Πριν από πολλά χρόνια το ΙQ ήταν ένας από τους βασικούς δείκτες για να προβλέψει κανείς πόσο ψηλά θα μπορούσε να φτάσει κάποιος στην επαγγελματική κλίμακα.

Αξιολογούσε τη μνήμη, την αναλυτική σκέψη και τις μαθηματικές δεξιότητες και όσο πιο ισχυρός ήταν σ’ αυτούς τους τομείς ένας άνθρωπος, τόσο πιο πιθανό θεωρούνταν να γίνει και πετυχημένος στη δουλειά του. Αργότερα προέκυψε το EQ. Η λεγόμενη και “συναισθηματική νοημοσύνη”. Γιατί τι σημασία έχει να μπορεί κάποιος να αντιληφθεί κάτι αν δεν έχει την ικανότητα να μεταδώσει το όραμά του σε άλλους ή να συνεργαστεί χωρίς προβλήματα;

Τα τελευταία χρόνια όμως ένας νέος δείκτης είναι αυτός που μετρά τη δεξιότητα που έχει τις υψηλότερες μετοχές στην αγορά εργασίας: το AQ. Τα αρχικά προέρχονται από τις λέξεις Adaptability Quotient (Δείκτης Προσαρμοστικότητας) και περιγράφουν την ικανότητα να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές προκειμένου να συνεχίσουμε να εξελισσόμαστε.

Ακόμα κι αν ακούγεται προφανές, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή όπου όλα γύρω μας αλλάζουν με γρήγορους ρυθμούς, δεν είναι κάτι δεδομένο για όλους. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος προτιμά τη σταθερότητα, εκτιμά την επανάληψη γνωστών μοτίβων και απολαμβάνει τη συνήθεια, ιδιαίτερα όταν αυτή έχει οδηγήσει στο παρελθόν στη λήψη σωστών αποφάσεων.

Έτσι, αντί να επιδιώκουμε την αλλαγή, οι άνθρωποι έχουμε μια ανεξάντλητη ικανότητα να ανακαλύπτουμε παντού ενδείξεις για να διατηρήσουμε σταθερές τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας, ακόμα κι όταν είναι αμφισβητήσιμες.

Η προσαρμοστικότητα προϋποθέτει ακριβώς το αντίθετο: να διαθέτουμε την αυτοπεποίθηση και την ευφυΐα να μετακινήσουμε ακόμα και τις πιο βασικές πεποιθήσεις μας όταν διαπιστώσουμε ότι δεν είναι πια σωστές. Σκέψου πόσα πράγματα συνεχίζεις να κάνεις “με τον παλιό καλό τρόπο” τη στιγμή που οι συνθήκες έχουν αλλάξει.

Ένα ισχυρό AQ θα σου επιτρέψει να αναγνωρίσεις τα σημάδια της αλλαγής για να αναπτύξεις καινούρια “εργαλεία” ώστε να περάσεις ως επαγγελματίας στη νέα εποχή. Γιατί η αλλαγή είναι σαν ένα ισχυρό θαλάσσιο ρεύμα: Αν επιχειρήσεις να κολυμπήσεις αντίθετα από αυτό, πιθανότατα θα εξαντληθείς πριν βγεις στην ακτή. Αν όμως αποφασίσεις να το ακολουθήσεις…

Times of change

Ακόμα κι αν δεν είχες σκεφτεί ποτέ πόσο σημαντικό είναι να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές, είναι βέβαιο ότι όσα συμβαίνουν από τις αρχές του 2020 σου έχουν δώσει μια εικόνα. Μέσα σε μόλις λίγες μέρες εκατοντάδες διαφορετικές σταθερές σε όλο τον κόσμο χρειάστηκε να αναθεωρηθούν και να λειτουργήσουν διαφορετικά.

Τα παιδιά έπρεπε να παρακολουθούν μαθήματα online, οι εργαζόμενοι να δουλεύουν με τηλεργασία, τα στελέχη να συσκέπτονται μέσω Ζoom και οι επιχειρήσεις να διατηρηθούν ζωντανές έχοντας κλειστά τα σημεία πώλησης και τους πελάτες τους σε καραντίνα μέσα στα σπίτια τους. 

Όποιος έδειξε τη διάθεση να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, ακόμα και να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του στο έπακρο, όχι απλώς επιβίωσε, αλλά και έβαλε τα θεμέλια για μια πιο ασφαλή μετάβαση στο μέλλον.

