Το άρθρο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά το Πάσχα του 2018
Όταν ήμουνα μικρή, προτιμούσα τα Χριστούγεννα ως γιορτή. Λίγο η θαλπωρή, λίγο ο στολισμός, λίγο ο καιρός, στα μάτια ενός παιδιού φαινόταν καλύτερη! Μεγαλώνοντας όμως, άρχισα να εκτιμώ καλύτερα το Πάσχα. Ο καιρός είναι καλός, με τη δουλειά που κάνω έχω περισσότερες ημέρες άδειας, στο χωριό μαζεύονται όλοι οι φίλοι γιατί τα Χριστούγεννα είναι περισσότερο «γιορτή πόλης» και άρχισα να νηστεύω με σκοπό να απολαύσω ξανά τη γεύση του κρέατος με μεγαλύτερη ζέση! Αν και επειδή λυπόμουνα τα κατσίκια/αρνιά/κοκορέτσια/γουρουνόπουλα στη σούβλα, οι γονείς έφτιαχναν για μένα «ειδικό» πιο light κρέας για να μην αντικρύσω τη «σφαγή» και το γύρω γύρω όλοι! (που κανονικά αυτό το έθιμο της σφαγής είναι πολύ βίαιο δε νομίζετε;).
Με τούτα και με κείνα λοιπόν, αγάπησα και το Πάσχα. Όλη αυτήν την περίοδο όπου ο Χριστός διακήρυσσε το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο: «αγαπάτε αλλήλους». Όπου κι αν πιστεύει ο καθένας ή ακόμη κι αν δεν πιστεύει πουθενά, δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι αυτή η διδαχή είναι ό,τι πιο ρομαντικό και ό,τι πιο ουσιαστικό έχει να κάνει με την ανθρώπινη ζωή! Αφού διακατέχομαι ούτως ή άλλως από έναν αθεράπευτο ρομαντισμό, αποφάσισα να βρω έθιμα του Πάσχα, ευρέως γνωστά ή και όχι, ώστε να νιώσω ότι οι γιορτές είναι εδώ.
Ψάχνοντας όμως…βρέθηκα μπροστά σε εκπλήξεις!! Από διάφορα μέρη της Ελλάδας, έψαξα και βρήκα έθιμα, τα οποία κάθε άλλο παρά ρομαντικά και γεμάτα «αγάπη για τον πλησίον» δεν μπορείς να τα χαρακτηρίσεις!
Και ιδού!
-
Η τιμωρία του Ιούδα
Είναι γνωστό το κάψιμο του Ιούδα και τις απόκριες. Αλλά το έθιμο υπάρχει και το Πάσχα. Ναι αυτές τις «ημέρες αγάπης» πολλά χωριά κρεμούν το ομοίωμα του Ιούδα του ρίχνουν τουφεκιές και μετά, τον καίνε.
Αλήθεια τώρα;; Τον πρόδωσε, τιμωρήθηκε αφού είχε τύψεις, αυτοκτόνησε. Εμείς τι κάνουμε; Ο Χριστός δεν έκανε κάτι τέτοιο! Έχω άδικο; Όχι! Γιατί θυμάμαι και την άλλη διδαχή: «Ο αναμάρτητος πρώτος το λίθο βαλέτω»! Ποιος το σκέφτηκε αυτό το έθιμο;
-
Ο «νεκρός» Ζαφείρης
Στην Ήπειρο συναντάμε το έθιμο του «νεκρού» Ζαφείρη (εναλλακτικά ονόματα: Μαγιόπουλο, Φουσκοδέντρι). Αυτό είναι ένα παιδικό (!) παιχνίδι: ένα παιδί παριστάνει το νεκρό, τα υπόλοιπα παιδιά μαζεύουν φύλλα και λουλούδια, τον στολίζουν και τον μοιρολογούν, κρατώντας καλάμια αντί για λαμπάδες. Στο τέλος του μοιρολογιού όλα τα παιδιά φωνάζουν «ΣΗΚΩ!» και ο «νεκρός» ανασταίνεται, κυνηγώντας τα άλλα παιδιά. Όποιο παιδί πιάσει, γίνεται ο «νεκρός» της επόμενης χρονιάς…
Όσο κι αν με συγκινεί που το θέατρο και η θεατρική δράση υπάρχει σε αυτά τα έθιμα, δεν μπορώ παρά να έχω χιλιάδες ερωτηματικά…. ΓΙΑΤΊ; Είπαμε να εξοικειωθούμε με το θάνατο, είπαμε να έχουμε την ελπίδα της ανάστασης, αλλά αυτό δεν είναι παιχνίδι. Τουλάχιστον για μένα! Εμένα διαβάζοντας μου σηκώθηκε η τρίχα, φαντάσου να συνέβαινε και live!
-
Ρουκετοπόλεμος στη Χίο
Το γνωστό έθιμο της γενέτειράς μου, το οποίο απασχολεί κάθε χρόνο τις ειδήσεις. Αν και κατάγομαι από εκεί, η μαμά μου δεν με πήγε ποτέ. Αυτό το έθιμο είχε νόημα (ίσως) την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπου λέγεται ότι έχει τις ρίζες του. Τώρα, όμως, τσακώνεται η μία ενορία με την άλλη για το ποια έχει καλύτερες ρουκέτες… Ωραία! Και κάθε χρόνο κάποιος παθαίνει ατύχημα. Κάπου άκουσα ότι το απαγόρευσαν. Κι αυτό ακραίο, γιατί μπορείς να βάλεις όρια. Μπορούν απλά να έχουν πυροτεχνήματα για να φωτίσει ο ουρανός. Και πάλι επικίνδυνο, αλλά όχι τόσο βίαιο.
-
Σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα
Ισχύουν τα ίδια με το παραπάνω. Έθιμο με τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όπου τώρα έχει ξεμείνει. Άνθρωποι με παραδοσιακές ενδυμασίες και οπλισμένοι με χαρτονένιους σωλήνες γεμάτο μπαρούτι, ξεκινούν τον πόλεμο. Ε, τι να πω.
Αυτά ήταν τα πιο εξώφθαλμα βίαια έθιμα.
… Αλλά για να μην κλείσω απαισιόδοξα μέρες που είναι, θα κλείσω με ένα πραγματικά όμορφο, ρομαντικό και κατά την άποψή μου, μέσα στα πλαίσια της γιορτής: Τα αερόστατα στο Λεωνίδιο!
Κρατάει από το 19ο αιώνα. Ντόπιοι ναυτικοί είδαν το αντίστοιχο ασιατικό έθιμο και το έφεραν μαζί τους στο Λεωνίδιο. Με το πρώτο «Χριστός Ανέστη», αερόστατα ελευθερώνονται στον ουρανό και όλο το κακό, οι κακές σκέψεις χάνονται στο σύμπαν.
Κάντε το ίδιο. Και ίσως κάποια στιγμή, αφήνοντας πίσω μας το κακό, να μπορέσουμε στα αλήθεια να «αγαπήσουμε το διπλανό μας» και όλους τους ανθρώπους.
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!
