ενταχθεί στο πρόγραμμα;
Μπορεί μέσω μία πολύ απλής διαδικασίας εγγραφής να γίνει μέλος στην Πλατφόρμα www.zerowastefuture.gr και να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Μέχρι σήμερα (Μάϊος 2023) έχουν ενταχθεί πάνω από 700 επιχειρήσεις και κάθε μέρα ο αριθμός μεγαλώνει. Καταργώντας τους γεωγραφικούς περιορισμούς, οποιαδήποτε επιχείρηση, ακόμα και οι 112.000, έχουν τη δυνατότητα να γίνουν μέλος, να εκπαιδευτούν online, να αξιοποιήσουν τις πληροφορίες και τους οδηγούς καλών πρακτικών που υπάρχουν στην πλατφόρμα.
Μετά την εγγραφή τους οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν μπορούν να καταγράφουν κάθε εβδομάδα τα ποσοστά zero waste που έχουν καταφέρει να εκτρέψουν, δηλαδή τις ποσότητες υλικών που έχουν τεθεί προς ανακύκλωση, κομποστοποίηση, καθώς και τις ποσότητες πρώτων υλών ή τις μερίδες φαγητού που έχουν καταφέρει να μειώσουν μέσω πρακτικών και διαδικασιών πρόληψης. Πρόκειται για υψηλά ποσοστά μείωσης των απορριμμάτων που μπορούν να επιτύχουν χωρίς να παρεμβαίνει καθόλου ο Δήμος. Αυτό οδηγεί σε μείωση του κόστους διαχείρισης για το Δήμο, αλλά και για τα ίδια τα HORECA.
Άρα η μείωση του λειτουργικού κόστους και η μείωση των απορριμμάτων είναι τα κύρια οφέλη των HORECΑ από την ένταξη τους στην Πλατφόρμα;
Συν κάποια ακόμα, που αφορούν την δυνατότητα απονομής Zero Waste Διάκρισης και η επιπλέον σημαντική μείωση του κόστους των επιχειρήσεων, λόγω της επικείμενης εφαρμογής του Πληρώνω Όσο Πετάω (ΠΟΠ), στην Ελλάδα. Πιο αναλυτικά θα αναφέρω τα εξής:
Με την εγγραφή μιας επιχείρησης HORECA στην Πλατφόρμα, δίνεται η ευκαιρία να τύχει μιας πολύ σημαντικής περιβαλλοντικής Zero Waste HORECA Διάκρισης, χρυσής, αργυρής ή χάλκινης, ανάλογα με τους στόχους που έχει πετύχει. Εάν, για παράδειγμα ένα HORECA έχει μειώσει τα απορρίμματα του με Πρόληψη/ΔσΠ κατά 25%, μπορεί να διεκδικήσει τη χάλκινη Διάκριση. Εάν τα μειώσει κατά 50%, μπορεί να διεκδικήσει την αργυρή Διάκριση και αν τα μειώσει στο 85% που είναι και κοντά στον ορισμό του zero waste να φτάσει δηλαδή σχεδόν στο τέλειο μπορεί να διεκδικήσει τη χρυσή Διάκριση. Θα πρέπει βέβαια να επιτύχει και κάποια βαθμολογία σε 50 άλλα ποιοτικά κριτήρια, τα οποία είναι σχετικά εύκολα, εάν το θέλει η επιχείρηση. Οι διακρίσεις αυτές μπορούν πολύ εύκολα να κερδηθούν αν ακολουθούνται κάποιες βασικές πρακτικές όπως: Η μη χρήση πλαστικών μιας χρήσης, η εφαρμογής πολιτικής επαναχρησιμοποίησης/επισκευών, η παρότρυνση των πελατών να παίρνουν πίσω τις μερίδες που δεν κατανάλωσαν, η αναδιανομή περισσευούμενων μερίδων και πολλά άλλα κριτήρια τα οποία τίθενται περισσότερο ως Προσανατολισμός προς την επίτευξη του Zero Waste.
Τόσο τα ποσοτικά όσο και τα ποιοτικά κριτήρια μπορούν με λίγη προσπάθεια να επιτευχθούν από όλα σχεδόν τα HORECA και να λάβουν την αντίστοιχη διάκριση. Επιπλέον όσες επιχειρήσεις λάβουν διάκριση θα προβάλλονται σε όλα τα τοπικά social media, έτσι ώστε, να γίνουν γνωστά στην περιοχή τους και να αυξηθεί η επισκεψιμότητά τους και άρα η πελατεία τους. Επίσης η πλατφόρμα είναι ανοικτή σε όλους τους πολίτες/χρήστες, στην οποία υπάρχει και διαδραστικός χάρτης της χώρας, όπου τοποθετούνται όλα τα HORECA που έχουν γραφτεί στην πλατφόρμα. Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να δει ποια HORECA έχουν επιτύχει υψηλούς στόχους και να τα επιβραβεύσει με το να τα επισκεφθεί.