Όπως η μπουτίκ της γειτονιάς που έφτιαξε e-shop, το ακριβό εστιατόριο που άρχισε να προσφέρει υπηρεσίες delivery ή ο δάσκαλος που ανακάλυψε νέους τρόπους για να κεντρίζει το ενδιαφέρον των μαθητών του μέσα από εκπαιδευτικές εφαρμογές και ψηφιακά παιχνίδια.

Ωστόσο, ακόμα κι αν η πανδημία COVID-19 λειτούργησε σαν επιταχυντής των εξελίξεων, οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι αλλαγές που έφερε ήταν αναπόφευκτο να συμβούν, απλά ίσως προέκυπταν λίγο αργότερα. Ο μόνος τρόπος για να ανταποκριθούμε σ’ αυτές στον επαγγελματικό τομέα, αλλά όχι μόνο είναι το να ποντάρουμε στην ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε, δηλαδή στο AQ μας.

Aλλάζουμε ή βουλιάζουμε

To Harvard Business Review περιγράφει το AQ ως “το νέο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα”, ενώ το περιοδικό Fast Company ως “το μέλλον στον επαγγελματικό χώρο”.

Βρετανική έρευνα αναφέρει ότι το 91% των υπεύθυνων στα Τμήματα Ανθρώπινου Δυναμικού εκτιμούν ότι στο άμεσο μέλλον οι υπάλληλοι θα προσλαμβάνονται βάσει της ικανότητάς τους να αντεπεξέρχονται στην αλλαγή και την αβεβαιότητα. Άλλωστε, όπως έλεγε κι ο Αϊνστάιν, η αλλαγή είναι μία από τις λίγες σταθερές στη ζωή. Είναι λοιπόν μάλλον ανόητο να περιμένουμε ότι τα πράγματα δε θα αλλάξουν.

Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας, οι αλλαγές δεν είναι μόνο αναμενόμενες, αλλά και ραγδαίες. Αν κάποτε κάποιος εργαζόμενος υπολόγιζε ότι με λίγη τύχη θα μπορούσε να μείνει στην ίδια δουλειά σχεδόν μέχρι τη σύνταξη, σήμερα κάτι τέτοιο είναι απλώς αδύνατο.

Σύμφωνα με έρευνα του Linkedin, οι άνθρωποι που τελείωσαν τις σπουδές τους μεταξύ του 2006 και του 2010 αλλάζουν κατά μέσο όρο 2,85 θέσεις εργασίας το χρόνο, όταν το αντίστοιχο νούμερο για όσους βγήκαν στην αγορά εργασίας μεταξύ του 1986 και του 2000 ήταν 1,6.

Άλλη έρευνα της IBM προβλέπει ότι το αντικείμενο εργασίας που έχουν σήμερα 120 εκατομμύρια εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο στις 12 μεγαλύτερες οικονομίες θα γίνεται από μηχανήματα μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Η μόνη ελπίδα αυτών των εργαζομένων να παραμείνουν στον επαγγελματικό στίβο είναι να δείξουν την απαραίτητη προσαρμοστικότητα αναλαμβάνοντας άλλες αρμοδιότητες που οι μηχανές δε θα μπορούν (ακόμα) να έχουν.

Ήδη πολλά κράτη έχουν στηρίξει την πολιτική τους σε ό,τι αφορά τα εργασιακά στην ανάπτυξη της ικανότητας των πολιτών να αντεπεξέρχονται στις αλλαγές.

Στη Σουηδία, για παράδειγμα, το κράτος παρέχει δωρεάν επιμόρφωση σε εργαζόμενους που βλέπουν τις δουλειές τους να γίνονται πλέον από μηχανήματα. “Οι δουλειές χάνονται κι εμείς εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους για να βρουν καινούριες” δηλώνει ο Σουηδός υπουργός Εργασίας. “Δεν προστατεύουμε τις θέσεις εργασίας, προστατεύουμε τους εργαζομένους”.

Το αποτέλεσμα; Σχετική έρευνα έχει δείξει ότι το 80% των Σουηδών έχουν “θετικά” συναισθήματα σε ό,τι αφορά τον αυτοματισμό, σε αντίθεση με το 72% των Αμερικανών που δηλώνουν ανήσυχοι για το επαγγελματικό τους μέλλον εξαιτίας της ευρείας χρήσης της τεχνολογίας στις επιχειρήσεις.

