Του Νότη Μαυρουδή

Με συγχωρείτε, αλλά για να μη μείνει η εντύπωση πως ο καλλιτεχνικός χώρος  και οι άνθρωποι των τεχνών παλεύουν και συσπειρώνονται για να δοθούν  απλώς τα 800 ευρώ από την πολιτεία σαν επίδομα άμεσης επιβίωσης λόγω της καραντίνας, θα ήθελα να τονίσω πως αυτά τα 800 ζητούνται απλώς ως ένα πρώτο βήμα στα τόσα αιτήματα.

Διότι οι ανάγκες δεν μπορούν να  περιοριστούν σε αυτό τον οβολό, μόνο και μόνο για να κλείσουν τα στόματα τόσων πολλών, τους οποίους οι αρνητικές συνθήκες έχουν οδηγήσει, μεταξύ  των άλλων, σε μια κατάσταση που εκφράζεται από τη λέξη Miserere (το γνωστό μας Έλεος), ενώ συγχρόνως αντιμετωπίζονται ως επαίτες, ζήτουλες,  τέκνα της… αρπαχτής κλπ. (Στην τόσο αναμενόμενη συνέντευξη Τύπου της  υπουργού κας Μενδώνη στις 7/5, η ίδια απέρριψε τέτοιες υποτιμητικές έννοιες για τους καλλιτέχνες).

Παραθέτω ένα προσωπικό σκεπτικό, γύρω από την ενδεικτική αναστάτωση  που δημιουργήθηκε, καθώς και της συγκέντρωσης των καλλιτεχνικών σωματείων την ίδια ώρα της συνέντευξης της υπουργού στο Σύνταγμα.

Τα καλλιτεχνικά ρεύματα, ανέκαθεν ήταν, είναι και θα είναι δυνάμεις της  σκέψης και του πνεύματος, οι οποίες στο σύνολό τους συμβάλλουν στη δημιουργία κινημάτων, αισθητικών τάσεων, ανακαλύψεων, αποκαλύψεων,
συγκρίσεων, ενδοσκοπήσεων, φιλοσοφιών, ηχητικών πρωτοποριών, και  άπειρων άλλων διεισδυτικών και υπαρξιακών… ακτινογραφιών!

Το οποίο σημαίνει πως ο κόσμος των τεχνών έρχεται κάθε φορά για να ανιχνεύσει και να γονιμοποιήσει με πνευματικό λίπασμα το δάσος και όχι το δέντρο… Εάν αυτό σημαίνει για κάποιους, πως ο κόσμος αυτός είναι παρασιτικός και ζει εις βάρος του Συστήματος ή είναι ο τελευταίος τροχός τής αμάξης, εκτός από τη  χυδαιότητα της σκέψης τους, κάνουν κι ένα μέγα ολίσθημα ιστορικής και εθνικής σημασίας.

Τουλάχιστον στη χώρα μας, παρόλο που η πολιτεία στον χώρο του πολιτισμού δεν είχε επιδείξει ποτέ ιδιαίτερη εύνοια, υπάρχουν σπουδαίες καλλιτεχνικές  δυνάμεις, προσωπικότητες διεθνούς εκτοπίσματος, μονάδες, ομάδες και σύνολα, τα οποία είναι αποδεκτά και δημοφιλή τόσο στη χώρα, όσο και στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα, γνωρίζουμε πολλά πρόσωπα του λόγου και της τέχνης και γι’ αυτό δεν τα παραθέτω εδώ. Το αυτονόητο θα ήταν ένα ερώτημα τύπου: «αφού διαθέτουμε τέτοιες δυνάμεις, τι άλλη ανάγκη υπάρχει;»

Αφελής η απορία μπροστά στην τεράστια ανάγκη να δημιουργηθεί μια προοπτική κοινωνικής, πολιτισμικής, αναγέννησης στην Παιδεία, στην ανάγκη πνευματικής πολιτιστικής υποδομής, να δοθεί χώρος στις φιλοσοφικές πρωτοπορίες, δράσεις για την προώθηση του καλού ελληνικού τραγουδιού, στην υπεράσπιση και προβολή των μουσικών συνόλων ανά την επικράτεια, στήριξη στις θεατρικές πρωτοπορίες, στις χορευτικές ομάδες, στους εικαστικούς, στους εκδοτικούς οίκους που λαμβάνουν σοβαρές λογοτεχνικές και ποιητικές εκδοτικές πρωτοβουλίες. Είναι αλήθεια πως ο κόσμος, στον οποίο αναφέρομαι, είναι ευρύτατος, πολύμορφος και οι αναφορές μου τώρα δεν μπορούν παρά να είναι πολύ γενικόλογες, σχεδόν επιλεκτικές και ζητώ την κατανόησή σας αν γέρνω προς τη μουσική…

Ο καλλιτεχνικός χώρο είναι πλημμυρισμένος ΚΑΙ από άσχετο κόσμο, το γνωρίζω. Πολλές φορές αυτός ο άσχετος κόσμος παρουσιάζεται στηριγμένος στο ψεύδος, στην πλαστική εικόνα και στην έντονη… δηθενιά εκ μέρους της συντριπτικής πλειοψηφίας των άθλιων μιντιακών μέσων, κι αυτό ρίχνει συσκότιση, σύγχυση κι ομίχλη στην έννοια τέχνη και πολιτισμός και δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Γενιές και γενιές ποτίζονται ολοήμερα και καθημερινά από τόσα, αμέτρητα κακόηχα, κακογραμμένα και ανάξια μουσικά (και όχι μόνο) προϊόντα-σκουπίδια, που τα βάφτισαν «καλλιτεχνικά» και τα αναμιγνύουν με τα όσα άξια υπόλοιπα, καταφέρνοντας ένα απίστευτο… τουρλουμπούκι που μπερδεύει το φιλοθεάμον κοινό!