Στα οφέλη που έχει το πρόγραμμα για τα HORECA πρέπει να τονίσουμε ένα ακόμα, ιδιαίτερα σημαντικό, που πηγάζει από τη νομοθεσία. Μία σημαντική αλλαγή που έχει πραγματοποιηθεί στην ελληνική νομοθεσία είναι εκείνη που θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 2021. Σύμφωνα με το άρθρο 37 του νόμου 4819/2021 ξεκινάει από το 2023 η σταδιακή εφαρμογή του «Πληρώνω όσο Πετάω – ΠΟΠ» στους Ελληνικούς δήμους. Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα, που εφαρμόζει το ΠΟΠ στην Ευρώπη, και αξιοποιώντας την Ευρωπαϊκή εμπειρία, μπορούμε να προχωρήσουμε πολύ γρήγορα στο ΠΟΠ. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στα επόμενα 5 χρόνια θα εφαρμόζεται το ΠΟΠ σε πολλούς δήμους.
Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις HORECA θα πληρώνουν τα δημοτικά τους τέλη, όχι βάσει των τετραγωνικών μέτρων της επιχείρησης, αλλά βάσει των ποσοτήτων σύμμεικτων απορριμμάτων που βγάζουν. Αν όμως κάνουν Ανακύκλωση, Διαλογή στην Πηγή των οργανικών ή Πρόληψη, τότε θα μειώσουν πολύ τα σύμμεικτα απορρίμματα τους και θα πληρώνουν πολύ λιγότερα δημοτικά τέλη. Αυτό είναι ένα σημαντικό κίνητρο και είναι ένα από τα θέματα που αναπτύσσουμε διεξοδικά στα σεμινάρια που κάνουμε στην πλατφόρμα. Με τον ίδιο αναλυτικό τρόπο παρουσιάζουμε και όλες τις άλλες νομοθετικές ρυθμίσεις και υποχρεώσεις που έχουν τα HORECA βοηθώντας τα, μέσω και εξατομικευμένης υποστήριξης αν χρειαστεί, ώστε να αποκτήσουν μία zero waste κατεύθυνση, να αναπτύξουν δηλαδή πρακτικές μηδενικών απορριμμάτων.
Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα ωφέλειας όταν εφαρμοσθεί το ΠΟΠ;
Σκεφτείτε ότι σήμερα ένα εστιατόριο/σουβλατζίδικο 100 τετραγωνικών στην Αθήνα μπορεί να πληρώνει δημοτικά τέλη 6 ευρώ το τετραγωνικό, δηλαδή 600 ευρώ το χρόνο. Αυτό το σουβλατζίδικο μπορεί να παράγει ας πούμε 20 τόνους σκουπίδια το χρόνο. Εάν σκεφτούμε ότι το κόστος στο Δήμο της Αθήνας είναι περίπου 250€ ο τόνος, αντιλαμβανόμαστε ότι με την εφαρμογή του ΠΟΠ θα πληρώσει η επιχείρηση το κόστος ανά τόνο, δηλαδή θα πληρώσει 5.000€. Αν όμως κάνει πρόληψη, ανακύκλωση, κομποστοποίηση και πάρει Χρυσή Zero Waste Διάκριση, θα παράγει περίπου ένα τόνο σύμμεικτα απορρίμματα και θα πληρώσει 250€ αντί για 600€, που πληρώνει σήμερα ή αντί για 5.000€ με την εφαρμογή του ΠΟΠ.
Μέσω λοιπόν της πλατφόρμας και της εκπαίδευσης/υποστήριξης που παρέχουμε στις επιχειρήσεις HORECA, δίνεται η δυνατότητα να μειώσουν κατά πολύ το κόστος των δημοτικών τους τελών. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς λόγους που HORECA από όλη την Ελλάδα, από μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις μέχρι μεγάλα ξενοδοχεία και αλυσίδες, εντάσσονται μαζικά στην πλατφόρμα. Υπολογίζουμε ότι μέχρι το τέλος του 2023 θα έχουν ενταχθεί περίπου δύο χιλιάδες HORECA και από το 2024 πιθανών να μετράμε αρκετές χιλιάδες.