Πώς μπορείς να αυξήσεις το ΑQ σου

Τα καλά νέα είναι ότι ο δείκτης προσαρμοστικότητας δεν αναφέρεται σε κάτι παγιωμένο, αλλά σε κάτι που μπορεί να εξελιχθεί. Σίγουρα κάποιοι έχουν γεννηθεί με μεγαλύτερη ικανότητα να προσαρμόζονται στις αλλαγές σε σχέση με άλλους. Όλοι έχουμε ένα φίλο ή ένα συνάδελφο που απεχθάνεται τις αλλαγές και κάποιον άλλο που αναζητά διαρκώς νέες προκλήσεις.

Δεν είναι δύσκολο να διακρίνεις έναν άνθρωπο με υψηλή ικανότητα προσαρμοστικότητας. Συνήθως είναι εκείνος ο μαθητής στην τάξη που συνέχεια ρωτάει “Γιατί;” ή “Γιατί όχι;” ή “Κι αν αυτό δεν ήταν έτσι ή ήταν αλλιώς;”. Ή εκείνος ο ενήλικας που κάνει ακριβώς τις ίδιες ερωτήσεις όχι πια στους δασκάλους ή τους γονείς του, αλλά στον εαυτό του.

Ωστόσο, ο καθένας μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το σκορ του αν αφιερώσει χρόνο και προσπάθεια.

Σύμφωνα με την Penny Locaso, life coach και ιδρύτρια της BKindred, ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που βοηθάει ανθρώπους να γίνουν πιο προσαρμοστικοί, έχει σημασία να αυξήσεις το AQ σου όχι μόνο για να επιβιώσεις στην αγορά εργασίας, αλλά και για να κατακτήσεις την ευτυχία. Και οι τρόποι για να το πετύχεις είναι οι εξής:

Δείξε περιέργεια

Οι άνθρωποι γεννιόμαστε περίεργοι, αλλά μεγαλώνοντας παύουμε να αναρωτιόμαστε γιατί τα πράγματα είναι έτσι όπως είναι. Συνήθισε να μη θεωρείς τίποτα δεδομένο, όπως όταν ήσουν παιδί και ρωτούσες: “Γιατί ο ουρανός είναι μπλε;”.

Κάνε ερωτήσεις, αμφισβήτησε τα πάντα, μην αρκείσαι σε κοινοτοπίες και προτίμησε να ακούς παρά να μιλάς. Μια άσκηση: Φτιάξε μια λίστα με πράγματα που εξάπτουν την περιέργειά σου. Ξεχώρισε αυτό που σε εμπνέει περισσότερο και αφιέρωσε 15 λεπτά κάθε μέρα για να μάθεις περισσότερα γι’ αυτό.

Εξάσκησε το θάρρος σου

Η ικανότητα να νιώθεις άνετα σε καταστάσεις που δεν είναι γνώριμες είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου. Βάλε στον εαυτό σου μικρές προκλήσεις κάθε μέρα, όπως το να συστηθείς σε κάποιον με τον οποίο δε γνωρίζεστε, να ζητήσεις αύξηση ή να πεις την άποψή σου σε ένα meeting όπου είναι παρόν το σύνολο του προσωπικού της εταιρείας όπου δουλεύεις.

Αυτές οι μικρές ασκήσεις θάρρους θα σου επιτρέψουν σταδιακά να αποκτήσεις μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Η ίδια η Locaso πριν από μερικά χρόνια είχε κάνει μια ομιλία φορώντας μόνο το μαγιό της με στόχο να εξοικειωθεί στο να νιώθει άνετα με το να μη νιώθει άνετα!

Επένδυσε στις ανθρώπινες σχέσεις

Η μεγαλύτερη πηγή δεξιοτήτων και ικανοποίησης δεν είναι άλλη από τις ανθρώπινες σχέσεις.

Σκέψου πώς μπορείς να δημιουργήσεις χώρο για ακόμα μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μέσα στην καθημερινότητά σου. Κάνε ερωτήσεις στους άλλους γύρω σου, προσπάθησε να τους γνωρίσεις καλύτερα και δοκίμασε να παραδειγματιστείς από αυτό που κάνουν καλύτερα από σένα.