Είναι οι συνέπειες μιας τυφλής κατανάλωσης. Η ίδια η πολιτεία όμως, με την πλειοψηφία των πολιτικών της στελεχών, εξακολουθεί «αυτιστικά» να απέχει από κάθε ενίσχυση των πολιτιστικών υποχρεώσεών της προς το δημόσιο αγαθό του πολιτισμού. Θαρρείς πως ό,τι συντελείται σ’ αυτούς τους χώρους, δεν την αφορά…

Ένα απτό παράδειγμα είναι, εδώ και χρόνια, οι βαρύτατες φορολογίες πάνω  στον δίσκο (ιδιαίτερα κατά την περίοδο που ήταν στην καταναλωτική του ακμή), στο βιβλίο, στις συναυλίες, στα απρόσιτα ενοίκια των αιθουσών, των θεατρικών χώρων, στις δύσκολες προσπάθειες για συμμετοχή στα Φεστιβάλ, στις σχεδόν ανύπαρκτες υποτροφίες, χορηγίες, προς αυτό που ονομάζουμε νέα ρεύματα στην τραγουδιστική τέχνη (και όχι μόνο).

Τα προβλήματα και οι δυσκολίες στους ποικιλόμορφους χώρους των τεχνών, δεν είναι τωρινή ιστορία και δεν θέλω να λαϊκίσω συγκυριακά.

Θεωρώ πως η καραντίνα, η οποία ήταν αναπόφευκτο κακό, σταμάτησε με ξαφνικό (και βίαιο) τρόπο κάθε εργασιακή πράξη των καλλιτεχνών μουσικών και συγκροτημάτων, έθεσε τα επί χρόνια συσσωρευμένα προβλήματα σε άμεσες,απαιτητές και επιτακτικές λύσεις.

Αυτός που παρέλαβε, σε αυτό το momentum,τη σκυτάλη της κρίσης, ο σημερινός πρωθυπουργός, δεν φέρεται ως ο μέγας υπεύθυνος του προβλήματος και εάν τα βέλη και οι απαιτήσεις μας στοχεύουν προς αυτή την
κατεύθυνση, είναι επειδή η πολιτική τής παράταξής του, καθώς και των κυβερνήσεων του παλαιότερου ΠΑΣΟΚ, υπήρξαν οι κατ’ εξοχήν υπεύθυνοι για μια τόσο νοσηρή, στρεβλή και ζαβλακωμένη θα έλεγα πολιτιστική κατάσταση,για της οποίας την ίαση αμφιβάλλω, με τις τόσες αγκυλώσεις που την «κρατάνε» πίσω σε σχέση με τις πολιτιστικές κατακτήσεις τόσων χωρών στο σύνθετο πλέγμα της πολυπολιτισμικής σφαίρας.

Να η ευκαιρία λοιπόν! Τις εξαγγελίες τής υπουργού τις περιμέναμε με μεγάλο ενδιαφέρον, για να δούμε ποιους δρόμους, ποια νέα αντιμετώπιση θα χαράξει (πέρα από την αμοιβή, τον οβολό, επαναλαμβάνω, των 800 ευρώ), ακούσαμε τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να κατανοήσουμε στις λεπτομέρειές τους.

Θα πρέπει να είναι μια νέα χάραξη στόχων, μια νέα προοπτική που πρέπει να συνδέεται με παρακείμενους πνευματικούς χώρους (δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια, ανώτερα και ανώτατα Πανεπιστήμια, ειδικά μορφωτικά Ιδρύματα) και όσο το δυνατό, σύνδεση με επιμορφωτικούς φορείς της χώρας και του εξωτερικού.

Για παράδειγμα, η ανακοίνωση της υπουργού για Μητρώο Καλλιτεχνών και Δημιουργών είναι μια απαραίτητη κίνηση προς την θ ε τ ι κ ή  κατεύθυνση. Μία τέτοια και σε διάρκεια κανονικότητα αναζητούμε κι όχι το προσωρινό κοκαλάκι για τον… σκύλο μου.

Όχι τα ψίχουλα στον καλλιτέχνη, που κάποιοι θεωρούν πως ζει με… αέρα, και στον απόμαχο του εκπνέοντος ρομαντισμού, αλλά χτίσιμο νέων δρόμων και οριζόντων, μπροστά σε ένα καινούργιο κι αναγκαίο «συμβόλαιο» μεταξύ λαού, πολιτισμού και εξουσίας, πάντα μέσα στα σεβαστά δημοκρατικά δικαιώματα…