Πώς αναλύεται αυτό σε εθνικό επίπεδο;
Το 2021 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ανακύκλωσης και την επεξεργασία, που κάναμε στην Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, η μέση Διαλογή στην Πηγή και ανακύκλωση, που κάνουν τα HORECA, είναι περίπου 0,7 τόνοι ανά HORECA ετησίως. Αντιλαμβανόμαστε ότι το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρό σε σχέση με τη συνολική ποσότητα που παράγουν τα HORECA και όπως είπαμε αντιστοιχεί στο 25% με 35% του συνόλου των απορριμμάτων της χώρας. Αγγίζει δηλαδή το ένα τρίτο που αντιστοιχεί περίπου σε 1,8 εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών το χρόνο, που είναι μία τεράστια ποσότητα. Αν όμως το πολύ μικρό ποσοστό του 0,7 μπορέσουμε να το αυξήσουμε σε δύο, τρεις, πέντε, δέκα ή και περισσότερους τόνους ετησίως θα έχουμε μία θεαματική αλλαγή που είναι απόλυτα εφικτή. Από το πρόγραμμά μας τα προηγούμενα έτη, έχουμε δει επιχειρήσεις HORECA, να επιτυγχάνουν ανάκτηση των απορριμμάτων άνω των 30 τόνων ετησίως με Πρόληψη και σωστή διαχείριση, διαλογή και ανακύκλωση.
Αντιλαμβανόμαστε κάνοντας τους πολλαπλασιασμούς ότι μιλάμε για χιλιάδες τόνους οι οποίοι ανακτώνται και αξιοποιούνται πριν καν οι δήμοι αρχίσουν να μαζεύουν σκουπίδια. Με τον τρόπο αυτό αρχίζουμε να υποκαθιστούμε μέχρι και ολόκληρες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, στις οποίες θα μειωθεί ο όγκος εργασίας. Θα μπορούσαμε να το πούμε σαν ΑΠΟΫΛΟΠΟΙΗΣΗ των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων, που είναι και η ΚΑΡΔΙΑ της έννοιας της ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.
Μιλάμε δηλαδή για μία τεράστια παρέμβαση και είμαστε αισιόδοξοι ότι μετά από 1-2 χρόνια θα μπορούμε να μιλάμε για μεγέθη σαφώς ορατά σε εθνική κλίμα.
Είστε αισιόδοξος για το μέλλον σε ό,τι αφορά το περιβάλλον και την προστασία του;
Το μέλλον στη διαχείριση των αποβλήτων είναι το zero waste. Είναι αναπόφευκτο να πάμε προς τα εκεί. Η μη παραγωγή ή η ελαχιστοποίηση απορριμμάτων είναι και εφικτή και ρεαλιστή. Πρόκειται για πρακτική ωφέλιμη περιβαλλοντικά και οικονομικά, και για της επιχειρήσεις και για τους δημότες. Το πόσο γρήγορα θα πάμε προς το ZERO WASTE εξαρτάται από όλους μας.
Η Πλατφόρμα www.zerowastefuture.gr απευθύνεται μόνο σε επιχειρήσεις ή και σε πολίτες;
Στην Ψηφιακή Πλατφόρμα www.zerowastefuture.gr εγγράφονται όπως είπαμε επιχειρήσεις HORECA, όμως την ίδια στιγμή χρήστες/επισκέπτες μπορεί να είναι όλοι είναι πολίτες αυτής της χώρας, οι οποίοι μπορούν να παραδειγματιστούν από τις προτεινόμενες πρακτικές των επιχειρήσεων και να τις εφαρμόσουν και στην κατοικία τους.
Να κλείσουμε με μια προτροπή;
Προτρέπουμε λοιπόν τις επιχειρήσεις να μπουν μαζικά στην Πλατφόρμα ώστε να τους υποστηρίξουμε για να περάσουμε γρήγορα στη zero waste εποχή, η οποία είμαστε πεπεισμένοι ότι δεν είναι ουτοπία και δεν είναι τόσο μακριά.
Μπορούμε επιτυγχάνοντας υψηλούς στόχους, σε πέντε με δέκα χρόνια να ξεπεράσουμε τους μέσους όρους ανάκτησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και γιατί όχι να γίνουμε μία χώρα με καινοτόμες και πρωτοποριακές δράσεις που θα αποτελεί παράδειγμα. Είναι στο χέρι μας να το πετύχουμε αυτό και να συμβάλλουμε καθοριστικά σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον για όλους μας.
www.zerowastefuture.gr
Δωρεάν Πλατφόρμα
για τις επιχειρήσεις HORECA
mail: [email protected]
τ.: 210 82 24 481