Η γειτονιά της Κυψέλης παραμένει γειτονιά και παρακινεί τους ανθρώπους της να κινούνται με γνώμονα την πόλη και τον συνάνθρωπο. Κι αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της Κυψέλης που δύσκολα δεν θα το διακρίνεις στις έρευνες, τις συζητήσεις, τα άρθρα, τα ρεπορτάζ, την καθημερινότητα.
Για να υλοποιηθεί το αφιέρωμα που αφορά τη γειτονιά της Κυψέλης, μιλήσαμε με πολλούς ανθρώπους, γιατί πιστεύουμε βαθιά ότι την ταυτότητα μιας περιοχής την καθορίζουν συγκεκριμένοι παράγοντες: η ιστορία, η αρχιτεκτονική, η αγορά, μα πάνω απ’ όλα το έμψυχο δυναμικό που δίνει νόημα και ζωή σε όλα τα παραπάνω. Πέραν του γεγονότος ότι όλοι είχαν μεγάλη προθυμία να μας μιλήσουν, γιατί όσοι ζουν ή έχουν ζήσει την Κυψέλη, αυτή «μένει» μέσα τους ως ταυτοτικό στοιχείο, παρατηρήσαμε και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό. Όλοι, είτε ευθέως είτε ανάμεσα στις λέξεις τους, έκρυβαν την έννοια της κοινωνικής προσφοράς και αλληλεγγύης. Πιο λαϊκά, του «δοσίματος», του «νοιαξίματος».
Σε μια εποχή που όλα τα παραπάνω ίσως είναι έννοιες ξεχασμένες, η Κυψέλη και οι άνθρωποί της παραμένουν ένας πυρήνας προσφοράς. Φυσικά, για να είμαστε ακριβείς, το να υπάρχει αυτό το αίσθημα είναι στενά συνυφασμένο με την ίδια την περιοχή. Τοπόσημα που αξίζει να διατηρηθούν και να εκμεταλλευθούν από τους κατοίκους της πόλης, πυκνοκατοικημένη περιοχή που αυξάνει τις ανάγκες των τόσο διαφορετικών κατοίκων της και, κυρίως, η συνεχόμενη διατήρηση της έννοιας «γειτονιά». Αν σε άλλες περιοχές της Αθήνας, η αποξένωση είναι το σύνηθες, στην Κυψέλη αυτή είναι το ασυνήθιστο. Μικρά διαμαντάκια που μάθαμε; Άνθρωποι που έφτιαχναν μάσκες, όταν υπήρχε έλλειψη, και τις δώριζαν στους γείτονες, μίνι-μάρκετ που πήγαιναν και πηγαίνουν είδη πρώτης ανάγκης σε ηλικιωμένους, μαγαζιά που «τραβούν» το ωράριο για να υπάρχει η αίσθηση ότι η γειτονιά δεν «κοιμάται» κι ένα σωρό άλλα που από τη μία σε εντυπωσιάζουν, από την άλλη δεν σε εκπλήσσουν. Σίγουρα όμως σε κάνουν να χαμογελάς.
Το παράδειγμα της Κυψέλης ως γειτονιά που νοιάζεται για την ποιότητα ζωής όλων δεν περιορίζεται στα μικρά μεμονωμένα περιστατικά που ακούς, όταν λες μια κουβέντα ή όταν πετάγεσαι να πάρεις τσιγάρα. Οι οργανωμένες ομάδες κατοίκων της Κυψέλης έχουν βάλει το λιθαράκι τους σε πλείστα ζητήματα που ανέκυπταν ανά καιρούς: η Φωτεινή Κυψέλη, ειδικά τα πρώτα χρόνια οργάνωσης της ομάδας, φώτισε σημεία μη πολυσύχναστα και για να νιώθει ο περαστικός μεγαλύτερη ασφάλεια, αλλά και για να ομορφύνουν πάλι μικρά ή μεγαλύτερα κομμάτια της περιοχής. Στο «παιχνίδι του φωτός» μπήκαν από είσοδοι πολυκατοικιών και καταστημάτων μέχρι σχολεία, στοές και δρόμοι. Η ομάδα κατοίκων «Η Κυψέλη μας» έχει αναδείξει, απαλύνει ή επιλύσει πολλά προβλήματα των ίδιων των ανθρώπων ή της περιοχής, με περισσότερη πλέον ενεργή δράση στο facebook group, ενώ η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Κυψέλης, που ξεκίνησε να λειτουργεί την Άνοιξη του 2011, ανέδειξε τη σημασία διατήρησης της προφορικής παράδοσης (από παραμύθια μέχρι αληθινές, ανθρώπινες ιστορίες) ως μέσο για την επίλυση σημερινών προβλημάτων και ζητημάτων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή ζωή. Και αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα.
Πώς να μη γίνει λοιπόν η Κυψέλη έδρα κι ένα σωρό άλλων φορέων που διακρίνονται για την «ανάσα» που δίνουν, ώστε η ζωή να γίνει λίγο πιο εύκολη, λίγο πιο χαμογελαστή, λίγο πιο… «όλοι μαζί»; Εδώ, και συγκεκριμένα στην Αγ. Ζώνης, γεννήθηκε το Άσυλο Ανιάτων που μετράει 120 χρόνια λειτουργίας, ενώ και άλλες δομές για χρόνια πάσχοντες και ηλικιωμένους βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Η ψυχογηριατρική εταιρεία «Ο Νέστωρ», στη Δροσοπούλου, ασχολείται με την ασθένεια του Altzheimer και προσφέρει δωρεάν τεστ μνήμης σε όλη την Αθήνα, αλλά διατηρεί και δωρεάν ομάδες απασχόλησης πασχόντων. Η Δημοτική Αγορά Κυψέλης ξεχωρίζει για το σύνολο των κοινωνικών υπηρεσιών που προσφέρει (το «Αρχιπέλαγος» ασχολείται με τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης για άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, μετανάστες/πρόσφυγες και άλλα κοινωνικά ευάλωτα άτομα, ενώ λειτουργεί και ως ομάδα ψυχικής υγείας), ενώ η Κοιν.Σεπ. Επανεκκίνησις επισκευάζει εθελοντικά παλιούς υπολογιστές και τους δίνει σε όσους δεν έχουν την απαραίτητη οικονομική άνεση να αποκτήσουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες.
Εκτός από τις πολυάριθμες ομάδες και δομές, βλέπουμε και την ποικιλία σε όσα προσφέρονται. Γιατί μια γειτονιά τόσο πολύχρωμη, βρίσκει τρόπους να δίνει όλο και περισσότερα. Μια βόλτα στους δρόμους της Κυψέλης, μερικές ερωτήσεις, κάποιες εικόνες που θα σου τραβήξουν την προσοχή. Αν έχεις μία ανάγκη, σίγουρα θα βρεις στην Κυψέλη κάτι που θα σε βοηθήσει.
